نظر کارشناسان و نمایندگان مجلس در مورد رعایت چهار شاخصه امید، آگاهی،

نظر کارشناسان و نمایندگان مجلس در مورد رعایت چهار شاخصه امید، آگاهی، دین و اخلاق در سریال های نوروزی ..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/01/22 فرهنگی.تلویزیون.صدا و سیما تهران - کارشناسان و اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، در یک جمع بندی نهایی معتقدند که سریال های نوروزی چهار شاخصه امید، آگاهی، دین و اخلاق که رهبر معظم انقلاب در ابلاغ دوم رییس رسانه ملی تاکید کردند را به نحو مطلوب رعایت نکردند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، سازمان صدا و سیما به دلیل گستردگی و تنوع مخاطبانش، کار دشواری را در حوزه برنامه سازی و ارائه پیام متناسب با ذائقه های گوناگون به عهده دارد. شاید همین امر موجب شده که شبکه های مختلف رادیویی و تلویزیونی پا به عرصه وجود بگذارند و هر کدام عهده در جذب گروهی خاص از مخاطبان شوند.
مفهوم دانشگاه بودن رسانه ملی موجب شده که یکی از مهمترین وظایف این رسانه ارتقا سطح علمی و آگاهی مخاطبان باشد. ضمن اینکه در امیدبخشی، دین مداری و اخلاق گرایی جوانان و آینده سازان کشور بسیار تاثیرگذار است.
رهبر معظم انقلاب 16 آبان ماه سال 1388 در ابلاغ دوم سیدعزت الله ضرغامی رییس سازمان صدا و سیما تاکید کردند با استفاده از برجستگی ها و نقاط قوت کنونی صدا و سیما و همت برای نقص زدایی، این رسانه فرهنگ ساز به طراز رسانه ای برسد که دین، اخلاق، امید و آگاهی بارزترین نمود آن باشد.
انتظار می رفت در سریال های نوروزی امسال که چهار ماه از این ابلاغ می گذشت، چهار شاخصه امید، آگاهی، دین و اخلاق پررنگ تر از قبل باشد اما متاسفانه براساس اظهار نظر کارشناسان و اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی رسانه ملی در این زمینه توفیق چندانی نداشته است.
تلویزیون در نوروز 89 با سریال های چاردیواری به کارگردانی سیروس مقدم، زن بابا کاری از سعید آقاخانی و دارا و ندار به کارگردانی مسعود ده نمکی مهمان خانه های مخاطبان خود شدند.
** با آرمانها فاصله داریم جواد آرین منش نایب رییس اول کمسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: مسوولان صدا و سیما اگر در تولید برنامه ها، چهار شاخصه آگاهی، امید، دین و اخلاق که مقام معظم رهبری بر روی آنها تاکید داشتند را در دستور کار خود قرار دهند بطور قطع به وضعیت ایده آل و اهداف آرمانی در جذب مخاطب نزدیک خواهیم شد.
وی افزود: تا دستیابی به این مهم و برخورداری برنامه های تلویزیون از این چهار شاخص، راه طولانی در پیش رو داریم، زیرا از زیرساخت های لازم همچون هنرمندان متعهد و متخصص که بتوانند با بهره گیری از منابع و متون ارزشمند و آگاهی بخش و در بردارنده نشاط، آگاهی و امید در کنار هم باشد، برخوردار نیستیم.
آرین منش به ضعف موجود در فیلمنامه ها اشاره کرد و گفت: برخی فیلمنامه ها فاقد چنین شاخصه ها و عنصر آگاهی بخشی و معنوی هستند و بیشتر به عنصر طنز و نشاط می پردازند و برخی دیگر از فیلمنامه ها نیز بدلیل پرداختن به عنصر آگاهی بخشی و معنوی از جاذبه لازم برخوردار نیستند.
به گفته وی، باید برنامه هایی تولید شود که مخاطبان جوان حین کسب عنصر آگاهی بخشی و معنوی، روحیه شور و نشاط را نیز کسب کنند.
نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی در ادامه یکی از راه های دستیابی به وضعیت آرمانی در حوزه برنامه سازی را تربیت فیلمنامه نویسان متعهد، متخصص و توانمند عنوان کرد و افزود: بطور قطع چنین فیلمنامه نویسانی قادرند متونی را تهیه کنند که افزون بر نشاط آوری در جامعه، بار آگاهی بخشی نیز داشته باشد.
آرین منش در ادامه با بیان اینکه در 30 سال گذشته در زمینه ترتیب چنین فیلمنامه نویسانی کمتر کار شده، اظهار داشت: مراکز آموزشی و تربیتی و دانشگاه های هنری موفقیت لازم را به ویژه در ترتیب نیروهای متعهد، متخصص و توانمند نداشته اند به همین خاطر تعداد چنین هنرمندانی در سینما انگشت شمار است و بنابراین آثاری را که دارای بار معنایی لازم باشد کمتر مشاهده می کنیم، این در حالیست که حجم رسانه های ما و نیاز به برنامه سازی هر سال بیش از گذشته افزایش پیدا کرده است.
به نظر می رسد مضامین به خصوص فیلمنامه سریال های تلویزیونی براساس چهار شاخصه نوشته نشده، اگر هم نوشته شده نتوانسته به آن حد انتظار برسد.
** بی اخلاقی های دور از انتظار حجت الاسلام دکتر علی جعفری استاد دانشگاه امام صادق (ع) نیز با اشاره به اینکه اخلاق متعالی در سریال های نوروزی مشاهده نشد، به خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: ارتقا در بازنمایی نحوه ارتباطات ایرانی - اسلامی و اخلاق متعالی که مد نظر مقام معظم رهبری بود هنوز در برنامه های صدا و سیما وجود ندارد. البته این به این معنا نیست که برنامه های رسانه ملی اخلاقی نبوده منتها تفاوتی در مراودات انسانی و اخلاق میان فردی قبل و بعد از ابلاغ رهبر معظم انقلاب در سریال های نوروزی امسال با سال 88 مشاهده نشده است.
جعفری با بیان اینکه امید برآیند مدیریت درست در حوزه آگاهی بخشی و اخلاق است، خاطر نشان کرد: پرداختن به امید از سایر مقوله ها دشوارتر است. امید گفتمان مسلط سریال است و گفتمان مسلط سریال حاصل درست کنار هم قرار دادن اجزا و ترکیب مناسب آنها با چاشنی های مختلف رسانه ای، تصویری و فرهنگی است.
وی به سریال دارا و ندار اشاره کرد که فقر را به صورت کاریکاتوری بیان کرده است، اضافه کرد: وقتی فقر به صورت کاریکاتوری بیان شود ممکن است ناامیدی را دامن زند. هنگامی که فقر در کنار فساد و تبعیض بررسی نشده و به ریشه های آن پرداخته نشود یک فقر ناامیدانه است.
این استاد دانشگاه توضیح داد: فقر، فساد و تبعیض باید با هم پرداخته شود تا تم سریال امیدوارکننده باشد ضمن اینکه واقعی تر، عینی تر و به صورت مشخص تری آسیب شناسی می شود.
جعفری با بیان اینکه موضوع و متن اصلی سریال تلویزیونی نباید آسیب شناسی مسائل اجتماعی باشد، بیان داشت: یک مجموعه تلویزیونی باید یک زندگی شیرین ایرانی را نشان دهد و در حاشیه های آن به آسیب شناسی فرهنگی پرداخته شود. اگر شیرینی زندگی ایرانی در حاشیه قرار بگیرد این سریال به ناامیدی نزدیکتر می شود.
این استاد دانشگاه معتقد است: شخصیت های مذهبی متعادل، واقعی و معقول کمتر در سریال ها دیده می شود و تجلی دین با شخصیت های منتسب به مذهب و نمادهای دینی نمایان می شود.
وی اظهار داشت: نشان دادن رفتارهای روزانه دینی و حساسیت های دینی در زندگی نظیر نماز خواندن بسیار اندک در سریال ها وجود دارد. نماز یک مساله بدیهی و کاملا جاری در زندگی اسلامی است و قابل اغماض نیست. در یک سریال یک کاراکتر بعد از طلوع آفتاب از خواب بیدار شد و کسی به وی تذکر نداد که نمازش را بخواند و خود وی نیز از اینکه نمازش قضا شده ناراحت نشد.
جعفری در خصوص حضور شخصیت های مذهبی متعادل در سریال ها افزود: شخصیت های مذهبی که در این مجموعه های تلویزیونی حضور دارند افرادی کاملا وابسته و سخنگوی مذهب (روحانی )، مذهبی و مسجدی، کارکنان نهادهای انقلابی، یک منافق که مذهب را وسیله ای برای پنهان کردن شخصیت خود قرار داده و یا یک مذهبی ساده هستند.
این استاد دانشگاه با اشاره به سریال به کجا چنین شتابان یادآور شد: در این مجموعه شخصیت های مذهبی متعادل، واقعی و معقول نشان داده شد.
وی با بیان اینکه مقوله دین در سریال ها کاملا مغفول است، خاطر نشان کرد: سریال های تلویزیونی هنوز نتوانسته اند که میان مقوله های طنز و دین پیوند ایجاد کنند و همچنان بر مدار طنزهای فیلمفارسی حرکت می کند.
او با اشاره به شخصیت بهبود با بازی علی صادقی در سریال زن بابا گفت: این شخصیت آنقدر در لودگی افراط می کند که اصلا نمی توان رفتار مذهبی از وی نشان داد. در فیلم چارچنگولی که این دو مقوله کنار هم آمد، دین برای سرگرمی بود نه برای آگاهی بخشی و امیدوار کردن مخاطب.
به گفته جعفری، در مدیریت جدید سیدعزت الله ضرغامی رییس سازمان صدا و سیما یا هنوز برنامه ای برای عملیاتی کردن فرامین مقام معظم رهبری تبیین نشده و یا تولید این سریال ها قبل ابلاغ دوم کلید خورده و از کنترل وی خارج بوده است.
به اعتقاد این کارشناس شخصیت سریال ها به دور از رعایت شئون اخلاقی تنها تلاش می کردند که مخاطبان خود را به هر قیمتی جذب کنند. همچنین دورنمای فقری که از این سریال ها به عرصه ظهور می رسد قابل پذیرش نیست و متناسب با چهار اصل رهبر انقلاب درباره عملکرد صدا و سیما و برنامه های این رسانه منافات دارد.
** عدم استفاده از فرهنگ محاوره اصیل ایرانی اسلامی سیدرمضان شجاعی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز در این خصوص با تاکید بر ضرورت رعایت چهار شاخصه امید، آگاهی، دین و اخلاق در اهداف فیلم نامه های سریال های تلویزیونی گفت: برای ارتقای کیفیت برنامه های تلویزیونی باید عناصر ارزشی را با ظرافت و متناسب با ادبیات فرهنگی و معنوی کشور در این برنامه ها بیان کرد.
وی با اشاره به اینکه عنصر شاد بودن در برنامه های نوروزی به تعبیر متعارف ریاست صدا و سیما در سریال های تلویزیونی چندان لحاظ نشده است، خاطرنشان کرد: وجود این چهار شاخصه در سریال های نوروزی آن چیزی نبود که در تعریف آقای ضرغامی ذکر شده بود اما زحمات دست اندرکاران را هم نمی توان نادیده گرفت.
شجاعی کیاسری افزود: فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص برنامه های تلویزیونی و لحاظ کردن این عناصر قطعا جزو استراتژی فرهنگی ماست و دقت در این بیانات معطوف به اصالت دادن به خانواده ها و باورهای دینی است.
وی به وجود تساهل و تسامح در گفت وگوهای موجود در برخی سریال های تلویزیونی اشاره کرد و ادامه داد: اهداف نهایی فیلم نامه ها و سریال های نوروزی، رعایت این چهار شاخصه بوده است اما باید با ظرافت و متناسب با ادبیات فرهنگی بیان شود تا بتواند به خوبی پیام های مورد نظر را به مخاطبان منتقل کند.
به اعتقاد نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی، تعاملات خانوادگی و ارتباطات اجتماعی و خانوادگی در سریال های تلویزیونی بیشتر به چشم می خورد اما باید این مسائل با ادبیاتی مناسب و با زبانی هنری و روان متناسب با سلیقه و ذوق مخاطبان بیان شود.
متاسفانه در بیان بسیاری از جملات و دیالوگ های بازیگران سریال تلویزیونی فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی لحاظ نشده و برخی از جملات و اصطلاحات بدور از شان صدا و سیماست.
** تنها جنبه سرگرمی سریان مورد توجه قرار گرفته است احمدرضا دستغیب نماینده مردم شیراز نیز در ارتباط با توصیه های مقام معظم رهبری گفت: با اجرایی شدن توصیه ها و فرمایشات مقام معظم رهبری در تولید شماره 081 ساعت 16:11 تمام