پيچش ريسمان انحراف بر بيرق سوگواري حضرت سيدالشهدا (ع)

مشخص نيست در ذهن افرادي كه چنين بدعتها و تحريف هايي را در مهمترين واقعه تاريخ تشيع بوجود مي آورند، چه مي گذرد، اين افراد خواسته يا ناخواسته به انحرافاتي دامن مي زنند كه شيعيان را در مقابل جهانيان خرافي و متعصب جلوه دهد.
گاهي در مراسم عزاداري ماه محرم كه هدف آن زنده نگهداشتن و بزرگداشت واقعه كربلاست، اشعاري صرفا عاطفي و غيرحماسي با آهنگ خاص توسط نوحه خوانان بيان مي شود كه گويي قرار است فقط عده اي سينه بزنند و نمايش موزون همراه با اشك براه بياندازند.
از سوي ديگر در بيشتر مجالس عزاداري حضرت اباعبدالله الحسين (ع) تنها به جنبه مظلوميت آن حضرت و اصحابش توجه شده و برخي به موضوعات غيرواقعي و تحريف وقايع كربلا مي پردازند كه هيچ ربطي به فلسفه قيام عاشورا ندارد.
انحراف از مداحي و مجالس به هيات هاي عزاداري نيز كشيده شده است، انجام حركاتي كه عزاداري را بيشتر به نمايشي وهن انگيز تبديل مي كند مانند قمه زدن و سر و صورت را خوني كردن و خود را بر زمين كشيدن، چرخاندن بيرقي طويل كه 'علامت' گفته مي شود و اسباب سرگرمي و قدرت نمايي عده اي را فراهم كرده يا استفاده از علم هاي بزرگ و چرخاندن آنها كه بيشتر به ميدان رقابت بين هيات گردانان تبديل شده است.
با اين حال امام راحل و رهبر معظم انقلاب همواره تاكيد كردند كه در بزرگداشت واقعه كربلا بايد به عناصر عقل، منطق، حماسه و عاطفه توجه شود و از پرداختن به موضوعات و انجام حركاتي كه هيچ ربطي به فلسفه قيام عاشورا ندارد، اجتناب گردد.
اما بايد ديد ريشه اين بدعت ها در كجاست و چطور مي توان آن را سوزاند و عاشورا به عنوان مقدس ترين واقعه براي شيعيان را از گزند انحرافات و تحريف ها دور نگهداشت.

* آگاهي اندك از دين، علت بروز انحرافات در عزاداري ها
استاد حوزه علميه خراسان رضوي در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: بي اطلاعي يا كم اطلاعي از مسائل ديني باعث بوجود آمدن آسيب و انحراف در عزاداري ها شده است.
آيت الله سيد جعفر سيدان افزود: روز عاشورا از روزهاي تاريخي مهم اسلام و بلكه دوران زندگي بشريت است كه در آن حق و باطل در برابر هم قرار گرفت و جمعي از اولياي حق و حجت خدا و جانشين پيامبر (ص) براي زنده نگه داشتن توحيد جان خود را فدا كردند و در گرفتاري هاي رنج آور قرار گرفتند.
وي بيان كرد: هدف عاشورا طبق يك عبارت در زيارت اربعين، نجات انسان ها از گمراهي، ضلالت و سرگرداني است لذا دوري از افراط و تفريط در عزاداري ضروري مي باشد.
وي گفت: در مراسم محرم و صفر بايد به حرفهاي نادرست و شبهات در ارتباط با عزاداري و زيارت و مسائل مربوط به آن هم پاسخ داده شود و مردم به اهداف قيام عاشورا پي ببرند.
آيت الله سيدان با اشاره به نمونه هايي از انحرافات در عزاداري ها افزود: در برخي عزاداري ها مشاهده مي شود عده اي ناآگاه قلاده به گردن خود مي اندازند يا صورت خود را به زمين مي كشند كه اين كارها جز سبكي و وهن چيز ديگري نيست.
وي اظهار كرد: برخي نيز در عزاداري ها با غلو كردن از عبارات نادرست استفاده مي كنند يا از ائمه (ع) به عنوان خداي خود نام مي برند كه گناه و به نوعي شرك است.
وي شبهه در گريه براي حضرت امام حسين (ع) را اشتباه دانست و گفت: حضرت سيدالشهدا (ع) براي دفاع از حق و براي پاسداري از معارف و توحيد جان خود را فدا كرد لذا چنين گريه اي چون براي حق است ثواب دارد و تعظيم شعائر و سوق دادن به سوي حقايق است.

*بيانات غلوآميز در مجالس عزاداري، به بنيان عاشورا ضربه مي زند
معاون فرهنگي و اجتماعي حوزه علميه خراسان نيز در اين باره گفت: برخي مداحان با بيانات غلو آميز مطالب خلاف شرع مي گويند كه اين كار به بنيان عاشورا و اهداف حضرت سيدالشهدا(ع) ضربه مي زند.
حجت الاسلام والمسلمين علي اكبر نوايي افزود: برخي مطالب در مجالس عزاداري گفته مي شود كه با عقل نيز سازگاري ندارد مانند اينكه در روز عاشورا 300 هزار نفر به وسيله حضرت امام حسين (ع) كشته شدند كه اگر هر نفر 2 دقيقه هم زمان ببرد يك شبانه روز نيز براي اين تعداد كم است.
وي اظهار كرد: برخي افراد دكان كاسبي راه انداخته اند و از محرم و صفر با ماجراهاي ساختگي معركه گيري مي كنند در حالي كه غلو و خرافه همانند يك قيچي 2 لبه است كه حقيقت را قرباني مي كند و از بين مي برد.
يكي از استادان درس خارج حوزه علميه خراسان نيز در اين باره گفت: افزودن دروغ به منظور گرياندن شنوندگان يا اظهار ارادت به ساحت حضرت امام حسين (ع) با كلمات ناهنجار و حتي گاه مخالف با آموزه هاي توحيدي و ديني، ناپسند است و محتواي بسيار ارزنده قيام سيدالشهدا(ع) را از بين مي برد.
آيت الله مصطفي اشرفي شاهرودي افزود: افزودن صورتهايي از مجسمه و كتلها كه شايد برخي از آنها از نصارا گرفته شده باشد و توجه به امور خرافي باعث بي محتوا كردن قيام حضرت امام حسين (ع) مي شود.
وي ادامه داد: مجالس و هياتهاي عزاداري محرم نبايد از مسير عقلانيت و اصول شريعت مقدس اسلامي خارج شوند.
وي اظهار كرد: توسل و توجه به امور خرافي باعث طعنه زدن دشمنان به مذهب شده و تلقي نادرست و باطل از شيعه را به دنبال دارد.
اين استاد حوزه علميه گفت: تبديل عزاداري محرم به رقابت در تشكيل صوري هياتهاي مذهبي و تبديل آن به تئاتر و زورآزمايي پهلواني موجب رقابتهاي دور از محتواي بلند قيام حسيني است كه يكي از اهداف مهم استعمارگران و دشمنان دين و مكتب اهل بيت (ع) است.
وي افزود: ذكر فلسفه قيام حضرت امام حسين (ع) و نتيجه حاصل از آن، بيان مصائب اهل بيت (ع) و ظلم بي نهايت دشمنان بر آنان و بيان هتك حرمت رسول خدا (ص) به وسيله مدعيان دروغين خلافت از اهم موضوعاتي است كه مورد امر پيامبر (ص) و ائمه معصوم (ع) بوده است و سخنرانان و مداحان هم بايد به آنها توجه كنند.

* قمه زني، جريان فكري تشيع را وهن انگيز جلوه داده است
نايب رئيس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي نيز در اين باره گفت: گسترش فضاي مجازي، قمه زني را در معرض ديد همه قرار داده و انتشار برخي از اين صحنه ها موجب وهن و ضربه زدن به جريان فكري تشيع است.
حجت الاسلام نصرالله پژمانفر افزود: برخي بدعتها و خرافات در عزاداريهاي حضرت اباعبدالله (ع) مانند قمه زدن ظاهر مي شود كه فاقد جذابيت براي ملتهاي ديگر است و به تشيع به عنوان گفتمان فكري كه بشريت به آن تكيه كرده است، لطمه مي زند.
وي با بيان اينكه برخي انحرافات نيز در تفاسيري كه در قيام حضرت امام حسين (ع) ارائه مي شود بروز مي كند، اظهار كرد: قيام حضرت امام حسين (ع) مظهر ايستادگي در برابر ظلم است و يكي از انحرافات، متفاوت نشان دادن چهره حضرت سيدالشهدا (ع) و قيام ايشان است.
نماينده مردم مشهد و كلات در مجلس شوراي اسلامي گفت: گاهي قيام حضرت امام حسين (ع) را به عنوان يك حادثه تاريخي كه حدود هزار و 350 سال قبل رخ داده به تصوير مي كشند كه هيچ الگويي براي انسانهاي معاصر ندارد و دائم به شمر آن زمان لعنت مي فرستند.
وي افزود: در تبيين قيام عاشورا بايد به تطبيق اين موضوع با زمان حال و شناسايي شمر زمان بپردازيم زيرا قيام عاشورا از نظر مردم يك جريان پويا و اثرگذار در حفظ اسلام است، قيام سيدالشهدا (ع) نه تنها بركات فراوان براي تشيع و مسلمانان داشته بلكه بر كل جامعه بشري نيز تاثيرگذار بوده است.
حجت الاسلام پژمانفر اظهار كرد: مجلس شوراي اسلامي از مجموعه هاي علمي و پژوهشي كه به گسترش و تقويت گفتمان ديني و حسيني مي پردازد، پشتيباني مي كند كه در اين راستا محور مسائل مربوط به قيام عاشورا بايد مردم باشد و نبايد اين مسائل را محدود به مراكز حاكميتي نمود.

* شناسايي 150 خرافه براي عزاداري ماه محرم و صفر
مدير تبليغ حوزه علميه خراسان رضوي نيز در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: برخي عزاداري هاي ماه هاي محرم و صفر در خراسان رضوي آميخته با خرافات، بدعتها و آسيبها است كه تاكنون 150 خرافه در آنها شناسايي شده است.
حجت الاسلام احمد صابري تولايي افزود: قمه زني، عزاداري در فضاهاي غير رسمي و تحت الشعاع قرار دادن مكانهاي اصيل مانند حسينيه، تكايا و مساجد، عدم رعايت شان مكاني مسجد با استفاده از آلات موسيقي جزو آسيبهاي شكلي و مكاني عزاداري هاست كه در برخي نقاط به چشم مي خورد.
وي اظهار كرد: ترسيم ناقص و تك بعدي از سيماي معصومين (ع)، توجه بيش از حد به جنبه قداست و ملكوتي بودن آنان به گونه اي كه آنها را غير قابل الگوبرداري كند، بيان مطالب دور از شان ائمه (ع) و اظهار مطالب موهن جزو آسيب هاي محتوايي عزاداري هاست كه زمينه اي براي هجمه دشمنان به مجالس عزاداري فراهم مي كند.
حجت الاسلام صابري گفت: اغلب فرهنگها و كشورها به گونه اي آميخته با خرافات و بدعتها هستند اما فرهنگ شيعي به عنوان يك فرهنگ اصيل و پيشرو در عرصه تمدن سازي مكانيزمهايي را براي مبارزه با اينگونه آسيبها تدبير كرده است.
وي با بيان اينكه مبلغان ديني وظيفه پيراستن عزاداري ها از آسيب و خرافه را بر عهده دارند، افزود: تبيين و روشنگري مهمترين وظيفه مبلغان در ماه هاي محرم و صفر است كه 20 عنوان كتاب در اين زمينه به چاپ رسيده و توسط مجموعه هاي تبليغي استان در مناسبت هاي مختلف در اختيار مبلغين قرار گرفته است.

* تلاش ها براي كاهش انحرافات در هيات هاي مذهبي
رئيس شوراي هيات هاي مذهبي خراسان رضوي نيز در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: طي 2 سال اخير با اقدامات انجام گرفته، آسيب هاي مراسم عزاداري براي حضرت اباعبدالله الحسين (ع) بويژه در بخش مداحي و سبكهاي عزاداري، كاهش يافته است.
حجت الاسلام حسن صباغيان افزود: در پي تاكيد رهبر معظم انقلاب، كارگاه هاي آموزشي مناسب براي جهت دهي صحيح به مراسم عزاداري اين هيات ها براي مسئولان هيات هاي مذهبي در استان برگزار شد تا مصاديق انحراف و بدعت يا غلو در اين مراسم حذف شود.
وي با اشاره به مصاديق انحرافات در مراسم برگزار شده از سوي هيات هاي مذهبي اظهار كرد: لطمه زدن به بدن، عزاداري روي خار، عزاداري روي آتش، قمه زني، استفاده از انگشترهاي تيغه دار هنگام سينه زدن، مصاديق بدعت در مراسم عزاداري هيات هاي مذهبي است كه حرام نيز مي باشد.
وي گفت: استفاده از سبك هاي نامتعارف در آهنگ و ريتم هايي كه لهوي محسوب مي شود، درآوردن صداهاي ناهنجار يا حركت هاي سينه زني و زنجيرزني كه تبديل به رقص مي گردد از ديگر مصاديق انحراف در مراسم عزاداري براي اهل بيت (ع) است.
حجت الاسلام صباغيان افزود: همه انحرافات و بدعت هاي مزبور در مراسم عزاداري هيات هاي مذهبي در ايام محرم و صفر در اين استان وجود داشته كه با برگزاري كارگاه هاي آموزشي و برخي ساماندهي ها، به حداقل ممكن رسيده است.
وي اظهار كرد: عمده اقلامي كه در مراسم عزاداري هيات هاي مذهبي استفاده مي شود شامل پرچم، علامت، علم، كتل، زنجير، طبل و سنج است كه در بين آنها استفاده از اقلامي كه ساختار آن از حد متعارف خارج شده باشد، انحراف محسوب شده و استفاده از آن مجاز نيست.
وي گفت: برخي زنجيرها به گونه اي ساخته شده اند كه به بدن آسيب مي زنند، برخي طبل ها و سنج ها بسيار بزرگ با اشكال نامتعارف هستند و صداي ناهنجار دارند كه استفاده از اين اقلام در هيات هاي عزاداري ممنوع است.
وي ادامه داد: در زمينه 'علامت' كه بسيار عريض بوده و حمل آن در مراسم تا حدي مشكل است، ديدگاه هاي مختلف وجود دارد كه برخي استفاده از آن را در هيات هاي مذهبي مجاز و برخي ديگر استفاده از آنها را مجاز نمي دانند، اما در مجموع قانون مدوني در اين زمينه وجود ندارد.
رئيس شوراي هيات هاي مذهبي خراسان رضوي گفت: نظر نماينده ولي فقيه در استان نسبت به استفاده از علامت در مراسم عزاداري در مشهد مثبت است اما از 250 هيات مذهبي در مشهد كه علامت دارند، 2 يا سه هيات مذهبي مجاز هستند كه از علامت استفاده كنند.
وي افزود: در استان خراسان رضوي هشت هزار و 100 هيات و مجلس عزاداري در سامانه هيات هاي مذهبي سازمان تبليغات اسلامي ثبت شده كه از اين تعداد يكهزار و 200 هيات و مجلس مربوط به زنان و چهار هزار و 100 هيات مربوط به مشهد است.

*سازماندهي مداحان براي تعميق مراسم مذهبي
رئيس كانون مداحان و شاعران آئيني استان خراسان رضوي نيز در اين زمينه به خبرنگار ايرنا گفت: انحرافات متعدد در جامعه مداحي و نوحه خواني براي عزاداري اهل بيت (ع) بويژه در ايام محرم و صفر بوجود آمده است كه منشا عمده آنها از خارج از مرزهاي كشور مي باشد.
حجت الاسلام قاسم داور صفت افزود: برخي مداحان تلاش مي كنند در شعرخواني و روضه خواني، مظلوميت حضرت امام حسين (ع) را نشان دهند و واقعه عاشورا را آنچنان دردناك بيان مي كنند تا شيون و گريه مردم بيشتر شود، بدون آنكه هدف اصلي قيام حضرت امام حسين (ع) و عبرت آموزي از اين واقعه را مورد تاكيد قرار دهند.
وي اظهار كرد: مداح واقعي كسي است كه اهداف عاشورا را تبيين و به معرفت افزايي مردم بپردازد و اشعار بيان شده در روضه هاي ماه محرم بايد جنبه هدايت گري داشته باشد.
وي گفت: سازمان تبليغات اسلامي براي آموزش مداحان برنامه ريزي كرده كه يكي از مهمترين آموزش ها روضه هاي ماه هاي محرم و صفر است و در اين زمينه ابتدا مداحان را شناسايي و نام آنان را ثبت كرده به طوري كه در مجموع نام چهار هزار و 500 مداح از اين استان در سامانه طوبي سازمان تبليغات اسلامي به ثبت رسيده است.
رئيس كانون مداحان و شاعران آئيني استان خراسان رضوي افزود: در دوره هاي آموزشي مربوط به مداحان، روزشمار وقايع محرم و صفر بررسي و روضه هاي صحيح از ناصحيح تميز داده مي شود.

* اعزام 3500 مبلغ و مبلغه مذهبي در ايام محرم و صفر به نقاط مختلف استان
مدير كل تبليغات اسلامي خراسان رضوي هم در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: آسيب ها در حوزه مراسم عزاداري براي اهل بيت (ع) به 2 بخش آسيب هاي شكلي و آسيب هاي محتوايي تقسيم مي شود كه در طول تاريخ هر 2 نوع آسيب بر اين مراسم مترتب بوده است.
حجت الاسلام كاظم لطفيان افزود: برخي آسيبها آگاهانه و مديريت شده از سوي دشمنان است اما برخي آسيب ها تعمدي نبوده و از روي عشق و علاقه يا شدت عاطفه مردم به ساحت مقدس اهل بيت (ع) بوجود آمده است.
وي اظهار كرد: اغلب انحرافات يا آسيب هاي شكلي كه بستر عشق دارد، ناآگاهانه است اما انحرافات يا آسيب هاي محتوايي، آگاهانه است و ناآگاهي ما و آگاهي مديريت و برنامه ريزي شده مغرضان باعث مي شود اين آسيب ها در مراسم عزاداري رواج پيدا كند.
وي گفت: در حوزه آسيب هاي شكلي، ورود برخي آلات عزاداري غيرمتعارف و ناهنجار، داشتن پوشش هاي ناهنجار، شكل آرايش برخي اماكن مذهبي، شكل ورود كساني كه مي خواهند در مجلس اهل بيت (ع) عزاداري كنند، بسترساز بروز آسيبهاست.
حجت الاسلام لطفيان افزود: در بخش آسيب هاي محتوايي نيز دست دشمن رو مي شود زيرا انديشه دشمن كمرنگ كردن محور شهادت طلبي، ايثار، مقاومت و نوع دوستي و جاذبه هاي اجتماعي در مكتب اهل بيت (ع) است.
وي اظهار كرد: براي جلوگيري از آسيب هاي شكلي و محتوايي در مراسم عزاداري بايد با محوريت خطبا و هيات هاي مذهبي و شاعران و ذاكران، يك سري اقدامات در قالب روضه خواني ها و نحوه عزاداري هيات هاي مذهبي و آگاه سازي مردم نسبت به ماهيت و هدف اصلي برگزاري اين مراسم انجام شود.
وي گفت: به منظور مقابله با خرافه گرايي در مراسم عزاداري و تبيين فلسفه واقعي عاشورا و آگاهي مردم در اين زمينه 3 هزار و 500 مبلغ و مبلغه مذهبي براي ايام محرم و صفر به نقاط مختلف استان اعزام شده و مداحان و هيات هاي مذهبي استان ساماندهي شده اند.
7489 / 6053 گزارشگر: ميترا عبداللهي ** انتشار دهنده: محمد حسين علي مقدم