در ادامه اين گفت وگو آمده است: محمد هاشمي‌رفسنجاني، رئيس پيشين صداوسيما و عضو سابق حزب كارگزاران سازندگي در گفت‌وگو با جام‌جم به بيان برخي ويژگي‌هاي مديريتي و شخصيتي آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني پرداخت.
اين عضو سابق حزب كارگزاران سازندگي در عين حال به مسائل سياسي هم پرداخت و با بيان اين‌كه پيوند ميان اصلاح‌طلبان و اعتدالگرايان‌شكننده نيست، اظهارنظرهايي مبني بر وجود اختلاف ميان اين دو جريان سياسي را ناشي از نظرات شخصي و فردي و نه تشكيلاتي خواند:
**به اولين سالگرد فقدان آيت‌الله هاشمي نزديك مي‌شويم. به نظر شما در صورت استمرار حيات ايشان بزرگ‌ترين بيم و اميدشان در مورد وضعيت فعلي كشور چه بود؟
درباره شرايط فعلي از منظر آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني بايد مناظر مختلفي اعم از سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي را در نظر بگيريم. پاسخ به اين سوال البته نيازمند بيان مقدمه‌اي است. مرحوم آقاي هاشمي زماني كه رئيس‌جمهور شد، دوره اول فعاليت خود را صرف آباداني كشور كرد و در دور دوم رياست‌جمهوري، فعاليت‌هاي ايشان به آينده‌نگري اختصاص داشت و در اين مسير برنامه‌ريزي شد تا افق‌هاي آينده كشور روشن شود.
نتيجه چنين تلاشي تدوين برنامه ايران در 1400 بود. نگاه ايشان براساس استعدادهاي ايران، توليد محور بود. مرحوم هاشمي در يكي از سخنراني‌هاي خود تاكيد داشت ايران، شوروي سابق و آمريكا به لحاظ داشتن منابع كافي، انرژي، نيروي كار و خلاقيت و وجود بازار مصرف در شرايط بسيار مساعدي قرار دارند. بنابراين هدفگذاري آقاي هاشمي براي ايران 1400 از نظر اقتصادي، توليد براي 300 ميليون نفر بود كه علاوه بر پاسخ به مصرف داخلي، مازاد آن با كيفيت مناسب به بازارهاي منطقه و اطراف عرضه شود.
به عبارت ديگر ايشان مي‌خواست ايران اقتصاد بدون نفت را تجربه كند. در حوزه فرهنگي و اجتماعي تلاش ايشان به عنوان عالم ديني و معتقد به نظام اسلامي اين بود كه ارزش‌هاي اسلامي در جامعه ما ساري شود و نهادهاي فرهنگي و آموزشي ما حركت كنند كه اين ارزش‌ها مبتني بر مكتب اهل‌بيت نهادينه شود تا رفتار مسئولان و مردم براساس اين الگو صورت گيرد. طبيعتا عملي شدن اين اهداف مي‌توانست جامعه‌اي بهتر به ارمغان آورد.
**به لحاظ سياسي، مهم‌ترين دغدغه‌هاي ايشان چه بود؟
به لحاظ سياسي هم آقاي هاشمي به وجود احزاب اعتقاد داشتند و نظام حزبي مبتني بر اخلاق اسلامي را براي ايجاد يك دموكراسي واقعي براي مردم ايران بشدت مي‌پسنديدند. ايشان در نامه‌اي كه در طليعه پيروزي انقلاب خدمت امام نوشتند، ضرورت تشكيل حزب را مطرح كردند و با اجازه امام، حزب جمهوري اسلامي ايجاد شد. الان وقتي طراحي‌هاي هدفمند آقاي هاشمي براي ايران 1400 را با شرايط كنوني مقايسه مي‌كنيم، مي‌بينيم فاصله‌ها بسيار زياد است كه علل و عوامل آن بحث جداگانه‌اي مي‌طلبد.
بنابراين آقاي هاشمي هيچ‌گاه از عملكرد دولت‌ها راضي نبود. آقاي هاشمي شخصيتي عملگرا بود كه وقتي موضوعي را مطرح مي‌كرد، سعي در اجرايي‌كردن و انجام آن داشت. اين مساله البته بدون در نظر گرفتن الزامات آن نبود. وقتي برنامه‌هاي پنجساله براي بررسي به مجمع تشخيص مصلحت مي‌آمد، ايشان ابتدا دستور مي‌داد الزامات آن هم مورد بررسي قرار گيرد. ايشان حتي در بحث سياست خارجي هم معتقد به برقراري ارتباط با همه كشورها بجز رژيم غاصب صهيونيستي مبتني بر رعايت منافع ملي مشترك دوجانبه و تعامل سازنده بود. در مورد روابط با آمريكا هم ايشان معتقد بود اگر اين كشور دست از خصومت بردارد، امكان مراوده وجود دارد.
**بعد از درگذشت آيت‌الله هاشمي، مباحثي درباره جايگزيني ايشان در بين جريان اصلاح طلب و اعتداليون مطرح شد و بعد از مدتي تب اين ماجرا خوابيد. به نظر شما آيا در شرايط كنوني خلأ ايشان به‌عنوان گرانيگاه و نقطه اتكاي اصلاحات و اعتداليون پر شده است؟
تا آنجا كه من اطلاع دارم خير. به اين دليل كه آقاي هاشمي جايگزين ندارد. ويژگي‌هاي ايشان منحصربه‌فرد بود به همين خاطر بعضي جريان‌ها تلاش مي‌كنند نام هاشمي حذف شود.
**در وضعيت كنوني كشور و با توجه به سياست‌هاي خصمانه دولت فعلي آمريكا، سرنوشت برجام چه خواهد شد؟
برجام يك سند بين‌المللي و چندجانبه است و قراردادي ميان ايران و آمريكا نيست. اين سند همچنان اعتبار دارد و با مخالفت يك عضو اين توافق هم از اعتبار آن كاسته نمي‌شود و ديديم اروپا هم بر استمرار توافق برجام تاكيد كرد. بقيه كشورها هم اعلام كردند نسبت به برجام تعهد دارند و به آن عمل مي‌كنند. البته تاريخچه مخالفت آمريكا با انقلاب اسلامي به قبل از پيروزي نظام برمي‌گردد و حتي آنها به نمايندگي هايزر قصد كودتا عليه انقلاب را داشتند. براساس رصدهاي من آمريكايي‌ها بعد از انقلاب در طراحي 18 كودتاي ناموفق از جمله نوژه عليه جمهوري اسلامي ايران دست داشتند.
تحميل جنگ هشت ساله از ديگر اقدامات آمريكا بود و همچنان بر طبل مخالفت خود مي‌كوبد. آنها يا خواهان تغيير رفتار يا خواهان تغيير نظام جمهوري اسلامي بوده و هستند. ترامپ هم عصاره همين برآيند است. سياست خارجي و خاورميانه‌اي آمريكا مبتني بر حفظ امنيت اسرائيل است و بر همين اساس با جمهوري اسلامي برخورد مي‌كند. آنها به لحاظ تفكري، مخالف مكتب اهل‌بيت هستند. زماني كه عراق اشغال و صدام سرنگون شد، آمريكايي‌ها آن‌قدر بلاهت داشتند كه اكيپ‌هاي زيادي را به اين كشور فرستادند تا امام زمان را پيدا كرده و بكشند. در جهان امروز، مكتب اهل‌بيت قوي‌ترين آرمان‌هاي انساني را در خود دارد.
**اين روزها مباحثي از سوي رسانه‌ها، جريانات و شخصيت‌هاي سياسي مطرح مي‌شود كه از آن اختلاف بين جريان اصلاحات و جريان دولت از جمله آقاي روحاني برداشت مي‌شود. چقدر اين اختلافات جدي است و آيا احتمال انشقاق و استقلال جريان اصلاحات از جريان دولت و آقاي روحاني وجود دارد؟
ما در اين زمينه اظهارنظرهاي فردي را با نظر تشكيلاتي بايد از هم تفكيك كنيم. ما از نظر تشكيلاتي خيلي مخالفتي نمي‌بينيم. آنچه در فضاي رسانه‌اي و مجازي وجود دارد نظر اشخاص است. فردي ممكن است نامه‌اي به آقاي روحاني بنويسد و مطالبي را درست و غلط مطرح كند. بنابراين فضاي تشكيلاتي و روابط تشكيلاتي ميان اصلاح‌طلبان با دولت آقاي روحاني فضاي مناسبي دارد و شكننده نيست. يك واقعيت هم از سوي جريان اصلاح‌طلب درك شده و چند بار به منصه ظهور رسيده است. در كشور ما با توجه به ضريب نفوذ جريان‌هاي مختلف در جامعه اگر جرياني قصد پيروزي در انتخابات را داشته باشد ناگزير از اتئلاف است.
شركت يك جريان به تنهايي در انتخابات پيروزي در پي نخواهد داشت. اگر هدف از شركت در انتخابات وزن كشي سياسي باشد، هر شخص و حزبي مي‌تواند حضور داشته باشد اما اگر هدف پيروزي است راهي جز اتئلاف ندارد. در شرايط كنوني هم عمدتا مشتركات ميان اصلاح‌طلبان و اعتدالگريان بيشتر از ديگر جريان‌هاي سياسي است.
**اوايل دولت دوازدهم گفته مي‌شد بر اثر همين اختلافات ادعايي، حالت قهري ميان آقاي جهانگيري و رئيس‌جمهور ايجاد شده است. اين ادعا چقدر واقعيت داشت؟
من هيچ اطلاعي ندارم و تنها آگاهي‌هاي من مبتني بر شنيده‌هاست. حتي شنيدم بعد از دستگيري برادر آقاي جهانگيري، اين مساله روي روابط ميان آقاي جهانگيري و آقاي روحاني تاثير داشته است. باز هم تاكيد مي‌‌كنم كه اين هم نه براساس منابع اصلي بلكه حسب شنيده‌هاست. من هيچ ارتباطي با آقاي جهانگيري و آقاي روحاني بعد از پيروزي در انتخابات نداشتم و تاكنون هم اين دو را نديدم. در طول اين مدت هم تنها يك مذاكره دو دقيقه‌اي تلفني با آقاي جهانگيري بر سر موضوعي داشتم.
**تاكنون طرف مشورت جريان‌هاي دولتي يا گروه‌هاي سياسي اعم از اصلاح‌طلبان يا اعتدالگرايان قرار نگرفتيد؟
اساسا طرف مشورت هيچ گروهي حتي كارگزاران قرار نگرفته ام. ظاهرا دور ما را خط كشيده‌اند.
**وضعيت انتشار خاطرات آيت‌الله هاشمي چگونه است و اساسا تصميم‌گيري در اين باره با كدام يك از اعضاي خانواده ايشان است؟
من شخصا نظارتي ندارم. مرحوم هاشمي، فرزندشان آقا محسن را وصي خود قرار دادند و بنابراين تصميم درباره نحوه انتشار آثار و خاطراتشان با آقا محسن است.
**آينده سياسي حزب كارگزاران را به‌عنوان حزبي كه متكي به مرحوم هاشمي بود چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
من اصلا هيچ اطلاعي از درون حزب كارگزاران ندارم و از زماني كه اعلام شد من ديگر عضو كارگزاران نيستم، هيچ ارتباطي با حزب ندارم. البته با بعضي از اعضاي حزب بندرت و عمدتا براساس دوستي ديدارهايي در برخي محافل داريم ولي اساسا طرف مشورت قرار نمي‌گيرم.
*منبع: روزنامه جام جم؛ 1396،8،15
**گروه اطلاع رساني**2059**2002**انتشاردهنده: فاطمه قناد قرصي
تهران- ايرنا- روزنامه جام جم در گفت وگويي با محمد هاشمي رييس پيشين صدا و سيما و عضو سابق حزب كارگزاران سازندگي، نوشت: برجام يك سند بين‌المللي و چندجانبه است و قراردادي ميان ايران و آمريكا نيست. اين سند همچنان اعتبار دارد و با مخالفت يك عضو اين توافق هم از اعتبار آن كاسته نمي‌شود.
سرخط اخبار پژوهش
-
ایران در بهت؛ واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی به سانحه هوایی رئیس‌جمهور
تهران- ایرنا- صبح یکشنبه ۳۰ اردیبهشت‌ماه، «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور…
-
دیپلمات بلندقامت؛ حاج قاسم عرصه دیپلماسی
تهران- ایرنا- پیشاهنگ سیاست خارجی دولت سیزدهم، با اندوخته‌ای از سال‌ها…
-
دومین رئیس‌جمهور شهید، دومین قاضی‌القضات شهید و دومین ابرمرد شهید میدان
تهران- ایرنا- «رئیس جمهور مغتنم» که بعد از رهبر و «جانبازِ اول» انقلاب،…
-
داروی قاتل؛ «متادون» و سالی حدود سه هزار قربانی
تهران- ایرنا- بیشترین آمار مرگ‌ومیر ناشی از سوءمصرف متادون در سال‌های…