همه منتظرند ديگري صداي مردم را بشنود

در ادامه اين گفت وگو مي خوانيم: محمود واعظي از اعتدال و توسعه و اسحاق جهانگيري از كارگزاران، نماينده دو تفكر سياسي متفاوت در دولت هستند، نمايندگاني كه يكي از تلاش‌هاي اصلي آنان، دخالت ندادن جهت گيري‌هاي سياسي در امور اجرايي حوزه مسئوليت آنان است. اين نكته‌اي است كه رئيس دفتر رئيس جمهوري نيز آن را تأييد كرد. باوجود اين در ماه‌هاي پس از حضور واعظي در دفتر رئيس جمهوري، شايعات و حواشي بسياري، اغلب بيرون از دولت درباره اختلاف او با جهانگيري مطرح شد، تا جايي كه برخي مدعي نقش‌آفريني واعظي در استيضاح اخير سه وزير دولت شدند.

واعظي در گفت‌وگو با «ايران» اين شايعات و حواشي را به كلي رد و تأكيد كرد كه اين مسائل هيچ مابه ازايي در دولت ندارد، ضمن اينكه رئيس جمهوري به او مأموريت داده بود تا براي رأي اعتماد دوباره وزراي ياد شده تلاش كند. در گفت‌وگويي صريح و روشن، با او درباره مسائل ديگر دفتر رئيس جمهوري، نسبت دولت و جريان‌هاي سياسي، اعتراضات دي ماه و حتي «توئيت» اخير احمد توكلي گفت‌وگو كرده‌ايم. آنچه مي‌خوانيد، گزيده‌اي از اين گفت‌وگوي مفصل است. بخش ديگري از اين گفت و گو، در شماره هاي بعدي منتشر خواهد شد.

** رويكرد جنابعالي در اجراي مأموريت‌هاي دفتر رئيس جمهوري چيست؟
سعي كرديم از همه نيروها حداكثر استفاده را بكنيم و اينكه مأموريت‌هاي دفتر و آنچه شخص رئيس جمهوري به دفتر محول مي‌كنند يا موارد خاصي كه به شخص رئيس دفتر مأموريت مي‌دهند، با برنامه‌ريزي و همفكري بخوبي انجام شود. در اين ميان، طبيعي است كه حاشيه‌هايي نيز به وجود بيايد، اما ما هيچ وقت وارد حاشيه نشديم. همواره تلاش اين است كه دفتر رئيس جمهوري هيچ گاه از مسير اصلي خود خارج نشود. به همين منظور، هيچ گاه سعي نكردم كه وقت خود يا همكاران را صرف مسائل حاشيه‌اي بكنم، چه بسا كساني كه اين حاشيه‌ها را ايجاد يا در مصاحبه‌هاي خود آن را مطرح مي‌كنند، اساساً دنبال همين باشند كه وقت ما صرف اين حاشيه‌ها شود اما ما تلاش كرديم از اين مسأله مبرا باشيم. اشاره روشن و صريح به مسأله‌اي كه اخيراً مطرح شد، مي‌تواند پاسخ مناسبي به يكي از آخرين حاشيه‌ها باشد. به تازگي و پس از اعلام استيضاح سه عضو دولت، آقاي رئيس جمهوري مرا مأمور كردند كه به اين سه وزير كمك كنم؛ به اين معني كه با آنان، مجلس و معاون پارلماني رئيس جمهوري در ارتباط مستقيم باشم. جلسات مختلفي برگزار كنم و كارهاي مختلفي انجام دهم. به همين دليل در 10 روز منتهي به جلسه استيضاح، مجموعه كار و تلاش‌هاي ما در اين جهت بوده است.

اما در بيرون از دولت، و از سوي برخي كه انگيزه‌هاي آنان را مي‌شناسيم؛ اين طور ادعا شد كه اصل استيضاح اين سه وزير از سوي دفتر رئيس جمهوري هدايت مي‌شود تا اين وزرا از دولت خارج شوند! خب، در پاسخ چنين شرايط و چنين حاشيه‌سازي‌هايي، من چه بايد بكنم؟ آيا بايد كار اصلي خود را كه مأموريت كمك به وزرا براي گرفتن رأي اعتماد از مجلس است رها كنم و وارد مسائل حاشيه‌اي و اين بحث‌ها شوم، يا اينكه به كار اصلي و مأموريت رئيس جمهوري به خود مشغول باشم؟ ترجيح مي‌دهم به جاي اينكه اسير حاشيه‌ها شوم، روي امور دفتر و اجراي دستورات رئيس جمهوري تمركز كنم.

** گاهي بحث‌هاي ديگري هم مطرح مي‌شود مبني بر اينكه شما دفتر رئيس جمهوري را «سرسختانه» اداره مي‌كنيد، «گزينشي» رفتار مي‌كنيد و ارتباطات بخشي از گروه‌هاي سياسي مرجع با رئيس جمهوري محدود شده است. برخي ادعا مي‌كنند حتي ارتباط وزرا با رئيس جمهوري هم كمتر شده و بعضي ديگر هم دوگانه واعظي- جهانگيري در دولت را برجسته مي‌كنند.

ببينيد، براي يك بار هم كه شده بايد اين مسأله باز شود. آقاي رئيس جمهوري همواره يك استراتژي را در ذهن خود داشته و دنبال مي‌كردند. ايشان معتقد است بايد از همه نيروهاي شايسته، چه اصلاح‌طلب، چه اصولگرا و چه مستقل و معتدل تا جايي كه تندروي نداشته باشند، در دولت و كابينه استفاده كرد. اساساً رئيس جمهوري برپايه همين ايده در سال 92 به مردم قول دادند كه كابينه من كابينه‌اي از يك جريان خاص نخواهد بود و از همه جريان‌هايي كه به من رأي مي‌دهند و نيز جريان‌هايي كه اصول اين فكر را قبول دارند، در كابينه و دولت استفاده مي‌كنم. پيش از انتخابات 92، شخصيت‌ها و گروه‌هاي مختلفي به دليل سوابق و تجربيات بالاي ايشان از حضور دكتر روحاني استقبال كردند، اما به طور مشخص يك حزب - شايد با دامنه كمتري - به نام اعتدال و توسعه بود كه از روز اول تا روز آخر از آقاي رئيس جمهوري حمايت كرد.

در هفته آخر هم كه آقاي دكتر عارف از رقابت كناره‌گيري كرد، برخي اصلاح‌طلبان ديگر نيز وارد كار شدند. آن زمان خيلي از اين چهره‌هاي اصولگرا يا اصلاح‌طلب، طبيعي بود كه چندان انتظار نداشتند كه حضورشان در دولت خيلي پررنگ باشد، اما آقاي رئيس جمهوري اصلاً به اين مسائل توجه نكرد و با استراتژي كه به آن اشاره كردم، كابينه خود را متشكل از افراد كارآمد دو جناح اصلي تشكيل داد و اين تصميم و استراتژي شخص ايشان بوده و هست.

** يعني حتي اصلاح‌طلبان هم به دليل حضور پر رنگ‌شان، در كابينه اول انتظار زيادي براي تصدي مسئوليت‌ها نداشتند؟
اين مسأله طبيعي بود. به اين معني كه تفكر اصلاح‌طلبي به آقاي روحاني رأي داد، زيرا در آن زمان ميان نامزدهاي موجود، ايشان را به خود نزديك‌تر مي‌ديدند. اگر چه جريان حزبي و تشكيلاتي اصلاح‌طلب، از ابتدا نامزد خود را داشتند. براين اساس عملاً آقاي دكتر روحاني در كابينه اول خود با يك چارچوب و توازني، هم از دوستان حزب اعتدال و توسعه كه هميشه همراه او بودند و مرتب با هم نزديك بودند، استفاده كردند و هم از دوستان اصلاح‌طلب معتدل و هم از اصولگرايان معتدل. براي كابينه دوم هم، ايشان اصلاً شعار خود را عوض نكردند. به همين دليل معتقدم برخلاف تمام انتظاراتي كه برخي جريان‌هاي سياسي براي خودشان به وجود آورده بودند، اين انتظارات يكطرفه بود. دكتر روحاني حتي با يك نفر گفت‌وگو نكرده بود كه بعداً تصميم بگيرد كابينه خود را براساس نظر اين يا آن حزب بچيند و نه اساساً چنين بحثي مطرح شده بود.

** اما عده‌اي از منتقدان سياسي درباره ميزان نقش‌ها و جايگاه افراد در كابينه بحث‌هايي مطرح مي‌كنند و مي‌گويند از برخي نقش‌ها كاسته و به نقش‌هاي ديگر افزوده شده است.

ما همواره كابينه را يك خانواده و يك مجموعه منسجم مي‌دانيم و مي‌بينيم. به همين دليل بود كه آقاي رئيس جمهوري اصلاً به اين فكر نكردند كه اكنون چه كساني استيضاح شده‌اند و سه وزير استيضاح شده از چه جريان و خطي هستند، بلكه همه ما بسيج شديم و با تمام وجود تلاش كرديم تا آقايان ربيعي، آخوندي و حجتي، از فرصت پاسخگويي براي دفاع قاطع از عملكرد دولت در بخش خودشان استفاده كنند و رأي بياورند. با وجود اين نگاه در رئيس جمهوري مبني بر تشكيل كابينه‌اي منسجم، بعد از انتخابات انتظار ديگري به وجود آمد و به اين انتظار دامن زده شد. به اين معني كه برخي فكر كردند كابينه بايد تفكر خاصي داشته باشد، وقتي هم كه اين طور نشد، ابتدا يعني پيش از آنكه من رئيس دفتر شوم، به آقاي رئيس جمهوري انتقاد مي‌كردند؛ اما وقتي ديدند ايشان تصميمي دارد و براساس تصميم خود عمل مي‌كند، پس از حضور من در دفتر رئيس جمهوري، استراتژي آنان عوض شد و به جاي ايشان، بنده را هدف گرفتند. اين حملات درحالي بود كه اساساً وقتي كه اين حرف‌ها زده شد، ما اصلاً كار خود را در دفتر رئيس جمهوري آغاز نكرده بوديم. در هفته‌هاي دوم و سوم حضور ما در دفتر اين بحث‌ها شروع شد، پيش از آنكه اساساً معلوم شده باشد با چه كسي و چگونه ارتباط خواهيم داشت. بعد از آن، ادعاهاي ديگري را درباره اختلاف بين دكتر جهانگيري و بنده مطرح كردند. با قاطعيت به شما بگويم كه هيچ كدام اين حرف‌ها درست نيست. رابطه من با آقاي جهانگيري از ابتدايي كه با هم كار كرديم، در چهار سالي كه من وزير ارتباطات بودم و در اين ماه‌ها كه رئيس دفتر رئيس جمهوري هستم، غير از صميميت و همكاري نزديك چيز ديگري ميان ما نبوده است. اساساً در اين مدت ميان من و ايشان كوچك‌ترين مطلبي به وجود نيامده و چه بسا رابطه ما از دوران وزارت هم صميمي و نزديك‌تر است.

** بخشي از مردم در جريان اعتراض‌هاي دي ماه پيام‌هاي متنوعي داشتند. هر چند برخي تلاش كردند علت بروز اعتراض‌ها را صرفاً اقتصادي نشان دهند. با توجه به اينكه هم گروه سني معترضان و هم شعارهايشان خاص بود و اعتراض‌ها در ادامه و توسط برخي عناصر ساختارشكن خطوط قرمز را رد و ناامني عمومي ايجاد كرد، به نظر شما ريشه اين اعتراض‌ها چه بود و آيا همه مخاطبان اعتراض‌هاي مردم، پيام آنان را شنيدند؟
مشكلات اقتصادي را نفي نمي‌كنم اما معتقدم ريشه اعتراض‌ها صرفاً اقتصادي نبود. بنابراين، همه و با هم بايد صداي مردم را بشنويم، حتي قبل از اينكه به چيزي اعتراض كنند. همه مسئولان مخاطب مطالبات مردم هستند، اين در حالي است كه اكنون همه منتظرند ديگري پيام مردم را بشنود. اگر هر بخش، نهاد يا فردي، تنها به اين فكر كند كه كار و رويكرد او درست است و دارد به همه وظايف خود بخوبي عمل مي‌كند و اين ديگري است كه به كارها و وظايف خود عمل نمي‌كند، اين اول انحراف است. همه بايد كار خود را بدرستي انجام بدهيم و تنها بحث دولت مطرح نيست.

** معناي شنيدن صداي مردم چيست؟
ما در صورت وجود اميد در جامعه و كشور مي‌توانيم شغل ايجاد كنيم، در صورت وجود اميد و نشاط در كشور است كه مي‌توانيم مسأله اشتغال و ديگر معضلات اجتماعي و فرهنگي را حل كنيم. اما اين اميد و نشاط به همدلي و همبستگي همه نهادهاي كشور بستگي دارد. براي حل مشكلات و پاسخ به مطالبات مردم، همه قوا و نهادها بايد دست به دست هم بدهند و همه به تدابير و منويات رهبر معظم انقلاب بويژه سخنراني‌هاي اخير ايشان كه بسيار كليدي است، بايد توجه كنيم. اگر مي‌خواهيم وحدت و انسجام داشته باشيم و آن را حفظ كنيم، بايد محوريت ولايت را اصل قرار دهيم و ذيل اين مسأله با هم اختلاف نكنيم، بلكه با هم كار كنيم و هركدام كار خود را به‌بهترين نحو انجام بدهيم. اينكه كسي در قوه يا نهادي نشسته باشد، كار خود را انجام ندهد و مدام از قوه ديگر ايراد بگيرد، اينطور كار پيش نمي‌رود و مطالبات مردم بر زمين مي‌ماند. هر كسي بايد براساس چارچوب و وظايف خود كار كند.

** اخيراً آقاي احمد توكلي در «توئيتر» مطلبي را مطرح كردند و هشدار دادند كه اگر سامانه اعلام حقوق و مزاياي مديران دولت راه‌اندازي نشود، مردم را به شركت در اعتراضات خياباني دعوت خواهد كرد. ارزيابي شما از اين اقدام چيست؟
وقتي اين توئيت و بازتاب‌هاي آن را ديدم، متعجب شدم. من ايشان را هيچگاه آدم تندي نسبت به موضوعات و پديده‌هاي ملي نديده‌ام. گروه‌هايي دوست داشتند بر اعتراض‌هاي دي ماه موج سواري كنند يا به دولت فشار بياورند، اما من هرگز احمد آقاي توكلي را جزو اين گروه‌ها نمي‌بينم. احمد آقاي توكلي، چه در دولت يازدهم كه در مجلس حضور داشتند و چه اكنون كه در بيرون از مجلس هستند، همواره اعلام نظرها و دلسوزي‌هايي مي‌كنند تا از نظر اقتصادي به دولت كمك كند. پس مي‌خواهم بگويم ايشان اصلاً جزو آن گروه‌ها نيست، با وجود اين، بسيار از چيزي كه ايشان نوشتند تعجب كردم. چون من با آقاي توكلي رفيق هستم و قطعاً اگر ايشان را ببينم، نخستين سؤالي كه از ايشان مي‌پرسم اين خواهد بود كه آقاي دكتر اصلاً اين چي بود؟(با خنده) معتقدم ما نبايد وارد اين مسائل شويم، يعني كساني كه مي‌توانند حرف خود را بزنند و با اركان دولت و ساير نهادها هم ارتباط دارند، نبايد در هر سطحي مروج رفتار خياباني باشند. با ايشان ارتباط خوبي دارم و اگر مطلبي داشته باشند در خدمتشان هستم. بلافاصله پس از توئيت ايشان، دو نفر از معاونان رئيس جمهوري در مورد اجراي اين مسأله اطلاع‌رساني كردند، چه بسا اگر دكتر توكلي سؤال مي‌كردند و مطلع مي‌شدند، آن توئيت را هم نمي‌زدند. ما نيت ايشان را خير مي‌دانيم.

** آيت‌الله جنتي در مجلس خبرگان خطاب به رئيس جمهوري گفتند در يكي از وزارتخانه‌ها افراد غيرانقلابي حضور دارند كه شما پاسخ داديد و خواستيد اين مسائل، پيش از طرح در تريبون عمومي، به خود دولت ارجاع داده شود تا صحت و سقم آن بررسي شود.
درباره مطالب آيت‌الله جنتي، مسأله اين بود كه ايشان در جايگاه رئيس محترم مجلس خبرگان مطالبي را علني طرح كردند. به‌همين دليل، ما خدمت ايشان و همچنين ساير مؤثرين عرض كرديم كه اگر اطلاعاتي داريد، ابتدا به ما ارجاع بدهيد، بويژه اينكه ما هميشه در دسترس ايشان هستيم و هر كاري كه داشتند، در نخستين فرصت مرتبط مي‌شويم. لذا خواستيم كه با توجه به اين روابط مطالبي از اين دست را نخست براي ما بفرستند، ما حتماً تحقيق مي‌كنيم. انتظار داريم باز هم اگر مي‌خواهيد مطلب را بيان كنيد، هم آن نامه را بيان كنيد و هم پاسخ ما را. افتخار دولت اين است كه به‌دنبال ارزش‌هاي اسلامي و انقلاب و در پي اجراي منويات رهبر معظم انقلاب است. اينطور نيست كه دولت يك سمت و سو داشته باشد و فلان ارگان، نهاد يا فلان مجلس سمت و سوي ديگري. معتقديم و اعلام مي‌كنيم كه همه ما براي يك هدف كار مي‌كنيم و اگر مطلبي هست، نخست بايد صحت و سقم آن استعلام شود. لذا از ايشان و از همه بزرگان و مراجع مي‌خواهيم كه اگر مطلبي دارند، به ما منتقل كنند؛ ما با آغوش باز مي‌پذيريم و حتماً هم آن را دنبال كرده و پاسخ مي‌دهيم.

** در اجلاس اخير امنيتي مونيخ، به‌صورت غيرمستقيم گفت‌و‌گوهايي ميان ايران و عربستان مطرح شد و آقاي ظريف، نكاتي را درباره يمن و ديگر مسائل منطقه مطرح كردند. به‌طور كلي، ديدگاه ايران نسبت به عربستان چيست؟
ما شرايط منطقه را شرايط خاصي مي‌دانيم، منطقه‌اي كه امروز متأسفانه بحران و افراطيگري در آن زياد است و كشورها و مناطق زيادي از آن دچار بي‌ثباتي هستند. معتقديم، همه كشورهاي مؤثر منطقه، بويژه ايران و عربستان، بايد جلوي مداخلات فرامنطقه‌اي بايستيم و تلاش كنيم منطقه باثبات باشد و درگيري‌ها برطرف شود. اكنون يكي از مهم‌ترين مشكلات، مسأله بحران يمن است. آنچه ما مي‌خواهيم، آتش‌بس پايدار و پايان درگيري‌ها در يمن، كمك‌رساني سريع به مردم و سپس مذاكرات يمني - يمني است. ما مي‌توانيم در اين زمينه به اشتراك برسيم و با هم كمك كنيم تا مردم زجرديده يمن، ساماندهي شوند و سپس به بازسازي و دموكراسي در يمن كمك كنيم.

** اقدام اخير ترامپ رئيس جمهوري امريكا در بركناري وزير خارجه اين كشور را چگونه ارزيابي مي كنيد، آقاي ترامپ عنوان كرده كه دليل اين اقدام نظر مخالف آقاي تيلرسون درباره ايران و برجام بود؟
- اساساً ما با دولت يا با رئيس جمهوري مواجه هستيم كه در نوع خود پديده بسيار عجيبي است، به اين معني كه نه قابل محاسبه است، نه در مورد خودش، نه كشورش و نه ديگران. اين اتفاق نيز چون مربوط به وزير خارجه بود، توجه بيشتري را به‌ خود جلب كرد، درغير اين صورت آقاي ترامپ در يك سال گذشته از اين اقدامات كه ناگهاني هم بوده است، بسيار انجام داده است. فهرست كساني كه در كاخ سفيد، كابينه و در ديگر نهادهاي امريكا به همين صورت از سوي ايشان جابه‌جا شدند، بسيار زياد است. رئيس جمهوري امريكا اعلام كرد كه وزير خارجه به‌دليل اختلاف نظرهايي كه از جمله درباره ايران داشت، بركنار شد. از نظر ما اين اختلاف نظر طبيعي است. زيرا وقتي وزير خارجه امريكا به‌عنوان يك ديپلمات با رهبران دنيا همچون اروپايي‌ها و با مؤتلفان خود امريكا صحبت مي‌كند، مي‌بيند سياست اين كشور نسبت به ايران بسيار متفاوت از صحبت‌هاي ترامپ بايد باشد. از اين‌رو طبيعي است كه اختلاف نظر بروز كند. چه بسا، وزير خارجه جديد هم بعد از چند سفر و صحبت با رهبران كشورهاي دنيا، با همين سرنوشت مواجه خواهد شد، يعني رويكرد او نيز همين گونه خواهد شد. لذا ما تنها علامتي كه از كاخ سفيد دريافت مي‌كنيم، به‌هم ريختگي است و عقل سليمي كه بخواهد اين كشور و مناسبات و تعهدات جهاني‌اش را اداره كند، نمي‌بينيم. كما اينكه روابط امريكا با اروپا و ژاپن هم بر سر تعرفه گذاري‌ها نيز به هم خورده است. از اين‌رو به‌نظر مي‌رسد اين حركت آقاي ترامپ هم ادامه به هم ريختگي‌هاي گذشته او و دولت اوست.

*منبع: روزنامه ايران؛ 1396،12،26
**گروه اطلاع رساني**1699**2002