به گزارش ایرنا، تخریب و هدر رفت خاك حاصلخیز و مستعد (زراعی و باغی) منطقه، كاهش حاصلخیزی اراضی در اثر زهكشی سریع، كاهش رطوبت لایه های سطحی خاك و انتقال عناصر میكرو و ماكرو خاك از طریق خندق ها موجب افزایش بیكاری و مهاجرت در منطقه دشتیاری چابهار شده است.
گرگروها موجب تخریب اراضی و خالی شدن روستاها از سكنه، افزایش خسارات به تاسیسات دولتی بدلیل تخریب پل ها، جاده ها و كانالها و مسیرهای انتقال آب و كاهش درآمد اقتصادی تولید كنندگان شده است.
بدلیل قطع راههای ارتباطی و نرساندن به موقع خدمات و كالاهای تولیدی به بازارهای مصرف، كاهش تولید استخرهای پرورش ماهی و میگو در اثر انتقال رسوبات حاصل از فرسایش خندقی (گرگروها) به آنها اثرات سوء زیست محیطی داشته است.
اتصال سر پنجه های خندقهای دشت حوضه گرگرو به سر شاخه های رودخانه كاجو در حوضه كاجو در اثر پیشروی خندق ها و تداخل هیدرولیكی دو حوضه گرگرو و كاجو موجب فرسایش آبكندی سالانه معادل 100 تن در هكتار می شود.
ایجاد خندق ها سالانه به منابع آب، خاك، كشاورزی، تخریب پوشش گیاهی منطقه و تأسیسات زیربنایی منطقه خسارت چند 100 میلیارد تومانی بر جا می گذارد.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان چابهار به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: طرح مطالعاتی برای كنترل گرگروها نهایی و به تصویب كمیته فنی رسیده است.
عبدالغنی رئیسی افزود: گرگروها در 258 روستای دشتیاری وجود دارند و تاكنون موجب آسیب جدی به 120 روستا شده اند كه نیاز است هر چه سریعتر با تخصیص اعتبار از فرسایش خندقی با حذف سیلاب بالا دست جلوگیری كرد.
وی بیان كرد: در شهرستان چابهار با عنایت به وجود شرایط خاص اقلیمی كه غالباً دارای بارندگیهای با شدت زیاد در مدت كوتاه (رگباری) و با توجه به سازندهای مارنی و تبخیری و عدم پوشش گیاهی مناسب روند فرسایش آبی بالاخص فرسایش خندقی (گرگرو) و یا آبكند (كه همان كانالهایی با عمق و عرض بیشتر از 30 سانتیمتر میباشند ) به شدت افزیش یافته است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان چابهار ادامه داد: در بیشتر نقاط بخش دشتیاری آثار سوء آن سبب متروكه شدن بسیاری از روستاها و ترك ساكنین آنها شده است.
رئیسی گفت: به عنوان مثال در رودخانه گرگرو در سال 1351 سیلابی رخ داده كه مقدار آن در پل گرگرو محل تلاقی گرگرو با جاده چابهار- سرباز برابر 34 میلیون مترمكعب و دبی حداكثر آن 400 مترمكعب بر ثانیه بوده است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری چابهار با بیان اینكه بررسی ها نشان می دهد كه آبكندها بعد از سال 1376 سرعت پیشروی بیشتری (تقریباً 2 برابر) نسبت به 4 دهه قبل خود داشته اند، خاطرنشان كرد: میزان پیشروی طولی آنها در منطقه سالانه بین 10 تا 670 متر است كه با این پیشروی احتمال رسیدن آبكندها به رودخانه كاجو در صورت وجود ترسالی بسیار محتمل است.
رئیسی افزود: گرگروها بیش از 120 روستا را تهدید می كنند و ممكن است به تخلیه روستاها و مهاجرت ساكنین آن منجر شود.
وی گفت: خطر بزرگ تر گرگروها این است كه آبكندها در حال رسیدن به مسیرهای رودخانه كاجو هستند یعنی حذف سیلاب بالا دست منطقه كه موجب بی بهره ماندن بسیاری از روستاهای پائین دست از سیلاب خواهد شد.
رئیس اداره منابع طبیعی چابهار از دیگر اثرات گرگروها را تخلیه آب زیرزمینی در اطراف آبكندها، تخریب راه و منازل روستایی، كاهش 25 درصدی تولید محصولات زراعی عنوان كرد.
وی با اشاره به اینكه زیان فرسایش آبكندی سالانه بالغ بر چند صد میلیارد تومان است كه دولت قادر به تأمین آن نخواهد بود، افزود: همچنین بررسی ها نشان می دهد حدود پنج هزار و 200 هكتار زمین زراعی و مرتعی در فاصله 1335 تا 1388 در اثر فرسایش آبكندی تخریب و از دسترس خارج شده است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری چابهار ادامه داد: اگر عمق سه متر را برای متوسط عمق آبكند در نظر بگیریم رسوبی معادل 156 میلیون مترمكعب از منطقه خارج شده است كه هزینه بسیار زیادی برای لایروبی و خسارت به صنعت پرورش میگو گواتر وارد می كند.
رئیسی به میزان فرسایش خاك در قاره آسیا به طور متوسط سالانه بین 30 تا 40 تن در هكتار است كه این آمار سه تا چهار برابر كشورهای غربی است.
وی ادامه داد: در منطقه دشتیاری میزان فرسایش آبكندی معادل سالانه 100 تن در هكتار است و از متوسط قاره آسیا بسیار بیشتر است.
رئیبس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بیان كرد: این میزان نشانه ای از سیر قهقرایی اكوسیستم دشتیاری است و با این وضعیت نمی توان به كشاورزی پایدار امید داشت.
وی گفت: به نظر می رسد بهترین روش مبارزه با فرسایش آبكندی پیشگیری از وقوع آنهاست و این هنگامی میسر است كه یك مدیریت مطلوب در زمینه آب و خاك ارائه شود.
رئیسی با بیان اینكه بایستی طرحهایی برای افزایش نفوذ آب به درون خاك اجرا كرد و برای این منظور نیاز است مطالعه و بررسی لازم انجام و پروژه های مورد نظر به موقع به مرحله اجرا درآید.
وی افزود: راه حل فوری و ضربتی مطالعه كارشناسی، كنترل ورود آب به پیشانی یا رأس خندق و یا گرگرو و انتقال سیلاب در نقاط مطمئن است كه برای این كار بایستی خاكریزهای حفاظتی در نقاط مختلف از جمله منطقه عوركی گسترش داده شوند و مرمت و نگهداری سالانه آنها به سكنه و افراد ذینفع در اطراف و پائین دست خاكریزها آموزش داده شود.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان چابهار این كار را مستلزم توجه بیشتر مسئولان دلسوز برای حل این مشكل عنوان كرد و گفت: مطالعات در حوزه گرگرو توسط مشاور به پایان رسیده و از سوی كمیته فنی اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری استان نیز مورد تائید نهایی قرار گرفته است.
وی ادامه داد: این طرح در مجموع باید در پنج فاز 20 هزار هكتاری اجرا شود كه اعتبار در نظر گرفته شده برای اجرای فاز نخست آن 237 میلیارد تومان است.
رئیسی اظهار امیدواری كرد: با به سرانجام رسیدن این طرح بسیاری از مشكلات كشاورزی و اراضی سكونتی مردم دشتیاری مرتفع شود و بتوانند از اراضی كشاورزی درآمدی كسب كنند.
بخش دشتیاری چابهار از مناطق مستعد كشاورزی است كه در صورت تامین آب و حفظ خاك موجود امكان تولید محصولات گرمسیری كمیاب و یا منحصر به فرد در آن وجود دارد.
چابهار در 645 كیلومتری جنوب زاهدان مركز استان سیستان و بلوچستان و در ساحل دریای عمان واقع شده است.
3043 **6081
چابهار- ایرنا - فرسایش خندقی یا به اصطلاح محلی «گرگروها» یكی از مخربترین نوع فرسایش آبی در منطقه دشتیاری شهرستان چابهار است كه آثار سوء آن سبب متروكه شدن بسیاری از اراضی و مهاجرت ساكنان روستاها شده است.