دیدگاه های یک استاد روانشناس در مورد فرآیند الگوپذیری
..................................................
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/07/19
فرهنگی.الگو.قرآن.جامعه
دکتر علی اصغر احمدی، نویسنده کتاب فطرت، بنیان روانشناسی اسلامی در گفت
وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، الگوپذیری را یک امر فطری دانست و اظهار
داشت: فرآیند الگوپذیری یک سنت الهی است و انبیا و اولیای الهی، الگوهایی
برای زندگی بشر هستند.
وی با اشاره به آیات قرآن مجید درباره معرفی پیامبر اعظم (ص ) به عنوان
بهترین الگو (اسوه حسنه ) تصریح کرد: سنت و سیره پیامبر و اهل بیت (ع) که
یکی از موارد مورد استناد در اسلام است، اثبات کننده لزوم الگودهی و
الگوپذیری است که ممکن است به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه باشد.
احمدی معتقد است که اولین و مهمترین ویژگی یک الگو، محسوس و در دسترس
بودن آن است، بطوری که فرد بتواند براحتی آن الگو را ببیند و احساس کند
که می تواند به او نزدیک شود و حتی رفتارهای او را تقلید کند. به همین
خاطر، تا زمانی که ما درباره حضرت زهرا(س ) فقط حرف می زنیم و زنانی را با
شکلها و رفتارهای متفاوت از سیره و سنت انبیا و اولیا در رسانه ها و
جامعه نشان می دهیم، نمی توانیم توقع الگوگیری از الگوهای حقیقی جامعه را
داشته باشیم، چرا که شیوه تعامل اشتباهی را برای الگو و الگوگیر انتخاب
کرده ایم.
این استاد روانشناسی دانشگاه تهران، به بیان ویژگی های موثر در انتخاب یک
الگو پرداخت و خاطرنشان کرد: الگوپذیری ما وابسته به حواس و ادراکات
ماست و ما در مقابل الگوهای متعدد در جامعه، با چند ویژگی به انتخاب الگو
می پردازیم که یکی از این ویژگی ها کشش نامشخص و مبهمی با عنوان خوشم می
آید یا خوشم نمی آید است و از نظر روانشناسی هنوز هیچ دلیل روشنی برای
آن در دسترس نیست.
به گفته وی، موفقیت الگوها یکی دیگر از عوامل جذب الگوپذیران است که
البته این موفقیت بستگی به زمینه های زندگی افراد دارد، به عنوان مثال یک
تکه کلام سریال های تلویزیونی زمانی در جامعه شیوع پیدا می کند که دارای
یک سودمندی عملی در جامعه باشد و بتوان از آن در کنار خوش آمدن، به عنوان
جایگزینی برای کلمات کاربردی در طول روز استفاده کرد، ولی نباید این
نکته را هم فراموش کرد که در برخی موارد این موفقیت در جهت مثبت و در راه
تعالی بشر بکار گرفته می شود.
نویسنده کتابهای اصول تربیت و روانشناسی شخصیت از نگاه اسلام، ائمه
معصومین (ع)، فقها و حتی شهدا را الگوهای متعالی جامعه اسلامی معرفی می کند
و معتقد است که برغم اینکه عده ای به واقع قدم در راه این الگوها می
گذارند و از آنها در سراسر زندگی خویش الگوبرداری می کنند، اما به دلیل
نامحسوس بودن این الگوها در سطح جامعه، ایشان همواره در هاله ای قرار
گرفته اند که جامعه امکان دستیابی به ایشان را غیرممکن فرض می کند و ما
به مرور زمان بطور ناخودآگاه سلایق خودمان را بر این الگوها تحمیل کرده
ایم.
این استاد دانشگاه می افزاید: ائمه اطهار (ع) بنا بر فطرت انسانی، کسانی
بوده و هستند که دیگران با نگاه کردن به ایشان در جامعه احساس می کردند
که می توانند به آنها نزدیک شوند و رفتارهایی شبیه آنها داشته باشند، ولی
امروزه به گونه ای معرفی می شوند که حتی نقش آنها را هم یک بازیگر
توانمند جرات ندارد بازی کند.
نویسنده کتاب فطرت، بنیان روانشناسی اسلامی، گفت: به فرموده قرآن، پیامبر
اعظم (ص ) الگوی همیشگی بشریت است، ولی باید این موضوع تبیین شود که پیامبر
اعظم (ص ) بشری بوده است که قابل دسترس است و می توان تا حدی قبل از مقام
عصمت به او نزدیک شد.
احمدی خطاب به رسانه ها گفت: باید الگوهای متعالی را بطور محسوس و
همانطور که بوده اند، به جامعه معرفی کنید که اگر هرکس این کار را نکند،
به آن الگوها خیانت کرده است، چرا که افرادی مانند شهدا یا فقها، الگوهای
دست نیافتنی نیستند و ضروری است که اگر در زندگی آنان خطایی هم بوده است
بطور صریح گفته شود، تا جامعه از دستیابی به آنها نا امید نشود.
شماره 018 ساعت 16:02 تمام