بصیرت افزایی و گفتمان سازی رسالت مهم دانشجویان

فضای مطبوعاتی امروز در عرصه اجتماعی و فرهنگی به موضوع هایی روز دانشجو پرداخت و این مساله را از زاویه های مختلف بررسی كرد. شبكه های مجازی مقوله دیگری كه روزنامه ها آن را بازتاب دادند و پدیده فقر از دیگر مطالب مهم روزنامه ها به شمار می رود.

گروه اطلاع رسانی دفتر پژوهش و بررسی های خبری ایرنا؛ موضوع های یادشده را كه انعكاس قابل توجهی در روزنامه های صبح سه شنبه داشت؛ با هدف آگاهی بخشی و اطلاع رسانی بررسی كرده است.

**16 آذر؛ روز برای بزرگداشت دانشجو
«16 آذر؛ روز دانشجو» روزی كه در تاریخ به نام دانشجویان شهید مبارز ثبت شده است. دانشجویان و دانشگاهیان پیشگام در خردورزی و عقلانیت هستند و با دانش و بینش خود زمینه های اعتلا و پیشرفت كشور را فراهم می آورند. موضوعی كه روزنامه های امروز در یادداشت ها و گزارش هایی به آن پرداختند.

روزنامه «آفرینش» در سرمقاله خود، عنوان «محوریت دانشجویان در مهندسی كشور» را منعكس كرد و نوشت: حركت‌ها و زحمات فراوانی برای ثمردهی نظام اسلامی درایران صورت گرفته كه موثرترین آنها متعلق به دانشجویان است. به عبارتی جوانه‌های انقلاب اسلامی با حركت دانشجویان زده شد و قوام آن با خون شهدا صورت گرفت. ضمن گرامی داشت مقام دانشجو در چنین روزی، امیدواریم روند تربیت و رشد دانشجویان كشورمان به گونه‌ای باشد كه همواره شاهد درخشش آنها در بطن تحولات و تاریخ سازی‌ها باشیم.

در ادامه آمده است: قطعاً باتوجه به سیر حركت‌ها وجنبش‌های دانشجویی شاهد استكبارستیزی به عنوان خصیصه‌ اصلی دانشجویان دركشورمان هستیم. از مبارزات دانشجویان درسال 32 تا انقلاب 57 این خصلت دانشجویی كمك شایانی به استقلال كشور از وابستگی به قدرت بیگانه نموده است. اما مبارزه با استعمار و استكبار تنها توانایی قشر دانشجو نیست. بلكه پس از ثبات و استقلال كشور می‌بایست در مهندسی و بازسازی ساختار قدرت و مدیریت كشور از آنها استفاده نمود.

روزنامه «مردم سالاری» در یادداشتی عنوان «شانزده آذر 32 به روایت شاهدان عینی» را برجسته كرد و نوشت: دوشنبه 16 آذر 32 ساعت 11 و 30 دقیقه استادان دانشكده فنی، واقعه را چنین صورتجلسه كردند: در ساعت ده و پانزده دقیقه اطلاع رسید عده‏اي سرباز مسلح قصد ورود به‏ كلاس دوم الكترومكانیك درس استاد مهندس شمس ملك‏آراء را دارند، سربازان به جبر و عنف در كلاس را باز كرده و دو نفر از دانشجویان كلاس را مورد ضرب قرارداده و آنها را از كلاس بیرون بردند و به این ترتیب شدیداً هتك احترام شد.

در ادامه این یادداشت می خوانیم: براي احتراز از پیش آمدهاي ناگوارتري زنگ تعطیل كلاسها نواخته شد و صداي شلیك مسلسل دستي شنیده شد و وضع بحراني عجیبي پیش آمد و چند نفر از دانشجویان هدف گلوله قرار گرفتند،امضا كنندگان: مهندس اصفیاء، مهندس گوهریان، دكتر افشار، مهندس مشایخي، زاهدي، مهندس رخشاني، عصار، دكتر احمد یلدا، ژرژ، سید احمدیان، سنجابي، فتح‏الله فتاحي، دكتر رحمتي، مهندس خلیلي، دكتر عابدي.

روزنامه «اطلاعات» در گزارشی، عنوان «دانشجویان علیه خودكامگی» را منتشر كرد و نوشت: یكی از ویژگی‌های دانشجوبودن، دریافت ژرف، حقیقت‌گرایی، آگاهی، شناخت و جنبش در راه دگرگونی خود و جامعه است.

در ادامه این گزارش می خوانیم: این ویژگی‌ها نه فقط از آنِ دانشجویان ایرانی، بلكه یك پرسمان جهانی(جریان پرسشگری) و در برگیرنده همه دانشگاهیان و دانشجویان جهان است؛ و رژیم پهلوی برآن بود كه از دانشگاه‌ها و دانشجویان ایرانی، «ویژگی‌زدایی» كند، ولی نتوانست و سرانجام دست به اسلحه شد.

راه دیگری هم برای رژیم شاه وجود نداشت؛ یا باید فریاد دانشجویان را تاب می‌آورد-كه برتابیدن در سرشت خودكامگانی نیست - یا این كه دانشجویان را از میان برمی‌داشت، كه این هم ناشدنی‌ست؛ چون دانشجویان یكی دوتا نیستند كه خودكامگان بتوانند با كشتن‌شان، از وجود و حضور و تجسم و پرسشگری آنان رهایی یابند، یكی به خاك می‌افتد و به‌جایش دهها تن دیگر بر می‌خیزند.

روزنامه «جام جم» در یادداشتی با عنوان «آمریكا ستیزی، عیار پایبندی به ارزش‌های 16 آذر»، نوشت: واقعیتی است كه هر روز ماندگار در تاریخ، مبتنی بر یك گزاره تاریخی به یاد ماندنی بوده است. مثلا ایام محرم الحرام به خاطر ریختن خون اباعبدالله و یارانش و دوران دفاع مقدس بابت شهادت رزمندگان در جبهه های نبرد حق علیه باطل در تاریخ ماندگار شد.

در ادامه می خوانیم: برابر با همین منطق،‌ روز 16آذر مفتخر به از‌خودگذشتگی سه شهیدی است كه برای جلوگیری از حضور نیكسون، سفیر و نماینده استكبار جهانی و ظالمان عالم در دانشگاه تهران جان خون را فدا كردند.

روزنامه «ایران» در ستون اول دفتر با قلم الهه كولایی استاد دانشگاه و با انتشار عنوان «تجارب جهانی برای جنبش دانشجویی»، نوشت: 16 آذر هر سال، خاطره‌های حق‌جویی و حق‌خواهی دانشجویان و دانشگاهیان ایرانی را در دوره‌های گوناگون تحولات اجتماعی- سیاسی- اقتصادی- فرهنگی جامعه پرتلاطم ما زنده می‌سازد.

در ادامه این مطلب می خوانیم: دانشجویان ایرانی در فراز و نشیب‌های تاریخ ساز كشور ما، همواره نقشی تأثیرگذار برعهده گرفته‌اند. آنان از یك سو در برابر سیاست‌های استعماری و مداخلات بیگانگان تلاشی مؤثر را شكل داده‌اند و ازسوی دیگر در متن تحولات تند و پرشتاب جامعه پرتحول ایران، با كنشگری یا بی‌تفاوتی خود نقش ایفا كرده‌اند.

روزنامه «ابتكار» در سرمقاله خود با عنوان «بی‌هویتی یا بی‌تفاوتی»، نوشت: ذهن تاریخی ایرانیان جنبش دانشجویی را هم‌سان با واقعیات جاری زندگی و در بستری آرمان‌خواهانه می‌شناسد. این ذهنیت تاریخی همان‌گونه كه بر آرمان‌های سیاسی و اجتماعی جنبش دانشجویی سایه افكنده، به همان میزان در ناكامی‌ها و فراز و فرود آن نیز نقش دارد.

در ادامه می خوانیم: این آگاهی، زمانی به پی‌ریزی حركت‌های جنبش دانشجویی در ساختار مطالبات اجتماعی می‌انجامد و گاه امكان و فرصت تكاپوی جدی و اثرگذار را از آن سلب می‌كند. نمی‌توان عنصر اصلی این جنبش، یعنی دانشجو را فارغ از دیگر گروه‌های اجتماعی مورد بررسی و ارزیابی قرار داد و با رویكردی جزیره‌ای، انتظاراتی فراواقعی از او داشت.

روزنامه «اعتماد» در ستون نگاه روز با عنوان «16 آذر دانشگاه و جنگ شادی»، نوشت: شانزدهم آذرماه یادآور یك اتفاق تاریخی برای ملت ایران است. در 28 مرداد 1332 شاهد كودتایی امریكایی- انگلیسی بودیم كه منجر به سقوط دولت ملی دكتر مصدق شد. در این راستا مهم‌ترین هدفی كه دنبال می‌شد بحث رودررویی جدی با ملی شدن نفت بود كه از مهم‌ترین دستاوردهای جنبش دهه 30 قلمداد می‌شد.

در ادامه آمده است: در آن مقطع با چرخشی كه بعد از كودتا شكل گرفت معاون رییس‌جمهور امریكا به ایران آمد. در اعتراض به این سفر نخستین حركت سیاسی و اعتراضی را دانشگاه بعد از 28 مرداد تدارك دیده بود.

روزنامه «آرمان» در یادداشتی با عنوان «16 آذر، بزرگداشت دانش و بینش»، نوشت: با وجود تاكیداتی كه از سوی مسئولان مبنی بر برگزاری هر چه باشكوه‌تر «روز دانشجو» در سراسر كشور شده بود، جای تعجب دارد كه در برخی از دانشگاه‌ها، مسئولان دانشگاهی مانع از برگزاری مراسمی بدین مناسبت شدند كه این مساله نشان‌دهنده نوعی ناهمگونی در مدیریت است.

در ادامه این یادداشت آمده است: زمانی كه دولت موافق اجرای برنامه‌های 16آذر در كشور است و بر اجرای آن پای می‌فشارد، چگونه است كه در عمل شاهدیم افرادی تصمیماتی اتخاذ می‌كنند كه چنین انگاشته می‌شود كه نهادهای موازی با نهادهای رسمی و دولتی، اهداف خود را مغایر با تصمیمات دولت پیش می‌برند.

روزنامه «ایران» در سرمقاله ای با عنوان «دانشگاه، امن نه امنیتی»، نوشت: امروز جامعه دانشجویی ما شصت‌وسومین١٦ آذر را به عنوان روز دانشجو در تقویم خود می‌بیند. روزی كه نماد حیات و هویت دانشجویان ایرانی و سرزندگی و معناداری نهاد دانشگاه است.

در ادامه می خوانیم: از آن روز كه خون پاك آن «سه آذرِ» جان‌افزا در سرسرای دانشكده فنی دانشگاه تهران بر زمین ریخت تا به امروز نسل‌های دانشجو آمده‌اند و رفته‌اند و به شیوه‌ها و زبان‌های متفاوت كنش داشته و سخن گفته‌اند. آنان از یاد نبرده‌اند كه فراتر از هر تعلق‌خاطر و گرایشی، در این روز است كه تشخص می‌یابند و به ‌سوی بازخوانی تبار و پیشینه خود می‌روند و درباره اكنون و آینده خود توان بازاندیشی بیشتر پیدا می‌كنند.

** شبكه های مجازی؛ آسیب ها و چالش ها
فضای مجازی عرصه وسیعی از اطلاعات و نمودهای مختلف معنایی را ایجاد می كند. افراد در این فضا از نظر هویت، دچار سردرگمی می‏شوند كه آسیب هایی را در جامعه به دنبال دارد. این مهم سبب شد تا روزنامه های امروز در گزارش ها و یادداشت هایی به آن پرداخته و این مقوله پر اهمیت را از زوایای مختلف مورد ارزیابی قرار دهند.

روزنامه «جام جم» در گفت و گویی با مهران امامیه بازیگر طنز رادیو عنوان «فضای مجازی، خنداندن مردم را سخت‌تر كرده است» را منعكس كرد و نوشت: خنداندن مردم را سخت‌تر كرده است. قبل از گسترش فضای مجازی در برنامه‌‌های مختلف حتی در استیج‌ها با بیان لطیفه می‌توانستیم مردم را بخندانیم اما الان همه در گوشی‌های تلفن خود گروه‌ها و كانال‌های طنز دارند به همین دلیل هیچ لطیفه‌ای برایشان تازگی ندارد.

در ادامه آمده است: جُك‌های دنیای مجازی حتی از خط‌قرمزها هم عبور كرده برای همین، كاسبی نمایش‌های كمدی‌‌ كه در دوره‌ای بزرگسالان را جذب می‌كرد هم كساد شده است.

روزنامه «مردم سالاری» در گزارشی با عنوان «اعجوبه‌ای كه با زندگی ما عجین شد»، نوشت: خیلی نگذشته از آن روزهایی كه دخترهای ایرانی وحشت داشتند از این كه عكس‌شان به دست كسی بیفتد و چه فاجعه‌ها كه رخ نمی‌داد وقتی عكس یك دختر جایی غیر از حریم خانه‌اش دیده می‌شد. این روزها اما عكس‌های رنگارنگ پروفایل‌ها حرف‌های تازه‌ای برای گفتن دارند.

در ادامه این گزارش آمده است: حرف از این كه اتفاق تازه‌ای افتاده و ما هم درست افتاده‌ایم وسط همین اتفاق تازه. گاهی جای افتادن این اتفاق درد می‌گیرد اما گاهی هم فكر می‌كنیم كه چه خوب شد كه افتاد. هر چه هست ما قدم به دنیایی گذاشته ایم كه نمی‌شود خلاف جهتش شنا كرد. دنیای تازه‌ای كه همه چیزش مجازی است.

این دنیای تازه را مدیون اعجوبه‌ای هستیم كه این روزها بدجور با حضورش عجین شده‌ایم. اعجوبه‌ای كه گاه دوست داشتنی‌ترین می‌شود در خلوت چشمانمان و گاه دردسرساز و ترسناك.

روزنامه «شرق» در مطلبی با عنوان «مدیران كانال‌های تلگرامی احراز هویت می‌شوند!»، نوشت: «كانال‌های تلگرامی باید مجوز فعالیت بگیرند.» این خبر مربوط به مصوبه اخیر شورای عالی فضای مجازی است كه دیروز منتشر شد. محمود واعظی این خبر را در تكمیل سخنان وزیر ارشاد اعلام كرد كه روز یكشنبه در خصوص آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی گفته بود: «در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی، در مورد مدیریت شبكه‌های اجتماعی تصمیم‌گیری شد.

در ادامه این مطلب آمده است: ما شبكه‌های اجتماعی را نه یك تهدید مطلق می‌دانیم و نه یك فرصت مطلق و این بخش هم در دستور كار دولت و نظام قرار دارد.» هر چند وزیر ارشاد بیشتر از این شفاف‌سازی نكرد كه منظور از مدیریت شبكه‌های اجتماعی چیست، اما اظهارات روز گذشته وزیر ارتباطات منظور وزیر ارشاد از «مدیریت شبكه‌های اجتماعی» را روشن كرد.

** فقر از عوامل گسترش آسیب های اجتماعی
رشد فقر و مشكلات معیشتی به گسترش آسیب های اجتماعی و ناهنجاری های مختلف در جامعه می انجامد. این موضوع باعث شد كه روزنامه های با درج گزارش هایی به این امر بپردازند.

روزنامه «اطلاعات» در گزارشی عنوان «فقر، عامل اصلی آسیب‌های اجتماعی خانواده‌ها» را بازتاب داد و نوشت: چند سال قبل یكی از مسئولان سطح بالای كشورمان اعلام داشته بود كه فقیر به كسی می‌گویند كه میزان درآمد روزانه‌اش كمتر از 50 هزارتومان است كه اگر در عدد30 ضرب كنیم، حاصل آن 15 میلیون ریال یا یك میلیون و پانصدهزارتومان می‌شود.

در ادامه این گزارش آمده است: باید گفت كه یك شهروند با فقر و تنگدستی نمی‌تواند فرزندان خود را در مسیر درست و به طور كامل و شایسته تربیت كند، زیرا تربیت فقط «امر و نهی» و ثبت نام و «درس و مشق و تهیه كتاب و قلم در مدرسه نیست» بلكه براساس یافته‌های روان‌شناسی و نظریه‌های علمی، نیازهای اولیه فرد باید به صورت كامل تأمین شود تا انحرافات اخلاقی پدید نیاید، چرا كه سرقت‌های ریز و درشت وكلاهبرداری‌ها و زد و بندهای سیاسی و اقتصادی، نتیجه انحرافات اخلاقی است.

روزنامه «همشهری» در گزارشی با عنوان «خط فقر كجاست؟»، نوشت: همه‌ساله، در نیمه دوم سال كه بحث تعیین دستمزد كارگران د‌اغ می‌شود، صحبت از خط فقر و حداقل درآمد مورد نیاز برای گذران معیشت نیز رواج پیدا می‌كند اما با وجود این نزدیك به 10 سال است كه هیچ گزارش جامع و روشنی از فقر ارائه نشده است و خط فقر كماكان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

در ادامه این گزارش می خوانیم: یك فعال كارگری با تأكید بر لزوم تعریف خط فقر، می‌گوید: بخش زیادی از جامعه ایران به خانواده‌های كارگری و مشمولان قانون كار وابسته هستند كه جمعیت آنها 3‌برابر مستخدمان دولت است كه درآمد‌شان از طریق شورای‌عالی كار و بخش خصوصی تعیین می‌شود و برای تعیین حقوق این جمعیت بزرگ، باید شاخص خط فقر مشخص باشد.

حمیدرضا حاج اسماعیلی ادامه می‌دهد: ماده 41قانون كار نیز 2مولفه نرخ تورم و سبد معیشتی را برای تعیین دستمزد مشخص كرده است و گرچه هر سال كارگران و كارفرمایان برای تعیین سبد معیشتی تلاش می‌كنند اما این سبد اصلا قابل اتكا نیست و باید توسط سازمان‌های تخصصی و فنی و در قالب یك شاخص اقتصادی تحت عنوان خط فقر تهیه شود.

روزنامه «اعتماد» در گزارشی با عنوان «رفاه خانواده‌های كم‌درآمد آب رفت»، نوشت: نگاهی كوتاه به شاخص‌های رفاهی، از جمله سهم كالاهای بادوام و ضروری نشان می‌دهد، در سال‌های پس از اجرای طرح هدفمندی یارانه، این شاخص كاهش شدیدی را تجربه كرده است. سهم هزینه خوراكی از كل هزینه خانوار در سال 1391 نسبت به سال 1386، از 28 درصد به 33 درصد در حالی اتفاق افتاد كه در مدت مورد اشاره، قیمت خوراكی 130 درصد رشد داشته و مصرف آن هم چیزی در حدود 30 كاهش پیدا كرده است.

در ادامه این گزارش آمده است: از سوی دیگر رفاه خانواده‌های كم‌درآمد و فقیر در این دوره زمانی كاهش و رفاه خانوارهای ثروتمند افزایش داشته، به گونه‌ای كه سهم كالاهای ضروری در سبد مصرف خانواده‌های كم‌درآمد از 89 به 91 درصد افزایش یافت و این آمار برای اقشار پر درآمد از 76 به 74 درصد كاهش داشت كه این امر حاكی از افزایش رفاه این گروه در شرایطی است كه اقشار میانی و فرودستان با مشكلات بیشتر معیشتی دست به گریبان بودند.

روزنامه «مردم سالاری» در گزارشی با عنوان «زیر پوست شهر به دنبال زندگی»، نوشت: بخش قابل توجهی از تبلیغات خیابانی به بازار خرید و فروش كلیه اختصاص یافته است. در این بازار فرد خریدار زندگی می‌خرد و فرد فروشنده جزیی از بدن خود را می‌فروشد. بازاری كه همگام با تورم حركت كرده و تنورش با مشكلات اقتصادی داغ‌تر شده است.

در ادامه این گزارش آمده است: بازار خرید و فروش كلیه هر چند به صورت خاموش عمل می‌كند و مسئولین در صدد پنهان كردن این بازار هستند. اما این بازار سیاه وجود دارد و دستاورد چیزی جز فقر و مشكلات اقتصادی مردم نیست.
شاید اگر در میان متقاضیان بی‌شمار فروش كلیه، قرعه به نامشان بیفتد چند روزی را با خیال آسوده زندگی كنند. اما با چند میلیون، مطمئنا این آسودگی دائمی ‌نخواهد بود.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهسا شریفی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**2059**9131
*ایرنا مقاله كانالی برای انعكاس مقاله ها اندیشكده ها – پژوهشكده ها - دانشكده ها - مراكز تحقیقاتی و رسانه های ایران وجهان*
Irnaarticle@