اسكار فرهادی در گیرودار نقد و تخریب

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا ، اهدای دومین اسكار به فیلم «فروشنده» ساخته «اصغر فرهادی» به عنوان بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسكار 2017 ، استقبال و انتقادهای گسترده ای در رسانه ها و افكار عمومی بر جای گذاشت؛ اثری كه پس از اقدام های ضدایرانی «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریكا و امضای فرمان منع ورود ایرانیان به خاك آمریكا، با اقبال و به دلیل اتهام های سیاسی متفاوت، با انتقاد روبه رو شد.
انتقاد از سوی گروهی كه تشنه اتهام زنی و جدل های لفظی هستند و چند صباحی است كه سینمای ایران را آماج انتقادهای دلواپسانانه خود قرار داده اند؛ عطشی كه شتابزده و جوگیرانه در فضای مجازی منتشر و تبدیل به تیتر اغلب رسانه ها می شود.

**دلواپس به فرستادن نمایندگان جایگزین از سوی فرهادی
فرهادی از رفتن به مراسم هشتاد و نهمین دوره اسكار 2017 خودداری كرد و دو شخصیت ایرانی و برجسته را به عنوان نمایندگان خود برای دریافت جایزه اسكار جایگزین كرد. «انوشه انصاری» نخستین زن ایرانی است كه به فضا رفته است و از موفق‌ترین كارآفرینان زن آمریكا نیز به حساب می‌آید و «فیروز نادری» از مدیران موفق سازمان «ناسا» كه یكی از موثرترین افراد شناخته شده در آمریكا است.
موضوعی كه منتقدان آن را به باد انتقاد گرفتند و این دو نماینده را افرادی عنوان كردند كه هیچ سنخیت و نسبیتی با ایران كنونی و در اندازه كشور ندارند. در میان روزنامه های منتقد، روزنامه «كیهان» این اقدام فرهادی را نوعی استقبال از مراسم دولتی آمریكا نامید و نوشت: «در شرایطی كه اكثریت قریب به اتفاق سینماگران حتی در آمریكا به دولت آمریكا اعتراض كرده و علیه آن موضع گرفته‌اند، فرهادی به‌رغم ادعای تحریم مراسم اسكار، با معرفی نمایندگان خود به استقبال از این مراسم دولتی آمریكا رفت!»
اما باید گفت در شرایطی كه برخی بر هیزم اختلاف ها می افزایند، فرهادی با انتخاب ایرانیان فرهیخته و دانشمندی كه در جامعه آمریكا خوش درخشیدند و این جامعه را مدیون خود كرده اند، به دولتمردان آمریكایی یادآوری كرد كه ایرانیان تا چه میزان در آن خاك تاثیرگذار و موفق و سربلند هستند. ایرانیانی كه با وجود سال ها زندگی در آنسوی مرزها، همچنان نقش وطن را بر دل و جامه خود حك كرده و فراموش نكرده اند كه چو ایران نباشد تن من مباد.

**انتقاد از چرایی عمل نكردن فرهادی مانند «مارلون براندو»
انتقادها به فرهادی بابت «دریافت» جایزه اسكار 2017 هم موضوعی است كه در میان نقدهای مطرح شده، برجسته بود. منتقدان پا را فراتر گذاشته و با آوردن نام بازیگر آمریكایی كه در سال 1973 از دریافت جایزه اسكار بهترین بازیگر نقش مرد، برای بازی در نقش «ویكتور كورلئونه» در فیلم «پدر خوانده» خودداری كرد، از چرایی دریافت جایزه اسكار توسط فرهادی انتقاد می كنند.
در حالی كه فرهادی در اعتراض به فرمان اخیر رییس جمهوری آمریكا مبنی بر منع ورود اتباع هفت كشور از جمله ایران به خاك آمریكا، با انتشار یادداشتی در «نیویورك تایمز» تاكید كرده بود كه در مراسم اسكار شركت نمی كند و بدین شكل، اعتراض خود را به این حركت رئیس جمهور آمریكا نشان داد.
در متن یادداشت فرهادی آمده است: تندروها علی‌رغم جنگ‌ها و دعواهای سیاسی‌شان در همه جای دنیا، بسیار شبیه به هم به جهان می‌نگرند. آن‌ها برای درك جهان چاره‌ای ندارند جز تقسیم آن به دو بخش ما و دیگران تا همواره با ساختن تصویری هولناك از دیگران، مردم كشورشان را دچار ترس از آن‌ها بكنند. این فقط محدود به آمریكا نیست. در كشور من نیز تندروها اینگونه‌اند.
موضوعی كه به زعم كارشناسان، واكنشی ارزشمند بود كه عمق وطن پرستی چهره های برجسته هنر را نشان می داد و پیامی روشن برای دولتمردان كنونی آمریكا بود.

** دلواپسی ها از سیاسی شدن جوایز هنری
در میان تمام تفاسیر سیاسی از فیلم فروشنده، منتقدان و همیشه دلواپسان، اعطای این جایزه به اصغر فرهادی را نه مبتنی بر استحقاق هنری اثر بلكه بر پایه فضای به‌وجود آمده سیاسی پس از استقرار دونالد ترامپ در كاخ سفید ارزیابی كردند و تلاش كردند به این بهانه از ارزش این موفقیت مهم بكاهند.
موضوعی كه روزنامه «سیاست روز» آن را «هدیه غیر مستقیم دونالد به اصغر» عنوان كرد و در گزارشی نوشت: روی كار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریكا اگر برای مردم این كشور، اروپایی‌ها و برخی دولتی‌های خودمان و به طور كامل همه دنیا آب نداشت، برای فرهادی نان داشت. به تعبیر بهتر اصغر فرهادی برای همیشه به خاطر این ركوردشكنی و گرفتن دومین جایزه اسكار خود، مدیون رئیس‌جمهور بدخلق آمریكا خواهد بود. موفقیت امروز «فروشنده» مرهون قانون احمقانه‌ای بود كه ترامپ پای آن را امضا كرد.
این در حالی است كه این فیلم، جوایز بسیاری پیش از دریافت اسكار در كارنامه خود دارد. جوایزی همچون 2 جایزه پرافتخار بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر مرد جشنواره كن 2016 ، بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان «انجمن ملی نقد فیلم» در آمریكا و ... همچنین این فیلم نه تنها یكی از پرفروش ترین فیلم های سال در ایران بلكه این فیلم در میان بیش از 10 هزار نفری كه برای تماشای این فیلم در میدان «ترافالگار» در شهر لندن گردهم آمده بودند، به نمایش درآمد.

**استقبال پرشور از فروشنده بدون توجه به كنایه ها
دلواپسان و تنگ نظران در نقد فیلم فرهادی به انتقاد از دولتمردانی كه برای این فیلم تقدیرها و سپاس ها گفته اند می پردازند و می گویند:آن جا كه مردم ما اگر از اسكار فرهادی خوشحال می‌شوند، یك امر طبیعی است. آنها مدیر و به اصطلاح نخبه فرهنگی نیستند و كوچك‌ترین بهانه‌ها می‌تواند برای چند روز هم كه شده غم نان و جیب خالی و هزار و یك مشكل دیگر را كمی كمرنگ‌تر كند. اما مدیران ما كه قرار است مثلا كار استراتژیك بكنند و برای اعتلای فرهنگ و هنر ایران اسلامی عرق بریزند، چرا اینقدر اختیار از كف می‌دهند عجیب است.
این در حالی است كه استقبال گسترده مردمی به دریافت دومین جایزه اسكار و پیام زیبای فرهادی در این مراسم در دفاع از تلاش سینما برای در كنار هم قرار دادن انسان ها و نفی افراطی گری و نیز حمایت تمام قد «محمد جواد ظریف» وزیر امورخارجه و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و سایر دولتمردان از او، نشان از آن دارد كه هنر متعهد ایرانی هم می‌تواند دوشادوش دیپلماسی، منطقی ترین و عقلانی ترین و صلح آمیزترین پاسخ را به تصمیم نژادپرستانه و ضد ایرانی حاكم بر كاخ سفید داده و تصویر درست و درخشانی از واقعیت جامعه ایران ارائه كند. نشان داد كه گاهی تصمیم هایی تا میلیون ها كیلومتر دورتر سبب تاثیرات فراوانی می شود.
این اتفاق تاریخی، یكبار دیگر، ارزش «سرمایه نمادین» را در كنار دیگر سرمایه های خدادادی و موجود كشور نشان داد. سرمایه ای كه می تواند در كنار پشتوانه های سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی، ظرفیت های قدرت كشور را ارتقا بخشد و بدون آن، گاهی زبان دیپلماسی هم الكن می شود.
پژوهشم **9294** 1601** خبرنگار : فاطمه دهقان نیری** انتشاردهنده : شهنازحسنی