کارشناسان معتقدند پایین آمدن نرخ جمعیت جوان، ناشی از ۲ عامل یعنی افزایش طول عمر و کاهش نرخ باروری است که افزایش طول عمر به معنای بیشتر شدن متوسط عمر و کاهش مرگ و میر در سنین جوانی است و کاهش نرخ باروری نیز به این معنی است که زنان به طور متوسط تعداد کمتری فرزند به دنیا می‌آورند.
فرزندآوری و افزایش جمعیت به یکی از اولویت‌های کشور تبدیل شده، بر اساس آمار حدود ۱۰ درصد جمعیت ایران را سالمندان تشکیل می‌دهند که در صورت بی‌توجهی، این آمار می تواند تا ۲ دهه آینده به ۲ برابر رقم فعلی برسد.
مسوولان، نخبگان، کارشناسان؛ دلسوزان و متولیان این حوزه به طرق مختلف سعی در مجاب کردن خانواده‌ها به فرزندآوری و افزایش جمعیت دارند، موضوعی که مورد تاکید دین اسلام و ائمه اطهار نیز است؛ اما با وجود تلاش‌های بسیار زیاد، هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم و نتوانستیم به هدف تعیین شد ه در این زمینه حتی نزدیک شویم.
اکنون همه تلاش‌ها بر این است که با آموزش، توصیه، تاکید بر سفارشات دینی و استفاده از سایر عوامل، جوانان را به ازدواج و خانواده‌ها را به فرزندآوری بیشتر تشویق کنند .
مرکز بهداشت شهرستان یزد با همکاری هلال احمر استان روز چهارشنبه با برگزاری همایش "یزد من جوان بمان" تلاش کرده تا اهمیت ازدواج و فرزندآوری را بازگو و آن را ضامن آینده روشن جامعه معرفی کنند.
این همایش با حضور ۵۰۰ نفر از داوطلبان سلامت، مراقبان بهداشتی، پیامگذاران سلامت ادارات، نیروهای داوطلب هلال احمر، دانشجویان، پرسنل بهداشت و درمان در سالن هلال احمر استان برپا شد و هدف از آن اتفاق نظر بر تلاش برای جوانی جمعیت و جلب مشارکت همه ارگان‌ها و سازمان‌ها برای حمایت از خانواده و بسیج مردم و امکانات سازمان‌های مردم نهاد برای نیل به اهداف جوانی جمعیت اعلام شد.
در این همایش همچنین با اهدای جوایزی از شماری از مادرانی که صاحب چهار فرزند بودند، تجلیل شد.
اهمیت تلاش برای ترویج ازدواج و فرزندآوری
رییس مرکز بهداشت شهرستان یزد در این همایش با اشاره به سالروز ازدواج حضرت فاطمه زهرا (س) و امام علی (ع) گفت: این گردهمایی به جای برگزاری همایش رسمی، به عنوان جشنی دوستانه و صمیمی برگزار می‌شود تا بار دیگر بتوانیم دور هم جمع شویم و با همدلی، تلاش‌هایمان را برای ترویج ازدواج و فرزندآوری افزایش دهیم.
"سیدمحمود واعظ‌پور" افزود: این مراسم فرصتی برای اتفاق نظر و هم‌افزایی در راستای افزایش جمعیت، حمایت از زوج‌های جوان و تقویت پیوندهای خانوادگی است؛ همه ما به خوبی می‌دانیم که کاهش جمعیت و پیر شدن جامعه، پیامدهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی مذهبی فراوانی دارد که باید به آنها توجه ویژه کنیم.
وی تصریح کرد: امیدواریم با همکاری و مشارکت همه بتوانیم روند افزایش فرزندآوری را تسهیل کنیم و نسل‌های آینده را با امید و انرژی بیشتری به جامعه معرفی نماییم، همچنین ضرورت دارد که مراقبت‌های لازم برای جلوگیری از افزایش جمعیت سالمندان به طور مناسبی فراهم تا سلامت و رفاه جامعه تضمین شود.
تبلیغات فرزندآوری، موثر نبوده است
یک روانشناس و مشاوره خانواده هم در این همایش گفت: با وجود سال‌ها تلاش برای افزایش جمعیت، به نظر می‌رسد که پیام‌های تبلیغاتی درباره فرزندآوری آن‌طور که انتظار می‌رود، تأثیرگذار نبوده‌اند، بسیاری از افراد امروز نسبت به اهمیت و ضرورت فرزندآوری حساسیت نشان نمی‌دهند و در برابر این موضوع واکنش سرد و بی‌تفاوتی دارند.
"محمدعلی صادقی پور" ادامه داد: شهروندان حتی تبلیغات خیابانی و کوچه‌ها که تأکید بر اهمیت داشتن فرزند دارد را قبول ندارند و حرف‌های ما اثری ندارد و حتی گاهی نتیجه‌ای معکوس به همراه داشته است.
تلاش کردیم اما مردم راه خودشان را می‌روند
این مدرس دانشگاه افزود: ما تلاش کردیم تا خانواده‌ها را به فرزند آوری تشویق کنیم اما مردم راه خودشان را می‌روند، این مسئله باید از بعد تخصص روانشناسی تحلیل شود که چرا این اتفاق رخ می‌دهد.
وی با طرح این سوال که چرا برخی تبلیغات ما ناموفق بوده است، گفت: وقتی از دید روانشناسی به آن نگاه می‌کنیم، برخی از انواع تبلیغات اصالت لازم را ندارد و حس نمی‌شود که واقعاً به مردم نزدیک است وقتی شعاری برای مردم می‌دهیم باید دقت کنیم که این شعار چه تأثیری دارد، در تبلیغات باید از احساسات منفی دوری کرد و پیام‌هایی ارائه داد که شادی‌بخش، امیددهنده و واقع‌بینانه باشد.
صادقی‌پور ادامه داد: اگر مردم احساس کنند داریم برای آنها تعیین تکلیف می‌کنیم که فرزند داشته باشند، مقاومت آنها بیشتر می‌شود و پیام‌ها را گوش نمی‌دهند، فرزنددار شدن موضوعی است که باید از درون خود فرد انگیزه داشته باشد، به عنوان مثال در بحث ازدواج، اگر بخواهیم آموزش بدهیم نباید ایده‌آل‌سازی کنیم و بگوییم ازدواج حتماً خوشبختی کامل می‌آورد، ازدواج خودش چالش دارد ولی پاداش و لذت‌هایی هم به همراه دارد باید واقع‌بین باشیم و بگوییم که فرزندآوری سختی‌هایی دارد اما لذت‌های خود را هم دارد.
وی اضافه کرد: یکی از دلایل اصلی کاهش فرزندآوری، نگرانی‌ها و ترس‌ها از آینده اجتماعی و آسیب‌های احتمالی است اگر بتوانیم خیال نسل جوان را راحت کنیم و احساس امنیت و حمایت اجتماعی ایجاد کنیم قطعاً تمایل به فرزندآوری افزایش خواهد یافت، بنابراین به جای تمرکز صرف بر اقتصاد، باید به ابعاد روانی، اجتماعی و معنوی زندگی توجه ویژه‌ای داشت.
صادقی پور اضافه کرد: تبلیغات باید صداقت و همدلی داشته باشد، درد و دغدغه‌های مردم را درک کند و به جای تحکم، دعوت به امید و معنا کند ، پس باید روی معنا و مفهوم زندگی تمرکز کنیم.
ترس از آینده، اصلی‌ترین دلیل عدم فرزندآوری
این روانشناس تصریح کرد: ما نباید فقط به تبلیغات سنتی بسنده کنیم، بلکه باید خانواده‌ها را توانمند کنیم، آموزش مهارت‌های روانشناختی، ارتباطی، حل تعارض در خانواده، فرزندپروری و رشد فردی باید در اولویت باشد و خانواده‌های شاد و سالم به طور طبیعی زمینه رشد جمعیت را فراهم می‌کنند.
وی گفت: در جامعه امروز، فاصله بین نسل‌ها زیاد شده و سبک تربیت سنتی جوابگو نیست، بسیاری از خانواده‌ها ناکارآمد هستند و این باعث می‌شود جوانان برای ازدواج و فرزندآوری دچار ترس و تردید شوند، ازدواج‌های امروز نسبت به گذشته پایداری کمتری دارد چون آموزش‌های لازم به زوج‌ها داده نشده است.
صادق پور ادامه داد: ازدواج، اگر با آموزش و آگاهی همراه باشد، می‌تواند یکی از زیباترین و پایدارترین روابط انسانی باشد، توانمند کردن افراد در مدیریت زندگی مشترک، کلید موفقیت در این مسیر است.
مسوولان، نخبگان، کارشناسان؛ دلسوزان و متولیان این حوزه به طرق مختلف سعی در مجاب کردن خانواده ها برای فرزند آوری و افزایش جمعیت هستند، موضوعی که مورد تاکید دین اسلام و ائمه اطهار نیز می باشدوی اضافه کرد: از نظر معنوی، فرزندآوری به عنوان نمادی از استمرار زندگی و انتقال اثر به نسل بعد، یکی از عمیق‌ترین معانی زندگی انسان است بر اساس نظریه‌های روانشناسی معناگرا، انسان برای معنا زندگی می‌کند و فرزندآوری می‌تواند این معنا را برای افراد به ارمغان آورد.
این روانشناس اضافه کرد: موفقیت در افزایش جمعیت نه فقط با تبلیغات صرف، بلکه با ایجاد آموزش‌های مؤثر، ایجاد امید و حمایت اجتماعی میسر است، لازم است پیام‌ها به گونه‌ای طراحی شود که مردم احساس کنند فرزندآوری انتخابی آگاهانه، امیدوارکننده و همراه با حمایت اجتماعی است.
وی خاطرنشان کرد: موفقیت در افزایش جمعیت نه فقط با تبلیغات صرف، بلکه با ایجاد آموزش‌های مؤثر، ایجاد امید و حمایت اجتماعی میسر است، لازم است پیام‌ها به گونه‌ای طراحی شود که مردم احساس کنند فرزندآوری انتخابی آگاهانه، امیدوارکننده و همراه با حمایت اجتماعی است.
صادقی پور تصریح کرد: امید است این رویکرد بتواند به ارتقای فرهنگ فرزندآوری کمک کرده و خانواده‌ها را از لذت بزرگ فرزندآوری محروم نسازد.
وی گفت: همچنین امیدواریم با تلاش‌های هدفمند و واقع‌بینانه، بتوانیم جامعه‌ای پرانرژی، سالم و شاد بسازیم و در آن خانواده‌ها با رضایت و امید، فرزندآوری را انتخاب کنند و آینده‌ای روشن‌تر بسازیم.
افزایش سن ازدواج و باروری از چالش‌های اصلی فرزندآوری است
متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی هم گفت: روند تغییرات در باروری و سن ازدواج به قدری سریع و غیرقابل کنترل است که به نظر می‌رسد زمان را از دست داده‌ایم، هر روز و هر سال، شرایط برای زوج‌ها متفاوت و ممکن است دشوارتر شود.
دکتر نوشین حاتمی‌زاده افزود: افزایش سن ازدواج و باروری به دلیل مسائل شغلی، اقتصادی و اجتماعی، یکی از چالش‌های اصلی فرزندآوری است و این عوامل موجب تعویق افتادن فرزندآوری زوجین می شود، فرزند داشتن در دوران تحصیل یا شغل، هرچند دشوار است، اما مانعی برای پیشرفت محسوب نمی‌شود و موجب افزایش انگیزه و امید به زندگی می‌شود .
حاتمی زاده افزود: وقتی به آینده و تحقق آرزوهای زندگی فکر کنیم، لذت مادر و پدر شدن انگیزه‌ای است که نباید به تأخیر بیفتد؛ من شخصاً با وجود شرایط سخت تحصیلی و شغلی، تجربه کرده‌ام که داشتن فرزند، انگیزه و امید به زندگی را بیشتر می‌کند.
زوج‌ها را از فرزندآوری نترسانیم
وی اضافه کرد: نکته مهم این است که نباید زوج‌ها را از فرزندآوری بترسانیم بلکه باید آگاه‌سازی کنیم و زوج‌های در معرض خطر ناباروری را به موقع شناسایی کنیم ، باید از طریق مراکز بهداشت و رسانه‌ها مشاوره و بررسی‌های لازم انجام شود تا مشکلات زودتر تشخیص داده شود و درمان به موقع صورت گیرد.
این متخصص با بیان اینکه قبل از ازدواج و در سال اول زندگی مشترک، مراجعه به پزشک متخصص زنان برای ارزیابی سلامت باروری اهمیت زیادی دارد، گفت: مهم‌ترین عوامل خطر در خانم‌ها عبارت از سن بالای ۳۵ سال، سابقه کیست‌های شکلاتی یا اندومتریوز عفونت‌های لگنی و جراحی‌های لگنی سابقه حاملگی خارج از رحم و در مردان سن بالای ۴۰ سال مصرف دخانیات و الکل، مشاغل با دمای محیط بالا ، سابقه بیماری‌هایی مثل اوریون و مشکلات بیضه است.
وی اضافه کرد: بارداری تجربه‌ای شیرین است، اما افسردگی و مشکلات روانی می‌تواند مانع آن شود، برخی زوج‌ها به دلیل ناآگاهی یا ترس، به درمان‌های غیرعلمی و خانگی روی می‌آورند که وضعیت‌شان را تشدید می‌کند.
حاتمی زاده با بیان اینکه موضوع درمان ناباروری به مرور زمان سخت‌تر می‌شود، به همین دلیل اهمیت مشاوره و پیگیری زودهنگام بسیار بالا است، هشدار داد: اقدام‌های غیرقانونی و غیربهداشتی مانند سقط جنین غیرمجاز می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای سلامت مادر و باروری آینده به همراه داشته باشد و حتی می‌تواند منجر به عفونت، التهاب، خونریزی شدید و حتی مرگ مادر شود.
وی اضافه کرد: من بیمارانی داشتم که به دلیل سقط‌های غیراصولی دچار چسبندگی‌های شدیدی شده‌اند که باروری آنها را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
حاتمی زاده با بیان اینکه سلامت مادران و پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند سرطان نیز از موارد حیاتی در حفظ سلامت باروری است که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی جدی در سطوح کلان است، افزود: آموزش‌های روانشناختی، ارتباط موثر خانواده‌ها و ایجاد محیطی امیدبخش و حمایتی برای زوجین، نقش کلیدی در ارتقاء باروری و کاهش مشکلات اجتماعی دارد.
وی تاکید کرد: به همه مادران، خواهران و اعضای خانواده توصیه می‌کنم که در آگاه‌سازی زوج‌های جوان برای ازدواج و فرزندآوری به موقع تلاش کنند.
نظر شما