نگاهی به فعالیت هسته ای فرانسه، از کشف رادیواکتیو تا بمب هیدروژنی (2)

نگاهی به فعالیت هسته ای فرانسه، از کشف رادیواکتیو تا بمب هیدروژنی (2) # پاریس، خبرگزاری جمهوری اسلامی 05/01/85 خارجی.سیاسی.فرانسه.هسته ای. برای ساخت مواد خام نوعی بمب هسته ای، از "-239 Pu" (پلوتونیوم 239) جهت تولید "-235 U" (اورانیوم 235) استفاده می شد. هر دو این عناصر می توانند یک واکنش زنجیری کنترل نشده سریع ایجاد کنند.
بمب های هسته ای یا اتمی از هر دو این مواد ساخته می شوند، تنها یک بمب اتمی که از اورانیوم 235 ساخته شده بود، شهر هیروشیما در ژاپن را در ششم اوت سال 1945 میلادی ویران کرد. بمب دیگری که از این اورانیوم در ساختن آن استفاده شده بود سه روز بعد شهر "ناکازاکی" در ژاپن را با خاک یکسان کرد. فرانسه با توجه به اینکه درگیر جنک جهانی دوم بود و بخش وسیعی از این کشور تحت اشغال نیروهای نازی قرار داشت، نتوانست آن شتابی که در آمریکا برای دستیابی به فن آوری هسته ای بوجود آمده بود، دنبال کند. "شارل دوگل" که پس از آزادی فرانسه از دست نازیها به این کشور بازگشته بود، در 18 اکتبر سال 1945 میلادی دستور تشکیل و سازماندهی فعالیت هسته ای را در فرانسه صادر کرد. در این رابطه "کمیساریای انرژی اتمی فرانسه" در سال 1945 تشکیل شد و فعالیت خود را با حضور دانشمندان و متخصصان فیزیک و با حمایت مقامات فرانسه آغاز کرد. ساخت اولین مرکز تحقیقاتی و مدیریت هسته ای فرانسه نیز در سال 1945 در "ساکله" در شهر "اسون" در حومه جنوب غربی پاریس در زمینی به مساحت 271 هکتار آغاز شد. ساخت این مرکز در سال 1952 میلادی پایان یافت و در سالهای بعد این مرکز از نظر فضا گسترش یافت و هم اکنون به عنوان بزرگترین مرکز تحقیقاتی و مدیریتی فرانسه در زمینه هسته ای شناخته می شود. اولین اقدام این مرکز ساخت پیل اتمی موسوم به "زوئه" (zoe) است که در سال 1948 میلادی تولید شد. این پیل همان راکتور اتمی آزمایشی و تحقیقاتی بود که با اکسید اورانیوم و آب سنگین کار می کرد و هیچگونه انرژی تولید ننمود. با ساخت این راکتور هسته ای می توان گفت که ماشین فعالیت هسته ای فرانسه به راه افتاد بطوریکه درست یک سال بعد یعنی در اوایل سال 1949 اولین میلی گرمهای پلوتونیوم این کشور در این راکتور تولید شد. در ماه نوامبر این سال راکتور زوئه توانست پلوتونیوم قابل توجه ای که می توانست برای ساخت بمب هسته ای بکار رود، تولید کرد. تا این زمان تنها دو کشور آمریکا و روسیه توانایی تکنیکی و علمی جداسازی پلوتونیوم تولیدی در راکتور آزمایشی را از سایر مواد تولید شده در راکتور را داشتند. فرانسه پس از تولید راکتور آزمایشی زوئه موفق شد راکتور تحقیقاتی دیگری موسوم به "ال 2" را در مرکز تحقیقاتی هسته ای در ساکله بسازد. از این راکتور برای مطالعه خواص مواد استفاده شد، که بعدا در سالهای 1975، 1965 و 1981 نسل های بعدی این راکتور ساخته شد و برای تولید رادیو ایزوتوپهای مصنوعی نیز بکار گرفته شد. پس از تولید اولین گرم های پلوتونیوم در راکتورهای تحقیقاتی و آزمایشی فرانسه، این کشور تصمیم گرفت اولین هسته تحقیقات خود را در زمینه استفاده از انرژی هسته ای در بعد نظامی در سال 1954 میلادی در جنگل های "ویلانو- سنت جورج" در منطقه "لیمویی" (Limeil) در حومه شرقی پاریس آزمایش کند. در سال 1955 مطالعه استفاده از پودر برای ساخت راکتور هسته ای زیر نظر کمیساریا انرژی اتمی فرانسه (سازمان انرژی اتمی ) در جنگلهای "ووژور" (Vaujours) در شهر "سن و مرن" در حومه پاریس آغاز شد. در همین سال مرکز جدیدی زیر نظر کمیساریا انرژی اتمی فرانسه در شهر "برویه لو شاتل" در شهر "اسن" در حومه جنوب شرقی پاریس برای مطالعه فیزیک هسته ای، متالوژی، شیمی و مواد هسته ای که برای استفاده نظامی بود، راه اندازی شد. در ماه اکتبر سال 1955 میلادی مرکز "مرکول" (Marcoul) در شهر "گرد" در جنوب فرانسه برای ساخت سوخت هسته ای که کاربرد نظامی هم می توانست داشته باشد، فعال شد. به این ترتیب در سال 1956 توسط راکتور موسوم "جی 1" (G1) اولین کیلوگرم های پلوتونیوم در مرکز مرکول تهیه شد و در واقع می توان گفت فرانسه قدم بسیار مهمی دیگری برای ساخت بمب اتمی در این سال برداشت. فرانسه با پیشرفت و گسترش فعالیت تحقیقاتی در زمینه هسته ای و لزوم رعایت مسایل امنیتی و جدا کردن مراکزی که در زمینه نظامی فعالیت دارند با مراکز دانشگاهی، تصمیم گرفت "انستیتو ملی علوم و تکنولوژی هسته ای" را در مرکز ساکله تشکیل دهد تا بدینوسیله به تحقیقات در زمینه هسته ای شتاب بیشتری داده و از همه امکانات کشور در این رابطه بتواند استفاده کند. این مرکز در واقع نقش پلی ارتباطی بین سازمان انرژی اتمی فرانسه از یک طرف و وزارتخانه های صنایع، آموزش ملی و تحقیقات و فناوری از طرف دیگر را بازی می کرد. در همین سال یعنی 1956 میلادی "گی موله" (Mollet Guy) رییس شورای دولتی فرانسه به وزارت دفاع این کشور اجازه داد برنامه هسته ای دفاعی خود را به اجرا بگذارد. محققان هسته ای فرانسه تحقیقات خود را بر نوترون که این کشور را به سوی داشتن بمب اتمی هدایت می کرد، شروع کردند و با تحقیقاتی که در این زمینه در مراکز تحقیقاتی "ولدوک" (Valduc) در استان "بورگون" و شهر "گرونوبل" در استان "روان و آلپ" و نیز مرکز "مورونویلر" فرانسه شروع کردند به نتایج مهمی دست یافتند. در مرکز تحقیقاتی شهر گرونوبل، محققان فرانسه توانستند نوترون با "فلوی بالا" را به کنترل خود در آورند و در مرکز "مورونویلر" در سال 1957 میلادی موفق شدند اولین آزمایش "هسته ای سرد" یا "غیر هسته ای" را انجام دهند. همزمان با تحقیقات در زمینه ساخت بمب اتمی، محققان فرانسوی موفقیت های زیادی در مورد کاربرد فن آوری هسته ای در زمینه های پزشکی، حفاظت در برابر اشعه، فیزیک پزشکی و... کسب کرده بودند. اروپام 2091/270/1440/ 1651/