آشنايي با معارف حسيني در خيمه عزاي سيدالشهدا(ع)

شايد بسياري از افرادي كه در اين ايام عزاي حسيني در محافل و مجالس عزاداري سيد و سالار شهيدان شركت مي كنند، در طول سال موفق به حضور در چنين مجالسي با اين كميت و كيفيت نشوند اما نكته مهم اين است كه عزاداران حسيني در اين شب ها و روزهاي حزن و ماتم اهل بيت(ع) چه چيزي به دست مي آورند.
مروري بر روايات و سيره ائمه معصومين(ع) حكايت از آن دارد كه اجر و پاداش حضور در مراسم عزاي حسيني و ريختن چند قطره اشك براي مصيبتي كه يزيد و يزيديان بر امام حسين(ع) و ياران و خاندانش روا داشتند، با كمتر مجلسي قابل مقايسه باشد، بويژه اينكه عزاداران در اين محافل با شنيدن احاديث و معارف ديني، بيشتر با هدف سيدالشهدا(ع) در برپايي قيام كربلا آشنا مي شوند.
دهها هزار هيات در اين روزها و شب هاي پاييزي در سراسر كشور و در مساجد، حسينيه ها و تكايا و منازل برگزار مي شود و مردم به اقامه عزاي سيدالشهدا(ع) مي پردازند و هيات هاي عزاداري با دعوت از سخنرانان و مداحان اهل بيت(ع) بر غناي اين محافل مي افزايند.
بسياري از كارشناسان مذهبي معتقدند برپايي مجالس عزاي امام حسين(ع) در قالب هيات هاي مذهبي بهترين فرصت براي بيان فلسفه قيام سيدالشهدا(ع) و ياران وفادارش است.
حجت الاسلام عباس ابوالحسني به خبرنگار معارف ايرنا مي گويد: توجه به فلسفه قيام امام حسين(ع) مهمترين مساله اي است كه سخنرانان و مداحان بايد به آن توجه كنند و آن را براي مردم و عزاداران حسيني(ع) بيان كنند.
وي مي افزايد: متاسفانه اين موضوع گاهي در مجالس و محافل ماه محرم به صورت كمرنگ مطرح مي شود و در برخي موارد نيز كساني كه به بيان فلسفه عاشورا مي پردازند، حق مطلب را به خوبي ادا نمي كنند و به همين علت بسياري از مردم با اين فلسفه بيگانه هستند.
اين پژوهشگر مذهبي با بيان ويژگي هاي يك عزادار حسيني تصريح مي كند: يك عزادار واقعي امام حسين(ع) كسي است كه بداند چرا سيدالشهدا(ع) به كربلا رفت و چرا قيام كرد.
ابوالحسني با انتقاد از بيان مطالب بدون ريشه و سند در محافل مذهبي مي گويد: برخي مي گويند برپايي مراسم سيدالشهدا(ع) براي گريه كردن مردم است؛ در حاليكه اين سخن اشتباه است بلكه بايد در اين مجالس زوايا و روش زندگي حضرت امام حسين(ع) و اهل بيت(ع) براي مردم بازگو شود.
وي با بيان حديثي از امام صادق(ع) كه به شيعيان سفارش كردند مصائب اهل بيت(ع) را براي مردم بگوييد، ادامه مي دهد: گفتن مصائب زندگي اهل بيت(ع) براي مردم موجب مي شود كه مردم از آنها درس بگيرند و شيوه زندگي اهل بيت(ع) را سرلوحه زندگي خود قرار دهند.
يكي از منابع مطمئن براي آشنايي با هدف قيام سيدالشهدا(ع) سخنان آن حضرت در روز عاشورا و وصاياي ايشان در طول سفر كربلا است و بسياري از سخنرانان در اين شب ها به بخش هايي از اين روايات مي پردازند.
امام حسين(ع) در وصيتنامه اي به برادرش محمد بن حنفيه فرمودند: من براي ظلم و فساد قيام نكرده ام بلكه براي احياي امر به معروف و نهي از منكر و احياي سيره و سنت رسول خدا(ص) و پدرم قيام كرده ام.
آشنايي با اين روايات مي تواند عزاداران را با عمق معارف كربلا آشنا كند و برخي از پژوهشگران معتقدند نياز امروز مردم و به ويژه جوانان، آشنايي با همين معارف است.
حجت الاسلام محمدعلي ليالي استاد حوزه و دانشگاه به خبرنگار ايرنا مي گويد: امروز جوانان، فرهيختگان، دانشجويان و حوزه هاي علميه محتاج معارف عميق حادثه كربلا هستند و اگر بتوانيم معارف اصيل و ناب نهفته در حادثه كربلا را به زبان رسانه و زبان امروزي براي نسل جوان و دانشگاهي مطرح كنيم، خدمت بزرگي را به اسلام اصيل انجام داده ايم.
وي از خطبا، انديشمندان، مولفان، محققان و اصحاب رسانه و مطبوعات خواست تا به جنبه معارفي قيام امام حسين(ع) توجه و اين معارف را براي جوانان بيان كنند و بگويند كه احياي سنت نبوي و سيره علوي از مهمترين اهداف آن حضرت در قيام عاشورا بوده است.
سردبير ماهنامه دانشجويي پرسمان نيز همچون بسياري از كارشناسان مذهبي معتقد است كه در مجالس عزاداري سرور و سالار شهيدان بايد سنت نبوي و سيره علوي بيان شود و متن نهج البلاغه اميرمومنان(ع) و سخنان امام حسين(ع) از زمان حركت آن حضرت به سوي مكه تا حادثه كربلا تبيين شود.
سيدالشهدا(ع) در مسير كربلا يعني از هنگام حركت از شهر مدينه به سوي مكه و سپس به سمت كوفه، تاكيد بر سخنراني و آگاهي دادن به مردم را داشتند و يكي از بهترين معارف براي سيراب كردن چشمه هاي معرفتي عزاداران حسيني، تشريح معارف قيام امام حسين(ع) براي مخاطبان مختلفي است كه براي شركت در مراسم عزاي حسيني سر از پا نمي شناسند.
البته ليالي تاكيد دارد كه مجموعه اي از معارف عميق ناب برخاسته از قرآن و اهل بيت(ع) در قيام امام حسين(ع) وجود دارد و قيام آن حضرت مظهري از عقلانيت و حماسه و همچنين تلفيقي از عرفان، حماسه و شهادت براي چگونه زندگي كردن است و در كنار اين توجه، بايد نگاهي به بعد عاطفي و احساسي حماسه كربلا نيز داشت.
وي با اشاره به فلسفه قيام امام حسين(ع) مي گويد: سيدالشهدا(ع) در موارد متعددي هدف و انگيزه قيام خود را مبارزه با خواري و ذلت مطرح كرده و فرمودند كه خواري و حقارت از ما اهل بيت(ع) به دور است و در سخنان خود تعابير زيبايي همچون زندگي شرافتمندانه، زندگي عزتمندانه و همراه با افتخار و معرفت و تعالي دارند.
ليالي مي افزايد: به همين دليل عنصر تعالي و تكامل و رنگ و بوي خدايي گرفتن در زندگي اهل بيت(ع) به ويژه زندگي امام حسين(ع) بسيار برجسته است.
اين استاد حوزه و دانشگاه تصريح مي كند: يك نگاه جامعه شناختي به وضعيت حاكم در عصر سيدالشهدا(ع) و تحولات نخستين نيم قرن حيات جامعه اسلامي پيامبر(ص) نشان مي دهد كه جامعه آن روز گرفتار انحطاط شد، به گونه اي كه گرفتار هنجارها و ارزش هايي شد كه در واقع ضد هنجارها، ضد ارزش ها، پليدي ها و پستي هايي بود كه انحراف اصيل در معارف قرآن و اهل بيت(ع) ايجاد كرد.
ليالي ادامه مي دهد: بر اين اساس امام حسين(ع) كشته شدن براي احياي دين اسلام را برگزيد و فرمودند «اگر دين جدم با كشته شدن من باقي مي ماند، اي شمشيرها مرا دريابيد» و سيدالشهدا(ع) جان خود را در اين راه فدا كرد تا اسلام ناب و اسلام پيامبر(ص) باقي بماند و معناي آن اين است كه بايد با اسلام اموي مبارزه كرد.
وي اسلام اموي را اسلامي دانست كه از شام برخاست و نماد و مظهر آن يزيد و معاويه است و امروز اين اسلام در قالب اسلام اشرافيت، اسلام تجمل، اسلام زر، اسلام زور و اسلام تزويز ظهور دارد و به تعبير امام خميني(ره) اسلام آمريكايي و اسلام انگليسي است.
اين پژوهشگر مذهبي تاكيد مي كند: امروز ايد اسلام معاويه و كاخ سبز دمشق را در اسلام آمريكايي و اسلام انگليسي و لندني ببينيم.
ليالي ادامه مي دهد: همانگونه كه حضرت امام(ره) در مقابل اسلام آمريكايي از اسلام پابرهنگان، اسلام محرومان و اسلام كوخ نشينان و در يك كلام اسلام ناب محمدي(ص) سخن مي گفت، بايد توجه داشته باشيم كه بيشترين ياران امام حسين(ع) و اميرمومنان(ع) را فقرا و محرومان تشكيل مي دادند و اهل بيت(ع) همواره به محرومان و يتيمان توجه مي كردند.
وي مي گويد: معرفت عاشورا در اين است كه هنگام نذري دادن و خرج براي مجالس عزاي حسيني به محرومان و فقرا و به تعبير امام خميني(ره) به مستضعفان و كوخ نشينان توجه كنيم و مبادا عزادار حسيني سير بخوابد در حاليكه همسايه اش گرسنه بخوابد.
گريه بر مصيبت هاي سيدالشهدا(ع) و ياران و خاندان آن حضرت بسيار ارزشمند است و كسي نمي تواند پاداش آن را در درگاه الهي محاسبه كند اما اين اشك ها و گريه ها زماني از عمق دل و جان برمي خيزد كه مظلوميت امام حسين(ع) را با نگاهي امام شناسانه و معرفت جويانه دنبال كنيم.
فراهنگ ** 1003 ** 1071 ** خبرنگار: محمدرضا جعفرملك ** تنظيم كننده: اميد غياثوند