در اين يادداشت به قلم مريم فكري آمده است: نفت در يك ماه گذشته با فراز و فرودهاي بسياري همراه بود؛ به طوري كه نفت برنت در حالي كه نهم مردادماه در رقم 53.46 دلار ايستاده بود، هم‌اكنون 49.31 دلار قيمت دارد. اين رقم، كاهش حدود 8.4 درصدي قيمت نفت را نشان مي‌دهد. حتي نفت برنت در اين مدت تا حدود 42.38 دلار هم كاهش يافت كه اين امر، باعث نگراني بسياري از تحليلگران بازار انرژي شد.
از سوي ديگر، نفت اوپك نيز در مدت يك ماه گذشته با افت 19.2 درصدي مواجه شده است. نفت اوپك نهم مردادماه امسال 50.54 دلار قيمت داشت و اين در حالي است كه قيمت امروز آن تا حدود 42.37 دلار كاهش يافته است. در طول يك‌ماه گذشته، بيشترين افت قيمت نفت به پنجم شهريورماه مربوط مي‌شود كه نفت اوپك در رقم 40.47 دلار ايستاد.
در حال حاضر دلايل متعددي براي كاهش قيمت نفت در بازارهاي جهاني مطرح مي شود كه مهم‌ترين دليل آن، كاهش رشد اقتصادي چين است كه حتي توانسته بر بازارهاي بورس جهاني تاثير منفي بگذارد. دليل ديگر نيز افزايش عرضه نفت توسط كشورهايي مانند عربستان سعودي و حتي روسيه است.
ايدن بردلي، مدير اجرايي بانك «كامنولت» استراليا در شبكه تلويزيوني «سي‌ان‌بي‌سي» درباره متغير اصلي و موثر در قيمت نفت مي‌گويد: «اگرچه كندي رشد اقتصاد چين به تقاضاي نفت ضربه زده، اما كماكان عرضه بيش از تقاضا، عامل اصلي سقوط قيمت نفت است.»
بردلي با تاكيد بر اهميت تقاضا در افت قيمت‌ها، متذكر مي‌شود: «با اين حال اصلي‌ترين مشكل، تقاضا نيست. معضلاتي كه اخيرا و ظرف 12 ماه گذشته در حوزه نفت مشاهده شده، بيشتر به عرضه مربوط است. مازاد توليد روزانه نفت حدود دو ميليون بشكه است كه بيشتر از جانب آمريكا مي‌رسد.»
وي تاكيد مي‌كند: «متغير اصلي و موثر در قيمت نفت، توليد است و داده‌هاي مربوط به آمريكا، محرك قيمت نفت خواهد بود؛ تا جايي كه در سال 2015 ديديم داده‌هاي منتشر شده از آمريكا درباره تعداد دكل‌هاي نفتي و حدسيات درباره ميزان توليد و موارد ديگر، عامل اصلي تعيين‌كننده قيمت نفت تا آخر سال خواهد بود.»
در اين شرايط، برخي پيش‌بيني‌ها از افت قيمت نفت تا 20 دلار خبر مي‌دهد؛ اين در حالي است كه ايدن بردلي اعتقاد دارد كه صنعت نفت با قيمت 40 دلار ويران و با 60 دلار در هر بشكه باز جان خواهد گرفت.
نايب رييس سابق كميسيون انرژي اتاق بازرگاني و صنايع و معادن تهران، از جمله افرادي است كه از احتمال رسيدن قيمت نفت به 20 دلار در روزهاي گذشته خبر داده است.
محمد پارسا در بيان دليل اين پيش‌بيني خود چنين عنوان كرده است: «نبايد اين موضوع را فراموش كنيم كه در وضعيت فعلي با مساله اشباع بازار نفت روبه‌رو هستيم. در حال حاضر روزانه سه ميليون بشكه نفت مازاد توليد وجود دارد و با افزايش توليد نفت ايران، يك ميليون بشكه ديگر به اين مازاد توليد اضافه خواهد شد كه باعث مي‌شود قيمت نفت از 43 دلار به 20 دلار كاهش يابد.»
به گفته وي، «در صورتي كه قيمت نفت به 20 دلار برسد، مي‌تواند باعث شود بعضي توليد‌كننده‌هاي متفرقه و كوچك از بازار خارج شوند و در نتيجه عرضه و تقاضا به تعادل برسد تا قيمت نفت افزايش يابد.»
در اين ميان، مركز پژوهش‌هاي مجلس نيز در گزارشي از نوسانات شديد قيمت نفت و افت آن از سال گذشته ميلادي، اشاره‌اي به پيش‌بيني‌هاي مختلف درباره نفت طي سال‌هاي 2015 تا 2020 ميلادي داشته است. مركز پژوهش‌هاي مجلس در اين گزارش به تحليل‌هاي سيتي‌گروپ اشاره مي‌كند كه نفت بشكه‌اي 20 دلاري را براي ماههاي آينده پيش‌بيني كرده است.
اما پيش‌بيني افت نفت به كمتر از 20 دلار چقدر محتمل است؟ در اين خصوص در هفته‌هاي اخير يك تحليلگر بازار نفت به سايت خبري سي‌ان‌ان‌ماني گفته است: «هيچ سند و مدركي وجود ندارد كه نشان دهد ما به كف قيمت نفت رسيده‌ايم و ممكن است بهاي نفت به راحتي به 15 يا 20 دلار در ازاي هر بشكه برسد.»
به اعتقاد ديويد كوتوك، «مشكل اين‌جاست كه دنيا بيش از حد نياز به نفت دارد و اين مساله از زماني كه رشد اقتصاد چين كاهش يافته، تشديد شده است.»
وي توضيح مي‌دهد: «انقلاب شيل در يك دهه گذشته منجر به مازاد عرضه شديد در بازار شده است. اوپك نيز به سردمداري عربستان هيچ تمايلي به كاهش توليد براي بازگرداندن تعادل به بازار ندارد، بنابراين مشكل مازاد عرضه ممكن است با توافق هسته‌اي ايران و غرب از اين هم شديدتر شود.»
با اين وجود، براساس گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس، پيش‌بيني‌هاي متعدد در خصوص قيمت نفت مبتني بر روند كند و نسبي است كه اين رويه به تخمين صندوق بين‌المللي پول با قيمت فرضي بازارهاي آتي در سال 2015 معادل 58.87 دلار به ازاي هر بشكه و اين ميزان در سال 2016 معادل 64.22 دلار به ازاي هر بشكه خواهد بود.
اما در شرايط كنوني افق بازار نفت اميدبخش به نظر نمي‌رسد، زيرا شرايط حاكم بر قيمت‌ها از جمله تغييرات ارزش دلار، تقاضا در اقتصادهاي بزرگ مصرف‌كننده و ميزان عرضه، به شكلي هستند كه نمي‌توان انتظار داشت رشدي قابل ملاحظه در قيمت‌ها مشاهده شود.
اوپك در گزارش جديد خود پيش‌بيني كرده كه امسال تقاضاي جهاني نفت با 1.38 ميليون بشكه افزايش به 92.7 ميليون بشكه در روز خواهد رسيد. براي سال آينده ميزان افزايش تقاضا 1.34 ميليون بشكه پيش‌بيني شده در نتيجه تقاضاي كلي به رقم بي‌سابقه 94.04 ميليون بشكه خواهد رسيد.
ديدگاه‌هاي مطرح شده در گزارش جديد اوپك از ديد تحليلگران، خوش‌بينانه است. نكته ديگر اينكه عرضه بيش از تقاضا است و شرايط مازاد عرضه حفظ خواهد شد. هفته گذشته روز پنجشنبه قيمت نفت بيش از 10 درصد رشد كرد و اين بالاترين ميزان رشد يك روزه از سال 2009 بود. روز جمعه نيز قيمت‌ها افزايش يافتند، اما كارشناسان معتقدند، افزايش قيمت‌ها تنها يك اصلاح پس از افول شديد روزهاي قبل بوده و نمي‌توان گفت بازار با رونق مواجه خواهد شد.
منبع: خبرگزاري خبرآنلاين
اول**1577
تهران - ايرنا - خبرگزاري خبرآنلاين در يادداشت روز دوشنبه، كاهش قيمت نفت در ماههاي اخير و كاهش بيش از اين مقدار و تاثيري را كه بر اقتصاد جهان خواهد گذشت، مورد بررسي قرار داد.