به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، تحریم های ایران چقدر اثرگذار است؟ این پرسشی است كه از آغاز خروج آمریكا از توافق هسته ای با ایران در رسانه ها و محافل سیاسی داخل و خارج مطرح بوده است. پرسشی كه تردیدهای جدی در میزان اثرگذاری این تحریم ها و كارایی آن ها در تحقق اهداف آمریكا را به وجود آورده است.
گرچه در اثربخشی تحریم های یكجانبه آمریكا علیه ایران شكی نیست اما میزان این اثرگذاری با توجه به شواهد موجود محل پرسش است. اقتصاد ایران كه پیش از آغاز تحریم های آمریكا، شرایط متلاطمی را تجربه می كرد پس از آغاز دور دوم تحریم ها به آرامش نسبی رسیده است.
بازارهای ایران دستكم در حوزه ارز و طلا روزهای آرامی را می گذراند، اروپا در تلاش است تا سازوكار ویژه خود برای ارتباط مالی با ایران را به مرحله اجرا نزدیك تر كند. این میان اما كاخ سفید هرروز ادعای تازه ای درباره اثرگذاری این تحریم ها و سازوكار اروپا مطرح می كند. دلیل این توصیفات هرچه باشد نتیجه را می توان با قاطعیت ناكامی آمریكا در بهم ریختن اقتصاد ایران، حداقل در كوتاه مدت دانست.
هرچند نباید فراموش كرد كه آمریكا هم در اثربخشی تحریم های خود بیشینه حربه های سیاسی، اقتصادی و رسانه ای را به كار می بندد. ابتدا از تحریم نشدن دارو و مواد غذایی در ایران می گوید و پس از آشكار شدن دروغ خود وزیر امورخارجه ایران را هدف هجمه قرار می دهد. از دیگر سو سازو كار مالی ایران و اروپا را مورد تمسخر قرار می دهد اما با جدی تر شدن اجرا آن را انكار و در تازه ترین واكنش ها اروپا را تهدید می كند.
**SPV و آمریكا، از انكار تا اعتراض
تابستان سال جاری و در بحبوحه تلاش اروپا برای ایجاد سازوكار مالی به منظور ادامه مشاركت در اقتصاد ایران، جان بولتون مشاور امنیت ملی كاخ سفید ضمن تمسخر این تلاش ها، گفت در نهایت تعداد معدودی از شركت‌های كوچك از اروپا به كار با ایران ادامه خواهند داد.
بولتون در آغاز پاییز اما به لحن تهدید با اروپا سخن گفت و در واكنش به تصمیم اتحادیه اروپا برای ایجاد نظام مالی با ایران افزود: اتحادیه اروپا در لفاظی كردن قوی و در اجرا ضعیف عمل می‌كند. ما پیشرفت این ساختار (مالی) كه هنوز وجود ندارد و تاریخ مشخصی هم برای به‌وجود آورد آن ارائه نشده، زیر نظر داریم. اجازه نمی‌دهیم اروپا یا هركس دیگری از بند تحریم‌هایمان فرار كند.
با جدی تر شدن اقدامات ایران و اروپا در ایجاد سازوكارهای تازه و ویژه مالی با ایران، برایان هوك رییس گروه «اقدام ایران» در وزارت امور خارجه آمریكا، روز پنجشنبه 24 آبان بانك های، موسسات و شركت‌های اروپایی را كه قصد همكاری با سازو كار مالی اتحادیه اروپا را دارند تهدید كرد و گفت: اقدامات آن‌ها در حكم ارسال سیگنال نامناسب در زمان نامناسب است.
گرچه از جزییات حساب ویژه ایران با اروپا كه به SPV شهرت یافته اطلاعات دقیقی در دست نیست اما به نظر می رسد با جدی تر شدن این تلاش ها و نزدیك شدن سازوكار مورد اشاره به مرحله اجرا، كاخ سفید هم از مرحله تمسخر آن به انكار و سپس اعتراض و تهدید رسیده است.
**اروپا در پی استقلال مالی و سیاسی از آمریكا
تقلیل انگیزه قاره سبز در حفظ برجام و تعاملات خود با ایران، به یك عامل یعنی حمایت از توافق هسته ای، ساده سازی مساله است. اروپا در پی مستقل سازی اقتصاد و حتی سیاست خود از آمریكاست تا از آسیب های یكجانبه گری های آمریكا در امان بماند. سو قاره سبز از زمان روی كار آمدن دونالد ترامپ تاجر كاخ سفید بیش از گذشته اطمینان حاصل كرده است كه چندان نمی تواند به قول ها و قراردادهای ترامپ امیدوار و دلخوش بماند. از همین رو در تلاش است زمان برای استقلال را از دست ندهد. این میان صرف نظر از انگیزه اروپا ایران می تواند به نتیجه بخش بودن تلاش های قاره سبز امیدوار بماند.
گرچه پیش شرط های این امیدواری هم در داخل و هم در خارج با چالش های بسیاری روبروست. از بی اعتمادی بخشی از بدنه سیاسی در ایران به اروپا تا دلارها و ریال هایی كه برای كم رنگ سازی این پیش شرط ها در خارج از مرزهای ایران خرج می شود.
گروه ها و گرایش های بسیاری در داخل ایران، بی تمایل به قطع رشته ارتباطی ایران و اروپا نیستند تا هم مسیر هرگونه تعامل با بیرون مرزها را ببندند و هم دولت را این بار به سبب بدعهدی اروپا مورد سرزنش قرار دهند. ایستادن اروپا بر سر عهد برجام هم برای آمریكا و هم رقبای منطقه ای ایران گران آمده و برای عبور قاره سبز از ایران حاضر به هر گشاده دستی و ارائه امتیاز هستند.
**فاكتورهای پیروزبخش در نبرد برجام
این روزها برجام میدان جنگ سردی را می ماند كه یك سوی آن اروپا است و ایران تا برجام را از دست درازی ترامپ مصون دارند و از سوی دیگر آمریكا و رژیم صهیونیستی و برخی حاشیه نشین های خلیج فارس هستند تا ایران را به قعر انزوای بین المللی رهنمون شوند. شرط عقل و انصاف در این جنگ نابرابر حمایت از سربازان خط مقدم یعنی تیم دیپلماسی است. نباید فراموش كرد كه تهدید اروپا از سوی آمریكا، یا تمایل این قاره بر عبور از آمریكا حتی در بُعد نظامی (در قالب تشكیل اروپا) دستاورد قابل انكاری نیست و نتیجه سال ها و ماه ها تلاش تیم وزارت خارجه ایران است. شفاف سازی های مالی داخلی و محافظت از دستاوردهای برجام هم می تواند اروپا را در تسریع اجرای سازوكارهای ویژه مالی با ایران و ناكام سازی بیش از پیش آمریكا یاری رساند.
سیام**9402**1553
تهران - ایرنا - اتحادیه اروپا، دشواراما مصمم در مسیر ایجاد سازوكارهای تازه برای اجرایی شدن SPV (سازوكار ویژه مالی ) و حراست از دستاوردهای برجام است. این تلاش اما از سوی مقامات آمریكایی با واكنش های مختلفی مواجه شده است، از انكار تا اعتراض ، از تمسخر تا تهدید اروپا.