به گزارش ایرنا، تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی به یکی از جدی‌ترین چالش‌های کشور به‌ویژه در مناطق جنوبی و شرقی ایران تبدیل شده است؛ سیستان و بلوچستان به‌عنوان یکی از خشک‌ترین استان‌های کشور با بحران کم‌آبی، خشکسالی، افت شدید سطح سفره‌های آب زیرزمینی و کاهش بارندگی مواجه است.
این وضعیت، بخش کشاورزی سنتی سیستان و بلوچستان را به‌شدت آسیب‌پذیر کرده است و امنیت غذایی و اقتصادی جوامع روستایی و شهری را تهدید می‌کند؛ به گفته کارشناسان در چنین شرایطی حرکت به سوی شیوه‌های جدید، علمی و کم‌مصرف در حوزه کشاورزی ضرورتی انکارناپذیر است و در این میان توسعه کشت گلخانه‌ای به‌عنوان یک راهکار کلیدی و آینده‌نگر مطرح می‌شود.
کشت گلخانه‌ای با ایجاد محیطی کنترل شده امکان بهره‌وری حداکثری از منابع به‌ویژه آب را فراهم می آورد؛ در گلخانه‌ها، سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و مه‌پاش به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که هدررفت آب به حداقل ممکن برسد.
بر اساس مطالعات انجام‌شده مصرف آب در گلخانه‌ها تا ۸۰ درصد کمتر از کشت سنتی در فضای باز است؛ این ویژگی در اقلیم خشک سیستان و بلوچستان مزیتی حیاتی به‌شمار می‌آید.
همچنین در شرایطی که منابع آب و زمین در این استان محدود است، افزایش بهره‌وری نقش مهمی در تضمین پایداری تولید دارد؛ از طرفی کشت گلخانه‌ای این امکان را فراهم می‌کند که در سطح محدود چند برابر بیشتر از کشت فضای باز محصول برداشت و با کنترل دما و رطوبت امکان تولید در همه فصول سال فراهم شود.
در واقع در کشت گلخانه‌ای وابستگی تولید محصولات به شرایط آب و هوایی کاهش می‌یابد که این موضوع به‌ویژه در مناطقی با تابستان‌های بسیار گرم همچون زاهدان، ایرانشهر و سراوان اهمیت زیادی دارد.
توسعه کشت گلخانه‌ای نه‌تنها به لحاظ زیست‌محیطی و فنی مزایای چشمگیری دارد بلکه از منظر اجتماعی و اقتصادی نیز نقش مهمی در ایجاد اشتغال پایدار ایفا می‌کند به گونه ای که راه‌اندازی هر واحد گلخانه‌ای می‌تواند فرصت‌های شغلی متعددی در زمینه‌های کاشت، داشت، برداشت، بسته‌بندی و بازاریابی محصولات ایجاد کند؛ این فرآیند می‌تواند به مهاجرت معکوس از شهر به روستا منجر شود و از گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی در حاشیه شهرها جلوگیری کند.
توسعه گلخانه‌ها نه‌تنها پاسخی به بحران کم آبی بلکه پلی به‌سوی امنیت غذایی، اشتغال پایدار و توسعه متوازن در استان‌هایی با اقلیم خشک و بیابانی همچون سیستان و بلوچستان است به‌طوریکه می تواند چهره‌ای تازه از پیشرفت و امید در این استان ترسیم کند.
لزوم حمایت بیشتر دولت از کشاورزان برای توسعه گلخانه‌ها
یکی از کشاورزان سیستان و بلوچستانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر اینکه کشت گلخانه‌ای برای وی مانند نور در تاریکی بود، اظهار کرد: در شرایطی که زمین‌های ما دیگر جواب نمی‌داد و آب به سختی پیدا می‌شد با راه‌اندازی یک گلخانه کوچک توانستیم دوباره محصول برداشت کنیم و درآمد داشته باشیم.
محمد شه‌بخش با اشاره به مصرف بهینه آب در گلخانه‌ها افزود: در فضای باز برای یک هکتار گوجه‌فرنگی چندین برابر آب مصرف می‌کردیم ولی در گلخانه با کمترین میزان آب محصول باکیفیت‌تری تولید می‌شود.
این کشاورز تاکید کرد که استقبال کشاورزان سیستان و بلوچستان از کشت گلخانه‌ای در حال افزایش است که برای گسترش آن به حمایت بیشتر دولت و تسهیل در اعطای تسهیلات بانکی نیاز است.
یک کشاورز جوان اهل سیستان نیز از تجربه‌اش در راه‌اندازی گلخانه گفت و خاطرنشان کرد: در ابتدا تصور نمی‌کردم این کار جواب بدهد زیرا همیشه با روش سنتی کار می‌کردیم ولی وقتی گلخانه را راه‌اندازی کردم و دیدم با مقدار آب کم چه محصول خوبی تولید می شود متوجه مزایای این شیوه و بهتر بودن آن شدم.
علی اشترک در گفت و گو با ایرنا ادامه داد: در زمان حاضر خیار و گوجه در گلخانه خود کشت می کنم که زودتر به بازار می‌رسد، کیفیت بالایی دارد و هزینه آن چندان زیاد نیست.
وی تصریح کرد: با توجه به خشکسالی های اخیر در این استان به‌ویژه منطقه سیستان بسیار از کشاورزان تمایل دارند که به سمت کشت گلخانه‌ای بروند زیرا آب کمتری مصرف می‌کند و درآمد بهتر و پایدارتری دارد.
توسعه گلخانه‌ها در اولویت جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان
به گفته رییس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان، با توجه به چالش کمبود آب، توسعه سطح زیرکشت گلخانه‌ها به اصلاح الگوی کشت و افزایش تولید در حوزه کشاورزی کمک می‌کند به همین دلیل توسعه گلخانه ها در اولویت کار این سازمان قرار گرفته است.
علیرضا دهمرده، میزان تولید در گلخانه ها را ۱۰ برابر تولید در فضای باز با ارزش افزوده بالا دانست و افزود: به‌دلیل رویکرد صادرات‌محور محصولات گلخانه‌ای با رونق آن، امکان صادرات محصولات کشاورزی به کشورهای منطقه فراهم و سود خوبی عاید گلخانه‌داران می‌شود.
ایجاد ۱۲۹ هکتار گلخانه در یک سال
رییس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان با اشاره به برنامه های این نهاد برای توسعه کشت گلخانه ای، اظهار کرد: در یک سال اخیر با مشارکت مردم و سرمایه‌گذاری حدود ۲ هزار میلیارد تومانی حدود ۱۲۹ هکتار گلخانه تجاری و کوچک مقیاس خانگی در سطح استان ایجاد شد.
دهمرده با اشاره به اشتغالزایی برای ۲ هزار و ۶۵۰ نفر از محل ایجاد این گلخانه های جدید، خاطرنشان کرد: گوجه‌فرنگی، خیار، فلفل دلمه‌ای، بادمجان، توت فرنگی، سبزی برگی و گل رز عمده محصولات تولیدی گلخانه‌های سیستان و بلوچستان است که بخش قابل توجهی از آنها نظیر گوجه فرهنگی به خارج کشور صادر می‌شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان، تغییر الگوی کشت از فضای باز به بسته را از مهمترین اولویت‌های بخش کشاورزی این استان دانست و گفت: کشت‌های گلخانه‌ای و توسعه آن با توجه به مزیت‌هایی از جمله افزایش چند برابری میزان تولید، اشتغال و درآمد فعالان بخش کشاورزی از مهمترین راهکارها و روش‌های میان‌بر برای تحقق جهش تولید و تامین امنیت غذایی پایدار در استان‌های مستعد از جمله سیستان و بلوچستان است.
دهمرده از علاقه‌مندان به احداث گلخانه خواست که سطوح بالاتری را برای احداث گلخانه انتخاب کنند تا ضمن افزایش درآمد در آینده امکان صادرات محصولات خود را داشته باشند.
به گفته وی، برای تامین اعتبار مورد نیاز این طرح تسهیلات ارزان قیمت و کمک‌های بلاعوض به روستاییان پرداخت خواهد شد.
به گزارش ایرنا، سالانه بیش از چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تن محصولات زراعی، باغی، شیلاتی و دامی در سیستان و بلوچستان تولید می‌شود که حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار تن از آن محصولات زراعی و باغی است.
سطح کشت گلخانه ای در این استان بیش از ۵۰۰ هکتار با نزدیک به ۱۰۰ هزار تن محصول است.
نظر شما