پرسش این است كه وقتی خیلی از حوادث و اتفاقات ناخوشایند را می توانیم پیشگیری كنیم چرا باید با بی دقتی، بی توجهی و اطلاع رسانی نكردن به استقبال بلایا برویم و در این صورت یك خانواده و شاید تعداد بیشتری از افراد و خانواده ها، با مصیبت و اندوه مواجه شوند.
بسیاری از حوادث با اطلاع رسانی درست و به موقع و آگاهی داشتن افراد قابل پیشگیری است. اطلاع رسانی قطعا هزینه كمتری نسبت به خسارات آتش سوزی، تخریب و گازگرفتگی و مرگ انسان ها دارد اما در بسیاری از موارد این اصل مهم نادیده گرفته می شود.
خطر گازگرفتگی و مرگ انسان ها از جمله موضوعاتی است كه در فصل زمستان و سرما افزایش می یابد و جان افراد فراوانی از كودكان تا بزرگسالان را می گیرد، هر چند هر سال هشدارهایی در این زمینه از رسانه های مختلف منتشر می شود اما همچنان آمارهای تلفات با سیر صعودی مواجه است.
سازمان پزشكی قانونی به تازگی با ارائه آماری از رشد 32،4 درصدی تلفات مسمومیت با گاز منوكسیدكربن از ابتدای فروردین تا پایان آذر ماه سالجاری در كشور خبر داد و افزود: این رشد در آذر امسال به 59.3 درصد رسیده است.
در آذر ماه امسال، 145 تن بر اثر گازگرفتگی جان خود را از دست دادند در حالی كه این شمار تلفات با گاز منوكسیدكربن در مدت مشابه سال گذشته(1394) 91 تن بود. در سال 1394 در كشور 626 تن بر اثر مسمومیت با گاز جان باختند.
زمینه وقوع اغلب این حوادث ناشی از ناآگاهی ابتدایی شهروندان از شیوه استفاده از وسایل گازسوز از جمله بخاری های گازسوز است. بسیاری از قربانیان گازگرفتگی را كودكان تشكیل می دهند كه چیزی درباره منوكسیدكربن نمی دانند و اگر والدین آنان اندكی نسبت به خطرات این گازها اطلاعی داشتند شاید هرگز شاهد مرگ عزیزان خود نبودند.
در اطرافمان هر روزه با این گونه سهل انگاری ها و اتفاقات روبرو هستیم، حوادثی كه می تواند با كمی تامل تعداد آن را كاهش داد و دلیل بیشتر وقوع این حوادث همان اطلاع رسانی نكردن به موقع و كافی در جامعه است.
اكنون دستكم چهار دهه از استفاده شهروندان پایتخت از گاز شهری می گذرد اما اطلاعات و آگاهی های مردم در زمینه استفاده از این وسیله كامل نیست و این موضوع تا میزان زیادی به كوتاهی و بی توجهی رسانه ها به ویژه تلویزیون و پس از آن به خود شهروندان برای كسب آگاهی باز می گردد.
برای مثال تلویزیون در ساعات پربیننده و میان برنامه ها و فیلم ها در فصل زمستان و سرما همه نوع تبلیغات را پخش می كند اما هیچ تبلیغی در این زمینه (شیوه استفاده از بخاری های گازسوز) كه با جان انسان ها سروكار دارد روی آنتن نمی برد. با وجود این فقط تبلیغات تلویزیون نمی تواند در این زمینه كفایت كند زیرا تبلیغات تلویزیون و یا رادیو، آنی بوده و در همان لحظه پایان می یابد بنابراین برای اطلاع سایر مردم باید ابزارها و امكانات دیگری مثل روزنامه ها، سایت ها، رسانه ها و تبلیغات شهری به كار گرفته شود.
برای پیشگیری از وقوع چنین حوادثی باید دامنه تبلیغات به درون شهرها و محله ها نیز كشیده شود زیرا بسیاری از مردم و شهروندان به دلیل حضور در محل كار و... به رسانه ها و تلویزیون دسترسی ندارند بنابراین سایر ابزارهای تبلیغاتی باید در این زمینه بكارگیری شود.
به تازگی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی و معاونت خدمات شهری و محیط زیست شهرداری در یك اقدام ارزنده و مشترك پلاكاردهای اعلام هشدار در خصوص شیوه استفاده از بخاری های با سوخت گاز شهری در نقاط مختلف شهر نصب كرده است، این حركت هر چند مطلوب بوده اما نصب آن در دهه سوم بهمن كمی دیرهنگام به نظر می رسد. اگر این پلاكاردها و تبلیغات دیگر، زودتر از این زمان یعنی پیش از فصل زمستان انجام می گرفت شاید امسال كمتر با رشد مرگ و میر ناشی از مسمومیت گاز منوكسیدكربن مواجه بودیم.
شركت گاز سالانه درآمد زیادی از راه گاز شهری كسب می كند كه اگر یك درصد از این درآمدها را صرف تبلیغات و چگونگی استفاده شهروندان از آن كند، شاید خیلی از حوادث به وقوع نپیوندد.
بطور مثال در یكی از تبلیغات اخیر شركت گاز در سطح شهر این نكته آمده بود كه هنگام روشن بودن بخاری اگر دودكش یا لوله آن سرد باشد نشانه خارج نشدن گازهای آلاینده و وارد شدن آن به داخل اتاق است كه مسمومیت ساكنان را به همراه خواهد داشت. این نكته هر چند ساده است اما ممكن است بسیاری از خانواده ها آن را ندانند كه این وظیفه رسانه ها و شركت گاز است كه مردم را نسبت به استفاده درست از بخاری ها آگاه كند.
لمس دودكش یك آزمایش ساده است و این عمل در كوتاه ترین زمان انجام می شود بنابراین راه های مختلف و بسیار ساده برای اطلاع و آگاهی از نشت احتمالی گاز و سالم بودن بخاری وجود دارد كه باید در تبلیغات به آن توجه كرد.
برای مثال می توان با نصب این پلاكاردها در كوچه ها، خیابان ها و گذرگاه های عابر پیاده كه به صورت نقاشی نیز قابل ارائه است به انتقال پیام و هشدار به شهروندان اقدام كرد. بهره گیری از هنر نقاشی و حك پیام ها روی دیوار ماندگارتر از سایر ابزارها از جمله پلاكارد بوده زیرا این پیام ها همواره در معرض دید مخاطبان است.
از سوی دیگر، در سال های اخیر با ورود نسل جدیدی از پنجره ها كه به آن پنجره های دوجداره می گویند تمام منافذ ورودی هوا به داخل ساختمان گرفته شده و این عامل میزان خطر مرگ ناشی از استفاده از این گونه بخاری ها را بیشتر كرده است.
ساختمان هایی كه دارای چنین پنجره هایی هستند و از طرف دیگر از گاز شهری به عنوان وسیله گرم كردن اتاق ها استفاده می كنند باید منافذی برای تهویه هوا ایجاد كنند تا با گازگرفتگی و مسمومیت ناشی از گاز منوكسید كربن مواجه نشوند.
برای كاهش خسارات و تلفات ناشی از گازگرفتگی راه های مختلفی وجود دارد كه این پیام ها و هشدارها باید به موقع و كافی به شهروندان ارائه شود تا مردم بدون دغدغه از این وسایل استفاده كنند.
--------------------------------------------------------------------------
** دبیر اجتماعی ایرنا
بسیاری از مصیبت ها و ناخوشی های زندگی را می توان با اقدامات خیلی ساده كاهش داد و یا از بین برد اما در برخی موارد به دلیل بی مبالاتی و سهل انگاری افراد با حوادثی مواجه می شویم كه جز پیشمانی و ندامت برای یك فرد، یك خانواده و در مقیاس وسیع تر یك جامعه عاقبت دیگری ندارد.