ضعف فیلمنامه و نبودانسجام، مشکل مضاعف اخراجی های 3
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 90/01/04
فرهنگی.سینما.فیلم.اخراجی ها3
تهران- رابرت بنتون نویسنده فیلم کریمر علیه کریمر می گوید: نوشتن مرا
زمانی بیشتر از همیشه مجذوب خود می کند و به وجدم می آورد که یک شخصیت
اختیار امور را به دست می گیرد و حتی من را که خالق اش هستم به هرسویی که
دلش بخواهد می کشاند.
اگر دقت داشته باشیم می بینیم که تمام آثار موفق سینمایی،فیلم هایی هستند
که شخصیت ها بنا به اقتضای داستان و بستر قصه حرکت می کنند نه به میل
نویسنده و اینکه عاملی شوند تا نویسنده از نقطه الف به نقطه ب برسد. با
طرح این موضوع می توان به فیلم اخراجی های 3 ساخته مسعود ده نمکی
نگریست، و این پرسش را مطرح کرد که او توانسته این موضوع را تشخیص دهد؟
آیا شخصیت ها در جهت شناسنامه خود هستند یا در مسیر تفکرات کارگردان ؟
کدام شخصیت برای تماشاگر ما به ازای بیرونی دارد؟ کدام یک از کارکتر ها
حرکت منطقی دارند؟ پاسخ این پرسش ها در قسمت اخیر قصه اخراجی ها ناامید
کننده است. ضعف فیلمنامه و نبود انسجام در شخصیت پردازی به همراه فقدان
تجربه لازم نزد کارگردان قصه جدید اخراجی ها را با مشکلاتی مضاعف روبه رو
کرده است.
اینکه فیلم اخراجی ها و شخص ده نمکی در کسوت کارگردان یک اتفاق در
سینمای ایران به حساب می رود غیر قابل انکار است. اینکه اخراجی ها و
خصوصا قسمت دوم قصه منظور موجب رونق سالن های سینما شدند را نمی توان
نادیده گرفت و رکورد فروش فیلم در تاریخ سینما متعلق به اخراجی های 2 است
، یک واقعیت محسوب می شود.اما آیا این موارد می توانند دلایلی قابل قبول
برای یک منتقد و کسی که سینما را جدی تر نگاه می کند باشد تا چشم به روی
ایرادات پرشمار فیلم ببندد و آنها را نادیده بگیرد؟ شاید اخراجی ها ی1
فیلم نسبتا قابل قبولی برای یک فیلمساز تازه کار محسوب شود،اما...
اخراجی ها ی1 خوب بود، اخراجی های 2 بد بود و اخراجی های 3...
سومین قسمت اخراجی ها از لحاظ تکنیک گارگردانی ضعیف است به نحوی که سخن
گفتن و قلم فرسایی به زعم نگارنده در مورد آن دشوار و عبث به نظر می رسد
. به نظر می رسد که زمانی می توان به ساختار فیلم و عناصر دیگر آن پرداخت
که در ابتدا تکلیف با فیلمنامه روشن شود، چه درست گفته است آلفردهیچکاک
که عناصر مهم و اصلی یک فیلم عبارتند از: فیلمنامه، فیلمنامه و فیلمنامه
. اشکال اینجاست که ما در اخراجی های 3 در همان گام اول یعنی فیلمنامه با
فاجعه ای رو به رو هستیم که نه تنها تکلیف اش با ما که با خود فیلمساز
هم روشن نیست.
بسیاری از کارشناسان سینما معتقدند که داستان از جایی شروع می شود که با
شخصیت ها و نیازها و انگیزه هایشان آغاز می کنیم و بعد آنها را کنار هم
قرار می دهیم. حال این پرسش ها مطرح است که در اخراجی های 3 داستان از
کجا شروع می شود؟ کدامیک از شخصیت ها تعریف درستی دارند؟ چگونه در کنار
هم قرار می گیرند؟ واقعا کدام بخش از داستان فیلم قابل هضم است ؟ کدام
برنامه زنده تلویزیونی به شکل ترسیم شده در اثر بی در و پیکر روی آنتن می
رود؟. کدام نامزد انتخاباتی در کشور برای تبلیغات ترانه سوسن خانوم را
می خواند؟ کدام نامزد ترانه ... را شعار تبلیغاتی خود قرار می دهد؟ چرا
باید در این فیلم، چهره مردم و یا نامزدهای انتخاباتی این گونه ترسیم
شود؟. هر چند خنداندن به هر قیمت بابی است که سینما ، شبکه نمایش خانگی و
تلویزیون را
رنجور کرده است .
به نظر می رسد که ده نمکی زبان سینما را برای بیان انتخاب کرده اما باید
پذیرفت در انتقال مفاهیم و سخن دچار لکنت و یک نوع بیگانگی با زبان
سینما دچار شده است.
کشاندن مخاطب به سینما به هر قیمت ، زبان سینمای فاخر ما نیست، آنچه
تماشاگر را با قصه و شخصیت های یک اثر درگیر می کند، محتوا و نوع بیان
مسایل است.اگر داستان اخراجی ها در قسمت دوم خود در گیشه موفق نشان داد،
دلیل نمی شود که در نسخه اخیر به نازل نگری و یا بیگانگی با مخاطب گرفتار
شود.
استفاده از چند کلیپ و آواز و بهره گیری از چند شوخی سیاسی در این فیلم
صرفا نشانگر این است که کارگردان دستش از بقیه فیلمسازان بازتر بوده است.
ده نمکی تصور می کرد که با ساخت نسخه جدید اخراجی ها، انفجاری صورت خواهد
گرفت اما به نظر نگارنده تنها یک ترقه در شد و این یعنی شکست مطلق !.
فیلم اخزاجی ها 3، آخرین قسمت از داستان اخراجی هاست که در نسخه اخیر خود
روایت امروزی آدم های دیروز را با چاشنی خنده دستمایه قرار داده است.
این فیلم در جدول اکران نوروزی سینماها جای گرفته و از حضور جمعی از
بازیگران مطرح سینما بهره گرفته است.
داستان جدید اخراجی ها برخلاف قسمت قبلی آن که در نخستین روزهای نمایش موج
غیر منتظره ای را در فروش فیلم ایجاد کرد هنوز نتوانسته انتظار
سازندگانش را برآورده سازد.
از:محمدرضا لطفی عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی
فراهنگ **
شماره 014 ساعت 17:10 تمام