به گزارش ایرنا؛ "هگمتانه"، شهری با شکوه و با تاریخی کهن به عنوان یکی از نخستین پایتخت‌های جهان شناخته می‌شود، شهری باستانی که در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده و نمادی از عظمت و قدرت امپراتوری مادهاست.
هگمتانه با دیوارهای بلند و مستحکم، برج‌های عظیم و خیابان‌های منظم، نشان‌دهنده معماری پیشرفته و مهندسی دقیق آن دوران است، این شهر با کاخ‌های باشکوه، معابد مقدس و باغ‌های سرسبز، مرکز سیاسی، مذهبی و فرهنگی امپراتوری مادها بود؛ هگمتانه نه تنها محل اقامت پادشاهان و بزرگان بود، بلکه مرکزی برای تجمع هنرمندان، دانشمندان و فیلسوفان آن زمان به شمار می‌رفت.
هگمتانه با گنجینه‌های بی‌نظیر و آثار هنری خیره‌کننده، نمادی از ثروت و قدرت این تمدن کهن بود که در تاریخ ۲۴ شهریور سال ۱۳۱۰ با شماره ۲۸ به ثبت ملی رسیده است، با علم به اینکه گردشگری امروز به عنوان پیشران توسعه هر کشوری به شمار می‌رود، حال این سوال مطرح است که آیا هگمتانه به عنوان یک اثر منحصر به فرد جهانی توانسته بیشترین سهم استان همدان را در صنعت گردشگری به خود اختصاص دهد؟
بنای تاریخی هگمتانه در همدان یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران است، اما به دلایل مختلف نتوانسته به اندازه دیگر جاذبه‌های گردشگری ایران مورد توجه قرار گیرد، برخی از دلایل اصلی همچون کمبود معرفی و تبلیغات مناسب، ضعف در زیرساخت‌های گردشگری، تمرکز گردشگری همدان روی سایر جاذبه‌ها و مشکلات حفاظتی را می‌توان موجب کمتر شناخته شدن این اثر فاخر تاریخی عنوان کرد.
لزوم توسعه زیرساخت‌های گردشگری هگمتانه
در مقایسه با تخت جمشید یا پاسارگاد، این محوطه کمتر در رسانه‌ها و برنامه‌های گردشگری معرفی شده است، اگرچه کاوش‌های باستان‌شناسی در هگمتانه انجام شده، اما بسیاری از بخش‌های آن هنوز به طور کامل کشف و مرمت نشده و موزه و امکانات تفسیری تا قبل از ثبت جهانی این بنا، به اندازه کافی توسعه نیافته بود.
از سوی دیگر همدان جاذبه‌هایی همچون غار علیصدر، آرامگاه بوعلی سینا و گنجنامه دارد که معمولاً بیشتر مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرند و هگمتانه تا پیش از این در سایه این مکان‌ها باقی مانده بود؛ در حالی‌که تبلیغات گسترده در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی، تکمیل کاوش‌ها و ایجاد موزه‌های مدرن در محل، ارائه تورهای ویژه با راهنمایان حرفه‌ای و چندزبانه، توسعه امکانات اقامتی و پذیرایی در اطراف محوطه، توسعه زیرساخت‌ها، برگزاری برنامه‌های فرهنگی همچون جشنواره‌ها و نمایش‌های تاریخی می‌تواند برای رونق گردشگری هگمتانه کمک کننده باشد، چنانچه این اقدامات انجام شود، هگمتانه می‌تواند به یکی از مقاصد اصلی گردشگری تاریخی ایران تبدیل شود.
اهمیت تاریخی و فرهنگی بین‌المللی، قرارگیری در شهر تاریخی و توریستی همدان، ظرفیت توسعه موزه و سایت‌موزه و جاذبه برای گردشگران خارجی از جمله مزیت‌های هگمتانه جهانی است که با سرمایه‌گذاری مناسب، می‌توان هگمتانه را به یک مجموعه موزه‌ای مدرن (مانند تخت جمشید) تبدیل کرد.
اهمیت تاریخی و فرهنگی بین‌المللی، قرارگیری در شهر تاریخی و توریستی همدان، کشف‌های باستان‌شناسی جذاب، ظرفیت توسعه موزه و سایت‌موزه و جاذبه برای گردشگران خارجی از جمله مزیت‌های هگمتانه جهانی است که با سرمایه‌گذاری مناسب، می‌توان هگمتانه را به یک مجموعه موزه‌ای مدرن (مانند تخت جمشید) تبدیل کرد که شامل نمایشگاه‌های دیجیتال و راهنماهای صوتی و تصویری باشد.
رشد گردشگری هگمتانه ضرورتی انکارناپذیر
ذکر این نکته ضروری است که اوایل مردادماه سال گذشته محوطه باستانی هگمتانه به عنوان محوطه‌ای تاریخی در قلب پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین، به عنوان تنها گزینه کشور و بیست و هشتمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت جهانی شد و بیش از هر زمان دیگری مهیای گردشگران نوروزی است تا پلی مستحکم برای توسعه گردشگری ایران به آنسوی مرزها باشد.
حال با ثبت جهانی هگمتانه، انتظارها برای گردشگرپذیر شدن هر چه بیشتر این اثر فاخر تاریخی بالا رفته و به طور قطع با مدیریت راهبردی و توسعه زیرساخت‌های گردشگری، هگمتانه می‌تواند شانه به شانه تخت جمشید و دیگر ظرفیت‌های ناب گردشگری ایران حرکت کند.
در همین رابطه؛ مدیر میراث جهانی هگمتانه، میراث فرهنگی را یکی از ارکان اصلی پایه گردشگری در هر کشور دانست و افزود: میراث طبیعی شکل و فرم گرفته، معماری بناها فارغ از هرگونه دخالت غیر ارگانی که آثار و بناهای منحصر به فرد دست‌ساخته‌های انسانی رو نمایان می‌کند و ایجاد بناها در محیط‌های متفاوت آب و هوایی با اقلیم‌های متنوع کوهستانی گرم و خشک معتدل و با الهام از طبیعت، تفاوت‌ها و تشابهات فرهنگی را به عنوان یک جاذبه معماری در گردشگری هر منطقه به رخ بینندگان می‌کشد.
«حسن سلطانی» در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در عصر پسا پست مدرنیته انبوه گردشگران فرصتی را ایجاد کردند تا ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی هر منطقه موتور محرک و تصویر مثبتی در مقصد گردشگری ایجاد کند که این ظرفیت در ایجاد صلح، امنیت و توسعه اقتصادی ملت به عنوان یک عامل اصلی شکل گیرد.
هگمتانه باید مقصد گردشگری شود
وی با بیان اینکه سرزمین ایران در فرهنگ، هنر و ادب و حتی کشورداری سرآمد و جایگاه برجسته‌ای دارد که جهان بدون ایران فرهنگی با حلقه مفقودی شرق و غرب مواجه خواهد بود، ادامه داد: در میراث جهانی هگمتانه ظرفیت‌های متنوع کشورداری، هنر معماری، هنر رزمی و دفاعی، ادیان، اقتصاد، طب و بسیاری از مقوله‌های میراث ناملموس تاثیر بسیار مستقیمی بر اقتصاد و جهان به نمایش گذاشته است.
به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی هگمتانه؛ این ظرفیت هر کدام با توجه به سطح شهر و استان، می‌تواند با برنامه‌ریزی به عنوان یک رویداد و یا یک واقعه فرهنگی و یا گردشگری با محوریت هگمتانه به عنوان مقصد گردشگری خود را به خوبی نمایان کند.
سلطانی در خصوص ایجاد بسترهای مناسب برای توسعه گردشگری داخلی و خارجی هگمتانه، گفت: تبدیل داشته‌های تاریخی و فرهنگی به ثروت، امری ضروری و استفاده از ظرفیت‌ها ضرورتی برای بسترسازی توسعه گردشگری است، همچنین جاذبه‌های گردشگری دومین معیار تعیین کننده توان طبیعی یک منطقه برای ترویج صنعت گردشگری به شمار می‌رود.
مدیر پایگاه میراث جهانی هگمتانه؛ ظرفیت‌های موجود می‌تواند با برنامه‌ریزی به عنوان یک رویداد و یا یک واقعه فرهنگی و یا گردشگری با محوریت هگمتانه به عنوان مقصد گردشگری خود را به خوبی نمایان کند.
وی یادآور شد: این در حالیست که اغلب گردشگران جاذبه‌های گردشگری را تنها عامل موفقیت و توسعه توریسم در یک منطقه می‌دانند، اما وجود مناطق بکر و طبیعی همچون غار علیصدر، دشت‌های سرسبز استان و آثار متنوع ادوار تاریخی، نقش بسیار مهمی در جذب گردشگر خاص دارد.
مدیر پایگاه میراث جهانی هگمتانه با تاکید بر اینکه رقابت در توسعه گردشگری پایدار باید با پیش‌بینی برنامه‌ریزی برای رفع نیازهای گردشگری در منطقه همسو باشد، خاطرنشان کرد: آمارهای جهانی نشان از سهم ۱۰ درصدی جی‌دی‌پی مربوط به گردشگری است، اما هنوز کشور ما موفق به تصاحب این سهم نشده و این عوامل قطعاً با برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند بسیاری از مشکلات اقتصادی اجتماعی در کشور و منطقه را رفع کند.
سلطانی بیان کرد: در همین رابطه توسعه زیرساخت چند منظوره علاوه بر ایجاد رضایت‌مندی جوامع محلی و کیفیت زندگی، آمادگی پاسخگویی به تقاضاهای متنوع انواع گردشگران مقصد را با توجه به نام جهانی هگمتانه، به عنوان هدف گردشگری گردشگران خارجی تامین و ارتقا خواهد یافت، به همین منظور تشویق به ایجاد زیرساخت‌های اساسی از قبیل هتل و مراکز اقامتی چند منظوره، تسهیلات، تجهیزات عمومی، رعایت استانداردهای جهانی توان‌یابان و سالمندان، مراکز درمانی بین‌المللی، آزادراه‌ها، فرودگاه و سایر مولفه‌های اصلی امریست که برای ماندگاری گردشگری و توسعه گردشگری ضروری است.
وی وجود زیرساخت‌های اولیه خدمات رفاهی به گردشگران را عاملی مهم بر تشدید ماندگاری و تکرار سفر گردشگران دانست و افزود: در این راستا محوطه میراث جهانی هگمتانه با بیش از ۳۰ هکتار وسعت و وجود آثار متنوع یافته‌های باستان شناسی، موزه باستان شناسی هگمتانه، مجموعه کلیساهای تاریخی، مدرسه ارامنه، خانه کشیش، حمام ارامنه و مجموعه استحکامات هگمتانه فضایی را برای بازدید فراهم کرده که الزام به اقامت حداقل بیش از یک روز در شهر همدان را از آن خود کرده و امری اجتناب‌پذیر است.
رشد ۴۰ درصدی بازدید گردشگران از هگمتانه
مدیر میراث جهانی هگمتانه درباره اثرگذاری این بنای تاریخی جهانی در جذب گردشگر نیز اظهار کرد: در نگاه اول ثبت جهانی فقط یک عدد و نام در فهرست بناهای واجد ارزش جهانی در فهرست یونسکو است، اما این فهرست در انتخاب اولیه مقصد گردشگران و جامعه هدف بین‌المللی نقش مهمی دارد.
سلطانی ادامه داد: به طوری‌که با توجه به محوریت هگمتانه به عنوان مرکز آثار میراث جهانی غرب کشور، اغلب گردشگران و آژانس‌های مسافرتی بین‌المللی را به سمت منطقه غرب و منطقه همدان به عنوان مقصدی که دارای امکانات زیرساخت‌های اولیه گردشگری برای بازدید سایر آثار جهانی از قبیل گنبد سلطانیه در استان زنجان، بیستون کرمانشاه و سایر آثار زنجیره‌ای جهانی را خواهد داشت.
وی گفت: اگر به صورت ساده به موضوع نگاه کنیم، افزایش آمار بازدید نوروزی امسال از هگمتانه نسبت به سال قبل، نزدیک به ۴۰ درصد رشد داشت که نسبت به سرانه کل استان افزایش معناداری را به خود اختصاص داده و این موضوع غالباً در فضای گردشگران داخلی نیز اتفاق افتاده بود که با افق روشن پیش‌رو و ذوب شدن فضای ایران هراسی، شاهد ورود افزایش گردشگران بین‌المللی در همدان و هگمتانه به صورت چشمگیر خواهیم بود.
سلطانی با بیان اینکه نگاه صرف به نقطه ای به عنوان میراث جهانی نمی تواند توسعه گردشگری در پی داشته باشد بلکه عملکرد مناسب سایر مجموعه های پشتیبان گردشگری است که خاطره زیبا و ماندگار را برای تکرار سفر مجدد و با طول ماندگاری بیشتر برای گردشگر و افق رشد گردشگری را چشمگیر تر می نماید تاکید کرد: عملکرد مجموعه مدیریت منظم شهری، مدیریت تاسیسات خدماتی بهداشتی، زیرساخت‌های راه‌آهن، فرودگاه، هتل‌ها، مراکز اقامتی و تفریحی و از همه مهم‌تر نقش فعالان گردشگری و رسانه‌ای در فضای شهر، موتور مولد اقتصادی صنعت گردشگری را نمایان‌تر خواهند کرد.
بازدید بیش از ۳۲ هزار گردشگر از هگمتانه
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: براساس بلیت فروشی ثبت شده در ایام نوروز، سال گذشته در ۱۵ روز تعطیلات نوروز بیش از ۲۰ هزار مسافر و گردشگر از هگمتانه بازدید کردند که امسال با توجه به ثبت جهانی، شمار بازدیدکنندگان به بیش از ۳۲ هزار نفر رسید.
«علی خاکسار» با بیان اینکه بازدید از هگمتانه امسال حدود ۳۷ درصد رشد یافت، افزود: هگمتانه نسبت به دیگر اماکن گردشگری استان همدان، بالاترین میزان بازدید را در ایام نوروز امسال داشت که ثبت جهانی عامل اصلی این رشد است.
وی با ابراز امیدواری از بهبود گردشگری هگمتانه، بیان کرد: طی سال‌های گذشته و قبل از ثبت جهانی، گردشگران از استان همدان عبور می‌کردند و یک شب ماندگاری داشتند، اما هم اکنون این استان به مقصد گردشگری تبدیل شده و به صورت میانگین مسافران ۲.۵ شب اقامت شبانه دارند.
معاون گردشگری میراث فرهنگی همدان: طی سال‌های گذشته و قبل از ثبت جهانی، گردشگران از استان همدان عبور می‌کردند و یک شب ماندگاری داشتند، اما هم اکنون این استان به مقصد گردشگری تبدیل شده و به صورت میانگین مسافران ۲.۵ شب اقامت شبانه دارند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان ادامه داد: یک اثر و یادمان زمانی‌که جهانی می‌شود، علاوه بر محدوده استان، در سطح ملی و بین‌المللی نیز شناخته شده و خود به خود به یک جاذبه گردشگری مهم تبدیل می‌شود.
خاکسار با بیان اینکه بهار و تابستان پیک سفر در استان همدان است، یادآور شد: با توجه به اینکه هگمتانه یک پایگاه جهانی است و استانداردهای جهانی را دارد، می‌تواند سایت چند زبانه و اطلاعات و محتواهای چندزبانه داشته باشد و خدمات متنوع و فناوری‌های نوین ارائه دهد.
افزایش ماندگاری مسافران با ثبت جهانی هگمتانه
وی گفت: در همین رابطه از دو سال گذشته اقدامات را برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری هگمتانه آغاز کردیم و کیوآرکد برای سایت هگمتانه تهیه و یک مرکز تفسیر هگمتانه ایجاد کرده و در اختیار راهنمایان گردشگری قرار دادیم.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان با بیان اینکه راهنمایان گردشگری در این سایت مستقر هستند و اطلاعات تخصصی مربوط به این اثر جهانی را به مسافران و گردشگران ارائه می‌کنند، اظهار کرد: رویدادهای مختلفی را در دست طراحی داریم تا بتوانیم از این طریق گردشگران بیشتری را در ایام پیک سفر به این استان جذب کنیم.
خاکسار با اشاره به اینکه همزمان با ثبت یک اثر جهانی، تمامی اطلاعات مربوط به آن ثبت شده است، افزود: سال گذشته در نیمه سال هگمتانه ثبت جهانی شد که همزمان با پیک سفر در این استان نبود و امیدواریم با رونق گرفتن بازدیدها از این اثر جهانی، هگمتانه به یک مقصد گردشگری در داخل و خارج از ایران تبدیل شود.
رهاورد:
هگمتانه با قدمتی چند هزارساله، یکی از مهمترین میراث تاریخی ایران است که ظرفیت تبدیل شدن به یک قطب گردشگری بین‌المللی را دارد، اما برای رسیدن به این هدف، نیاز به سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی دقیق و معرفی بهتر دارد و در صورت اجرای راهکارهای پیشنهادی، این بنای تاریخی می‌تواند نه‌تنها به جاذبه‌ای پربازدید در ایران تبدیل شود، بلکه به عنوان نمادی از تمدن کهن ایرانی به جهان معرفی شود و با همکاری نهادهای مرتبط و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، این گنجینه فاخر تاریخی به جایگاه واقعی خود در صنعت گردشگری ایران دست یابد.
نظر شما