شهرام عسکری، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان، با اعلام این خبر گفته است که در سال جاری، حدود ۱۰۰ هکتار از اراضی استان زیر کشت چغندرقند خواهد رفت. او تصریح کرده که این طرح در چارچوب کشاورزی قراردادی برنامه‌ریزی شده و کارخانه قند یاسوج به عنوان متولی تأمین بذر رایگان و خرید تضمینی محصول، نقش محوری در این فرایند دارد.
چرخه‌ای که می‌خواهد دوباره بچرخد
کارخانه قند یاسوج، به‌عنوان یکی از صنایع قدیمی و مهم استان، در سال‌های اخیر با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بوده است؛ از کمبود مواد اولیه گرفته تا تعطیلی‌های مکرر و نوسانات در تولید. این کارخانه که زمانی نماد خودکفایی صنعتی در جنوب کشور بود، اکنون برای ادامه حیات خود به واردات چغندرقند از استان‌های دیگر متکی است. به گفته عسکری، بیش از ۹۰ درصد مواد اولیه این کارخانه از خارج از استان تأمین می‌شود؛ آماری که نشان‌دهنده عمق بحران در زنجیره تأمین محلی این صنعت است.
کشت قراردادی چغندرقند می‌تواند این چرخه معیوب را اصلاح کند. در این نوع کشاورزی، کشاورزان با کارخانه قرارداد می‌بندند و در ازای کشت محصول، بذر رایگان و خرید تضمینی دریافت می‌کنند. این مدل نه تنها ریسک اقتصادی کشاورزان را کاهش می‌دهد، بلکه به کارخانه‌ها این امکان را می‌دهد که به‌طور پایدار به مواد اولیه دسترسی داشته باشند.
از زمین تا کارخانه؛ مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی
چغندرقند از جمله محصولات کشاورزی است که ارزش افزوده بالایی دارد و به‌ویژه در استان‌هایی مانند کهگیلویه و بویراحمد که شرایط اقلیمی مساعدی دارند، می‌تواند نقشی مهم در معیشت کشاورزان ایفا کند.
عسکری گفته است که در سال گذشته، بیش از ۴۰۰ تن چغندرقند از مزارع استان برداشت شد و میانگین عملکرد هر هکتار نیز حدود ۶۵ تن بوده است. این عدد در مقایسه با میانگین ملی قابل قبول است و نشان می‌دهد که پتانسیل توسعه این محصول در استان وجود دارد.
با توجه به این‌که چغندرقند کشت بهاره در مهرماه برداشت می‌شود، این محصول می‌تواند چرخه زراعی مناسبی را برای بهره‌برداری بهتر از زمین‌های کشاورزی فراهم کند. علاوه بر آن، کاهش نیاز به واردات چغندرقند به معنای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، سوخت، و همچنین ردپای کربن است؛ موضوعی که از منظر زیست‌محیطی نیز اهمیت دارد.
چالش‌ها و چشم‌اندازها
هرچند اجرای کشت قراردادی گامی مثبت در جهت بهبود وضعیت تولید چغندرقند در استان است، اما چالش‌هایی همچنان باقی است. از زیرساخت‌های آبیاری گرفته تا مشکلات مالی کشاورزان و نبود ماشین‌آلات مناسب برای کاشت و برداشت.
همچنین، با توجه به نوسانات قیمت قند در بازار و سیاست‌های حمایتی دولت، آینده اقتصادی این محصول تا حدودی در گرو ثبات تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی است.
با این حال، بازگشت تدریجی چغندرقند به زمین‌های کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد، نشانه‌ای از احیای امید در میان کشاورزان و فعالان بخش صنعت قند و شکر است.
اگر برنامه‌ریزی‌ها به‌درستی اجرا شود و حمایت‌های لازم صورت گیرد، می‌توان انتظار داشت که این استان بار دیگر به یکی از قطب‌های تولید چغندرقند کشور تبدیل شود.
آیا این آغاز می‌تواند سرآغازی برای احیای دیگر ظرفیت‌های فراموش‌شده کشاورزی استان نیز باشد؟ آینده نشان خواهد داد.
نظر شما