منطقه آزاد تجاری، صنعتی اردبیل؛ گذرگاهی برای خروج استان از بن بست اقتصادی

ایجاد منطقه آزاد تجاری ، صنعتی اردبیل از همان زمان طرح و تصویب در دولت تدبیر و امید بعنوان یكی از امیدها و آرزوهای اهالی استان برای خروج از بن بست اقتصادی و حركت چرخ رو به جلوی توسعه منطقه مطرح شد اما وجود برخی تردیدها و مخالفت ها تاكنون نتیجه مناسبی برای آن رقم نزده و شهروندان اردبیلی همچنان چشم به تصویب نهایی آن در مجلس در هفته ها و یا ماه های آتی دارند.

** ظرفیت های اقتصادی منطقه آزاد تجاری، صنعتی برای استان اردبیل
مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به عنوان راهكاری برای تعامل با اقتصاد و بازارهای هدف بین المللی تعریف و با تغییراستراتژی تجاری كشور از استراتژی جایگزین واردات به استراتژی تشویق و توسعه صادرات، تولید،صادرات و صادرات مجدد از این مناطق از اولویت خاصی برخوردار می باشد.
تسریع در انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار كار و كالا، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه ای، تولید و صادرات كالاهای صنعتی و تبدیل و ارایه خدمات عمومی ماموریتهای متعدد مناطق آزاد است كه درقانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری، صنعتی برآنها تاكید شده است.
همچنین محرومیت زدایی منطقه ای و استفاده از انواع پیوندها و ارتباطات مفید با اقتصاد ملی مهم ترین نقشی است كه این مناطق برعهده دارند.
بنا به تعاریف بین المللی، منطقه آزاد محدوده حراست شده بندری و غیر بندری است كه از شمول برخی از مقررات جاری كشور متبوع خارج بوده و با بهره گیری از مزایایی نظیر معافیت های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمركی، عدم وجود تشریفات زائد ارزی، اداری و مقررات دست و پاگیر و همچنین سهولت و تسریع در فرآیندهای صادرات و واردات با جذب سرمایه گذاری خارجی و انتقال فناوری به توسعه سرزمین اصلی كمك می كند.
همچنین در منطقه آزاد صادرات كالا و جذب سرمایه های خارجی به طور كامل آزاد بوده و با راهكارهای بسیار تسهیل كننده ای برای صادرات و جذب سرمایه های خارجی از طریق این مناطق، دولتها سعی می كنند زمینه های مناسب را برای سرمایه گذاری و توسعه صادرات و كسب درآمدهای ارزی به وجود آورند.
بهره گیری از قانون مزیت ارزش افزوده برای واحدهای تولیدی منطقه، آزادی كامل ورود و خروج سرمایه و سود حاصل از فعالیت های اقتصادی، مقررات صادرات و واردات و امور گمركی خاص در منطقه آزاد و عدم نیاز به صدور روادید (ویزا) جهت ورود و خروج اتباع خارجی از مبادی ورودی و خروجی مجاز منطقه از دیگر مزایای مناطق آزاد محسوب می شود.
همچنین برخورداری از انواع معافیت های مالیاتی، امكان ورود ماشین آلات و قطعات و مواد اولیه جهت صنایع منطقه بدون عوارض گمركی از دیگر مزایای چشمگیر مناطق آزاد است.
كلیه اشخاص حقیقی و حقوقی و موسسات اعم از ایرانی و خارجی و سازمان های بین المللی طبق مقررات مناطق آزاد می توانند به طور مستقل یا با مشاركت سازمان و شركت های تابعه آن یا با مشاركت یكدیگر در مناطق آزاد سرمایه گذاری كنند.
این سرمایه گذاری ها شامل سرمایه گذاری خارجی غیرمستقیم از طریق سهام و اوراق قرضه در بورس و سرمایه گذاری خارجی مستقیم و یا با مشاركت سرمایه گذاران داخلی است و یكی از اهداف اساسی ایجاد مناطق آزاد، جذب سرمایه گذاری خارجی است. لذا سرمایه گذاری خارجی در این مناطق مجاز بوده اما فقط زمانی سرمایه گذاری مشمول مزایای قانونی مناطق می شود كه مجوزهای لازم را بر اساس قوانین مناطق دریافت كنند؛ هدف از پذیرش سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزاد كمك به رشد و توسعه اقتصادی، افزایش فرصت های شغلی، اخذ و توسعه فناوری و مهارتهای مدیریتی و همینطور ارتقای كیفیت تولیدات و افزایش توان صادراتی كشور است و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در كلیه زمینه هایی كه فعالیت بخش خصوصی در آن مجاز است، قابل انجام است.
با توجه به اهداف فوق ،استان اردبیل به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود یكی از مناطق مستعد در زمینه ایجاد منطقه آزاد تجاری، صنعتی می باشد و مردم و مسوولان این استان به آن بعنوان یكی از راهكارهای توسعه منطقه چشم دوخته اند.
داشتن 380 كیلومتر مرز خشكی با جمهوری آذربایجان ، برخورداری از گمرك بین المللی بیله سوار مغان ، قابلیت های غنی كشاورزی و گردشگری از جمله پتانسیل هایی است كه استان اردبیل برای ایجاد مناطق آزاد تجاریف صنعتی از آن برخودار می باشد.
اشتغالزیی، حضور سرما یه گذاران در منطقه، معافیت از عوارض گمركی وسود بازرگانی، رفع مشكل بیكاری، افزایش ارزش افزوده املاك ومستغلات ،معافیت های مالیاتی 20 ساله از جمله مزایای منطقه آزاد تجاری، صنعتی است كه در صورت تصویب آن در مجلس ، استان اردبیل بویژه منطقه مرزی مغان از آن بهره مند خواهد شد.
هر چند پس از پیروزی انقلاب اسلامی منطقه شاهد رونق وتوسعه كشاورزی و عمران و آبادانی بوده است اما استان اردبیل با توجه به فاصله عمیقی كه با دیگر استان های برخوردار كشور دارد نیازمند توجه ویژه به زیرساخت های توسعه می باشد كه بخش مهمی ازآن با ایجاد منطقه آزاد تجاری ، صنعتی تحقق می یابد.
تصویب لایحه دولت تدبیر و امید در باره منطقه آزاد اقتصادی اردبیل و تصویب كلیات آن در مجلس امیدها برای عملی شدن یكی ابزارهای توسعه استان را دوچندان كرده هر چند هنوز در باره تصویب نهایی آن در مجلس بیم و امیدهایی وجود دارد.
كارشناسان معتقدند كه توجه نظام و دولت به منطقه از جمله اختصاص یك میلیارد دلار برای مهار آب های مرزی و تبدیل حدود 83 هزار هكتار از اراضی دیم منطقه به آبی شرایط ویژه ای در افزایش تولید كشاورزی و نیز ایجاد صنایع زنجیره ای ایجاد خواهد كرد و بی شك یكی از زمینه های شكل گیری این مهم می تواند ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی در شمال استان اردبیل باشد چرا كه برای تحقق برنامه های توسعه ای نیاز به سرمایه و نیز بازارهای جدید است و منطقه آزاد از جمله مهمترین ابزارهای عملی سازی آن می باشد.
مهاجرت بعنوان معضلی كه هر سال جوانان این منطقه را در خود فرو می برد با طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری در استان در حال كاهش می باشد و امیدی در دل جوانان برای رونق كسب و كاربوجود امده است.
امروزبیش از هر زمان دیگر بستر وزمینه مناسب برای ایجاد منطقه آزاد تجاری، صنعتی در استان اردبیل مهیا شده و وجود شركت كشت وصنعت مغان ، وجود اراضی پایاب سد خدافرین ،فرودگاه پارس آباد مغان و وجود اراضی حاصل خیزدر بیله سوار وپارس آباد پتانسیل عظیمی است كه در كمتر استانی می توان این مزیت ها را پیدا كرد.
استان اردبیل یكی از استان های مستعد در بخش كشاورزی و گردشگری است كه ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی در این استان به دلیل همجواری با كشورهای حوزه قفقاز می تواند علاوه بر رونق اشتغالزایی سرمایه گذاری های كلانی را در بخش های مختلف اقتصادی بدنبال داشته باشد .
اشتغال زایی ، حضور سرمایه گذاران در منطقه ، معافیت از عوارض گمركی و سود بازرگانی ، رفع مشكل بیكاری ، افزایش ارزش افزوده املاك و مستغلات و معافیت های مالیاتی 20 ساله از جمله مزایای منطقه آزاد تجاری ، صنعتی است كه در صورت تصویب آن در مجلس ، استان اردبیل به ویژه منطقه مرزی مغان از آن بهره مند خواهد شد.
تصویب لایحه دولت تدبیر و امید درباره منطقه آزاد اقتصادی اردبیل و تصویب كلیات آن در مجلس امیدها برای عملی شدن یكی ابزارهای توسعه استان را دو چندان كرده هر چند هنوز درباره تصویب نهایی آن در مجلس بیم و امیدهایی وجود دارد.

** تصویب منطقه آزاد تجاری و صنعتی اردبیل مطالبه اصلی مردم است
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل بارها تاكید كرده است كه تصویب منطقه آزاد تجاری و صنعتی اردبیل به مطالبه اصلی مردم استان تبدیل شده و ضروری است نمایندگان مجلس شورای اسلامی توجه ویژه ای به این لایحه داشته باشند.
وی در تازه ترین اظهارات خود بیان كرد : همیشه در آستانه رای گیری برای منطقه آزاد در مجلس دست هایی خاص به صورت سازماندهی شده مقالات مفصلی را بر علیه منطقه آزاد منتشر می كنند و باز برای چندمین بار این حركت اخیرا نیز شروع شده و متأسفانه یك وزارتخانه با جمع آوری آمار عملكرد این مناطق با نمایندگان لابی گری غیرمستقیم كرده تا آنها از رأی دادن اجتناب نمایند.
وی بیان كرد: تمام دلائلی كه مخالفان برای رد منطقه آزاد می آورند همه با قوانین مجلس و دولت كاملا و به راحتی قابل حل است اما با این روند تصویب را با مشكل مواجه ساخته اند. از عجائب مجلس فعلی رضایت به تبعیض در احداث مناطق آزاد است. اگر مخرب است در هیچ نقطه ای نباید باشد و یك نماینده نباید تماشاگر تخریب باشد و اگر مخرب نیست و ایرادات قابل اصلاح است -كه اینگونه است- پس چرا مرتكب تبعیض می شوند؟ اداره كشور با تبعیض از نوع بدترین مدیریت هاست.

** تاخیر در طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی اردبیل به ضرر استان است
صدیف بدری رئیس مجمع نمایندگان استان اردبیل در مجلس هم در این باره به ایرنا گفت: تصویب طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی استان كه در دولت تدبیر و امید مصوب شده به دلایل در مجلس مختلف به تاخیر افتاده و تداوم این وضعیت به نفع استان محرومی چون اردبیل نیست.
وی افزود: كلیات این طرح در كمیسیون اقتصادی مجلس تصویب شده و قرار است برای تصویب نهایی در صحن مجلس شورای اسلامی مطرح شود كه هنوز این امر عملی نشده است.
بدری اضافه كرد: این طرح یكی از مطالبات اصلی مردم استان بوده و دیدگاه مرتضی بانك دبیر شورای عالی مناطق آزاد در مورد آن نیز مثبت است و انتظار می رود كه نمایندگان مجلس توجه ویژه ای به تصویب نهایی آن داشته باشند.
نماینده اردبیل در مجلس بیان كرد: منطقه آزاد تجاری، صنعتی به عنوان یكی از مهم‌ترین زیرساخت‌های توسعه استان اردبیل مطرح است و با ایجاد آن شاهد توسعه همه‌جانبه، ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی خواهیم بود و در این راستا نمایندگان استان اردبیل در مجلس شورای اسلامی تا تصویب قطعی آن از هیچ تلاشی دریغ نمی‌كنند.
بدری اضافه كرد: منطقه آزاد تجاری ، صنعتی برای استان‌های مرزی و كمترتوسعه‌یافته ای مانند اردبیل به عنوان یك محرك قوی مطرح بوده وی می تواند گام های توسعه ای آن را تسریع بخشد.

** ایجاد منطقه آزاد تجاری صنعتی به اقتصاد استان اردبیل رونق می دهد
میر حمایت میرزاده نماینده مردم گرمی در مجلس شورای اسلامی هم كه بخش از حوزه انتخابیه وی در حریم منطقه آزاد قرار گرفته به ایرنا گفت: ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی یكی از مطالبات اصلی مردم است و با راه اندازی آن شاهد رونق اقتصادی در استان اردبیل خواهیم بود.
وی افزود: لایحه ایجاد مناطق آزاد شامل شهرهای گرمی، پارس آباد و بیله سوار در كمیسیون اقتصادی مجلس است كه در صورت تصویب نهایی می تواند زمینه توسعه اقتصادی و اشتغالزایی در منطقه را فراهم كند .
میرزاده اظهار كرد: از آنجایی كه استان اردبیل بویژه شهرستان گرمی با وجود مرزی بودن از محروم ترین مناطق كشور با آمار مهاجرت بالا محسوب می شود وجود منطقه آزاد تجاری صنعتی در اشتغالزایی ،جلوگیری از روند مهاجرت و محرومیت زدایی استان و این منطقه بسیار موثر خواهدبود.
وی نصف شدن جمعیت گرمی به دلیل مهاجرت در فاصله بین دو سرشماری را یادآور شد و گفت: زمانی جمعیت شهرستان گرمی 150 هزار نفر بود اما در سرشماری امسال به 75 هزار نفر رسیده و اگر در هر مرحله از سر شماری 10 درصد كاهش جمعیت داشته باشد،منطقه خالی از سكنه خواهد شد .
این نماینده مجلس با بیان اینكه ایجاد منطقه آزاد می تواند دشت مغان را به قطب صادرات مواد لبنی و كشاورزی تبدیل كند، افزود: در حال حاضر بسیاری از محصولات كشاورزی و دامی مغان همچون میوه، گندم، لبنیات ، عسل و حتی صنایع دستی روی دست شان مانده است و بازار برای صادرات آن وجود ندارد ولی با ایجاد منطقه آزاد می توان توسعه صادرات مواد لبنی ،دامی و كشاورزی را رقم زد .

** طرح منطقه آزاد تجاری و صنعتی در كمیسیون اقتصادی مجلس در دست بررسی است
محمد فیضی نماینده اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس هم گفت: طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی استان كه در دولت تدبیر و امید مصوب شده در كمیسیون اقتصادی مجلس دردست بررسی است.
وی افزود: نقشه این طرح در هیات دولت تصویب شده و در كمیسیون اقتصادی مجلس در حال بررسی است و در آینده نزدیك در صحن علنی مجلس مورد بررسی نمایندگان مجلس قرار می گیرد.
فیضی اضافه كرد: منطقه آزاد تجاری و صنعتی لایحه مختص اردبیل نیست بلكه شامل هفت استان می شود و در مرحله تعیین حدود بین كمیسیون اقتصاد مجلس و هیات دولت می باشد.
وی درباره علت تاخیر در طرح این لایحه افزود: به دلیل نبود توافق دولت و كمیسیون اقتصادی بر سر محدوده منطقه آزاد و انتظار در ارائه نقشه های مصوب توسط دولت به این كمیسیون شاهد تاخیر در تصویب نهایی این لایحه هستیم.
نماینده اردبیل ، نیر ، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی اضافه كرد: این طرح یكی از مطالبات اصلی مردم استان است و انتظار می رود كه نمایندگان مجلس توجه ویژه ای به تصویب نهایی آن داشته باشند.

** عزم جدی برای تصویب منطقه آزاد تجاری و صنعتی اردبیل ایجاد شده است
رضا كریمی نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی هم گفت:عزم جدی برای تصویب نهایی منطقه آزاد تجاری و صنعتی اردبیل بین نمایندگان بوجود آمده وامیدواری ها هم در این رابطه بیشتر شده است.
وی افزود: در دیدار ی كه نمایندگان استان در مجلس و استاندار اردبیل با معاون پارلمانی دبیر خانه مناطق آزاد كشور داشتند مقرر شد با تلاش نمایندگان این لایحه با اكثریت آرا درمجلس به تصویب برسد.
كریمی افزود: همچنین در این دیدار قرار شد استانداران ونمایندگان استان های هدف با همدیگر هماهنگ بوده و برای تصویب لایحه در مجلس تلاش كنند .
وی بیان كرد: این لایحه فعلا در كمیسیون اقتصادی مجلس بوده و قرار است بزودی در صحن علنی مجلس برای تصویب نهایی مطرح شود.
نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی گفت: در حال حاضر رایزنی‌های خود را با نمایندگان، استانداران و وزیران مربوطه شروع كرده ایم تا منطقه آزاد تجاری، صنعتی استان اردبیل كه قطعا به نفع مردم استان خواهد بود تصویب شده و همه از نتایج و ثمرات آن استفاده كنند.
كریمی افزود: برای تصویب لایحه منطقه آزاد و تجاری اردبیل به همراه هفت منطقه آزاد و 12 منطقه ویژه اقتصادی مستندات و دلایل كافی برای وجود دارد.
وی بیان كرد: در یك سیاست‌گذاری درست و منطقی می‌توان از ظرفیت مناطق آزاد برخلاف برخی اظهار نظرها استفاده كرد چرا كه قرار نیست مناطق آزاد به محل واردات كالاها و اجناس خارجی تبدیل شود بلكه منطقه آزاد استان اردبیل می‌تواند به محل بارانداز كالا به كشورهای همسایه بویژه جمهوری آذربایجان، آسیای میانه تا روسیه تبدیل شود.
كریمی خواستار ورود و مشاركت تمام بخش‌های اقتصادی، سیاسی، مدیران اجرایی و ائمه جمعه برای تصویب لایحه منطقه آزاد این استان در مجلس شد و گفت : برای تصویب این لایحه در مجلس باید از تمام ظرفیت ها یك صدا و با تعامل سازنده استفاده كرد.

** خوش بین به تصویب منطقه آزاد تجاری ، صنعتی اردبیل در مجلس هستم
شكور پور حسین نماینده مردم پارس آباد و بیله سوار مغان در مجلس هم به تصویب لایحه منطقه آزاد تجاری ، صنعتی اردبیل در مجلس خوشبین است
او در دیدار مردمی خود گفته است كه مقدمات كار در مجلس فراهم شده و بیشتر نمایندگان مجلس هم به این لایجه كه شهرستان های بیله سوار و پارس آباد و گرمی را زیرپوشش قرار خواهد داد نظر مثبتی دارند.
پور حسین با اشاره به اینكه در لایحه برنامه ششم ، توسعه مناطق آزاد الزامی شده افزود: طرح ها و برنامه هایی در برنامه ششم پیش بینی شده كه در آنها توسعه زیرساخت های مناطق آزاد مد نظر قرار گرفته و محدودیت ها و كاستی ها در مناطق مرزی نیز رفع خواهد شد.
ایجاد منطقه آزاد تجاری صنعتی استان اردبیل از سال 83 مطرح بود اما لایحه ایجاد آن در دولت تدبیر و امید به تصویب رسید و به مجلس شورای اسلامی ارسال شد.
گزارش : یعقوب شاددل / سیفعلی موسی زاده
7110/6016