مدتی است افزایش سن ازدواج دختران كه در 10 سال گذشته 19 تا 22 سال بود ، اكنون به 25 تا 35 سال رسیده و این موضوع در بسیاری از محافل مورد بحث قرار می گیرد اما كمتر كسی پیدا می شود كه به دلایل این موضوع توجه كند.
در برخی محافل افزایش تحصیلات دختران به عنوان مهمترین دلیل عنوان می شود، درحالی كه بسیاری از دختران تحصیلكرده آن را دلیل اصلی افزایش سن ازدواج خود نمی دانند بلكه به عواملی مانند ترس از نبود تعهد و مسئولیت پذیری، بیكاری، اعتیاد، درخواست جهیزیه های سنگین و دخالت های والدین طرفین اشاره می كنند.
'الف –ك' دختری 28 ساله و پزشك در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: برخی بر این باورند كه دخترها با افزایش میزان تحصیلات سن ازدواجشان افزایش یافته است در حالیكه این باور درست نیست.
وی كه به تازگی از همسر پزشكش جدا شده است، مدعی شد: در سالهای اخیر ' اعتیاد ' ،' بی توجهی برای پیدا كردن كار' و 'خیانت به همسر 'بویژه دربین آقایان بسیار شایع و عرف شده و این عوامل یك نوع بدبینی را در بین دختران بوجود آورده است.
وی گفت:عوامل بالا سبب شده تا دختران كمتر رغبت به ازدواج داشته باشند .
'شبنم عسگری' دختر مجرد دیگری است كه از تحصیلات و موقعیت شغلی مناسبی برخوردار است در باره دلایل افزایش سن دختران برای ازدواج معتقد است: بسیاری از بزرگترها با اشاره به زندگی ساده خود به جوانان توصیه می‌كنند سخت نگیرند اما همین بزرگتر ها هنگام ازدواج ،فشارهایی را روی زوجهای جوان می آورند تا همان حداقل سرمایه را صرف هزینه‌های مراسم عروسی و جهیزیه‌های سنگین كنند.
این شهروند جوان اصفهانی با بیان اینكه چشم و همچشمی‌ها مانع از تشكیل و یا ادامه زندگی شده است، خاطرنشان كرد: برگزاری مراسم عروسی با هزینه‌های سرسام آور، خرید جهیزیه‌هایی كه در آپارتمان‌های كوچك امروزی جاسازی آنان مشكل است ،موجب شده تا ازدواج برای بسیاری از خانواده ها و دختران كه اغلب خود به تنهایی تامین كننده جهیزیه هستند تبدیل به یك كابوس وحشتناك شود.
وی افزود: در پس این ظواهر، بیشتر مواقع لذتی وجود ندارد و در برگزاری آنها فقط رضایت دیگران مهم است و از فردای برگزاری آیین عروسی، دغدغه‌های زوجین جوان آغاز می‌شود.
'انیسه هادی ' 31 ساله كه در رشته مهندسی عمران دانشگاه اصفهان تدریس می كند، درباره عدم دلایل عدم ازدواجش اظهارداشت: به اعتقاد من بیكاری و پر توقع بودن مردان علت اصلی افزایش سن ازدواج دختران شده است .
وی افزود: در گذشته همیشه از پسر و خانواده اش می پرسیدند'داماد شغلش چیست ؟'، 'منزل دارد یانه ؟ و یا 'چقدر حقوق می گیرد ؟' ، اما امروزه بسیاری از این موارد برعكس شده و برخی از خواستگاران این توقع را از دختر دارند و با صراحت تمام بدون اینكه از قبل با دختر و یا خانواده اش آشنا شوند می پرسند شغل دختر چیست ؟ آیا شغلش رسمی است ، وام هم می دهند، پدرش و یا خودش خانه ای دارد كه در آن زندگی كنیم و هزاران توقع و انتظار دیگر ...
وی با اشاره به اینكه در سالهای اخیر به بهانه نبود شوهر، در بسیاری از سخنرانی ها از خانواده های دختر خواسته می شود كه توقعات خود را پائین بیاورند، تصریح كرد: متاسفانه در كمتر سخنرانی از خانواده پسر كه نه شغل دارد و نه خانه ای، خواسته می شود كه توقع خود را پائین بیاورند و جهیزیه ای بالای 20 میلیون تومانی نخواهند.
وی تاكید كرد:داشتن كار برای مرد یك الزام و ضرورت است بنابراین مسئولان باید برای وضعیت اشتغال جوانان برنامه ریزی خوبی داشته باشند .
وی پیشنهاد داد: دولت استخدام مردان را نسبت به زنان در ارجحیت قرار دهند تا شرایط تغییر یابد.
افزایش سن ازدواج دختران روستایی نیز به نوعی دیگر در محافل مورد بحث قرار می گیرد كه این دسته از دختران نیز دلایل خود را عنوان می كنند.
'لیلا كرمی ' دختری است روستایی كه در رشته مهندسی صنایع غذایی دارای مدرك تحصیلی است اما منشی یك حقوقدان است.
وی به خبرنگار ایرنا گفت:بسیاری از ما دختران روستایی به شرط اینكه هزینه های جانبی و تحصیلی خودمان را پرداخت كنیم به شهر می آییم و این جا با پیدا كردن هر كاری ماندگاری خود را حفظ می كنیم .
وی با بیان اینكه پسران روستایی تحصیلكرده كمتر حاضر می شوند با دختران روستایی تحصیل كرده ازدواج كنند،گفت: بسیاری از آنها حتی به روستای خود باز نمی گردند و ترجیح می دهند در شهر و در هر شغلی مشغول به كار شوند و با یك دختری شهری ازدواج كنند.
وی افزود:بسیاری ازپسران روستایی به محض ورود به دانشگاه و یا سربازی نامزدی خود را بهم زده و با دختران شهری ازدواج می كنند.
وی گفت: این اتفاق متاسفانه شرایط بدی را برای دختران روستایی نامزد شده به همراه آورده است كه چه بسا برخی از آنان برای فرار از حرفهای مردم روستای خود به روستاهای دیگر و یا شهرها مهاجرت می كنند تا با طعنه و سرزنش به ازدواج دیگری در نیایند.
'حدیثه پژمان ' دیگر دختر روستایی كه سه سال است با توجه به تمام شدن تحصیلاتش در رشته مهندسی كشاورزی به منطقه خود بازنگشته و در یك مركز آزاد كنكور مشغول به فعالیت است .
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: آنچه كه باعث شده بسیاری از دختران روستایی به روستای خود باز نگردند شرایط زندگی پر زرق و برق، نبود تعصبات و زندگی راحت با امكانات خوب در شهر است.
وی كه خانواده اش را نیز مجبور به مهاجرت كرده است، گفت : قبل از این كه پدرم تمام املاك و داراییهایش را بفروشد بسیار با این مهاجرت مخالف بود اما اكنون كه وی شریك یك فروشگاه بزرگ پیتزا فروشی شده بیش از همه ما از زندگی در شهر خرسند است .
وی اظهار داشت: آنچه كه باید به آن توجه شود، وفاداری به همسر و متعهد بودن به یكدیگر است، چه بسا برخی در سنین معمول و یا پائین تر ازدواج كرده اند اما شاهد طلاق و یا خیانت همسرشان حتی با داشتن فرزند ، عروس و یا داماد هستند.
حدیثه اظهار داشت:این وضعیت نشان می دهد كه مشكل ازدواج جوانان افزایش سن نیست، مشكل اصلی 'چرایی ازدواج' است .
بر اساس نتایج پیمایش كشوری، سازمان ملی جوانان، علت اصلی تاخیر در ازدواج جوانان، مسایل فرهنگی و اجتماعی عنوان شده است و موضوع اشتغال و تحصیلات در اولویت بعدی قرار گرفته است .
ستوان 'محمدحسین نگارگر' كارشناس آسیب شناسی اجتماعی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی دراین باره معتقد است: شواهد نشان داده كه برخی از دخترانی از نظر خانوادگی و اجتماعی حاضر به ازدواج با افرادی پائین تر از خود شده اند.
وی افزود:برخلاف اذهان عمومی، این پسران هستند كه بدلیل تعهد و مسئولیت پذیری كه ازدواج به همراه می آورد رغبت به ازدواج ندارند و متاسفانه به اشكال گوناگون بویژه با زنان مطلقه ، بیوه و نیز از خود بزرگتر آن هم نه بدلیل علاقه بلكه به عنوان منبع درآمد و فرار از تعهد ازدواج می كنند.
وی با اشاره به تصور عموم مردم مبنی بر این كه مشكلات اقتصادی و بیكاری مهمترین مانع ازدواج به موقع است، افزود: اگر فرض بر این باشد، جوانان بی‌سواد و كم سواد كه مشكل بیشتری در یافتن شغل و حل مسایل اقتصادی دارند، اصلاً نباید ازدواج كنند.
وی افزود:نتایج مطالعات نشان می‌دهد كه این افراد بسیار زودتر از سایرین حتی با زنان تحصیل كرده ازدواج می‌كنند.
وی با بیان اینكه دختران به مسئولیت پذیری بیش از اشتغال و تحصیلات مردان اهمیت می دهند،یادآور شد: بهتر است كارشناسان و سخنرانان به موضوع تعهد و مسئولیت پذیری و اشتغال بیش از هر موضوع دیگر توجه كنند.
وی با بیان اینكه رسانه تصویری می تواند در این زمینه شرایط بهتری را فراهم آورد، خاطرنشان كرد: متاسفانه عدم توانایی در رساندن مطلب باعث شده كه نتوانند به نحو احسن وظیفه خود را انجام دهند و تنها خواسته اند وقت برنامه را با شعار گرایی پر كنند .
دكتر 'مهدی برزگر'جامعه شناس معتقد است: آسیب‌شناسان اجتماعی، مشكلات مالی را نه از سوی جوانان بلكه از سوی خانواده ها مهمترین عامل افزایش سن ازدواج می‌دانند .
وی در تائید ادعای خود افزود: بر اساس تحقیقات میدانی و آنچه از شواهد جامعه بر می آید جوانان به مهریه و جهیزیه و برگزاری یك مراسم ساده عروسی رضایت می دهند، اما این خانواده ها هستند كه رضایت نمی دهند.
وی با اشاره به آمار مركز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با اشاره به ایجاد تحول در سن ازدواج جوانان و بویژه دختران در یك دهه اخیرگفت:در این تحقیق نداشتن جهیزیه كه خود نتیجه چشم و همچشمی است، شغل و اعتماد نداشتن به پسران به علت شیوع بی‌بند و باری اجتماعی از دلایل افزایش سن ازدواج دختران عنوان شده است.
این جامعه شناس ادامه داد: مسئولان بویژه رسانه ها باید ایمان، گذشت و فداكاری همسران نسبت به یكدیگر، تعهد اخلاقی و مسئولیت پذیری در زندگی را جایگزین موضوعاتی چون مشاجرات خانوادگی، بی احترامی ها ،جهیزیه های و مهریه های سنگین و غیر متعارف كنند.
مرحوم دكتر' رسول ربانی' معاون پژوهشی دانشگاه اصفهان در آخرین مصاحبه خود با ایرنا گفته بود: آمار های رسمی كه بر روی كاغذ و سخنرانی ها آورده می شود حاكی از این است كه بیكاری پسران، تحصیلات عالیه دختران و تجمل گرایی غیر منطقی كه هیچ گونه سنخیتی با وضعیت اجتماعی طرفین ندارد ،از دلایل مهم افزایش سن ازدواج دختران شده است .
وی با بیان اینكه در شهر اصفهان بیشترین رسم برای خواستگاری استفاده از وسطه و معرف است ، افزود:در یك پژوهش در حال انجام كه با همكاری هفت نفر واسطه به مدت سه ماه بر روی 700 نفر خانواده مراجعه كننده در هر منطقه انجام شد، نتایج جالب توجهی بدست آمد .
وی گفته بود :در این تحقیق مشخص شد كه 80 درصد دختران و پسران روستایی مهاجر به شهر بیش از دختران و پسران جامعه شهری به تحصیلات و تجملات تاكید داشتند در حالیكه 52 درصد از دختران و پسران محیط شهری به اصالت و هم طبقه بودن خانواده اهمیت بیشتری می دادند.
وی افزود: جالب تر اینكه 60 درصد از دختران و پسران روستایی مهاجر به شهر بیش از دختران و پسران شهری حاضر به ازدواج با افراد مطلقه حتی با داشتن فرزند هستند و دلیلشان را ماندن در شهر و كسب موقعیت اجتماعی جدید عنوان می كنند در حالی كه 10 درصد از گروه مقابل با سختگیری های بسیار فراوان حاضر به این ازدواج بودند.
وی گفت : این موارد نشان می دهد كه نوع و علت توقعات افراد بسته به موقعیت اجتماعی افراد متفاوت است و نمی توان یك علت را برای همه عنوان كرد.
این پژوهشگر نمونه كشوری كه بیش از 15 سال سابقه پژوهش و همكاری با ارگانهای مختلف در موضوعات اجتماعی را داشته است،گفته بود:وظیفه جامعه شناسان و پژوهشگران عریان كردن مشكلات جامعه برای مسئولان است.
حجت الاسلام' مهدی ارزانی' كارشناس مذهبی نیز در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: شواهد نشان می دهد ترس از مسئولیت پذیری ، تجملات، بیكاری پسران و نیز افزایش تحصیلات بخصوص در بین دختران از دلایل مهم در افزایش سن ازدواج دختران شده است .
وی با اشاره به اینكه دخالت خانواده ها در این موضوع بسیار مهم است، گفت : جوانان بسیاری هستند كه با مراجعه به مراكز مشاوره از دخالت و خواسته های نابجای خانواده های خود از جمله جهیزیه و مهریه بسیار گران و بالا گلایه دارند.
این كارشناس مذهبی همچون دیگر صاحب نظران معتقد است هر یك از نهادهای اجتماعی عهده دار مسئولیت ها و وظایف مشخصی از كاركردهای یك جامعه هستند.
وی پیشنهاد داد: فراهم كردن امكانات ازدواج به دور از مخارج غیرضروری، منحصر نكردن امكانات مادی و رفاهی به دانشجویان و جوانان ساكن در پایتخت و تقسیم تسهیلات بین همه قشرها و گروه ها در شهرها و شهرستانهای مختلف، قرار دادن افرادی كه ازدواج كرده اند در اولویت های اشتغال و در واقع، توجه به اشتغال جوانان به دور از تبعیض و رابطه محوری می تواند دراین زمینه تاثیر گذار باشد.
7133/1042
اصفهان - شايد يكي از زيباترين لحظات مراسم ازدواج براي هر دختر و پسري و حاضران در مجلس، شنيدن اين جمله از زبان عروس خانم است'با اجازه بزرگترها و بزرگترهاي فاميل، بله ' اما سالهاست كه سن بله گفتن دخترها افزايش يافته است.