سوتغذيه فرهنگي كودكان

در ادامه مي خوانيم: اين حقيقتي است كه كارشناسان نيز در گفت‌وگو با جام‌جم تائيدش مي‌كنند و از اين مي‌گويند كه برخلاف دغدغه‌هاي مقام معظم رهبري در اين حوزه به‌قدركافي كتاب، فيلم، بازي، موسيقي و محتوايي مناسب در حوزه فرهنگ براي كودكان در كشورمان توليد نمي‌شود به همين خاطر مجال براي مصرف‌گرايي و جولان كشورهاي بيگانه فراهم است، اما اين ولنگاري‌ براي كشورمان گران تمام مي‌شود، زيرا بيم آن مي‌رود كه تا مدتي ديگر‌ بدون جنگ و خونريزي نسل آينده‌ساز كشور آن طور تربيت ‌شوند كه بيگانگان مي‌خواهند.

كودكان سرمايه‌اي بالقوه براي توليدات فرهنگي هستند، ظرفيتي كه در بازار سردرگم آثار فرهنگي ايران ناديده گرفته مي‌شود. در حالي سياستگذاري در حوزه توليدات فرهنگي براي كودكان و نوجوانان را فراموش كرده‌ايم كه كارشناسان و متخصصان در جهان بشدت براي خوراك فرهنگي اين قشر سرمايه‌گذاري مي‌كنند. بسياري از كارشناسان بر اين باورند آشفته بازار اين حوزه ‌از ولنگاري گذشته ‌و به مرز هشدار رسيده است،‌ آنها معتقدند ما همچنان براي كودكانمان تعقل و تفكر قائل نيستيم و همين نگاه سنتي خودش را در توليد آثار فرهنگي نشان مي‌دهد. برخي ديگر از راه ندادن جوانان در اين عرصه مي‌گويند و بي‌توجهي مديران به فكرهاي خلاق و تازه.

** قاچاق فرهنگ بيگانه
خوراك فرهنگي مناسب براي كودكان به باور احمد سالك، نايب رئيس كميسيون فرهنگي مجلس يكي از معضلات اساسي كشور است. او معتقد است مهم‌ترين مشكل ما در اين حوزه اين است كه كودكان ايران صرفا مصرف‌كننده‌اند. همين نشان از چالش تازه‌اي دارد به نام كالاي قاچاق. سالك به جام‌جم مي‌گويد: يكي از مهم‌ترين مشكلات ما واردات و قاچاق كالاها با فرهنگ ماركسيستي و سكولار از كشورهاي تركيه و چين به داخل كشور است.

اين كالاها آرام آرام فرهنگ كودكان اين سرزمين را تغيير و آنها را با سبك زندگي به دور از فرهنگ ايراني و ديني پرورش مي‌دهند.

سالك از دغدغه‌هاي مقام معظم رهبري هم در اين ميان حرف مي‌زند. او مي‌گويد: مقام معظم رهبري در ارتباط با اين موضوع توضيحاتي را هم به شوراي عالي انقلاب فرهنگي به صورت مكتوب داده‌اند. بعد از دغدغه‌هاي رهبري در اين رابطه برخي دستگاه‌ها همچون كانون پرورش فكري كودكان فعاليت‌هايي انجام داده‌اند كه هر چند ابتدايي است، اما آغاز خوبي براي يك حركت مناسب فرهنگي است.

عضو كميسيون فرهنگي مجلس مي‌گويد، بايد راه را براي بخش خصوصي باز كرد، چرا كه بخش دولتي به تنهايي نمي‌تواند عهده‌دار مشكلات اين بخش باشد، هر چند در اين ميان بايد حمايت،‌هدايت و نظارت درستي بر فعاليت بخش خصوصي صورت بگيرد تا اين فعاليت‌ها با يك هدفگذاري مشخص پيش برود.

سالك در حالي از هدفگذاري در اين ميانه سخن مي‌گويد كه به نظر مي‌رسد شاهد يك ولنگاري و سردرگمي در حوزه توليد آثار فرهنگي كودكانيم. او مشكل اين سردرگمي را مديران اجرايي مي‌داند.

اين نماينده مجلس مي‌گويد: شوراي انقلاب فرهنگي بايد روي اين موضوع بر اساس سند مهندسي فرهنگي دقت كافي داشته باشد.‌ آنها صرفا يكسري اسناد بالادستي را اجرا مي‌كنند و بعد از آن اين اسناد رها مي‌شود و به بايگاني مي‌رود و در سطح اجرا نمي‌آيد در حالي كه دستگاه‌ها بويژه وزارت ارشاد بايد در اين حوزه متولي باشد.

** براي نخبگان‌ ورود ممنوع است
اغلب كارشناسان معتقدند، حوزه فرهنگي كودكان به واسطه نبود درك درست مديران، ضربه‌هاي بسياري خورده است. در اين بين برخي نيز از ميدان ندادن به مديران جوان گله مي‌كنند‌.

ميثم طهماسبي، دبير پيشين انجمن بازي‌هاي الكترونيك وزارت ورزش و جوانان‌ به جام‌جم مي‌گويد: توليد محتواي تاثيرگذار براي كودكان فعاليتي ديربازده است، به همين دليل كمتر مسئولي خطر مي‌كند تا در اين حوزه سرمايه‌گذاري كند در صورتي كه در ديگر قسمت‌ها اين سرمايه‌گذاري خيلي سريع‌تر جواب مي‌دهد، اما تاثير اين محتوا روي كودكان در آينده بروز مي‌كند.

سرمايه‌گذاري روي كودكان به واسطه تهيه خوراك فرهنگي براي آنها؛ اين اتفاقي است كه قرار بوده روي آن هدفگذاري شود، اما به نظر مي‌رسد مغفول مانده است. چرا كه به گفته اين توليدكننده بازي‌هاي رايانه‌اي براي بسياري از سياستگذاران اين حوزه چندان به صرفه نيست. هر چند در اين حوزه تلاش‌هايي شده‌ است و آثاري هم توليد، اما طهماسبي مي‌گويد اغلب مسئولان بيشتر ترجيح مي‌دهند با همين آثار فقط عكس يادگاري بيندازند. او معتقد است، فعاليت‌هاي فرهنگي در حوزه كودكان و نوجوانان بيشتر مقطعي و مناسبتي است و براي اين افراد فقط جنبه تبليغي دارد. همين است كه اجازه ورود افكار خلاقه را به جوانان نخبه نمي‌دهند.

توليد محصولات فرهنگي براي كودكان اتفاقا خلأ بزرگي به نام «خلاقيت» دارد و به نظر مي‌رسد مديران سنتي راه را براي فكرهاي تازه بسته‌اند، راه ندادن به جوانان و ايده‌هاي تازه در اين حوزه ضربه‌هايش را به كودكان مي‌زند و نتايجش سال‌ها بعد در جامعه نمود پيدا مي‌كند.

** استقبال از ‌آسيب‌هاي اجتماعي
بي‌توجهي به توليد محصولات فرهنگي براي كودكان زماني بيشتر به چشم مي‌آيد كه تاثير‌گذاري فضاي مجازي نيز در نظر گرفته شود، ‌چون‌ اين روزها بيش از كتاب و مجله در دستان كودكان و نوجوانان، موبايل و تبلت مي‌بينيم.

ترجيع بند گفته‌هاي مديركل پيشين فرهنگي وزارت آموزش و پرورش در اين رابطه هم «بي‌توجهي به فضاي مجازي» است. هر چند مهدي علي‌اكبر زاده، ديگر حوزه‌ها همچون كتاب، سينما و تئاتر را هم مهم مي‌داند.

او به جام‌جم مي‌گويد: يكي از آفت‌ها در اين حوزه استفاده تبليغي و تجاري از اين محصولات است. آفتي كه به باور كارشناسان مي‌تواند تاثيرات بسيار سوئي داشته باشد.

او به جام‌جم مي‌گويد: در بسياري مواقع آثار فرهنگي توليد شده در حوزه كودكان و نوجوانان جنبه تجاري پيدا كرده‌ و لازم است موضوع معطوف به كودكان وارد اين ديدگاه نشود، زيرا باعث رقابتي سودجويانه مي‌شود كه در اين رقابت فقط كودكان ضرر مي‌كنند.

او معتقد است توليد نشدن محتواي مناسب فرهنگي در فضاي مجازي پيامدهايش را خيلي زود در قالب افزايش آسيب‌هاي اجتماعي نشان مي‌دهد؛ اتفاقي كه اين روزها هم شاهد آن هستيم‌ و خيلي از آسيب‌هاي اجتماعي از نبود پيوست‌هاي فرهنگي است.

آنچه مشخص است كودكان ايران در ميانه اين سردرگمي محصولات فرهنگي، بسيار پيشروتر از توليدكنندگان هستند. به مدد جادوي فضاي مجازي باشد يا سيل كالاهاي متنوع قاچاق، آنها خوراك تفريحي مورد علاقه‌شان را پيدا مي‌كنند؛ تفريح‌هايي كه فرهنگ ملي و ديني در آن هيچ نقشي ندارد و اين را مي‌توان در رفتار جوانان آينده ديد. بنابراين اگر برنامه جامعي در خصوص ساماندهي اين حوزه اجرايي نشود،سكان هدايت كشور را مديراني در دست مي‌گيرند كه براي ارزش‌هاي بومي كشور ارزشي قائل نيستند.

*منبع: روزنامه جام جم؛ 1396،8،15
**گروه اطلاع رساني**1699**2002**انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصي