دالاهو سرزمین سراب ها و چشمه ساران

به گزارش خبرنگار ایرنا، جاذبه های طبیعی و زیبایی خدادادی، پیشینه تاریخی باشكوه، صفای باطن و ظاهر و مهمان نوازی مردمان خون گرم دالاهو سبب شده این منطقه به عنوان یكی از قطبهای مهم گردشگری استان كرمانشاه، همه ساله پذیرای خیل كثیری از هموطنان و هم استانی ها باشد.
از جمله مكان های گردشگری و تفریحی بسیار زیبای شهرستان دالاهو می توان به سراب های كرند، شالان، ریجاب، توتشامی، قورچی واشی، قلعه زنجیر، حریر، گوراجوب و سراب سفرشاه، آبشار زیبای ژالگه، چشمه نره كانی، آبشار پیران و رود زریسك اشاره كرد.
از دیگر مناطق طبیعی دالاهو، جنگلهای زیبا و بكر بلوط بویژه در منطقه گهواره،، طبیعت روح بخش بكر و منطقه تفریحی میان دار است.

** پیشینه تاریخی شهرستان دالاهو
براساس مطالعات و پژوهش های باستان شناسی، سابقه سكونت در شهرستان دالاهو به عصر پارینه سنگی میانی و حدود 30 هزار سال پیش می رسد، زمانی كه نخستین ساكنان زمین در پناه غارها و جان پناه های سنگی به شكار و گردآوری غذا از دامان طبیعت می پرداخته اند.
پس از آن و از حدود هفت هزار سال پیش در دشت كرند شواهدی از كشاورزی و دامداری اولیه در روستاهای دوران نوسنگی در برخی تپه های تاریخی مشاهده شده كه نشانگر نوعی تغییر در شیوه زندگی و افزایش جمعیت است.
قرارگیری بر سر راه جاده ابریشم به عنوان مسیر ارتباطی شرق و غرب جهان باستان و تسلط بر تنگه مهم و حیاتی پاتاق به عنوان دروازه ورود به فلات ایران سبب توجه همواره به این منطقه شده است.
دالاهو با توجه به شرایط جغرافیایی خاصی كه داراست در طول زمان، چون سدی در راه نفوذ مهاجمان و نقطه ثباتی در خاطر مدافعان مرزهای این سرزمین بوده است.
مقاومت و جان فشانی این مردم در كنار دیگر ایلات و عشایر منطقه در مقابل هجوم نیروهای بیگانه و حماسه آنان در جنگ جهانی اول و بویژه تقدیم 315 شهید و 480 جانباز در طی دوران دفاع مقدس در تاریخ ماندگار خواهد بود.
روز 31 تیر ماه به بهانه سالگرد بمباران شیمایی روستای زرده، در تقویم ایران به‌ عنوان روز ملی دالاهو تعیین شده است.
همچنین دالاهو دارای ابنیه تاریخی متعددی همچون مجموعه تاریخی قلعه یزدگرد، مقبره ابودجانه و مسجد عبدالله ابن عمر است.

** مجموعه قلعه یزدگرد
مجموعه تاریخی و فرهنگی قلعه یزدگرد در روستای زرده از توابع بخش مركزی شهرستان دالاهو در شهر ریجاب، برگرفته از قلعه ای به همین نام بر روی یكی از قلل مرتفع و مشرف بر این مجموعه تاریخی گرفته شده است.
این مجموعه از چندین بنای محصور در پناه دیواری قطور و مرتفع متشكل از برجهای پشتیبان، اتاق های نگهبانی و مزغل های پیكانی شكل متعدد و منظم برای استقرار تیراندازان مدافع تشكیل شده است.
این مجموعه تاریخی در داخل پناهگاه نسبتا عمیقی به وسعت تقریبی 40 كیلومتر مربع قرار دارد كه از سمت جنوب و غرب با پرتگاه تندی به جلگه ذهاب و از طرف شمال و شرق به صخره های پلكانی دالاهو و از طرف جنوب شرقی به تپه ماهورهای منطقه بان زرده محدود می شود.
بناهای مجموعه مذكور از نظر مكانی در دو بخش مرتفع و كم ارتفاع واقع شده اند به طوری كه قلعه یزدگرد، برج آشیوا (آسیاب)، برج نقاره خانه، آشپزخانه، دیوار دفاعی، دروازه، زندان و بنای معروف كاكاكشیا در ارتفاعات و محوطه های قلعه داور، گچ گنبد، جای دار، هشته و تپه رش در قسمت كم ارتفاع قرار دارند.

** روستای شالان
شرایط آب و هوایی مناسب، در پیرامون روستای شالان مكان های بسیار زیبای طبیعی و تفریحی به وجود آورده است، درختان بسیار بلند و پوشش سبز گیاهان مرتعی، چشمه ها و سرچشمه رودهای كوچك در كوهستان های اطراف روستا، نواحی تفریحی و طبیعی منحصر به فردی را ایجاد كرده اند.
در دو سوی بستر رودخانه الوند، كه در جنوب روستا جریان دارد، تفرجگاه هایی با چشم اندازهای زیبا پدید آمده كه محل رویش انواع گیاهان دارویی، مرتعی و گل های وحشی رنگارنگ است و به زیستگاه پرندگان و جانوران تبدیل شده اند.

**مسجد عبدالله ابن عمر
در محل روستایی قدیمی و متروك در انتهای دره زیبای شالان مسجدی قرار دارد كه با توجه به ویژگیهای معماری آن و مطالعات صورت گرفته احتمالا از نخستین مساجد ساخته شده در ایران و منسوب به عبداله ابن عمر خطاب دومین خلیفه پس از پیامبر اسلام و فاتح این مرز و بوم است.
این مسجد با تك مناره موجود بر آن احتمالا همزمان با فتوحات اولیه مسلمانان در صدر اسلام و به وسیله نخستین فاتحان مسلمان وارد شده به ایران احداث شده است.
دسترسی به مسجد از طریق كوچه باغهای زیبای بالادست روستای شالان و حركت در امتداد مسیر سرچشمه رودخانه الون در كنار سراب زیبای شالان امكان پذیر است.

**آبشار پیران
الون، هه ‌لون، حلوان یا الوند نام رودخانه‌ای است كه از كوه‌های دالاهو سرچشمه می گیرد، سرچشمه اصلی این رودخانه در شمال شهر ریجاب واقع شده است.
این رودخانه پس از گذر از منطقه گردشگری ریجاب وارد تنگ پیران در نزدیكی روستای هدف گردشگری پیران می شود.
یكی از زیباترین مواهب خداوندی و جاذبه های طبیعی استان كرمانشاه و شهرستان دالاهو چشم انداز آبشار زیبا و رفیع واقع در روستای ژالگه است.
این آبشار با ارتفاع 180 متر و در سه طبقه كه به عنوان بخشی از خط سیر جریان رودخانه الوند به سمت قصر شیرین و با توجه به قرارگیری بر چشم اندازی وسیع به باغات روستای پیران و اراضی حاصلخیز منطقه سرپل ذهاب، یكی از مناظر یگانه و بی نظیر منطقه را در پیش روی هر گردشگر و بازدیدكننده قرار می دهد.
در سالیان اخیر و به همت اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان كرمانشاه اقدام به ایجاد برخی زیرساختهای مورد نیاز استقرار و اسكان مسافران و گردشگران برای بهره برداری بهتر از این مكان شده است.
دسترسی به این آبشار و چشم انداز بی بدیل آن از طریق گذر از شهر ریجاب و در محل روستای ژالگه ممكن و میسر است.

** مقبره ابودجانه
مجموعه قبرستان و مقبره ابودجانه در نزدیكی ریجاب از توابع شهرستان دالاهو قرار دارد، این مقبره منسوب به ابودجانه از اصحاب پیامبر اكرم است كه در میان جمیع اهالی شهرستان دارای احترام خاص و بالایی است.
در پیرامون مقبره ابودجانه قبرستانی وسیع و قدیمی با انواع مختلفی از سنگ قبرهای رایج در منطقه وجود دارد. بر فراز قبور، نقش مایه های گوناگون حجاری شده بر روی سنگ قبور مردان و زنان با صحنه هایی از زندگی و اعمال هر فرد نشانگر متنوع ترین سنتهای موجود در ساخت قبرستان و سنگ قبر در منطقه دالاهو می باشند.
این آرامگاه بنایی است چهار ضلعی با گنبدی مخروطی بر فراز آن، ساخته شده از لاشه سنگ و ملات گچ نیم كوب در ضلع جنوبی این محل مقبره ای دیگر با سنگ قبر حجاری شده زیبایی قرار دارد.

** صنایع دستی
تولید صنایع دستی به ویژه در رشته های فلزكاری، بافندگی و ساخت سازهای سنتی بخصوص ساز باستانی و اصیل تنبور از مشاغل رایج شهرستان دالاهو به ویژه در شهرهای كرند غرب و گهواره است، این امر نشانگر قدمت، دیرپایی و عمق این صنایع و حرفه ها در میان ساكنان هنرمند دالاهو است كه با وجود دگرگونی های ایجاد شده در جوامع امروزی كماكان با قدرت به حیات خود ادامه می دهند.
چاقوسازی، موج بافی، گلیم، انواع گیوه، قلمزنی روی مس، معرق، منبت، نمد مالی، مصنوعات چرمی، ساخت زیور آلات سنتی، رودوزی، بافت گلیم گل برجسته، سفالگری، طراحی سنتی، رنگرزی سنتی، طراحی سنتی، خراطی، مشبك، نازك كاری چوب، لباس محلی و مجسمه سازی از دیگر صنایع دستی شهرستان دالاهو است.
از دیرباز این منطقه به ویژه به عنوان پایگاه ساخت سلاح مورد نیاز برای دفاع از این مرز و بوم و مراتع حاصلخیز آن به عنوان اطراق گاه لشكریان دارای اهمیت ویژه ای بوده است.
هم اكنون نیز وجود هنرمندان و اساتید فعال در زمینه ساخت صنایع دستی، دالاهو را به قطب تولیدی در استان و كشور به ویژه در زمینه ساخت ابزارهای فلزی و تنبورسازی تبدیل كرده است.
این هنرها كه سینه به سینه و از نسلی به نسلی دیگر منتقل شده اند ارائه دهنده تنوعی هستند كه در كمتر منطقه ای از كشور قابل مشاهده است.

** موزه مردم شناسی
از جمله اقدام های صورت گرفته برای معرفی بهتر مردمان و فرهنگ ساكنان شهرستان دالاهو احداث موزه مردم شناسی این شهرستان است.
در موزه مردم شناسی دالاهو كوشش شده با نمایش برخی جنبه های زندگی مردمان ساكن در این شهرستان با كمك ماكتی از یك فضای مسكونی، نمایش پوشش اهالی، ارائه برخی فعالیتهای رایج در این منطقه چون ساخت تنبور و آهنگری سنتی با كمك ماكتهایی از كارگاه های واقعی و مشابه در كنار دیگر جنبه های زندگی و فرهنگ مردمان منطقه به معرفی اجمالی این شهرستان در فضایی محدود برای علاقه مندان اقدام شود.

**موقعیت جغرافیایی شهرستان دالاهو
شهرستان دالاهو با وسعت هزار و 892 كیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 42 هزار 350 نفر به عنوان پنجمین شهرستان وسیع استان كرمانشاه از شمال به شهرستانهای جوانرود و ثلاث باباجانی، از شرق به شهرستان كرمانشاه، از جنوب به اسلام آبادغرب، از غرب به سرپل ذهاب و از جنوب غربی به شهرستان گیلان غرب محدود شده است. شهرستان دالاهو با مركزیت شهر كرند غرب شامل دو بخش مركزی و گهواره و پنج دهستان حومه، بیونیج، بان زرده، گوران و قلخانی است.
از دیگر جاهای دیدنی شهرستان دالاهو؛ دشت حاصلخیز و سرسبز 9 هزار هكتاری كرند، رودخانه پرآب الوند كه می توان در دو طرف آن تفرجگاه ها و انواع گیاهان دارویی، مرتعی، گل‏های وحشی رنگارنگ زیستگاه پرندگان و جانوران آبزی جنگل‏‌های انبوه و گسترده گردو، انار و انجیر كوهی در آن دید، ارتفاعات و قلل مرتفع كه در اكثر مواقع سال پوشیده از برف و وجود زیارتگاه بابا یادگار، مقبره باباشیخ، مقبره شیخ بایزی و همچنین مقبره بابافقی می توان اشاره كرد.
گزارش از مرادعلی تاتار فرماندار دالاهو
8066/3209 تنظیم كننده:عباداله آذرگون ** انتشاردهنده:علی مولوی