گشت و گذار در تاريخ كهن شهر تبريز با عبور از دالان موزه ها

به گزارش ايرنا، كهن شهر تبريز با هفت بار سابقه پايتختي ايران در سلسله هاي اتابكان آذربايجان، ايلخانان، چوپانيان، جلايريان، قراقويونلوها، آق‌قويونلوها و صفويان، ابعادي از تاريخ و تمدن گذشته را در بطن خود قرار داده و موزه هاي متنوع اين شهر با برخورداري از آثار تاريخي ارزشمند، تداعي گر تاريخ و تمدن اين دوران هاست.
با نگاهي به نقشه گردشگري تبريز موزه هاي متنوعي در آن خودنمايي مي كند كه هر كدام از آن ها گوشه اي از تاريخ و تمدن سلسله هاي حاكم بر ايران را با زبان بي زباني براي گردشگران و ميهمانان نوروزي روايت مي كند.
موزه هاي تبريز بيشتر در بافت مركزي اين شهر واقع شده و گردشگران و ميهمانان نوروزي با طي مسيري كوتاه و با صرف زمان اندك مي توانند از آن ها بازديد كرده و با آثار به جا مانده از دوران مختلف آشنا شوند.

** موزه آذربايجان؛ دوشادوش مسجد كبود به درخشندگي نگيني لاجوردي در تاريخ ايران
اين موزه و مسجد كبود با برخورداري از شاهكارهاي هنر معماري اسلامي و آثار تاريخي ارزشمند در طول ساليان دراز همزيستي مسالمت آميزي با هم داشته و در طول اين مدت همانند دو يار صميمي، تلخي ها و شيريني هاي روزگار را با هم تجربه و سپري كرده اند.
موزه آذربايجان از قديمي ترين موزه هاي درجه اول ايران به شمار مي رود و تاريخچه ايجاد آن به حدود ٥٧ سال قبل بر مي گردد و براي اولين بار در سال 1336 با نمايش 202 قطعه از آثار فرهنگي انتقالي از موزه ايران باستان فعاليت خود را آغاز كرد.
ساختمان اين موزه براساس نقشه تنظيمي آندره گدار، باستان شناس و معمار معروف فرانسوي ساخته شده و با زيربناي سه هزار متر مربع و برخورداري از سه تالار نمايش، چند اتاق اداري و كتابخانه از موزه هاي بزرگ كشور محسوب مي شود.
موزه آذربايجان از بخش هاي مختلف باستان شناسي دوران قبل از اسلام و دوران اسلامي، سكه ها، مهرهاي شاهان و فرمانروايان و سيلندرها تشكيل شده و حدود 11 هزار قطعه اشياي نفيس باستاني در آن نگهداري مي شود.
آثاري از هزاره سوم قبل از ميلاد تا دوران قاجار در اين موزه وجود دارد كه از جمله آن ها موبند طلايي متعلق به هزاره نخست قبل از ميلاد، جام طلاي دوره هخامنشي، بشقاب هاي زرين و سيمين دوره ساساني، قفل رمزي مربوط به اواخر قرن ششم هجري و مجموعه اي از چيني هاي دوران صفويه است.

** موزه قاجار؛ گنجينه اي از اشياي تاريخي رجال، شاهان و شاهزادگان آن دوران
اين موزه در محله ششگلان از محلات قديمي تبريز در يك خانه زيباي قديمي متعلق به حسنعلي خان امير نظام گروسي ايجاد شده و تاريخ احداث آن به اواسط دوره قاجار و زمان ناصرالدين شاه بر مي گردد.
عمارت اميرنظام به سبك معماري درون گرا در دو طبقه با زيربناي يك هزار و 500 متر مربع احداث و در سال 1370 خريداري شده و پس از بازسازي در سال 1385 به عنوان موزه قاجار به بهره برداري رسيده است.
اين موزه داراي 9 تالار نمايش شامل سكه هاي تاريخي، بافته، چيني و آبگينه، خاتم و فلزات، رجال و فرامين، سنگ نوشته ها، اسلحه و آثار معاماري و شهرسازي است.

** موزه شهرداري؛ تاريخچه اي از اسباب و لوازم زندگي شهري در دوران گذشته
موزه شهرداري در طبقه زيرزمين ساختمان عمارت شهرداري تبريز واقع شده و به عنوان نخستين و تنها موزه تاريخ شهرداري هاي ايران مطرح است و پس از چين در رديف اولين موزه هاي شهرداري هاي جهان قرار دارد.
اين موزه در سال 1386 و همزمان با يكصدومين سالگرد تاسيس بلديه ايران در تبريز و در 800 متر مربع راه اندازي شده است.
موزه شهرداري داراي تالارهاي مختلفي مانند تالار دوربين هاي قديمي، دفاع مقدس، چاپ و نشر، فرش، هنرهاي معاصر، خط و خوشنويسي، حكمت و چرم و كفش است.

** موزه خانه مشروطه؛ راوي ايستادگي مردم تبريز در برابر استبداد
اين موزه نماد دوراني است كه چراغ مشروطه و آزادي خواهي در سراسر ايران به زور اسلحه قزاقان روس خاموش گشته بود و تبريز به تنهايي و يك تنه 11 ماه در مقابل لشكريان تا بن دندان مسلح استبداد ايستاد و تبريزيان خاك خوردند، اما خاك ندادند.
ساختمان زيباي اين موزه با معماري دوره قاجار در فضايي به مساحت يك هزار و 300 مترمربع در محله قديمي راسته كوچه قرار گرفته و در سال 1354 در فهرست آثار ملي ثبت شده است.
به گزارش ايرنا در اين موزه تمامي آثار و مدارك مربوط به مبارزات دوران مشروطيت شامل لوازم شخصي سران انقلاب مشروطه مانند ستارخان، اسناد، فرمان ها و دست نوشته هاي مشروطه خواهان و نيروهاي دولتي در آن دوران و مطبوعات آزاديخواه دوران مشروطه نگهداري مي شود.

** موزه عصر آهن؛ روايت گذر بر مسير انقلاب صنعتي
اين موزه مربوط به دوره آهن 2 و 3، اواخر هزاره دوم و اوايل هزاره قبل از ميلاد بوده و شامل چندين اسكلت، جواهر، زينت آلات و لوازم كار و ابزارهاي جنگي اين دوران هاست.
اين موزه با قرار گرفتن در جنب مسجد كبود در سال 1382 فعاليت خود را آغاز كرد و پذيراي گردشگران و ميهمانان نوروزي است.

** موزه قرآن و كتابت؛ مجموعه اي سرشار از خداجويي بشر از دوران گذشته
اين موزه در بناي مسجد شاه طهماسب صفوي معروف به مسجد صاحب الامر تبريز راه اندازي شده است.
اين مسجد ابتدا ويژه شاه طهماسب اول صفوي بود كه در سال 1045 هجري قمري به وسيله سپاهيان سلطان مراد چهارم امپراطور عثماني تخريب شد.
مسجد صاحب الامر پس از يازسازي و انجام تغييرات لازم در آن به موزه قرآن و كتابت تبديل شد و در آن مجموعه نفيسي از نسخ قرآن مجيد مربوط به ادوار مختلف تاريخ و قطعات زيبايي از آثار خوشنويسان بنام ايران به نمايش گذاشته شده است.
انواع قلمدان هاي مينياتوري، ظروف چيني و سفالي مزين به آيات قرآني و ديگر آثار و تصاوير بزرگان ديني نيز در اين موزه نگهداري مي شود.
از ارزشمندترين اشياي موجود در موزه قرآن كريم و كتابت تبريز، يك صفحه از قرآن كريم منسوب به دست خط مبارك حضرت امام رضا(ع) است كه بر تكه اي از پوست آهو نوشته شده است.
كتيبه سنگي خط ميخي دوره ايلامي، كوچك ترين قرآن خطي مطلا كه بدون استفاده از ذره بين نمي توان آن را خواند، جام شفابخش و لباس قسم منقوش به كل آيات قرآن كريم از ديگر آثار موجود در اين موزه هستند.

** موزه سفال تبريز؛ انگبيني از نقش و نگار بر دل خاك
به گزارش ايرنا اين موزه كه به آثار سفال زنده ياد استاد احمد و عباس قابچي و فريده تطهيرنيا از استادان سفالگري آذربايجان اختصاص يافته در خانه اي متعلق به دوره قاجار و در سال 1384 راه اندازي شده است.
خاك سفال هاي اين موزه از معادن خاك سفيد ( تركيبات كائولن) شهر زنوز مرند تهيه شده و سفال هاي موجود در آن به روشي استادانه خلق شده است.
در اين موزه دوره ها و كارگاه هاي آموزشي سفالگري و نمايشگاه هاي موقت هنرمندان سفالگري برگزار مي شود.

** موزه سنجش؛ جلوه اي از ابزار و ادوات ابتدايي اندازه گيري
ساختمان اين موزه مربوط به دوران قاجار در محله تاريخي مقصوديه تبريز قرار داشته و در آن انواع ابزار و ادوات مقياس سنجش وزن، زمان، فاصله و مكان كه بشر در طول تاريخ از آن ها استفاده مي كرد، نگهداري مي شود.
دوربين ها و تلسكوپ هاي اوليه ساخت بشر، انواع ساعت هاي قديمي و هنري ساخت كشورهاي اروپايي، ترازوهاي قديمي و نخستين ترازوي بيمارستاني سنجش وزن نوزاد در اين موزه به نمايش گذاشته شده است.
به گزارش ايرنا، موزه ادبي استاد شهريار، موزه فوتبال آذربايجان، موزه كفش، كاخ موزه فرش تبريز، موزه ارامنه آذربايجان و موزه حيات وحش آذربايجان با برخورداري از آثار نفيس و تاريخي مربوط به خود از ديگر موزه هاي تبريز در ايام گشت و گذار براي بازديد گردشگران و ميهمانان نوروزي است.
8023/6183