متن كامل سخنان وزیر امور خارجه در جلسه علنی مجلس

به گزارش ایرنا، متن كامل سخنرانی محمد جواد ظریف به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم

حسبنا الله ونعم الوكیل، نعم المولی و نعم النصیر

با سلام و ادب خدمت ملت مقاوم، هوشیار و دلاور ایران و نمایندگان محترم این مردم،

و با سلام و درود به روان بنیانگزار جمهوری اسلامی و شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی و به ویژه شهدای عزیز هسته ای و ایثارگران بزرگوار و خانواده های معزز ایشان،

و با تبریك عید سعید فطر و آرزوی قبولی طاعات و عبادات،

و با تشكر و سپاس ویژه از همه شما مردم برای دعاهایی كه در این ایام مبارك و در طول 22 ماه گذشته به ما هدیه كرده اید.

یك هفته پیش در چنین روزی توافقی تاریخی بین ایران و شش كشور قدرتمند دنیا به سرانجام رسید. توافقی كه مورد توجه گسترده جهانیان قرار گرفت. طرح صهیونیستی امنیتی سازی ایران فروپاشید و جهانیان از این توافق به عنوان پیروزی عقلانیت و منطق استقبال كرده و آن را نقطه عطفی در تاریخ روابط بین الملل دانستند.به اعتراف دوست و دشمن، آنچه در این میان به اثبات رسید عزت، خودباوری، اقتدار و سربلندی توام با حكمت مردم ایران و رهبر فرزانه ما بود.

در این مذاكرات طولانی و نفس گیر و با توكل بخدا و پشتیبانی مردم

• بر همگان ثابت كه جمهوری اسلامی ایران با شش قدرت بزرگ دنیا مذاكره می كند اما باج نمی دهد،

• ثابت شد جمهوری اسلامی ایران در سخت ترین شرایط تحریم حاضر است دو سال مذاكرات را ادامه دهد ولی در برابر فشار مقاومت نماید و از خواسته ها و خطوط قرمز خود عدول ننماید،

• و بالاخره یك بار دیگر بر آمریكا ثابت گردید كه به تعبیر مقام معظم رهبری تسلیم ایران را مگر به خواب ببینند.

فرزندان شما ملت ایران در این مذاكرات برای شش قدرت بزرگ دنیا و نماینده عالی اتحادیه اروپا:

• روشن نمودند كه هیچ كس هرگز نباید ایران و ایرانی را تهدید نماید،

• روشن نمودند غنی سازی ما و تحقیق و توسعه مرتبط با آن، و اصولا هیچ تاسیسات هسته ای ایران هرگز تعطیل نمی شوند،

• روشن نمودند كه برنامه موشكی و تسلیحاتی ما به هیچ كس ربطی ندارد،

• روشن نمودند اگر كسی در منطقه باید پاسخگو باشد آمریكا و غرب است كه تمامی جنایاتی كه در فلسطین و یمن و سوریه و ... صورت می گیرد بوسیله سلاح هایی است كه آنها تامین كرده اند.

شدت عصبانیت معاندین جمهوری اسلامی، و در راس آنها رژیم صهیونیستی،به خوبی نشان دهنده تثبیت و تحكیم اقتدار منطقه ای و جهانی جمهوری اسلامی ایران است. جای تعجب ندارد كه شاهد جیغ و دادهای نخست وزیر عصبانی آن رژیم و توسل او به كنگره آمریكا برای رای منفی به توافقی هستیم كه از دید او'حاضر است خودش را بكشد تا جلوی این توافق كه برای رژیم صهیونیستی خطری جبران ناشدنی است را بگیرد.' و اصلا عجیب نیست كه ایپك، بزرگترین لابی صهیونیستی در آمریكا، به همین منظور تبلیغات چندین میلیون دلاری به راه انداخته است، تا به تعبیر خودشان جلوی این 'توافق خطرناك' را بگیرند. دوستان عزیز، هیچگاه رژیم صهیونیستی در میان متحدین خود تا این حد منزوی نبوده است.

جناب آقای رییس

در اینجا افتخار دارم بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، متن كامل برنامه جامع اقدام مشترك را به مجلس محترم ارائه نمایم.

خواهران و برادران گرامی،

توافق هسته ای را در سطوح مختلف می توان تحلیل كرد. می توان در سطوح كلان یا خرد به آن نگریست. می توان در سطوح بین المللی، منطقه ای و داخلی آن را ارزیابی كرد. می توان از زاویه راهبردی به آن نگاه كرد، می توان از زاویه تحریم ها آن را بررسی كرد و می توان از زاویه برنامه هسته ای به ارزیابی آن پرداخت. ولی از هر سطحی كه تحلیل می كنیم، نباید فراموش كرد كه هر توافقی بهرحال یك بده بستان است. هر طرف از بخشی از خواسته های خود به نفع بخش مهم تری از آنها صرفنظر می كند و مذاكره تا آنجا ادامه پیدا می كند كه داده ها و ستانده های دو طرف كم و بیش متعادل گردد. با این توضیح، سوال این است كه در یك تصویر بزرگ، داده ها و ستانده های ما و 1+5 در این مبارزه طولانی و نفس گیر چه بوده است؟

اهداف كلیدی جمهوری اسلامی ایران كه برای رسیدن به آنها پافشاری كردیم و اكنون در برجام 'ستانده های جمهوری اسلامی' به شمار می رود عبارت بود از:

• حفظ عزت و اقتدار جمهوری اسلامی ایران

• تثبیت برنامه هسته ای به ویژه غنی سازی و رآكتور آب سنگین و شناسایی بین المللی آن ها،

• رفع تحریم ها،

• پایان دادن به 6 قطعنامه تهدید آمیز كه تحت فصل هفتم منشور ملل متحد نه تنها تحریم بر مردم ایران تحمیل می كردند، بلكه برنامه هسته ای ایران را ممنوع كرده و جلوگیری از تقویت توان دفاعی و موشكی كشور را به یك وظیفه بین المللی با استفاده از همه ابزارها تبدیل كرده بودند.

برای طرف مقابل، خواسته كلیدی در مذاكرات این بود كه:

• از عدم دسترسی ایران به سلاح هسته ای، از طریق محدودیت ها و نظارت ها اطمینان حاصل كند.

آنچه طرف مقابل به دست آورده، علی رغم همه رجزخوانی ها، در حقیقت تحصیل حاصل است. بر اساس آموخته های دینی و انسانی كه در فتوای تاریخی مقام معظم رهبری تجلی پیدا كرده است، جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه به دنبال سلاح هسته ای نبوده و نیست. بنابراین ایجاد اطمینان از این امر بدیهی، امتیاز خاصی به شمار نمی رود، ولو اینكه برای تحقق آن برخی محدودیت ها یا نظارت ها پذیرفته شود. آن هم محدودیت هایی كه فقط برای یك دوره زمانی معین بوده و تاریخ انقضای مشخص دارد،و ضمنا هیچ نیازی از كشور نیز به واسطه آن تعطیل نمی شود، و نظارت هایی كه پس از بررسی های گسترده كارشناسی، امكان سواستفاده از آنها وجود ندارد و اطلاعات غیرضروری یا مخل امنیت كشور در دسترس بیگانه قرار نمی دهد.

اما علاوه بر تثبیت عزت و اقتدارجمهوری اسلامی، ستانده عملی ما در عرصه این مذاكرات چیست؟ بزرگترین دستاورد ما مهر تایید شورای امنیت بر غنی سازی در ایران است كه اصولا چنین امری در تاریخ شورای امنیت بی سابقه است. شورای امنیت درشش قطعنامه خود كه همگی تحت فصل هفت منشور صادر شده اند برنامه غنی سازی ایران را به عنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بین الملل شناسایی و ممنوع كرده بود. حال همان شورای امنیت،با تصویب قطعنامه ای كه در كلیت خود تحت فصل هفت نیست، نه تنها برنامه هسته ای ایران و از جمله غنی سازی رابه عنوان یك برنامه مشروع و قانونی پذیرفت، بلكه حتی همه كشورها را تشویق نمود كه برای توسعه آن با ایران همكاری كنند.از آن مهم تر این كه حتی آینده تجاری - صنعتی برنامه غنی سازی ایران نیز به رسمیت شناخته شد.

دوستان عزیز،

برنامه غنی سازی ایران بدون یك روز توقف و یا تعلیق ادامه خواهد یافت.جمهوری اسلامی ایران براساس یك طرح مدون ودقیق علمی و فنی،در 8 سال نخست برنامه جامع اقدام مشترك با پذیرش برخی محدودیت ها،نه تنها برنامه هسته ای خود را ازدیدگاه بین المللی تثبیت می كند،بلكه تمام پایه های علمی و كاربردی لازم را با یك برنامه تحقیق وتوسعه پیشرفته برای حركت به سمت غنی سازی صنعتی وتجاری با بهره برداری از بهترین و پیشرفته ترین سانتریفیوژهای خود و دراقتصادی ترین شكل وبا بالاترین بهره وری برقرارخواهد ساخت و نه تنها از توان دانشمندان غیور خود بلكه از پیشرفته ترین دستاوردهای علمی جهانی نیز بهره مند خواهد شد.و نهایتاً در یك طراحی علمی و كارشناسی 15 ساله به ظرفیتی خواهد رسید كه برای حداقل 5 نیروگاه هسته ای كافی است. اینها امتیازاتی است كه برای بسیاری از كشورها تنها یك آرزوی دست نیافتنی به شمار می روند. اجازه بدهید نام نبرم از كشورهای بسیار نزدیك به آمریكا، كه فقط برای آنكه آمریكا یا حتی یكی از متحدانش برای آنها نیروگاه اتمی بسازند، از حق غنی سازی خود برای ابد دست شسته اند و امروز با غبطه به نتیجه پایمردی شما مردم دلاور می نگرند.

و جالب است كه برای جمهوری اسلامی ایران این همه ماجرا نیست. ستانده دیگر آن كه همه تحریم های اقتصادی و مالی شورای امنیت، آمریكا و اتحادیه اروپا كه در رابطه با موضوع هسته ای وضع شده اند به طور یك جا در روز اجرایی شدن توافق، و بقیه تحریم ها نیز در غالب محدودیت های موقتی در فاصله ای چندساله، برداشته می شوند. یعنی جمهوری اسلامی ایران برای گرفتن امتیازی كه برای بسیاری از دیگر كشورها یك 'ورود ممنوع' بزرگ است، حتی امتیاز مضاعفی هم می گیرد و آن رفع همه تحریم های شورای امنیت، آمریكا و اتحادیه اروپا علیه كشور می باشد.

ما هیچ گاه ادعا نكرده و نمی كنیم كه برنامه جامع اقدام مشترك كاملاً به نفع ایران است. باز تاكید می كنم كه مذاكره اصولا یك بده بستان است و تا زمانی كه هر دو طرف به میزان قابل قبولی از خواسته های خود نرسیده باشند، هیچ توافقی شكل نمی گیرد. مسلما ما برای رسیدن به خواسته های خود،در حوزه محدودیت ها و نظارت ها انعطاف ها و نرمش هایی داشته ایم. اما این انعطاف ها همگی هدفمند و با محاسبه كافی صورت گرفته است، همچون كشتی گیری كه،در مثال حكیمانه مقام معظم رهبری، برای برنده شدن در مسابقه در زمان و مكان مناسب برای تثبیت امتیازهای بزرگ تر تن به امتیازهای كوچك تر می دهد. اما همه می دانند آنچه مهم است نتیجه نهایی است و دستی كه نهایتا به علامت پیروزی به بالا می رود.

شما نگاه كنید: فردای اعلام توافق در وین، توماس فریدمن، خبرنگار مشهور و برجسته آمریكایی، در مصاحبه اختصاصی از رئیس جمهور آمریكا سوال می كند: شش قدرت جهان در یك طرف میز مذاكره بودند و ایران به تنهایی در طرف دیگر بود. چرا ما نتوانستیم از این اهرم طوری استفاده كنیم كه توان ایران را برای تبدیل شدن به كشوری در آستانه قدرت اتمی در ده سال آینده از بین ببریم؟ چرا نتوانستیم زیرساخت های غنی سازی ایران را به طور كامل برچینیم؟

برای نتانیاهو و تندروهای آمریكایی كابوس وحشتناكی است كه نه تنها طرح ایران هراسی، اسلام هراسی و شیعه هراسی شان به یكباره مفتضح می گردد، بلكه تمامی زیرساخت های برنامه هسته ای ایران حفظ می شود، مسیر حركت هسته ای ایران با روندی معقول ادامه پیدا می كند و ایران در یك روند معقول مبتنی بر ضرورت های علمی و اقتصادی به یك كشور صاحب غنی سازی صنعتی مبدل می گردد. و جالب آن كه در این مسیر، ایران از شورای امنیت هم خارج شده و تمامی تحریم ها علیه آن لغو می گردند.

با توجه به اینكه برادر عزیزم جناب آقای دكتر صالحی كه بنده و تمامی هیئت مذاكره كننده و كل مذاكرات مرهون بزرگواری و تلاش های ایشان و همكارنشان است، توضیحات مفصل و عالمانه در بحث هسته ای خواهند داد، اجازه بفرمایید من بیشتر به بحث تحریم ها و موضوعاتی كه این روزها موجب ابهام شده است بپردازم:

• تحریمهای اقتصادی ومالی درحوزه های بانكی،مالی،نفتی،گازی،پتروشیمی،تجاری،بیمه،حمل ونقل كه به بهانه برنامه هسته ای ایران توسط اتحادیه اروپایی و آمریكا وضع شده است،درابتدای اجرای توافق به طور یكجا لغو و متوقف می شوند؛

• تحریم تحصیل دانشجویان ایرانی در رشته های مرتبط با انرژی هسته ای به طور كامل لغوخواهد گردید؛

• برای اولین بارپس ازسه دهه تحریم غیرعادلانه ممنوعیت خرید هواپیمای مسافربری مرتفع وامكان بازسازی ناوگان هوایی كشور وارتقای ایمنی پروازها فراهم خواهد گشت؛

• ده ها میلیارد دلارازدرآمدهای ایران كه طی چندسال گذشته به دلیل تحریمهای ظالمانه درخارج ازكشور مسدودشده است آزاد خواهدشد؛

• محدودیت فروش نفت ایران منتفی می شود؛

• بازارهای جهانی بر روی فرش و محصولات غذایی ایران باز خواهد شد؛

• نقل وانتقالات و خدمات مالی، فعالیتهای بانكی و بیمه، خدمات پیام رسانی مالی (سوئیفت)، خدمات فاینانس، خدمات مالی مربوط به تجارت با ایران، وامهای بلاعوض،وامهای ترجیحی، فلزات گرانبها،الماس،اسكناس،نرم افزار، صنایع نفت،گازو پتروشیمی،صنایع كشتیرانی وكشتی سازی، صنعت حمل ونقل از تحریم خارج می شوند و صادرات و واردات، تأمین تجهیزات وسرمایه گذاری در این حوزه ها آزاد می گردد؛

• بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران،كشتیرانی جمهوری اسلامی،شركت ملی نفت ایران،شركت ملی نفتكش وشركت های تابعه،ایران ایر و بسیاری ازدیگر نهادها،بانك ها وموسسات كشورمان (درمجموع حدود 800 شخص حقیقی وحقوقی) از شمول تحریم ها خارج می شوند؛

• دسترسی بیشتر ایران به حوزه‌های تجاری،فناوری،مالی وانرژی تسهیل خواهد شد؛

• و آمریكا ممنوعیت فعالیت شعبات خارجی شركت های آمریكایی در ایران را لغو خواهد كرد.

• به علاوه آمریكا و اتحادیه اروپا متعهد می شوند از اعمال تحریم‌های جدید مرتبط باهسته ای علیه جمهوری اسلامی ایران اجتناب كنند وازاعمال تحریم‌های گذشته تحت عناوین جدید نیز خودداری نمایند.

حتی درحوزه همكاری های بین المللی در زمینه انرژی صلح آمیز هسته ای،قطعنامه شورای امنیت كه تا دیروز این همكاری ها را غیرقانونی و قابل تنبیه می دانست، كشورها را به همكاری با ایران تشویق وترغیب كرد.نیروگاههای هسته ای و راكتورهای تحقیقاتی مدرن همراه با فناوریهای مربوطه؛تولیدسوخت هسته ای،ازجمله سوختهای جدید؛تحقیق وتوسعه روی فناوری های پیشرفته هسته‌ای همچون گداخت هسته ای، انواع شتاب دهنده ها،فیزیك پلاسما؛پزشكی هسته ای و رادیوداروها از جمله تأسیس مركز منطقه‌ای فوق مدرن پزشكی هسته ای؛ فناوری لیزر برای كاربردهای پزشكی و ایمنی، پادمان و امنیت هسته‌ای از جمله حوزه های همكاری با ایران محسوب می شوند.

به علاوه بر اساس برجام، روز گذشته كلیه قطعنامه های شورای امنیت علیه برنامه هسته ای ایران لغو شد و تنها برخی محدودیت ها بجای ممنوعیت های شداد و غلاظ قطعنامه های قبلی طی یك سند ضمیمه قطعنامه كه از سوی 1+5 صادر شده است اعمال شد كه نه تنها در مقایسه با تحریم های گذشته تسلیحاتی و موشكی ناچیز است، بلكه پس از ماه ها مذاكره توانستیم تثبیت كنیم كه این محدودیت ها حتی جزئی از توافق ما با 1+5 به شمار نمی آید و لذا رعایت نشدن آنها به معنی نقض برجام نیست.

بندهای تند و الزام آور قطعنامه 1929 مبنی برممنوعیت فعالیت موشكی كشورمان همراه با وظیفه كشورها برای ممانعت ازآن و ساز وكار عریض و طویل راستی آزمایی و پیگیری مندرج در 1929، به درخواست غیرالزام آور از ایران برای خودداری از فعالیت درحوزه موشكهای بالیستیك كه برای توانمندی حمل سلاح هسته ای طراحی شده اند تبدیل گردیده است كه با توجه به اینكه جمهوری اسلامی ایران هیچگاه به دنبال آن نبوده و نخواهد بود،بر برنامه موشكی ما تاثیری نخواهد داشت.

همچنین تحریم تسلیحاتی ایران لغو و با برخی محدودیتها جایگزین شد،به نحوی كه امكان واردات یا صادرات اقلام دفاعی به صورت موردی فراهم می شود. این مورد نیز منحصر به ضمیمه قطعنامه است و رعایت نشدن آن تأثیری بر پایبندی به برجام نخواهد داشت.این محدودیت ها نیز بعداز 5 سال به طور كامل لغو خواهدشد؛

ممنوعیت خرید اقلام حساس با كاربرد دومنظوره لغووتامین نیازهای ایران ازطریق كمیسیون مشترك ایران و 1+5 تسهیل خواهد شد. به علاوه به دنبال مذاكرات نفس گیر، تأمین نیازهای دفاعی در توافق از شمول این بند مستثنی شده اند.

برادران و خواهران گرامی زمانی به اهمیت این تغییرات اساسی و ماهوی نسبت به قطعنامه های سابق پی خواهند برد كه توجه كنند تنها تا چند ماه قبل، اكثریت اعضای 1+5 به دنبال حفظ تمامی تحریم های 35 گانه اشاعه ای، تسلیحاتی و موشكی با حفظ عبارات خطرناك قطعنامه های 6 گانه قبلی بودند. ولی با مقاومت و منطق محكم فرزندان شما به این حد، آن هم خارج از چارچوب توافق، رضایت دادند. البته ما مواضع خود را در این موارد به صورت شفاف و صریح در بیانیه جمهوری اسلامی ایران كه دیروز پس از تصویب قطعنامه صادر و به عنوان سند شورای امنیت ثبت شد منعكس كردیم.

نمایندگان محترم

شاخصه یك توافق خوب از نظر همه ما رعایت خطوط قرمز و چارچوبهای اصولی ترسیم شده از سوی مقام معظم رهبری است. تیم مذاكره مفتخر است كه در طول دو سال گذشته همواره رعایت این خطوط و چارچوب ها را سرلوحه كار خود داشته است. از ابتدای مذاكرات و در طول دو سال گذشته بسیاری از خطوط قرمز ترسیمی به تدریج محقق گردید: همچون پذیرش غنی سازی در ایران، حفظ ماهیت آب سنگین اراك، عدم تعطیلی هیچ یك از تاسیسات، عدم نظارت بر سیستم های تسلیحاتی و موشكی ایران، عدم ورود به موضوعات غیرهسته ای، لغو فوری تحریم های اقتصادی و مالی، لغو فوری قطعنامه های شورای امنیت و ... .

در طول چند ماه گذشته كه با نزدیك شدن به پایان مذاكرات مباحث دقیق تر و حساس تر می شد، خطوط قرمز نظام نیز دقیق تر و مشخص تر شده و هر جا لازم بوده است توسط عالی ترین مقام در نظام با صراحت بیان شده است. این موارد اخیر را به شرح زیر می توان برشمرد:

• تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با موضوع هسته ای به طور كامل در روزی كه به عنوان 'روز توافق' شناخته می شود (حدود دو ماه نیم دیگر) لغو و در روز اجرایی شدن عملا برداشته می شود.

• تحریم های تسلیحاتی و موشكی به شكلی كه اشاره كردم از ابتدا به محدودیت تبدیل شده و بعد از مدت معینی برداشته خواهد شد. نقض این تحریم ها نقض قطعنامه است و نقض توافق محسوب نخواهد گردید.

• تحریم های اشاعه ای مربوط به كالاهای دومنظوره لغو ولی در عمل از طریق یك كانال خرید در قالب كمیسیون مشترك انجام می شود.

• درزمینه همزمانی لغو تحریمهای اقتصادی ومالی باامضای توافق ومتناظر بودن اقدامات ایران وطرف مقابل،ابتدا شورای امنیت كلیه قطعنامه هایگذشته خود لغومی كند كه دیروزاین كار انجام شد. این اقدام كه به اصرار ماوعلیرغم مخالفت كنگره آمریكا صورت گرفت به معنی لغو همه قطعنامه ها حتی قبل ازاینكه مراحل قانونی تصمیم گیری درایران حسب نظرمقام معظم رهبری شروع شود می باشد كه امتیاز مهمی برای ماست و نه سلب حقی از مراجع ذیصلاح كشور.

• پیش از شروع اقدامات ایران در حوزه هسته ای، طرفهای آمریكایی واروپایی تحریمهای خود را قانونا لغو یا متوقف خواهند كرد. اثربخشی این لغو اززمانی است كه اقدامات ایران انجام شود.

• همزمان با اقدامات هسته ای ایران،طرف مقابل نیزاقدامات قانونی،تدوین مقررات اجرایی وآماده سازی وتوجیه بنگاههای اقتصادی ومالی را درهمین زمان انجام خواهدداد. تدوین مقررات ودستورالعمل های داخلی رفع تحریم با مشورت ایران انجام می شود.

• همانگونه كه آژانس انجام یك رشته اقدامات مشخص از سوی ایران را تأیید می كند، كه مغایرتی با نظر رهبری مبنی بر رد قضاوت كیفی آژانس ندارد، ایران نیز اقدامات طرف مقابل برای رفع تحریم ها را راستی آزمایی می نماید.

• اصل تناظر حتی در زمان بندی لغو تحریم ها توسط كنگره و درخواست رییس جمهور از مجلس محترم برای تصویب پروتكل الحاقی نیز رعایت شده است.

• درموضوع راستی آزمایی ِاقدامات ایران قبل از برداشته شدن عملی تحریمها،همان گونه كه اشاره شد خطوط قرمز رعایت شده و نقش آژانس تنها كمّی است و باید صرفا همچون دو سال گذشته اقدامات میدانی را گزارش دهد.

• برای حصول اطمینان از صحت عملكرد آژانس درموضوع مسایل باقیمانده كه به غلط پیامدی خوانده می شود،جدول زمانی اجرای توافق به گونه ای طراحی شده است كه قبل از كسب اطمینان لازم،هیچ اقدامی در حوزه هسته ای توسط ایران انجام نخواهدشد.

• در مراحل بعدی نیز دوره های زمانی معین درنظرگرفته شده اند وهیچ چیز (مثل رفع محدودیتهای تسلیحاتی،یاخاتمه بررسی شورای امنیت) موكول به گزارش محتوایی آژانس نخواهد بود.

• البته درصورتی كه آژانس گزارش جامع خود مبنی برفقدان مواد وفعالیتهای اعلام نشده درایران را سریعتر بدهد،بسیاری ازدورههای پیش بینی شده زودترخاتمه خواهندیافت ومنتظرپایا ندوره زمانی نخواهند شد.

• در رابطه با خط قرمز رعایت امنیت وحرمت اماكن نظامی و دانشمندان، در توافق امضا شده اخیر بین ایران و آژانس برای حل و فصل موضوعات باقی مانده با نظارت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به گونه ای انجام شده است كه تمامی ملاحظات ایران رعایت می شود.

• درآینده همه نظارت ها برطبق روش های معمول بین المللی در قالب پروتكل الحاقی خواهد بود و در برجام به صراحت ذكر شده است كه درخواست ها با در نظر داشتن حقوق حاكمیتی ایران و در حداقل ضروری برای اجرای موثر مسئولیتهای راستی آزمایی تحت برجام، نگه داشته خواهد شد. هماهنگ با رویه های بین المللی پادمانی، چنین درخواست هایی با هدف مداخله در فعالیت های نظامی ایران یا دیگر فعالیت های مرتبط با امنیت ملی ایران نبوده و منحصراً برای حل نگرانی هایی برخاسته از تحقق تعهدات برجام و دیگر تكالیف پادمانها و عدم اشاعه ایران خواهد بود و از آژانس خواسته می شود تمام احتیاط را برای صیانت از اسرار صنعتی، فناورانه و تجاری و همینطور دیگر اطلاعات محرمانه كه به آن دست پیدا می كند، به كار گیرد.

• در بحث دوران محدودیت ها، تاكید برخط قرمز مقام معظم رهبری مبنی برای نكه محدودیت غنی سازی وبه ویژه تحقیق وتوسعه غنی سازی میبایست زیر ده سال باشد،اصلی ترین محور مورداختلاف وازدعواهای عمده درآخرین دورمذاكرات بودكه تالحظات آخر ادامه یافت. نهایتاهمانطور كه درمتن برجام مشاهده میشود دوره هشت سال محدودیت برای برنامه غنی سازی وتحقیق وتوسعه غنی سازی صراحتا ذكرشده است وپس ازآن ایران برنامه طبیعی خود به سمت تجاری و صنعتی شدن را بایك شیب معقول ومنطقی طی خواهد كرد.

• در تمامی این دوره تحقیق و توسعه غنی سازی ادامه خواهد داشت و پیشرفته ترین سانتریفیوژهای ما مراحل منطقی تحقیق و توسعه خود را همراه با گازدهی در آبشارهای میانی طی خواهند كرد و نیز تحقیقات دانشگاهی همانگونه كه برادر عزیزم جناب آقای دكتر صالحی توضیح خواهند داد بدون وقفه ادامه می یابد. در این زمینه هم باور داریم كه در حد توان خطوط قرمز مقام معظم رهبری را رعایت كرده ایم.

• دربرخیموارد (مثل رآكتورهای آب سنگین به غیراز اراك و یا موارد مربوط به شفافیت كه محدودیت تلقین می شود) ازماهها قبل دوره زمانی بیشتری ازسوی خود ما با توجه به برنامه های خودمان و امكانات و نیازهای ملی مان پیشنهاد شده بود،كه هدفازآن پایین آوردن دوران درخواستی 20 ساله و یا بیشتر طرف مقابل برای برخی محدودیت ها و بسته شدن پرونده در شورای امنیت ظرف 10 سال بود.

• دو مورد كه با سروصدای زیاد به عنوان دوره های 20 و 25 ساله از سوی كاخ سفید مطرح می شود، محدودیت نیست كه خلاف خطوط قرمز تعیین شده از سوی رهبری معظم باشد؛ بلكه صرفا اقدامات شفافیت ساز مانند نظارت بر معادن است كه پس از بررسی كارشناسی نه تنها مشكلی برای كشور ایجاد نمی كند، بلكه از بسیاری اتهامات در آینده كه می توانند به درخواست های غیرمنطقی برای دسترسی منجر شوند نیز جلوگیری می كند.

• اما در رابطه با خطوط قرمز مربوط به فردو، 6 زنجیره سانتریفیوژIR-1 (1044 ماشین) باكلیه زیرساختها درفردو باقی خواهند ماند. كه ازاین شش زنجیره،دوزنجیره (348 ماشین) در حال چرخش خواهد ماند و به تدریج ودرقالب یك همكاری دوجانبه با روسیه به امرتولید ایزوتوپهای پایدارخواهند پرداخت. چهار زنجیرهی بقیه (696 ماشین) به صورت خاموش ولی آماده به كار درسرجای خودباقی خواهند ماند.

• بقیه ماشینها وزیرساختهای آنهادریك فاصله زمانی یكساله به نطنزمنتقل خواهندشدودركنارسایرسانتریفیوژهای جمع آوری شده،بر خلاف اصرار برخی كشورهای غربی، درزیرزمین نطنز نگهداری خواهند شد تا درزمان مقتضی برای جایگزینی سانتریفیوژهای از رده خارج به كارگرفته شوند. فاصله زمانی یكساله به منظور اعمال دقت كافی درانتقال آنها وجلوگیری از واردآمدن صدمه می باشد. در این رابطه نیز در حد توان خطوط قرمز رعایت شده و به محضر مقام معظم رهبری گزارش شده است.

• اما در مورد خط قرمزها پیرامون اراك می توان گفت كه به لطف خدا تمامی نكات مورد نظر معظم له به صورت كامل اجرا شده است. نخست اینكه ماهیت آبسنگین اراك درجریان مدرن سازی به طوركامل حفظ خواهدشد. بدین منظور طراحی مفهومی راكتورجدید كه توسط دانشمندان كشورمان صورت گرفته عینا ضمیمه توافق شده است.

• ثانیاً درضمیمه شماره 5 توافق كه مربوط به جدول زمانبندی اجرا می باشد،مرحله امضای توافق اولیه بین ایران،چین وسایركشورهای علاقمند برای مشاركت درپروژه نوسازی اراك،قبل از هرگونه اقدام عملی من جمله خروج قلب رآكتور صورت می گیرد.مجوز این اقدام كه ممنوعیت شدید در قالب قطعنامه های قبلی داشت از هم اكنون تحت ماده 41 منشور در قطعنامه 2231 صادر شده است.

• نگرانی مقام معظم رهبری در مورد تولید سوخت در داخل، درمتن اصلی ودرضمیمه شماره یك توافق تصریح شده است كه ایران امكان تولید سوخت درداخل خاك خود را دارد وحتی ذكرشده است كه كمیسیون مشترك دراین حوزه بسیار پیچیده فنی به ایران كمك خواهدكرد.

• در توافق همچنین تصریح شده است كه سوخت راكتور جدید اراك نیز درایران تولید خواهد شدبه غیرازاولین محموله كه عمدتا به دلایل فنی درخارج ازكشور (احتمالادرچین) صورت می گیرد.

• همچنین تاكیدشده است كه چنانچه سوخت تولیدشده درایران ازاستانداردهای بین المللی لازم برخوردارباشد از شمول محدودیت 300 كیلو برای نگهداری موادغنی شده خارج خواهدشد.

• ذخائرموادغنی شده یا درداخل كشوربه اورانیوم طبیعی تبدیل خواهند شدویادرمقابل دریافت اورانیوم طبیعی فروخته خواهد شد. بدین ترتیب نه تنها ایران وارد بازار انحصاری بین المللی فروش اورانیوم غنی شده می شود، بلكه ممنوعیت فروش اورانیوم طبیعی به ایران كه 35 سال است به شدت اجرا می شود لغو خواهد شد. این مجوز در قطعنامه 2231 نیز تحت ماده 41 از هم اكنون صادر شده است. لازم است در اینجا تأكید كنم كه چندین مورد از اشارات به ماده 41 در قطعنامه 2231 دیروز در واقع برای صدور مجوزهایی است كه از دیروز و نه از روز اجرایی شدن اعتبار عملیاتی پیدا می كند و لذا نباید توسط عزیزان به ضرر ایران تفسیر شوند.

• برخلاف خواسته و اصرار طرف مقابل،هیچ یك ازسانتریفیوژها وزیرساختهای آنها كه جمع آوری میشوند نه ازكشور خارج میشود و نه منهدم میگردد. قلب اراك نیز پس ازخروج از راكتوربرای جایگزینی باقلب جدید،دركشورنگهداری میشود.

• خط قرمز بعدی خودداری از پذیرش بازرسی و یا ممنوعیت در حوزه صنایع دفاعی و موشكی بود كه به صورت كامل در توافق حاصل شده و حتی در قطعنامه شورای امنیت نیز تا حد قابل قبولی تأمین شده و به محضر رهبری معظم گزارش شده است. با مقاومت بسیار شدید تیم مذاكره كننده، طرف مقابل خواسته های اولیه خود برای نظارت و راستی آزمایی بر برنامه موشكی و تست های موشكی را به طور كامل كنار گذاشت.در قطعنامه 2231 ممنوعیت شدید هرگونه برنامه موشكی ایران از اقدام اجباری، قابل پیگرد و حتی قابل پیشگیری قهرآمیز ذیل فصل هفت در قطعنامه 1929 خارج شده و به محدودیت غیرالزام آور تبدیل شده و كلیه سازوكارهای نظارتی و عواقب نقض حذف شده است.من دوستان و كارشناسان عزیز را دعوت می كنم كه فقط برای یك بار بند 9 اجرایی و بند ماقبل آخر مقدماتی قطعنامه 1929 را با دقت مطالعه فرمایند و آنرا با بند 3 ضمیمه 2 قطعنامه 2231 مقایسه نمایند. آن زمان متوجه خواهند شد كه چه تحول مهمی در این زمینه رخ داده است.

• همچنین نحوه اشاره به موشك های بالستیك به صورت محتوایی دگرگون شده و بجای عبارت «موشك های بالستیك دارای قابلیت حمل سلاح هسته ای» با تلاش در چند روز آخر مذاكرات به عبارت «موشك های بالستیك كه برای قابلیت حمل سلاح هسته ای طراحی شده اند» تبدیل شده است. همانگونه كه در بیانیه آورده ایم «توانمندی های نظامی ایران از جمله موشك های بالستیك، منحصرا برای دفاع مشروع هستند. این تجهیزات برای قابلیت حمل سلاح های هسته ای طراحی نشده اند و بنابر این، خارج از حیطه یا صلاحیت قطعنامه شورای امنیت و پیوست های آن می باشند.»

• به علاوه موضوع موشك و خرید و فروش سلاح صراحتاً خارج از توافق و تنها جزئی از قطعنامه است كه عدم اجرای آن تخلف از توافق محسوب نخواهد شد. این امر در متن برجام تصریح شده و در بیانیه جمهوری اسلامی ایران نیز توضیح داده ایم كه «جمهوری اسلامی ایران تفاهم مشترك و توافق صریح همه طرف های شركت كننده در برجام را مورد تاكید قرار می دهد كه بر مبنای آن مفاد قطعنامه 2231 شورای امنیت در تایید برجام، به مثابه مفاد برجام نبوده و به هیچ وجه نمی تواند اجرای برجام را تحت تاثیر قرار دهد.»

• به علاوه برای تأكید بر حقوق كشور در تأمین نیازهای دفاعی و همكاری با متحدین منطقه ای در مبارزه با افراط و تروریزم، در بیانیه جمهوری اسلامی ایران تصریح كرده ایم كه «دولت جمهوری اسلامی ایران مصمم است به طور فعال برای ارتقاء صلح و ثبات در منطقه در مواجهه با تهدید فزاینده‏ی تروریسم و افراط گرایی خشونت بار كمك كند. ایران نقش پیشرو خود را در مبارزه با این خطر ادامه خواهد داد و آماده است با همسایگان خود و جامعه بین المللی در پرداختن به این تهدید مشترك جهانی بطور كامل همكاری نماید. علاوه بر این، جمهوری اسلامی ایران تدابیر لازم برای تقویت توانمندی های دفاعی خود به منظور حراست از حاكمیت، استقلال و تمامیت ارضی خود در مقابل هر گونه تجاوز و همچنین مقابله با تهدید تروریسم در منطقه را ادامه خواهد داد.»

نمایندگان محترم،

دیروز قطعنامه جدید شورای امنیت ملل متحد در رابطه با موضوع هسته ای ایران صادر شد، قطعنامه ای كه برجام را مورد تایید قرار داده و بدینوسیله برنامه غنی سازی ایران را مورد شناسایی قرار می دهد. این قطعنامه ای منحصر به فرد در تاریخ شورای امنیت به شمار می رود كه دارای ویژگی های زیر است:

• این نخستین بار در تاریخ شورای امنیت است كه كشوری با مذاكره و بدون جنگ یا تسلیم و بدون اجرای الزامات 6 قطعنامه فصل هفتمی منشور، از زیربار تحریم ها و نهایتاً از زیر بار نظارت شورا آزاد می شود؛

• بر خلاف شش قطعنامه قبلی، این قطعنامه ذیل ماده 25 و نه فصل هفت منشور صادر شد.

• البته به دلیل اعمال تحریم ها در قطعنامه های قبلی ذیل ماده 41، لغو آنها و مقررات مربوط به لغو به ضرورت ذیل ماده 41 منشور آمده است، ولی قطعنامه ذیل فصل هفت نیست. این بدان معنی است كه شورای امنیت دیگر برنامه هسته ای ایران را تهدید علیه صلح و امنیت بین الملل به شمار نمی آورد و همانطور كه در بند 7 مقدماتی قطعنامه هم آمده است، این نمایانگر یك تغییر بنیادین در رویكرد شورای امنیت نسبت به ایران است.

• مجددا برای نخستین بار در تاریخ شورای امنیت، با كشور هدف در نگارش قطعنامه مذاكره شده است. چنین اقدامی در تاریخ شورا سابقه نداشته است.

• برجام ضمیمه قطعنامه و در حقیقت جزئی از آن است. بازهم این اولین بار در تاریخ شورای امنیت است كه شورا برنامه غنی سازی یك كشور در حال توسعه را می پذیرد و نسبت به ادامه آن چراغ سبز می دهد. آن هم برنامه ای كه در 6 قطعنامه قبلی صراحتاً خواهان تعلیق و یا حتی تعطیلی آن شده بود.

• دیگر چیزی را به عنوان تحریم علیه ایران به رسمیت نمی شناسد. آن دسته از تحریم های غیر اقتصادی و مالی هم كه قرار بود در فاصله زمانی معقولی لغو شوند، تنها برخی محدودیت های موقت خواهند بود كه تاریخ انقضا دارند و هیچ سازوكاری برای ضمانت اجرای آنها، همچون كمیته تحریم و پانل كارشناسی كه در قطعنامه های گذشته ایجاد شده بودند، دیگر وجود نخواهند داشت. فی الواقع قطعنامه جدید رژیم تحریم شورای امنیت علیه ایران را به كل برمی چیند.

• نكته مهم دیگری كه در یكی دو روز گذشته به صورت ناقص و حتی مخاطره آمیز مطرح شده و باید اصلاح شود و من اینجا مجددا تكرار می كنم این است كه به صراحت برنامه جامع اقدام مشترك یا همان برجام، بین مفاد قطعنامه و مفاد برجام تفكیك قائل شده و قطعنامه را جزئی از توافق نمی داند و لذا نقض احتمالی قطعنامه، نقض توافق به حساب نخواهد آمد. این بدان معنی است كه تمامی سیاست های دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران به قوت ادامه خواهند یافت و همچنان كه مقام معظم رهبری فرمودند تمامی قابلیت های دفاعی و حریم امنیت كشور حفظ خواهد شد. از سوی دیگر سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی ایران نیز دستخوش هیچ گونه تغییری نخواهد شد و ما به سیاست حمایت از متحدین خود در منطقه برای مقابله با افراط و تروریسم ادامه خواهیم داد.

• نهایتاً قطعنامه 2231 دارای نقشه كامل راه از ابتدا تا انتها است و همه گام ها تا زمان حتی لغو خود و خاتمه بررسی موضوع در شورای امنیت را پیش بینی كرده است. به عبارت دیگر این آخرین قطعنامه شورای امنیت در خصوص موضوع هسته ای ایران خواهد بود. به همین دلیل برخی مفاد آن پیچیده و یا حتی برای برخی نگرانی ایجاد كرده است.

یكی از این نكات، بحث برگشت پذیری تحریم ها و به عبارتی بازگشت قطعنامه های لغو شده است. اولا برگشت پذیری صرفاً در قطعنامه مطرح نشده و قسمت اصلی آن در صفحات آخر متن اصلی برجام آمده است. در قطعنامه به دلیل اینكه با لغو تحریم ها سروكار دارد، برگشت پذیری یك سویه به نظر می رسد، اما در متن برجام، برگشت پذیری موضوعی دوطرفه است و ناظر بر نگرانی ما از خلف وعده طرف مقابل و ضرورت وجود سازوكاری برای برخورد با آن نیز هست. لذا در صورت نقض تعهدات طرف مقابل، جمهوری اسلامی ایران قابلیت برگشت به برنامه هسته ای خود را به شیوه قبل از توافق حفظ كرده است. گروه 1+5 به شمول روسیه و چین هم چنین امكانی را برای خود حفظ كرده اند.

ثانیا بر اساس برجامكه در بندهای مربوطه قطعنامه نیز مورد اشاره و تایید قرار گرفته، چنانچه هر یك از كشورهای ذیربط از جمله ایران مدعی باشند كه طرف دیگر تعهدات خود بر اساس توافق را نقض كرده است می بایست به یك سازوكار حل اختلاف كه روند نسبتا طولانی و مرحله بندی شده ای را در بر دارد مراجعه نمایند. این روند دقیقاً به منظور جلوگیری از بهانه تراشی برای فرار از تعهدات طبق برجام است.

جمهوری اسلامی ایران اعلام كرده است و در قطعنامه شورای امنیت هم منعكس شده است كه در صورت بازگشت كلی یا جزئی تحریم ها، به ویژه تحریم های شورای امنیت، ایران دیگر به تعهدات داوطلبانه خود بر طبق برجام پایبند نخواهد بود. در بیانیه هم اعلام كردیم كه در این صورت همكاری خود با آژانس را نیز مورد بررسی مجدد قرار خواهیم داد. یك نشریه آمریكایی مدعی شده است كه این اقدامهزینه بازگرداندن تحریم ها را بسیار بالا برده و قدرت بازدارندگی بالایی در برابر بازگشت پذیری در مقابل تخلفات ساده ایجاد كرده و آن را محدود به موارد نقض گسترده برجام توسط ایران نموده است.

ملاحظه می فرمایید كه این روند به خصوص برای بازگرداندن تحریم های شورای امنیت روند آسانی نیست و برای كشوری كه قصد داشته باشد بدون نقض فاحش توافق از سوی ایران، تحریم ها را با بهانه گیری برگرداند هزینه سیاسی سنگینی در بردارد كه نتیجه آن بی توجهی جامعه بین المللی و بی اعتباری تحریم های بازگردانده شده خواهد بود.

البته آنچه در حقیقت مانع چنین بهانه جویی هایی می گردد قدرت و اقتدار جمهوری اسلامی است. مهم این است كه ظرفیت بازگشت پذیری در برنامه هسته ای ایران بسیار بالاست و حتی بر خلاف تصور عمومی در ایران، منتقدین آمریكایی توافق ادعا می كنند كه سرعت بازگشت ایران به برنامه قبلی خود به مراتب بیشتر از سرعت بازگشت تحریم هایی خواهد بود كه سال ها سازمان دادن به آن و جلب حمایت جهانی از آن طول كشیده است.

البته باید تأكید كنم كه این موضوع حتماً خواسته ایران نبوده است. این مورد از همان بده بستان هایی است كه صورت گرفته و زمان زیادی را به خود اختصاص داده است. طرف مقابل همواره در برابر لغو یك جای قطعنامه های شورای امنیت مخالفت می نموده و تنها حاضر به تعلیق های موقت قطعنامه ها بوده است. نهایتاً در یك مذاكره طولانی و نفس گیر، در برابر تسلیم غرب در برابر خواست راهبردی ایران برای لغو یك باره كلیه قطعنامه ها، این روش، آن هم به صورت دو طرفه و با تأمین بسیاری از نظرات ایران مورد توافق قرار گرفته است. این گونه بده بستان ها جزئی از ذات مذاكره است.

خواهران و برادران گرامی،

برجام، به اعتراف جامع تحلیل گران منطقه ای و جهانی، جایگاه ایران را به عنوان بزرگترین قدرت منطقه تثبیت و تحكیم نموده است. قدرتی كه در عین پیگیری سیاست های اصولی خود در مقابله با نظام سلطه، می تواند یكی از بزرگترین و طولانی ترین بحران های بین المللی را به شیوه مسالمت آمیز و از طریق مذاكره با شش قدرت بزرگ جهانی حل و فصل نماید و در عین حال همه ظرفیت ها و توانایی های برنامه هسته ای خود را حفظ كرده و با برخورداری از همكاری های بین المللی به مسیر منطقی خود برای رسیدن به یك ظرفیت تجاری و صنعتی با آخرین استانداردهای علمی، و با نشاط و آرامش بیشتر ادامه دهد.

ما در صورت طی مراحل تصویب، به دقت رفتار طرف مقابل را رصد می كنیم و در برابر هرگونه تخلف و زیاده طلبی ایستادگی خواهیم كرد همان گونه كه مردم ما در 36 سال گذشته و ما در 22 ماه گذشته نشان داده ایم. نگران حرف های تبلیغاتی و نامه های بی ارزش هم نباشید كه در ماهیت توافق تأثیری نخواهند داشت.

آنچه بدست آمده حاصل كار گروه مذاكره كننده نیست. این توافق نتیجه و تجلی عزت و اقتدار ملی است. به تعبیر مقام معظم رهبری در نماز عید فطر 'حدود دوازده سال است شش كشور بزرگ جهان تلاش می كنند ایران را از پیگیری صنعت هسته ای بازدارند و همان گونه كه برخی گفتند، پیچ و مهره های هسته ای ایران را بكلی باز كنند، اما امروز مجبور شده اند گردش چند هزار سانتریفیوژ و ادامه تحقیق و توسعه را در ایران بپذیرند و تحمل كنند و این، معنایی جز اقتدار ملت ایران ندارد.'

اكنون مهم ترین وظیفه ما حفظ وحدت و انسجام ملی است كه خمیرمایه اقتدار و صلابت ملی است. آنچه ما را در این مسیر دشوار 12 ساله به پیش برده و برای ما اقتدار آفریده است، مقاومت و صبوری مردم قهرمان و دلاور ایران در برابر تمامی فشارها و تهدیدها و تحریم ها، تكیه به ظرفیت ها و استعدادهای ملی و تقویت خودباوری عمومی، در كنار هدایت های داهیانه مقام معظم رهبری، و بالاتر از همه فضل و كرم الهی و عنایات ویژه ائمه معصومین صلوات الله علیهم اجمعین و بقیه الله الاعظم روحی و ارواح العالمین له الفدابوده است. آنچه هم كه در آینده اقتدار جمهوری اسلامی ایران را صیانت خواهد كرد حفظ همین مولفه هاست. و چه دقیق و حكیمانه فرمودند مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان نظام با ایشان در عید فطر كه ملت ایران باید متحد باشد و قضایای هسته ای نباید زمینه ساز دودستگی در كشور شود.

برادران و خواهران گرامی،

بیاییم در شرایطی كه دنیا ایران مقتدر و رهبر عظیم الشأن ما را پیروز این نبرد تاریخی می داند، و دوستان ما در منطقه و مقاومت اسلامی همگی مشعوف اند و بدخواهانمان ماتم گرفته اند، ما نیز یك دل و یك زبان گفتمان غلبه اراده مردم بر فشار و تحمیل را تقویت كنیم و فارغ از همه گرایش های سیاسی با تمام توان از عزت و خودباوری این مردم بزرگ پاسداری كنیم.

والسلام علیكم و رحمه الله و بركاته

سیام(1)**2021** 1429