قيمت هاي نجومي در طب سنتي: آويشن كيلويي 700 هزار تومان

گیاهان دارویی نه تنها به عنوان عامل موثری در مراقبت های بهداشتی مطرح هستند بلكه امروزه به عنوان منبع درآمد نیز شناخته شده اند.

تجارت بین المللی گیاهان دارویی در سال 62 میلیارد دلار تخمین زده می شود اما ایران برغم داشتن قدمت هفت هزار ساله در طب سنتی و داشتن هزاران نوع گیاه دارویی امروز آنچنان كه باید مانند دیگر كشورهای جهان نتوانسته از گنجینه غنی و ارزشمند خود بهره های اقتصادی ببرد.

به گفته كارشناسان مربوطه حدود هفت هزار نوع گیاه دارویی در جهان شناخته شده كه تقریبا تمام آن در ایران وجود دارد اما تاكنون فقط حدود دو هزار و 500 نوع آن شناسایی شده است.

این درحالی است كه سودآوری پرداختن به گیاهان دارویی در طب سنتی تا آنجا است كه خود تولیدكنندگان و شاغلان در این حرفه اذعان می كنند كه سودهای تولید گیاهان دارویی، نجومی است.

گیاهان دارویی در نگاه نخست شاید فقط كاربری دارویی داشته باشند اما جالب است بدانید گیاهان دارویی دارای چهار كاربرد درمانی، بهداشتی، غذایی و صنعتی هستند.

این كاربردهای فراوان و سودهای كلان كشت گیاهان دارویی موجب شده است تا بسیاری از كشورها تلاش كنند با روآوردن به این صنعت، اقتصاد خود را سامان دهند.

امروز اغلب داروهای مدرن ، منشائی گیاهی دارند و گیاهان دارویی می توانند در درمان یك بیماری ساده مانند سرماخوردگی تا بیماری های پیچیده مانند سرطان، تاثیر گذار باشند.



**ایران زادگاه گیاه باریجه گران قیمت

یكی از تولیدكنندگان گیاهان دارویی با بیان اینكه گیاه باریجه را هر كیلو پنج میلیون تومان به كشورهایی مانند چین، ژاپن، فرانسه و آلمان صادر می كند، می گوید: زادگاه این گیاه بسیار گران قیمت فقط در رشته كوه های البرز ایران است.

'حسن صحرانورد' در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا می افزاید: این گیاه به صورت بوته های وحشی همواره در ایران رشد می كند اما به جای اینكه از این گیاه گرانبها حفاظت و مراقبت شود ، فرانسوی ها آن را به صورت قاچاق به كشور خود بردند.

وی ادامه می دهد: هر عده این گیاه بین هشت تا 10 كیلو وزن دارد كه با تیغ زدن ، شیره آن استخراج می شود.



**ایران زادبوم كشت بهترین نوع نعنا در جهان

به گفته این تولیدكننده گیاهان دارویی، ایران زادبوم كشت بهترین نوع نعنا در جهان است.

صحرانورد می گوید: نعنای معمولی موجود در بازار ایران دارای ماده موثره صفر است یعنی ماده موثره ندارد. ماده موثره تركیبی حاصل از سوخت و ساز گیاه است كه خواص درمانی دارد.

وی می افزاید: نعنای مورد استفاده در جهان دارای ماده موثره 2 است یعنی ماده موثره بیشتری دارد اما نعنای كوهستان های ایران دارای ماده موثره 4 (بالاترین میزان ماده موثره) است .

این كارشناس طب سنتی تصریح می كند: هم اكنون تولیدكنندگان سبزی فقط به فكر این هستند كه محصولی به دست مردم بدهند و دنبال كیفیت و ماده موثره آن نیستند.



** بومادران و گل محمدی، دو گیاه ارزشمند بومی ایران

این تولید كننده گیاهان دارویی با اشاره به اینكه گل محمدی سالانه یك یا دو بار به آب نیاز دارد و داروهای فراوانی می توان از آن تهیه كرد، می گوید: اكنون كاشان دارای 135 هزار بته گل محمدی است اما ما با مراقبت و كشت صنعتی آن توانسته ایم بیش از یك میلیون بته گل محمدی كشت كنیم.

وی با اشاره به سودآوری كشت این گل، خاطرنشان می كند: گل محمدی در تولید داروهای گوناگونی كاربرد دارد.

این تولیدكننده گیاهان دارویی درباره گیاه بومادران نیز می گوید: این گیاه در ایران در حاشیه رودخانه ها می روید اما چون از آن حفاظت نمی شود دارای مواد سمی است بنابراین بذر آن را از آلمان خریداری كرده و آن را در ایران كشت كردیم.

صحرانورد می افزاید: كشت این گیاه در ایران موجب تولید گیاهی با ماده موثره بیشتری از گیاهان آلمان می شود چراكه شرایط اقلیمی ایران بسیار مناسب است.

وی اضافه می كند: بومادران پایه تولید بیش از 70 نوع دارو است و این گیاه در تركیب با مواد دارویی دیگر برای درمان انواع بیماری ها به كار می رود.



**كشورهای خارجی دنبال كدام گیاهان دارویی ایران هستند؟

این تولید و صادركننده گیاهان دارویی می گوید: كشورهای خارجی بیشتر دنبال داروهای گیاه باریجه، آویشن، گل محمدی، اسطوخودوس و گل راعی هستند.

صحرانورد می افزاید: گیاه باریجه علاوه بر خواص دارویی در صنایع فضایی نیز كاربرد داشته و جز مواد تفكیك كننده عطر است.

وی یادآور شد: گیاهان به چهار صورت تازه، گل، برگ و خشك شده به كشورهای خارجی فروخته می شوند.



**گیاهان وحشی خاصیت دارویی چندانی ندارند

به اعتقاد این تولیدكننده گیاهان دارویی، گیاهان وحشی و خودرو، خاصیت دارویی چندانی ندارند.

صحرانورد، می گوید: اینگونه گیاهان آلوده هستند و مواد موثره ندارند؛ مواد موثره در اثر سوخت و سازهای گیاهی تشكیل می شوند كه خاصیت درمانی دارند اما تنش های محیطی روی آنها تاثیرگذار است.

وی می افزاید: خشكسالی، آفت ها، آلودگی منابع طبیعی و دیگر عوامل محیطی مانند رد شدن دام ها از روی گیاهان در ماده موثره گیاهان دارویی تاثیر می گذارد.

این تولید كننده گیاهان دارویی اضافه می كند: گیاهان وحشی دارویی فراوانی در كشور یافت می شود كه از بین نمی روند اما محصول دارویی مطلوبی ندارند . اینگونه گیاهان نیاز به رسیدگی دارند.



**گیاهان دارویی دارای رتبه نخست سودآوری در مبادلات تجاری

این تولیدكننده گیاهان دارویی با اشاره به اینكه افراد غیرمتخصص در چیدن گیاهان دارویی، ریشه آنها را نیز درمی آورند و منابع طبیعی را از بین می برند، می گوید: اولین رقمی كه در مبادلات تجاری جهان بسیار زیاد است مربوط به تجارت گیاهان دارویی است.

صحرانورد می افزاید: قیمت گیاهان دارویی خشك شده چندبرابر قیمت گیاهان دارویی معمولی است.

وی یادآور می شود: اصلاح گیاهان و افزایش ماده موثره گیاهان دارویی موجب افزایش كیفیت و قیمت آنها می شود.



**گیاهان دارویی متولی ندارد

این تولیدكننده گیاهان دارویی با بیان اینكه محصولات خود را گاهی به دلالان می فروشد از جای خالی سازمانی برای صادرات گیاهان دارویی گلایه می كند.

صحرانورد می گوید: وزارت كشاورزی و وزارت بهداشت هر كدام می خواهند مقوله گیاهان دارویی را به نام خود كنند اما در این زمینه حمایتی انجام نمی دهند.

وی تصریح می كند: مسوولان، اغلب از تولیدكنندگان می خواهند كه كارهای صادرات را رونق بخشند اما مگر یك تولیدكننده چندكار را می تواند با هم انجام دهد.

این تولید كننده خاطرنشان می كند: من برای تولید گیاهان دارویی فقط 22 مشاور دارم كه این نشاندهنده دشواری كاری تولید گیاهان دارویی است اما كار بسته بندی و صادرات را باید بخش دیگری انجام دهد.

صحرا نورد تاكید می كند: نمی توانم همه امكانات از جمله دستگاه های فراوری گیاهان و صادرات را با هم داشته باشم.



**چین فقط با یك گیاه دارویی جنسینگ بازار داروی گیاهی جهان را تسخیر كرد

این تولیدكننده و صادركننده گیاهان دارویی با گلایه از بی توجهی به گیاهان دارویی ایران می گوید: ایران هزاران نوع گیاهان دارویی دارد اما چین فقط با یك گیاه دارویی جنسینگ و بازاریابی برای آن توانست بازار داروی گیاهی جهان را تسخیر كند.

صحرانورد می افزاید: این در حالی است كه چین اقلیم و امكانات كشت گیاهان دارویی ایران را ندارد اما 10 درصد جمعیت چین در حوزه گیاهان دارویی فعال هستند.

وی خاطرنشان می كند: شرایط جغرافیایی و اقلیمی ایران بسیار متفاوت است بطوریكه فقط قاره آمریكا می تواند با ایران در این زمینه قابل قیاس باشد. ایران فقط اقلیم سیبری (هوای بسیار یخبندان) را ندارد.

این تولیدكننده یادآور می شود: هر 700 سال، یك سانتی متر خاك تولید می شود اما ما از خاك استفاده خوبی نمی كنیم و بهترین زمین های ما گندمزار شده اند درحالیكه می توان با كشت گیاهان دارویی، سودهای كلانی برد.



**گیاهان دارویی ایران به نام كشورهای خارجی

این تولیدكننده می گوید: به دلیل بی توجهی و ناشناخته ماندن گیاهان دارویی ایران برای مردم جهان، كشورهای خارجی گیاهان دارویی ما را می خرند و به نام خودشان و با قیمت های بالاتر به كشورهای دیگر می فروشند.

صحرانورد، زعفران را یكی از این گیاهان عنوان می كند و می افزاید: كشورهایی مانند چین و آلمان با خرید این گیاه آن را به نام خودشان عرضه می كنند.

وی تاكید می كند: تمام مشكلات در زمینه تجارت گیاهان دارویی ایران به آن خاطر است كه از گیاهان خود محافظت نكرده و روی آن سرمایه گذاری نمی كنیم و درحالیكه ایران به عنوان كشوری 'داروخیز' شناخته شده است ، كشت و كار گیاهان دارویی در ایران رونقی ندارد.



**لزوم توجه به گیاهان دارویی و طب سنتی

قائم مقام وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در امور همكاری های بین المللی درباره لزوم پرداختن به گیاهان دارویی به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: ایران استعداد خوبی برای افزایش تولید گیاهان دارویی دارد و تولید این نوع داروها و گیاهان به لحاظ پیشینه قوی طب سنتی در كشور، امكانپذیر و ضروری است.

'محمدحسین نیكنام' می افزاید: امروز نگاه دنیا در طب سنتی به ایران است و امیدواریم بتوانیم با اقدامات لازم ، این توقع را برآورده كنیم.

رییس مركز تحقیقات علوم قرآن ، طب و حدیث نیز در این باره می گوید: توسعه طب سنتی و تولید گیاهان دارویی در كشور قطع وابستگی دارویی به خارج از كشور را در پی دارد.

دكتر 'محمدمهدی اصفهانی' می افزاید: طب سنتی اگر بر مبنای اطلاعات دقیق علمی در كشور توسعه یابد می تواند كارآفرینی و فرصت های جدید شغلی ایجاد كند.



**صرفه جویی و درآمدهای ارزی با تولید گیاهان دارویی

به هرحال افزایش هزینه های مراقبت های بهداشتی و داروهای صنعتی، بیمه گران و سیاست گذاران را متوجه هزینه اثربخشی طب سنتی و گیاهان دارویی كرده است.

مطالعات نشان می دهد كه طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی با توجه به امكان صادرات ،درمان های داخلی ارزان قیمت، مداخلات فناوری پایین تر و تاكید آن بر طب پیشگیرانه بسیار سودآور است.

به گفته مسوولان ذیربط ایران توانایی تبدیل شدن به قطب تولید داروهای گیاهی در منطقه خاورمیانه را دارد و توسعه تولیدات داروهای گیاهی می تواند گامی در جهت شكوفایی اقتصادی باشد چراكه منبع اصلی بیش از 25 درصد داروهای شیمیایی از گیاهان دارویی تامین می‌شود و تجارت گیاهان دارویی در جهان در حال افزایش است.

اما باید توجه داشت كه در كنار تولید گیاهان دارویی به فراوری آنها و نیز بازاریابی محصولات توجه كافی داشت چراكه اگر گیاهان دارویی به صورت مدرن فرآوری شود ، ارزش افزوده آنها 100 تا 200 برابر افزایش می یابد.

ایران كشور چهار فصل است و با توجه به سابقه دیرینه استفاده از گیاهان دارویی در طب سنتی سرمایه گذاری در این بخش بازده خواهد داشت و درصورت بی توجهی و ریشه كنی گونه های گیاهی از سوی افراد غیرمتخصص ، طی سال های آینده شاهد نابودی برخی از این گونه های منحصر به فرد خواهیم بود.

ایران كشوری دارای اكوسیستم و اقلیم های متنوع برای رشد انواع گیاهان دارویی است كه می تواند از آن به عنوان یك فرصت بزرگ برای صادرات و درآمدزایی استفاده كند.

گزارش از: سادات حسینی خواه

اجتمام(5)**9185 ** 1569