انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری و آرایش احزاب سیاسی

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، اعلام نتیجه نهایی بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری از سوی شورای نگهبان در شامگاه پنجشنبه گذشته و راهیابی شش تن از نامزدها به مرحله نهایی، به معنای تعیین میدانگاه و بازیگران اصلی این رقابت مهم بود.
پیش از مرحله ثبت نام و بررسی صلاحیت ها البته سازوكارهای حزبی در جریان های مختلف سیاسی به راه افتاد تا نامزدهای نهایی را برای ریاست جمهوری دوازدهم معین سازد. اینك با آشكار شدن نامزدهای اصلی، چینش این تشكل های سیاسی در حمایت از آنان به نوعی تثبیت شده و می توان شاهد صف بندی مشخصی از احزاب پشت سر نامزدها بود.
با نگرشی كلی به آرایش احزاب سیاسی می توان شاهد پشتیبانی عمومی احزاب اصلاح طلب و اعتدالی از «حسن روحانی» رییس دولت یازدهم و معاون اول وی «اسحاق جهانگیری» بود. در برابر، اصولگرایان به جز احزاب راست سنتی چون «حزب مؤتلفه اسلامی» می كوشند نامزدهایی چون «سیدابراهیم رییسی» تولیت آستان قدس رضوی یا «محمد باقر قالیباف» شهردار تهران را در قامت رییس دولت دوازدهم در پاستور مستقر سازند.

** حمایت قاطبه احزاب اصلاح طلب از روحانی و نامزد كمكی وی
فعالیت گروه ها و احزاب اصلاح طلب برای تمدید دوره ریاست جمهوری روحانی از ماه ها پیش و از دید برخی ناظران پیش از انتخابات مجلس دهم آغاز شد؛ آنجا كه بسیاری از نامزدهای اصلاح طلب در پوسترهای انتخاباتی خود با شعار همراهی با روحانی و تلاش برای كمك به تحقق اهداف و برنامه های دولت یازدهم پا در عرصه رقابت های انتخاباتی گذاشتند.
تداوم انسجام نیروهای اصلاح طلبی و اعتدال گرا كه سبب راهیابی بسیاری از آنان در چارچوب فهرست هایی چون امید به مجلس دهم شد، به اعلام حمایت قطعی آنان از نامزدی روحانی انجامید. «شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان» به ریاست «محمدرضا عارف» رهبر فراكسیون امید در مجلس به عنوان محور فعالیت های سیاسی نزدیك به 20 گروه و تشكل اصلاح طلب بیست و دوم اسفندماه اعلام كرد كه روحانی نامزد نهایی این شورا برای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم خواهد بود.
با وجود اعلام حمایت اغلب تشكل ها و چهره های اصلاح طلب، برخی بر این باور بودند كه شورای عالی سیاستگذاری با كارویژه فعالیت برای انتخابات مجلس دهم تشكیل شده و باز هم محوریت فعالیت و تصمیم گیری جمعی اصلاح طلبان باید در قالبی چون «شورای هماهنگی جبهه اصلاحات» صورت گیرد. این ایده هر چند از ابتدا سبب طرح گمانه هایی مبنی بر ایجاد انشقاق میان اصلاح طلبان شد، اما در ادامه شورای عالی سیاستگذاری توانست باز هم جایگاه محوری خود را برای وحدت رویه تشكل های اصلاح طلب از «حزب كارگزاران سازندگی» گرفته تا «اعتماد ملی» را مستحكم سازد. در برابر، معدود احزابی چون «مردم سالاری» ضمن اعلام همسویی با دولت، نامزد خود برای انتخابات دوازدهم را معرفی كردند تا پشتیبان روحانی در رقابت های پیش رو باشد.
از مهمترین اقدامات چهره ها و سازوكارها اصلاح طلبی در رقابت های انتخاباتی، رایزنی برای حضور جهانگیری در كنار دكتر روحانی بود. به این ترتیب، پس از ماه ها رایزنی برای تعیین نامزد كمكی، معاون اول رییس جمهوری حاصل جمع بندی های سیاسی صورت گرفته در این زمینه بود.
با توجه به آنچه گفته شد، رییس دولت یازدهم با اتكا به آرای طرفداران جبهه اصلاحات، نیروهای اعتدالی و بخش قابل توجهی از سبدآرای اصولگرایان معتدل در رقابت های انتخاباتی حضور خواهد داشت.

** اصولگرایان و مثلث نامزدهای احراز صلاحیت شده
اصولگرایان ماه ها پیش از انتخاباتی شدن فضای سیاسی كشور، همگرایی و دستیابی به نامزد واحد را هدف خود قرار دادند. در این راستا، تشكل های جمعی چون «جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی» (جمنا) برای معرفی نامزد مورد وثوق و حمایت اصولگرایان شكل گرفت. این تشكل پس از برگزاری دومین مجمع ملی خود، پنج نامزد نهایی را معرفی كرد كه از میان آنان حجت الاسلام رئیسی و قالیباف احراز صلاحیت شدند.
با وجود اعلام حمایت جمنا از این دو نامزد، رئیسی اعلام كرد كه به صورت مستقل وارد رقابت های انتخاباتی می شود و قالیباف هم افزون بر سبد آرای اصولگرایان، همچون گذشته به دنبال كسب بخش مهمی از رای های خاكستری است. از دید ناظران هنوز مشخص نیست آیا حاصل تلاش های همگرایانه اصولگرایان حضور این دو نامزد به صورت همزمان در رقابت ها است یا در نهایت از میان آنان یكی به مصاف سیاسی با رییس دولت یازدهم خواهد رفت.
طی روزهای پس از اعلام نظر شورای نگهبان در مورد نامزدهای ذی صلاح برای انتخابات ریاست جمهوری بسیاری از گروه ها و چهره های اصولگرا به به شكل رسمی و غیررسمی حمایت خود از حجت الاسلام رئیسی را اعلام داشتند. در میان چهره های اصولگرای حامی تولیت آستان قدس رضوی، می توان اسامی را به چشم دید كه خود در فهرست 14 نفره نامزدهای جمنا حضور داشتند. از میان این نامزدها، بنابر اعلام رسانه ها، وزیر راه و شهرسازی دولت دهم به عنوان رییس ستاد انتخاباتی رئیسی معرفی شده تا شاید بخشی از آرای رییس جمهوری پیشین را به سبد رئیسی جلب كند.
همچنان كه اشاره شد به جز حزبی چون موتلفه كه حمایت خود از «سیدمصطفی میرسلیم» را قطعی دانسته، شمار زیادی از تشكل های اصولگرا چون «روحانیت مبارز» به سوی رییسی گرایش یافته اند. حتی اعضای «جبهه پایداری» هم به رغم كش و قوس های گوناگون به نوعی در زمره حامیان تولیت آستان قدس رضوی قرار دارند؛ كش و قوس هایی چون دیدار «آیت الله مصباح یزدی» رهبر معنوی پایداری ها با رئیسی برای اعلام حمایت از وی، اعلام همراهی انتخاباتی رسمی پایداری با رئیسی و سپس تكذیب آن و در نهایت دیدار وی با «سعید جلیلی» نامزد پایداری در انتخابات 92 كه گمانه پشتیبانی از رئیسی را تقویت كرد.
با وجود اعلام حمایت بسیاری از چهره ها و گروه های اصولگرا از رئیسی هنوز مشخص نیست نامزدی اصلی این جریان كه خواهد بود. برخی می گویند قالیباف با تكیه بر كارنامه مدیریت شهری و تبلیغات گسترده و منحصر به فرد قصد دارد نوعی مقبولیت حزبی- عمومی را برای كسب بیشینه آرای شهروندان برای خود به وجود آورد.
در كنار این نامزدها، چهره ای چون «سیدمصطفی هاشمی طبا» نیز زیر عنوان نامزد مستقل به میدان آمده و سعی دارد ورای دسته بندی های حزبی در رقابت های انتخاباتی حضور داشته باشد. با وجود این نامزدی مستقل، شماری بر این باورند كه با توجه به سابقه مسوولیت وی در دولت های سازندگی و اصلاحات، هاشمی طبا گرایشاتی نزدیك به این طیف داشته و حامیان خود را از میان آنان بجوید.
پژوهشم**9279**1601**خبرنگار: سیدمحمد موسی كاظمی** انتشاردهنده: شهناز حسنی