التیام آسیب های اجتماعی با بهره گیری از ظرفیت وقف

به گزارش ایرنا، وقف در اصطلاح فقهای تشیع عبارت است از حبس كردن عین ملك و مصرف كردن آن در راه خدا و در اصطلاح قانون مدنی نیز به عنوان حبس عین ملك، ساختمان و یا هر چیز دیگر و جاری كردن منفعت آن بر حسب نیت واقف تعریف شده است كه از این منظر بهره گیری از ظرفیت وقف در امور اجتماعی اهمیت زیادی دارد.
رسیدن به نیكی و رستگاری، كاهش فاصله طبقاتی بین افراد جامعه و توزیع ثرورت بین همه، تقویت روحیه ایثار و فداكاری و ترویج روحیه تعاون در جامعه جهت دادن به انفاق، تقلیل شائبه منت و ریا، استمرار جریان ثواب به سوی واقف از مهمترین آثار وقف است كه در جامعه ایران اسلامی بیشتر از جوامع دیگر متبلور و مشهود است.
انگیزه وقف در ایران علاوه بر ریشه های تاریخی و انسانی، علاقه ویژه مردم به اسلام و عمل به توصیه های آن دین مبین در گسترش احسان و نیكی و بر جای گذاشتن صدقه جاری بوده است و دوره سلجوقیان فاصله هزاران روستا وقف شده و با تبدیل به قنات،مدارس، رباط ها، كاروانسراها و بیمارستان ها خیر جاری آن مشهود بوده است.
آثار و بركات موقوفات در لایه های مختلف جامعه ایران اسلامی به خصوص در مسایل فرهنگی و گسترش آموزهای قرآنی مشهود است اما می توان از این ظرفیت ارزشمند حسنه در زاستای موضوعات نوپدید و بازپدید اجتماعی و مهار و كنترل آسیب ها بهره برد كه این مهم نیازمند فرهنگ سازی و تشریح این مهم برای واقفان دارد.
سال ها است كه در ایران موضوعاتی چون طلاق، اعتیاد به مواد مخدر، زنان خودسرپرست و آسیب‌های مرتبط با آن بر سر زبان‌ها است و می طلبد كه با رویكردی نوین به كارویژه های وقف كمك های موثری را در مدیریت و راهبری امور این حوزه ایجاد كرد.
نماینده ولی فقیه در استان مركزی گفت: راهبردهای فرهنگی و آموزشی مهمترین كاركرد وقف در جامعه اسلامی از گذشته های دور تا كنون بوده چرا كه این سنت حسنه به عنوان یك منبع مالی مستمر مراكز علمی، پشتوانه مردمی داشته و تاسیس مدارس و حوزه های علمیه و تامین هزینه ها از جمله مهمترین كارویژه های وقف است.
آیت الله «قربانعلی دری نجف آبادی» افزود: استفاده از درآمدهای وقف برای ساخت مساجد و اماكن مذهبی، دانشگاه ها، خوابگاه های دانشجویی، كتابخانه های تخصصی و عمومی، برگزاری كنگره های علمی و پژوهشی، برگزاری آیین های بزرگداشت ائمه اطهار و فعالیت های علمی و تبلیغی در راستای ترویج سیره معصومین، اعزام مبلغ به مناطق محروم، برگزاری مسابقات قرآن كریم در سطح شهرستان، استان، كشور و سطح بین المللی و برگزاری كلاس های آموزش قرآن و تفسیر و مفاهیم قرآن كریم، چاپ قرآن و كتاب های مذهبی از كاركردهای فرهنگی و آموزشی وقف است.
وی بیان كرد: رفع نیاز نیازمندان ،محرومان، فقرا، جلوگیری از مفاسد اجتماعی و اخلاقی و سستی در اركان دین، حمایت از كودكان و زنان بی سرپرست، ایجاد خانه های سالمندان، تاسیس و تجهیز بیمارستان ها و مراكز بهداشتی، كمك برای آزادی زندانیان و مساعدت برای امر ازدواج جوانان از كاركردهای اجتماعی وقف است.
امام جمعه اراك گفت: فقر زدایی و مشكل گشایی از محرومان رسالت محوری در وقف است چرا كه زمینه چالش های اجتماعی در جامعه را كمرنگ می كند و به نشاط و سلامت اجتماعی می انجامد.
آیت الله دری نجف آبادی اضافه كرد: كارویژه مهم وقف در تسهیل امور و خدمات عام المنفعه و گره گشایی از مشكلات جامعه است و نیاز اصلی اجتماعی امروز جامعه ایران اسلامی فقر زدایی است كه سازمان اوقاف و امور خیریه ظرفیت نقش آفرینی در این زمینه را دارد.
وی ادامه داد: هر چه نقش اوقاف و امور خیریه در حل مشكلات و چالش های اجتماعی پررنگ تر دیده شود گرایش به وقف نیز در مردم تقویت می شود.
نماینده ولی فقیه در استان مركزی اظهار داشت: اوقاف و امور خیریه ظرفیت های قابل توجهی دارد كه در صورت برنامه ریزی های كارشناسی و مدون می تواند در خدمت جامعه و زدودن غبار فقر و محرومیت باشد.
آیت الله دری نجف آبادی بیان كرد: یكی از مراكز مهم كه می‌تواند مردم را به سوی سنت حسنه وقف هدایت كنند حوزه‌های علمیه است كه با همكاری و همیاری اوقاف اهداف آن را به ثمر رسانده و در زمینه‌های فرهنگی و آموزشی تاثیر به سزایی بر جامعه اسلامی داشته باشند.
وی اضافه كرد: روحانیان باید آثار و بركات سنت حسنه وقف را در جامعه به خوبی تشریح و تبیین كنند و ضمن تشویق مردم به گرایش وقف نیازهای اصلی جامعه را به عنوان نیات به واقفان توصیه كنند.
امام جمعه اراك، تشكیل صندوق قرض الحسنه برای حمایت از اقشار كم درآمد جامعه و همچنین برنامه ریزی برای توسعه علمی و فناوری كشور را از دیگر وظایف سازمان اوقاف و امور خیریه عنوان كرد.
آیت الله دری نجف آبادی شفاف سازی فعالیت های اوقاف را گامی اساسی برای گسترش فرهنگ وقف در جامعه دانست و گفت: عملكرد و فعالیت های اوقاف باید برای آحاد جامعه مشهود باشد و با هر گونه مسایل غیر اخلاقی و اقتصادی در این حوزه بایستی با جدیت برخورد شود.
وی ادامه داد: با توجه به اینكه اداره كل اوقاف و امور از دستگاه های مذهبی است، كاركنان این مجموعه باید در همه مسایل به عنوان الگو و اسوه عمل كنند چرا كه تنها در این صورت می توان اعتماد مردم را جلب كرد.
مدیركل اوقاف و امور خیریه استان مركزی گفت: بیش از پنج هزار موقوفه در نقاط مختلف این استان به ثبت رسیده كه بخش قابل توجهی از این موقوفات مربوط به مسایل اجتماعی است.
حجت الاسلام «حسین دلاوری» افزود: 48 موقوفه دارو و درمان، 644 موقوفه كمك و اعانات، 64 پرورشگاه ایتام و محرومان، 20 موقوفه كمك به مراكز درمانی، 44 موقوفه كمك به دانش آموزان و دانشجویان، 26 موقوفه كمك به خرید جهیزیه و 29 موقوفه كمك آموزشی در نقاط مختلف استان مركزی به ثبت رسیده است.
وی ادامه داد: خیری ساوجی سال گذشته قطعه زمین مزروعی 132 هكتاری وقفی به ارزش 40 میلیارد ریال را برای رسیدگی به خانواده های معتادان و اشتغال پس از درمان این شهر اهدا كرد.
مدیركل اوقاف و امور خیریه استان مركزی بیان كرد: تنوع نیات واقفان در سال های اخیر افزایش چشمگیری داشته به طوری كه نیات این قشر از جامعه فاصله نزدیكی با مشكلات، مسایل و كمبودهای اجتماعی دارد.
حجت الاسلام دلاوری افزود: با توجه به مشكلات اقتصادی امروز جامعه، سازمان اوقاف و امور خیریه فراتر از چارچوب‌های سازمانی خود حركت كرده و با نهادینه‌ كردن فرهنگ این سنت حسنه در بین اقشار مختلف جامعه، زمینه را برای حل مشكلات اقتصادی مردم فراهم كرده است.
وی ادامه داد: تنها افراد متمكن نیستند كه می‌توانند واقف باشند بلكه با فروش اوراق وقف می توان زمینه حضور اقشار مختلف مردم با هر سطح درآمدی را در این كار خداپسندانه فراهم كرد و مشاركت اقشار مختلف مردم شهرستان اراك با اوراق وقفی در ساخت فاز دوم بیمارستان آیت الله خوانساری نمونه بارز وقف مشاركتی در استان مركزی است.
مدیركل اوقاف و امور خیریه استان مركزی اظهار داشت: با نهادینه كردن فرهنگ وقف جمعی می توان در همه مسایل اقتصادی، سلامت و اجتماعی ورود پیدا كرد و با استفاده از موقوفات متعددی كه در نقاط مختلف استان وجود دارد، مشكلات مالی بخش های مختلف حل شده و مطالبات مردمی به بهترین شكل پاسخ داده شود.
حجت الاسلام دلاوری افزود: در روایات اسلامی آمده است كه وقف عملی صالح و باقی است و مصداق روشن تعاون از نوع اسلامی و انسانی محسوب می شود بنابراین احیای این سنت حسنه سرلوحه همه امور سازمان اوقاف و امور خیریه كشور قرار گرفته است.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان مركزی نیز گفت: مهمترین عامل ارتكاب جرم مسایل اقتصادی فردی و خانوار است كه در این راستا هم فقر اقتصادی و هم انباشت سرمایه خطرناك بوده و جرایم مختلفی در نتیجه این 2 اصل اساسی در جامعه اتفاق می افتد.
«حجت الله درودگر» افزود: همانطور كه فقر اقتصادی عاملی برای افزایش جرایم مختلف در جامعه است، انباشت سرمایه در دست یك فرد یا گروه خاص نیز جرایمی به مراتب خطرناكتر از كسانی كه با فقر اقتصادی دست و پنجه نرم می كنند برای جامعه به دنبال دارد.
وی ادامه داد: بیشترین فراوانی زندانیان در ندامتگاه های استان مركزی مربوط به جرایم مواد مخدر و سرقت است كه ریشه اصلی این جرایم فقر اقتصادی و به نوعی هم فقر فرهنگی است.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان مركزی بیان كرد: بخشی از جنایات و جرایم سنگین نیز مربوط به كسانی است كه از سرمایه اقتصادی نامحدودی برخوردار هستند، بنابراین هم فقر اقتصادی و هم انباشت سرمایه باید مورد كنترل قرار گیرد.
وی ادامه داد: یكی از شاخص‌هایی كه می‌تواند در مقوله پیشگیری از این جرایم مؤثر واقع شود، اشاعه فرهنگ وقف است چرا كه با نهادینه شدن این سنت حسنه بخش عمده ای از سرمایه افراد توانمند بین فقرا توزیع می شود و ضمن كاهش فاصله طبقاتی در جامعه، كاهش جرایم مختلف را نیز به دنبال دارد.
درودگر گفت: زنان خودسرپرست طیفی از جامعه هستند كه به شدت با در معرض آسیب ها می باشند و لگر به لحاظ درآمد و هزینه زندگی موردحمایت قرار نگیرند، ممكن است با بسیاری از مخاطرات روبه‌رو شود كه ترویج وقف برای سامان‌دهی اقتصادی زندگی این‌ قشر از جامعه بسیار مفید باشد.
وی اظهار داشت: در حوزه پیشگیری از اعتیاد و مبارزه با مواد مخدر نیز نیازمند فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی به عموم افراد جامعه هستیم كه این مهم نیز نیازمند هزینه‌هایی است كه ورود وقف به این موضوع می‌تواند گره‌گشایی كند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان مركزی با اشاره به اینكه وقف برای اشتغال‌ جوانان نیز می تواند نقش آفرین باشد، بیان كرد: مشاركت واقفان در مسایل اجتماعی بیش از گذشته نیازمند فرهنگ سازی است كه باید در این امر مهم از ظرفیت رسانه ها نیز بهره برد.
وی، فقر فرهنگی و تربیتی را نیز از دیگر از عوامل ارتكاب جرم عنوان كرد و گفت: در صورتی كه موقوفات به سمت سوی مقوله های فرهنگی و مذهبی هدایتگری شود می توان از این ظرفیت نیز در جهت افزایش سطح فرهنگی و تربیتی و در نهایت كاهش جرم به خصوص در نقاط حساس شهری و روستایی استفاده كرد.
درودگر ادامه داد: فقرا و كسانی كه از توانمندی مالی چندانی برخوردار نیستند به طور ناخودآگاه از افراد توانمند و كینه بر دل دارند و این مهم در بسیاری از موارد جرایم متعددی را به دنبال داشته است، بنابراین در صورتی كه افراد توانمند بخشی از اموال خود را به صورت قانونمند در راستای توانمندسازی فقرا وقف كنند بدون شك این كینه از بین می رود و نگاه فقرا به افراد توانمند تغییر می كند.
یكی از واقفان استان مركزی نیز گفت: نیات واقفان باید بر اساس نیازهای عامه مردم و گسترش عدالت اجتماعی باشد چرا كه وقفی كه بر این اساس برنامه ریزی نشود در آینده ای نزدیك بلااستفاده می شود.
«حسین طاهری» افزود: فقر و بیكاری ریشه بسیاری از مشكلات و معضلات اجتماعی هستند و در صورتی كه نیات واقفان در این جهت حتی اشتغال یك جوان گرایش داشته باشد به مثابه ایجاد یك زندگی سالم و دوری یك جوان از انواع آسیب های اجتماعی است.
وی ادامه داد: در قرآن كریم نیز خداوند انسان ها را به انفاق و بخشش نسبت به نیازمندان فراخوانده و همه باید نسبت به انجام دستورات الهی از یكدیگر سبقت بگیریم.
این واقف خیراندیش اظهار داشت: وقف اموال در راه خدا به دلیل استمرار آثار خیر آن برای جامعه، درهای بهشت را به سوی انسان می گشاید.
طاهری ادامه داد: وقف می تواند بر نظام اجتماعی و رفتارهای سیاسی و فرهنگی اثر گذاشته و به حل مسایل و مشكلات جامعه كمك كند و سبب محرومیت زدایی در بخش های فقیر جامعه شود.
این واقف خیراندیش گفت: گسترش عدالت اجتماعی یكی از مصادیق مهم وقف در جامعه اسلامی است چرا كه موقوفات می توانند فاصله طبقاتی را كاهش داده و به گسترش عدالت در جامعه كمك كند.
مدیركل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مركزی نیز گفت: آسیب های اجتماعی در سال های اخیر به عنوان یكی از مسایل كلان مطرح شده و ساماندهی آن در دستور كار است و رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بر این مهم تاكید ویژه دارند.
«غلامرضا فتح آبادی» افزود: همگرایی عمومی در سامان معضلات اجتماعی اصل اول است ، اگرچه همه ظرفیت های دولت در این راستا به كار گرفته شده اما تكالیف حوزه مردمی نیز باید به صورت هدفمند برجسته شود و تشكل های مكردمی و واقفان نیز به صورتی پررنگ در این مهم تقش افرینی كنند.
وی اظهار داشت: هدایتگری سرمایه ها و منابع واقفان در مسایل اجتماعی و فرهنگی اهمیت زیادی دارد چرا كه توسعه پایدار از گذرگاه رشد فكری و سلامت اجتماعی حاصل می شود و كوشش همگانی از جمله واقفان در سامان امور و برنامه های این بخش ها ضروریست.
15 تا 24 آبان با عنوان دهه وقف نامگذاری شده است.
بیش از پنج هزار و 500 موقوفه در نقاط مختلف استان مركزی به ثبت رسیده است.
3017/6013/