برای کسب شناخت بیشتر از مدیر تازه منصوب شده با وی تماس گرفتیم تا مصاحبه‌ای تلفنی داشته باشیم و از چگونگی فرآیند انتخاب تا برنامه‌هایش برای بنیاد نخبگان صحبت شد.
نجمه منصوری دانشیار بخش علوم کامپیوتر و عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر طی حکمی طی روزهای گذشته از سوی حسین افشین معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور و رییس بنیاد ملی نخبگان برای هدایت این جایگاه مهم علمی در استان کرمان به عنوان رییس بنیاد استان منصوب شده است.
نیم‌نگاهی به سوابق علمی منصوری نشان می‌دهد که وی باوجود جوان بودن، افتخارات متعددی را در کارنامه علمی در کنار چاپ سه کتاب مرجع دانشگاهی تاکنون داشته است؛ دانش آموخته کارشناسی کامپیوتر از دانشگاه باهنر، کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر از دانشگاه شیراز و دکتری علوم کامپیوتر از دانشگاه باهنر، مدارک دانشگاهی وی به شمار می‌رود و جزو پژوهشگران و دانشمندان پراستناد دو درصد دنیا در سال‌های ۲۰۲۰، ۲۰۲۱ و ۲۰۲۳ بر اساس جدیدترین رتبه‌بندی اعلام شده توسط محققان دانشگاه استنفورد بوده است.
انتخاب به عنوان پژوهشگر برتر استانی (علوم پایه) در سال ۱۴۰۳، دریافت جایزه بانو فاخره صبا (به عنوان پژوهشگر برتر زن در سطح دانشگاه) در سال ۱۴۰۲، برگزیده استاد سرآمد آموزشی در سطح دانشگاه برای سال ۱۴۰۲، برگزیده مدیر گروه برتر در سطح دانشگاه برای سال ۱۴۰۲، دریافت چهاردهمین دوره جایزه افضلی‌پور (دوره دکتری ۱۳۹۸) و مشمول آیین‌نامه "پشتیبانی از فعالیت‌های علمی دانشجویان مستعد تحصیلی کشوری" بودن از سوی بنیاد نخبگان (۱۳۹۷-۱۳۹۸) از جمله دیگر افتخارهای علمی وی بوده است.
منصوری که غیر از این عناوین علمی، مجری طرح‌های پژوهشی خارج از دانشگاه برای صنایع بزرگ و مهم ملی نیز بوده بیش از ۱۵۰ مقاله در نشریات معتبر علمی-پژوهشی داخلی و بین المللی به چاپ رسانده است.
جوان و مسلط
پس وقتی درباره یک جوان در مسئولیت بنیاد علمی نخبگان کرمان صحبت می‌کنیم، منظور فردی بدون سابقه علمی یا صلاحیت نیست بلکه وی در همین سن توانسته شایستگی‌ها و نخبگی خود را در عمل به اثبات برساند تا اینکه مدیریت بنیاد علمی نخبگان را برعهده اش بگذارند و امیدها نیز برای رویکردهای تازه در این عرصه شکل گیرد و بتواند منشا اثر باشد.
وی که از سال ۱۳۹۲ به عضویت هیات علمی دانشگاه شهید باهنر به عنوان یکی از قطب‌های بزرگ و مرجع دانشگاهی کشور درآمده، از جمله جوانانی بوده که در سال‌های قبل، بعد از دریافت کارشناسی ارشد، از حمایت‌های بنیاد علمی نخبگان نیز به سبب طرح‌های علمی و پژوهشی که انجام داده، بهره گرفته و با فعالیت‌های این بنیاد بیگانه نبوده است.
بعد از آنکه در مصاحبه درباره اولویت‌ها و برنامه‌هایش در بنیاد ملی نخبگان کرمان سئوالاتی پرسیدم، درباره نحوه و چگونگی انتخاب وی نیز جویا شدم و برایم جالب بود چطور در این مسئولیت انتخاب شده و خودش هم نقشی داشته یا خیر که پاسخش منفی بود.
وی گفت: قبل از ایام عید تماس گرفتند و مرا برای مصاحبه دعوت کردند و تا زمان مصاحبه اطلاعی از موضوع و علت مصاحبه نداشتم؛ تا اینکه متوجه شدم از گزینه‌های تصدی بنیاد ملی نخبگان هستم و براساس سوابق علمی، مرا دیگران پیشنهاد کرده بودند.
می‌گوید: «درواقع بدون آمادگی قبلی مصاحبه را انجام دادم، اما باتوجه به سوابق علمی و توانمندی‌هایی که مشاهده کردند، این اعتماد را داشتند و این مسئولیت را پیشنهاد کردند».
از همان ابتدای مصاحبه درباره وضعیت جنسیتی نخبگانی که تحت حمایت‌های بنیاد در استان قرار می‌گیرند پرسیدم تا ببینیم ترکیب زن و مرد بودن آنها چگونه است که باوجود آنکه به‌تازگی و در چند روز اخیر در این مسئولیت منصوب شده، پاسخ داد: غیر از برخی طرح‌های بنیاد نخبگان که مخصوص آقایان است مثل طرح نظام وظیفه، در سایر بخش‌ها نسبت ۶۰ به ۴۰ را داریم و ۶۰ درصد افراد مرد هستند.
از نخبه‌شناسی تا نخبه‌گماری
درباره اساس و سرفصل فعالیت‌های بنیادی بنیاد ملی نخبگان معتقد است که این نهاد، نخبگان و افراد مستعد را در عرصه‌های علمی و دانشگاهی شناسایی و حمایت می‌کند؛ افرادی که با طرح‌ها و اقداماتشان مساله و چالشی را حل کرده باشند.
از وی درباره اولویت‌هایش در بنیاد و نوع فعالیت‌ها در بنیاد هم جویا شدم که توضیح داد: فعالیت‌های بنیاد نخبگان را اگر به طور کلی نگاه کنیم، در چند بخش نخبه‌شناسی، نخبه‌گزینی، نخبه‌پروری و نخبه‌گماری خلاصه می‌شود.
«بنیاد ملی نخبگان یکسری آیین نامه‌ها و شیوه نامه‌ها دارد که براساس آنها، افراد مستعد را شناسایی می‌کنند و افراد توانمند در هر عرصه پژوهشی و آموزشی، براساس جدول مشخصی به طور شفاف و واضح باید حدنصاب لازم را کسب کنند که مشمول آن حمایت‌ها شوند».
جایی که هنوز جای کار دارد
منصوری معتقد است حتی شاید باوجود این شاخص بندی‌های مختلف که حاصل بررسی‌های دقیق بوده، نیاز به بررسی‌های کیفی دیگری نیز باشد زیرا احتمال دارد یک نخبه براساس شاخص‌های اعلامی رتبه نیاورد اما واقعا دارای توانمندی‌های خاصی باشد که در نظر است از این نظر هم بتوانیم کاری پیش ببریم.
منصوری معتقد است حتی شاید باوجود این شاخص بندی‌های مختلف که حاصل بررسی‌های دقیق بوده، نیاز به بررسی‌های کیفی دیگری نیز باشد زیرا احتمال دارد یک نخبه براساس شاخص‌های اعلامی رتبه نیاورد اما واقعا دارای توانمندی‌های خاصی باشد که در نظر است از این نظر هم بتوانیم کاری پیش ببریم
توضیح می‌دهد: شاید یک نفر (نخبه) باشد که در قالب ساختار این شیوه نامه‌ها قرار نگیرد، مثلا در کامپیوتر، دانشجویی داریم، معدلش شاید بالا نیست یا المپیادی نبوده و مقاله ای چاپ نکرده اما در عمل برنامه نویس بسیار خبره ای است؛ احتمال دارد با اتکای صرف به این شیوه نامه‌ها شناخته نشود، باید راهکارهای دیگر مثل برگزاری رویداد و مسابقه گذاشت و فرصت داده شود تا این افراد توانمندی خود را نشان و بروز دهند.
درباره وضعیت نخبه پروری می‌گوید که بیشتر فعالیت‌ها به حمایت‌ها بر می‌گردد و اضافه می‌کند: بنیاد تاجایی که بتواند یعنی بضاعت داشته باشد افراد را حمایت و مسیرهایی را برایشان باز و مشخص می‌کند که برای موفقیت قطعا باید این افراد را دلگرم کنیم.
حس تعلق در جوانان این سرزمین
عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر در ادامه دست روی یک کلیدواژه مهم در این بخش می‌گذارد با عنوان «حس تعلق» و تاکید می‌کند: مشکلی که اینک وجود دارد این است که متاسفانه (بخشی از) بچه‌های ما (جوانان) حس تعلقشان به کشور در حال کمرنگ شدن است.
«بیشتر باید با ارتباطی که با این جوانان برقرار می‌کنیم، حس تعلق درون آنان پررنگ شود که آثار زیادی در بخش‌های مختلف خواهد داشت؛ در این صورت حتی مهاجرت آنان نیز کاهش می‌یابد؛ یا حتی اگر مهاجرت کنند، باز از چرخه خدمت برای سرزمین و میهن‌شان خارج نمی‌شود و از توانمندی‌های آنان همچنان می‌توانیم بهره ببریم.
تبدیل فرصت‌ها به دارایی
منصوری درباره وضعیت نخبه‌گماری نیز معتقد است که باید از افراد برجسته تجلیل کنیم تا برای جوانان الگوسازی شود زیرا خیلی بازخورد و حس خوبی خواهد داشت که می‌بینیم فردی به جایگاه بالایی رسیده، با او تماس می‌گیریم، می‌آیند در فضایی صمیمی با جوانان صحبت می‌کنند و می‌بینند این افراد برای کشور وقت می‌گذارند و ارزش قائل می‌شوند؛ این می‌تواند الگوی خوبی باشد.
در این هنگام تاکید می‌کند: همه چیز البته تنها و صرفا تعریف نیست، بعضی وقت‌ها شرایط سخت و فرسایشی می‌شود اما باید تلاش کرد و جلو رفت. به ویژه در شرایط کنونی با این وضعیت، نیازمند بهره گیری از دانش نخبگان و نوآوری‌های علمی هستیم که در مرحله اول چالش‌های استان و بعد کشور را احصا و این فرصت‌ها را به دارایی تبدیل کنیم.
بیشتر باید با ارتباطی که با این جوانان برقرار می‌کنیم، حس تعلق درون آنان پررنگ شود که آثار زیادی در بخش‌های مختلف خواهد داشت؛ در این صورت حتی مهاجرت آنان نیز کاهش می‌یابد؛ یا حتی اگر مهاجرت کنند، باز از چرخه خدمت برای سرزمین و میهن‌شان خارج نمی‌شود و از توانمندی‌های آنان همچنان می‌توانیم بهره ببریم
به گفته وی، گفتن و به زبان آوردن طرح‌ها و ایده‌ها شاید کار سختی نباشد، اما نیازمند این هستیم که خیلی از ارگان‌ها (سازمان‌ها) از این طرح‌ها حمایت کنند و همکاری را نیز داشته باشند که در این صورت به طور مثال بحث مهاجرت برای جوانان، بشود آخرین گزینه، نه اولین راه حل.
از افراد باتجربه استفاده خواهیم کرد
در این زمان از مصاحبه می‌پرسم این مسیر نیازمند رایزنی و تعامل با مدیران عالی استان و همگرایی بیشتر است، شما هم که جوان هستید و تجربه‌های نخست مدیریتی را دارید، چکار می‌خواهید انجام دهید، که پاسخ می‌دهد: قطعا از افراد با تجربه در این مسیر استفاده می‌کنیم؛ با تشکیل هیات‌های اندیشه ورز یا کارگروه‌های مشترک، براساس اولویت‌هایی که داریم مسیری را مشخص کنیم تا به هدف مدنظر برسیم.
دغدغه نخبگی در علوم اجتماعی
در ادامه درباره یک روی دیگر مساله نخبگان می‌پرسم که دغدغه شخصی خودم است و با رییس قبلی نیز آن را در میان گذاشته بودم، می‌گویم انگار در کشور، تعریف نخبگی بیشتر به علوم طبیعی گره خورده حال آنکه علوم اجتماعی پی ساختمان علم است، برای شناسایی نخبگان در علوم انسانی و بهره گیری از آنان چکار باید کرد، چون برای همین تقویت حس تعلق یا دیگر امور نیز نیازمند بهره گیری از همین سرمایه‌های انسانی هستیم.
بنیاد نخبگان چیزی جز نیروی انسانی ندارد؛ دستمان شاید از نظر مالی بسته باشد اما آنچه به بنیاد ارزش می‌دهد، نیروی انسانی است؛ به طور قطع در این مسیر استفاده از علوم اجتماعی می‌تواند در شناسایی، پرورش و هدایت استعدادهای نخبه کمک کند و تاثیر بنیاد را نیز در سطوح فردی و اجتماعی بیشتر و بهتر ببینیم
پاسخ می‌دهد: بنیاد نخبگان چیزی جز نیروی انسانی ندارد؛ دستمان شاید از نظر مالی بسته باشد اما آنچه به بنیاد ارزش می‌دهد، نیروی انسانی است؛ به طور قطع در این مسیر استفاده از علوم اجتماعی می‌تواند در شناسایی، پرورش و هدایت استعدادهای نخبه کمک کند و تاثیر بنیاد را نیز در سطوح فردی و اجتماعی بیشتر و بهتر ببینیم.
منصوری، شناسایی استعدادها و طراحی برنامه‌های حمایتی را مبتنی بر روانشناسی اجتماعی بسیار مهم می‌داند و معتقد است: باید بررسی کرد که چطور می‌شود حمایت انجام داد به طوری که احساس ارزشمندی و استقلال در نخبگان تقویت شود؛ لذا این بخش اهمیت بسیاری دارد.
نظر شما