آسیب شناسی فضای مجازی و شبكه های اجتماعی در میزگرد ایرنا

گسترش فناوری های نوین در عرصه الكترونیك و رایانه در چند دهه گذشته، موجب پدیدار شدن انواع و اقسام لوازم و برنامه های الكترونیكی و رایانه ای از جمله اینترنت، تلفن همراه، ماهواره و بازی های رایانه ای در جهان شده است.
انكارناپذیر است كه این تحولات و پیشرفت ها زندگی بشر را چندین برابر آسان تر كرده و مزایای فراوانی به همراه داشته است، اما در آن سوی سكه نمی توان از آسیب های ناشی از این فناوری ها نیز غافل بود.
كودكان عصر حاضر مانند كودكان نسل های گذشته نیستند كه تنها با بازی كردن با همسالانشان و تماشای كارتون های تلویزیونی سرگرم شوند، تقریبا تمامی آنان از جریان فناوری به گونه ای متاثر هستند.
صرف نظر از كاربرد وسیع این ابزارها، آنچه امروزه كاربرد وسیعی یافته و بخش مهمی از فعالیت های روزمره افراد را پوشش می دهد، اینترنت و فضای مجازی است.
اینترنت مجموعه پایان ناپذیری از پایگاه های داده است كه اطلاعات مختلف و متنوع فردی و جمعی را در خود جمع آورده است و هر روز نیز گسترش می یابد.
سهولت گفت وگو و تبادل اطلاعات با دیگران از طریق چت و سرعت تبادل اطلاعات و ناشناخته ماندن مبادله كنندگان از مهمترین ویژگی های فضای مجازی است.
این شبكه جهانی در حال گسترش، روی دیگری نیز دارد و آن وجود خطرات بالقوه است كه گاهی می تواند به خساراتی بزرگ و جبران ناپذیر برای فرد و جامعه مبدل شود.
به طور كلی، گسترش امكانات اینترنت در فضای جامعه موجب بروز فرصت هایی برای افزایش آگاهی افراد و حتی ایجاد اشتغال برای برخی شده است، ولی تهدیداتی نیز به همراه دارد و در فضاهای مجازی حوزه تولید، انتقال و مصرف اطلاعات با شیوه ی سنتی متفاوت است او لگوهای ارتباطی كاملا دگرگون شده اند.
اهمیت این مقوله باعث شد كه میزگردی تخصصی در این خصوص با حضور مدیركل فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس پلیس فتا، مدیرفناوری و اطلاعات مخابرات، مسئول دبرخانه شورای فرهنگ عمومی استان مركزی و یكی از اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد واحد امیر كبیر اراك در محل خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) استان مركزی برگزار و آسیب ها و فرصت های این مقوله مهم مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.
مدیركل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مركزی در این نشست گفت: هر گاه پدیده فرهنگی نوظهوری وارد كشور می شد مسئولان به فكر این بودند كه چگونه باید با آن پدیده مقابله كنند.
مهدی حقیقی افزود: به دلیل اینكه ملت ایران همواره مصرف كننده پدیده های فرهنگی بوده اند، برخوردها و برنامه ریزی ها بعد از ورود پدیده بوده است و هیچگاه برنامه ریزی مدونی برای تامین نیازهای فرهنگی مردم نداشته ایم.
وی ادامه داد: اینكه گمان كنیم كشورهای پیشرفته تنها برای ایران برنامه ریزی های فرهنگی می كند، چندان درست نیست چرا كه آنها به دلیل برخورداری از تكنولوژی های مدرن و كارشناسان كارآزموده برای همه مردم دنیا برنامه ریزی می كنند و سعی در نهادینه كردن فرهنگ خودشان در همه جای دنیا به خصوص كشورهای جهان سوم دارند.
مدیركل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مركزی بیان كرد: بر اساس آمارهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سال هایی كه استفاده از ویدئو در جامعه ایران جرم محسوب می شد بیش از دو میلیون دستگاه ویدئو در منازل مردم در نقاط كشور وجود داشت.
وی افزود: همچنین در سال های نه چندان دور همه شبكه های ماهواره به 20 شبكه هم نمی رسید اما امروز بیش از 300 شبكه فارسی زبان از نقاط مختلف دنیا فرهنگ خود را به مردم كشور ما معرفی می كنند كه این موارد نشان می دهد تنها برخورد قهری با مسائل و مشكلات فرهنگی جوابگو نیست.
وی، ویدئو، ماهواره، فضای مجازی و شبكه های اجتماعی را یك امكان معرفی كرد و گفت: این امكانات هم نقاط مثبت دارد و هم نقاط منفی، در بسیاری از موارد این امكانات برای مردم فرصت هستند اما در مواقعی دیگر به عنوان تهدیدات خطرناكی برای فرهنگ جامعه محسوب می شوند.
وی ادامه داد: حفظ نظام اسلامی و مقام معظم رهبری خط قرمز جمهوری اسلامی ایران در همه دولت ها محسوب می شود، بنابراین امكاناتی كه تخریب نظام اسلامی و مقام عظمای ولایت را مد نظر نداشته باشند برای ما فرصت محسوب می شوند و باید از این فرصت ها به بهترین شكل ممكن استفاده كرد.
مدیركل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مركزی افزود: حفظ اخلاق و وجدان انسانی مورد نظر مردم دنیا و ایران است و همگان نیز از فضای مجازی و شبكه های اجتماعی استفاده می كنند بنابراین باید از امكانات این فضا استفاده كرد و تهدیدات آن را فهرست بندی و مردم را از آنها آگاه كنیم.
وی اظهار كرد: استفاده افراطی از فضای مجازی سبك زندگی ما را تحت الشعاع قرار داده است، در گذشته وقتی پدری از بیرون وارد منزل می شد همه افراد خانواده با اشتیاق از پدر استقبال می كردند و پدر نیز به حرف های دل همسر و فرزندان گوش می داد، اما امروز فضای مجازی و شبكه های اجتماعی مردم را از بیرون خانه ها به یكدیگر نزدیك و در درون خانه ها فاصله و دوری ایجاد می كند.
حقیقی ادامه داد: مسئولان فرهنگی، انتظامی و امنیتی باید بدانند كه شبكه های اجتماعی و فضای مجازی بیشتر از آن چه مشكلات اخلاقی به بار بیاورد، مسائل اجتماعی را تحت الشعاع قرار داده است و باید از منظر مقابله با مسائل اجتماعی و خانوادگی به این امكانات نگاه كنیم.
وی گفت: تلگرام و دیگر شبكه های اجتماعی نمی توانند فقط مشكلات اخلاقی به همراه داشته باشند چرا كه اگر این چنین باشد با خرید یك لوح فشرده می توان چندین فیلم غیراخلاقی به دست آورد، بنابراین باید به مشكلات اجتماعی شبكه های اجتماعی و شكافی كه در كانون خانواده ایجاد می كنند، بپردازیم.
مدیر كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مركزی اضافه كرد: تزلزل در بنیان خانواده و مشكلات روابط اجتماعی بین افراد مهمترین معضلات اجتماعی فضای مجازی و شبكه های اجتماعی محسوب می شود.
وی ادامه داد: من به عنوان متخصص فرهنگ و هنر معتقدم كه شبكه های اجتماعی در كشور ما به مثابه یك فرصت طلایی هستند كه باید با آسیب شناسی و تولید محتوا از این فرصت به نحو احسنت استفاده كنیم.
حقیقی گفت: مسئولان فرهنگی، انتظامی و امنیتی باید فرصت های شبكه های اجتماعی را مغتنم شمرده و تهدیدات آن را نیز فهرست بندی كرده و در راستای مقابله با آنها برنامه ریزی كنند.
مدیركل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مركزی اضافه كرد: حركت ما باید به موازات ورود فناوری نه اینكه ابتدا صبر كنیم كه فناوری وارد كشور بشود و در بین مردم جا باز كند، بعد از آن ما به فكر مهار آن پدیده باشیم.
وی، فاصله سنی والدین با فرزندان را یكی از مهمترین مشكلات جامعه امروز ایران عنوان كرد و گفت: متاسفانه امروزه پدران و مادران از سطح سواد بسیار پایینی نسبت به فرزندان خود برخوردار هستند، از این رو قدرت كنترل فرزندان به خودی خود از بسیاری از خانواده ها سلب شده است.
حقیقی، تولید محتوا و آموزش های غیر مستقیم را مهمترین راهكار مقابله با آسیب های فضای مجازی و شبكه های اجتماعی عنوان كرد و گفت: تهدیدها و آسیب های فضای مجازی باید برای خانواده ها و مراكز آموزشی به صورت كارشناسی تشریح و تبیین شود.

***شكل گیری و انعكاس سریع شایعات و اخبار كذب مهمترین مشكل فضای مجازی
مسئول دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان مركزی نیز در این میزگرد گفت: شكل گیری و انعكاس شایعات و اخبار كذب یكی از مهمترین مشكلات فضای مجازی و شبكه های اجتماعی در كشور است.
حجت الاسلام غلامرضا الواری افزود: به دلیل ناشناخته بودن هویت واقعی افراد و نیز عدم امكان كنترل محتوای تولید شده از سوی كاربردان شبكه های اجتماعی، یكی از مهمترین پیامدهای منفی این شبكه ها، شكل گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار نادرستی است كه در جامعه منتشر می شود.
وی، تبلیغات ضد دینی و القای شبهات در جامعه را یكی دیگر از مشكلات فضای مجازی در كشور عنوان كرد و گفت: در شبكه های اجتماعی بعضی از افراد مغرض با اهداف از پیش تعیین شده و با شیوه های منحصر به فرد، اقدام به تبلیغات ضد دینی و حمله به اعتقادات مذهبی افراد به خصوص جوانان و نوجوانان می كنند، كه با تحقیقات كارشناسان مشخص می شود كه این اقدامات با هدف دین زدایی و توهین به مقدسات شكل گرفته است.
مسئول دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان مركزی بیان كرد: نقض حریم خصوصی افراد، انزوا و دورماندن از محیط های واقعی اجتماعی از دیگر مشكلات فضای مجازی و شبكه های اجتماعی در جامعه ایران اسلامی است كه می طلبد مسئولان بلندپایه فرهنگی كشور به این مشكلات توجه ویژه داشته باشند.
وی در تشریح تاثیرات منفی رفتاری شبكه های اجتماعی و فضای مجازی گفت: در شبكه هایی مانند فیس بوك، فرندفید و توئیتر، كاربر در كنار اینكه عضو جامعه بزرگ پایگاه مورد نظر است، در شبكه های اجتماعی كوچكتری نیز عضو می شود كه هر كدام از این گروه ها وابستگی فرهنگی خاصی دارند از این رو فرد در تاثیر پذیری از فرهنگ ارتباطی این گروه ها بر خود لازم می بیند كه هویت ارتباطی خود یعنی سبك و هویت كنش های كلی خویش در ارتباط با دیگران را تغییر دهد، هر چند این تغییر هویت موقتی و محدود به زمان و مكان خاصی باشد اما بدون تردید در هویت واقعی افراد تاثیر مشتقیم می گذارد.
حجت الاسلام الواری در خصوص اعتیاد افراد به شبكه های اجتماعی و فضای مجازی نیز گفت: مصنوعی شدن ارتباطات و از بین رفتن روابط صحیح اجتماعی، تضعیف نهاد خانواده و صله رحم، بی هویتی و بحران هویت و تقویت جسارت ارتكاب جرم به دلیل ناشناخته بودن در محیط مهمترین معضلات اعتیاد به فضای مجازی و شبكه های اجتماعی است.
وی مشكلات و معضلات فضای مجازی و شبكه های اجتماعی را ناشی از آماده نبودن فضای فرهنگی كشور در پذیرش این مهم عنوان كرد و گفت: فضای مجازی و شبكه های اجتماعی با سرعت وارد كشور ما شد در صورتی كه شرایط فرهنگی كشور آمادگی لازم را برای پذیرفتن این فناوری نداشت از این رو مشكلات و مسائل بسیاری در جامعه به وجود آمده است.
مسئول دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان مركزی خاطرنشان كرد: تولید محتوا و آسیب شناسی كارشناسی مهمترین راه مقابله با هجمه های فرهنگی دشمنان از طریق شبكه های اجتماعی و فضای مجازی است كه مسئولان باید به آن توجه ویژه داشته باشند.
وی آموزش را به دوبخش كوتاه و بلند مدت تقسیم كرد و گفت: برگزاری دوره های آموزشی موقت و كوتاه مدت از جمله میزگردها است ودر آموزش های بلندمدت نیز مقوله فضای مجازی باید به عنوان یك سرفصل درسی در سیستم آموزشی كشور گنجانده شود.

*** ضرورت كنترل والدین بر استفاده فرزندان از فضای مجازی
رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) استان مركزی نیز در این میزگرد گفت: كنترل و اشراف والدین در استفاده فرزندان از فضای مجازی و شبكه های اجتماعی مهمترین راه برای مقابله با معضلات و مشكلات این فضا است.
سرگرد مصطفی نوروزی افزود: متاسفانه والدین بدون آگاهی از معضلات و مشكلات فضای مجازی و شبكه های اجتماعی، تلفن های همراه هوشمند و تبلت را در اختیار فرزندان خود قرار می دهند و هیچ نظارتی نیز در این خصوص انجام نمی دهند.
وی ادامه داد: جوانان و نوجوانان نیز بدون هدف و انگیزه خاصی به فضای مجازی رجوع می كنند كه این امر در مواردی باعث ورود افراد به شبكه های غیر اخلاقی می شود كه مشكلات بسیاری برای آن ها و جامعه ایجاد می كند، بنابراین رجوع هدفمند افراد به فضای مجازی باید در جامعه نهادینه شود.
رئیس پلیس فتا استان مركزی گفت: هم اكنون بسیاری از پرونده های مربوط به فضای مجازی ناشی از وب گردی و جستجوی بی هدف افراد در فضای مجازی و شبكه های اجتماعی است و افرادی كه با اهداف از پیش تعیین شده وارد این فضا می شوند به مراتب كمتر دچار مشكل می شوند.
وی، بازی های رایانه ای را نیز یكی از مشكلات اساسی فضای مجازی عنوان كرد و گفت: بر اساس تحلیل های آماری صورت گرفته،هم اكنون یك سوم جمعیت كل كشور در رده سنی هفت تا 40 سال روزانه دو ساعت از انواع بازی های رایانه ای استفاده می كنند كه 80 درصد این جمعیت در سنین هشت تا 15 ساله هستند.
سرگرد نوروزی اظهار كرد: یكی از بازی های آنلاین خارجی در كشور ایران بیش از پنج میلیون و 500 هزار كاربر دارد كه بر اساس آن سالانه 200 میلیارد ریال ارز برای خرید این بازی از كشور خارج می شود.
وی افزود: متخصصان و كارشناسان ایرانی نیز بازی های یارانه ای متعددی را تولید كرده اند كه بیش از 96 درصد كاربران آنها ایرانی و بقیه كاربرانی از كشور تركیه هستند.
رئیس پلیس فتا استان مركزی اضافه كرد: اعتیاد به اینترنت در كشور ما بسیار نگران كننده است كه این مهم بیشتر در رده های سنی پنج تا 20 سال دیده می شود و این امر به معنی آن است كه بهترین سرمایه كشور بیشترین زمان خود را صرف استفاده از بازی های رایانه ای، فضای مجازی و شبكه های اجتماعی می كنند.
وی، كاهش روابط اجتماعی، انزوا و افسردگی، شكاف بین نسلی را مهمترین معضلات فضای مجازی عنوان كرد و گفت: بازی های رایانه ای كه بیشتر از سوی اسرائیل تولید می شود با هدف ترویج بی بند و باری و توهین واضح و مستقیم به مقدسات دین مبین اسلام طراحی می شوند كه برنامه ریزی و اقدام برای جلوگیری از نفوذ و گسترش آن ها ضروری است.
سرگرد نوروزی گفت: برای جلوگیری از نفوذ دشمنان به جامعه ایران اسلامی از طریق شبكه های اجتماعی، فضای مجازی و شبكه های اجتماعی، خانواده ها باید زمان را مدیریت كرده و استفاده فرزندان از این امكانات را كنترل كنند.
وی گفت: اگر قرار است فرزندان از فضای مجازی استفاده كنند با آن ها در این زمینه مشاركت كرده و در فضای وب گردی و بازی های رایانه ای با فرزندان به صورت دوستانه همگام شویم.
رئیس پلیس فتا استان مركزی افزود: ترویج فرهنگ استفاده از تولیدات داخلی باید در بین خانواده های ایرانی نهادینه شود چرا كه متخصصان ایرانی در این زمینه عملكرد بسیار مناسبی داشته اند به طوری كه یكی از شبكه های ایرانی بیش از سه میلیون كاربر دارد كه این مهم نشان از كیفیت تولیدات این شبكه است.
وی تدوین یك منشور اخلاقی و رفتاری موافق و همسو با فرهنگ اسلامی برای استفاده از فضای مجازی را یكی دیگر از راه های استفاده بهینه از این فضا عنوان كرد و گفت: در این منشور باید برای همه رده های سنی تكلیف مشخص شده و همچنین به خانواده ها نیز آموزش چگونگی نظارت و همراهی فرزندان خود در استفاده از فضای مجازی ارائه شود.
سرگرد نوروزی در خصوص فراوانی جرایم فضای مجازی نیز گفت: برداشت های اینترنتی غیر مجاز، هتك هیثیت و كلاهبرداری های رایانه ای بیشترین فراوانی جرایم فضای مجازی را به خود اختصاص داده اند.
وی آموزش خانواده ها و ترویج فرهنگ استفاده از تولیدات داخلی را مهمترین راه حل مشكلات فضای مجازی و شبكه های اجتماعی در جامعه ایران اسلامی عنوان كرد.

*** ارتباطات؛ ویژگی بشریت است
استاد جامعه شناسی و عضو هیات علمی دانشكده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراك نیز در این میزگرد گفت:ارتباطات؛ ویژگی بشر است و او را از بقیه موجودات جدا می كند.
دكتر فرزاد نوابخش افزود: بشر در زمان های متعدد در زمینه های مختلف پیشرفت كرده است و همانطور كه رئیس جمهور نیز مطرح كردند، دنیای پست مدرن اخیر در حال حركت به سمت رسانه های دو سویه است.
وی توضیح داد: زمانی طبقات بالا حرف می زدند و بقیه باید خود را با آنان هم سو می كردند و انتشار اطلاعات قبلا فقط در اختیار طبقه برگزیده بود ولی اكنون فضای مجازی امكان اظهار نظر برای همگان را فراهم كرده و حتی بچه های خردسال هم كانال دارند و نظرات خود را در اختیار همه قرار می دهند.
این استاد دانشكاه اظهار كرد:شبكه های مجازی امكانی ایجاد كرده اند كه اطلاعات امكان بدون كنترل رد و بدل می شود و الان شرایط دنیا این فرصت را فراهم كرده كه همه می توانند سلیقه خود را در تفسیر متن در اختیار یكدیگر قرار دهند و با سیستم لایك و كامنت تفسیر خاص خود منتشر می كنند.
وی با بیان اینكه اگر تولید اندیشه رسمی به یك سو و غیر رسمی به سوی دیگر باشد، در آینده بین راس و تنه جامعه شكاف غیرقابل جبرانی ایجاد می شود، گفت: این فرموده امام راحل كه مواظب باشیدوحدت كلمه آسیب نبیند و بین جامعه و راس نظام فاصله ایجاد نشود.
وی اظهار كرد: بسیاری از رسانه های ما مخاطب محور نیستند ولی اكنون دوره ای است كه نمی توان كسی را مجبور كرد كه از چه رسانه ای استفاده كند، باید به جای برخورد سلبی و یا ایجابی به سلیقه مخاطب اهمیت داد، فضای اندیشه به این سمت رفته است كه تمام آحاد جامه را به رسمیت بشناسد.
دكتر نوابخش اظهار كرد: راهكارهایی كه به سلایق آحاد جامعه توجه نكند ، نه تنها مشكلات فرهنگی را كم نمی كند بلكه آنها را دو چندان می كند.
وی افزود: كشور ایران در چند سال گذشته در عرصه های خارجی و داخلی بسیار خوب عمل كرده و موفقیت های چشمگیری را به دست آورده است اما این كافی نیست، جامعه ایران یك جامعه دموكراتیك است و این یعنی احترام به سلیقه ها افراد حق انتخاب دارند.
نوابخش بیان كرد: در كشور ما احزاب سیاسی به رسمیت شناخته شده اند و اجازه فعالیت دارند و از این طریق مردم نظرات خود را در همه عرصه ها به خصوص مسائل فرهنگی به سطوح بالای مدیریت جامعه منتقل می كنند.
در دنیای پست مدرن امروز آحاد جامعه در تولید اندیشه نقش فعال دارند در صورتی كه در گذشته طبقات بالای جامعه تولید فكر و اندیشه می كردند و جامعه مجبوربه مصرف بود.
این جامعه شناس بیان كرد: امروزه شبكه های اجتماعی و كانال های تلویزیونی ماهواره ای اتفاقات را به صورت لحظه ای از یك نقطه دنیا به نقطه ای دیگر منعكس می كنند و در مواردی در شبكه های اجتماعی انتقال دهنده خبر ناشناخته می ماند.
وی گفت: ما وارد دنیایی شده ایم كه همه افراد آن شانس تولید اطلاعات و انتشار آن را دارند بنابراین سیستم های فرهنگی جامعه نیز باید راهكارهای عملی برای استفاده از این پدیده نوظهور ارائه دهد.
دستگاه های فرهنگی می توانند برای تولیدات محصولات خود، خط و خطوطی را رعایت كنند اما نمی توانند مردم را مجبور به استفاده از تولیدات خود كنند، شایسته است مخاطب محوری و سالایق مخاطب محور تولیدات رسانه ای قرار گیرد.
وی اضافه كرد: برای تفریح و سرگرمی جامعه برنامه ریزی های بیشتری باید به عمل آید اما شبكه های اجتماعی و فضای مجازی این فرصت را برای شهروندان مهیا می كند و خلا كمبود امكانات تفریحی را پر كرده است و به همین دلیل است كه بیشترین كاربران شبكه تلگرام در همه جای دنیا ایران است.
وی گفت: در فضای مجازی امكان هم صحبتی و هم اندیشی با افرادهم عقیده به وجود آمده است و بسیاری از جوانان و نوجوانان در این فضای نیازهای عاطفی، تفریحی و سرگرمی خود را تامین می كنند.
نوابخش گفت: ما جزء 9 كشور موشكی دنیا هستیم و در زمینه انرژی هسته ای نیز موفقیت های چشمگیری بدست آوردیم كه لازم است در زمینه فرهنگی نیز همسو با پیشرفت های تكنولوژیك برنامه ریزی های كاربری تدوین شود.
مدیر فناوری اطلاعات مخابرات استان مركزی نیز گفت: فضای مجازی در بخش های تجاری، صنعتی و علمی و همینطور اجتماعی، فرهنگی و سیاسی قابل بررسی است.
محمد قمری بیان كرد: استفاده از فضای مجازی و شبكه های اجتماعی از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است اما به دلیل اینكه این تكنولوژی از خارج از كشور وارد می شود بنابراین امكان نفوذ و اقدامات جاسوسی نیز از طریق آنها امكان پذیر است.
وی، با بیان اینكه سه نسل از نظر فناوری ارتباطی وجود دارد، اظهار كرد: تلفن ثابت و تلویزیون، رسانه هایی كاملا یك طرفه بودند كه از رشد به نسبت ثابتی از نظر تعداد برخوردار بودند.
وی اضافه كرد: موبایل نسل دوم در فاصله پنج سال 35 میلیون مشترك پید ا كرد كه تقریبا برابر با كل تلفن ثابت است و این امر اقبال مردم به پدیده های ارتباطی نو را نشان می دهد.
قمری گفت: اكنون 94 میلیون موبایل در كشور در حال استفاده است و ضریب نفود این وسیله بسیار بالا رفته و حتی كودكان هم از این طریق و با عضویت در شبكه های مجازی می توانند یك كانال بسازند و هر كس یك رسانه شده است.
وی بر مدیریت رسانه ای تاكید كردو گفت: با این موج فناوری نمی توان مقابله كرد بلكه اكنون كه استارت شهر الكتروینك زده می شود باید به فكر تربیت شهروندانی برای این شهر باشیم و موضوع را مدیریت كنیم .
وی در عین خال تاكید كرد كه كه سرور سایتهای اجتماعی در خارج از كشور است و می توانند به راحتی علاقه و خواسته ها را رصد و دسته بندی كننند ، بنابر این باید خودمان وارد مدیریت اینگونه فضاها شویم و این امكانات را بومی سازی كنیم.
3017/6012/6013