به گزارش ایرنا، سیستان و بلوچستان، استانی که همواره با چالشهای فراوانی چون تحریمهای اقتصادی، بحرانهای امنیتی و کمبود زیرساختها دست و پنجه نرم کرده، اکنون به یکی از موفقترین مناطق کشور در عبور از بحرانها تبدیل شده است. در این میان، بازارچههای مرزی که تعدادشان به ۱۸ عدد میرسد، به نماد مقاومت اقتصادی تبدیل شدهاند و با وجود امکانات حداقلی، توانستهاند رکوردهایی در تجارت مرزی به ثبت برسانند که در تاریخ اقتصادی استان و حتی کشور بینظیر است.
در سالهای اخیر، تحریمها و بحرانهای جهانی، فشار زیادی بر اقتصاد ایران وارد کرده اما در دل این شرایط سخت، بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان به نقطه قوتی تبدیل شدهاند که نه تنها راهی برای عبور از تحریمها فراهم کردهاند، بلکه توانستهاند با ایجاد اشتغال و تأمین کالاهای اساسی، زندگی مرزنشینان را بهبود بخشند در حقیقت، این بازارچهها نقش مهمی در تقویت اقتصاد محلی و همچنین مقابله با فشارهای اقتصادی ایفا میکنند.
این بازارچهها که در امتداد مرزهای مشترک با پاکستان و افغانستان قرار دارند، به عنوان دروازههای تجاری عمل میکنند؛ در حالیکه بسیاری از مناطق مرزی به دلیل شرایط تحریمی و اقتصادی در رکود به سر میبرند، سیستان و بلوچستان با بهرهگیری از ظرفیتهای این بازارچهها، توانسته دستاوردهای قابل توجهی را ثبت کند، این دستاوردها نه تنها در سطح ملی، بلکه در سطح منطقهای نیز تاثیرات عمیقی بر معیشت مردم و اقتصاد کشور گذاشته است.
استاندار سیستان و بلوچستان با رویکردی مبتنی بر بهرهگیری از مزیتهای جغرافیایی، مردمیسازی تجارت مرزی و اصلاح رویههای ناکارآمد، بازارچههای مرزی را به ابزاری برای تثبیت جمعیت در مرز، ارتقای امنیت و افزایش تابآوری اقتصادی مناطق محروم بدل کرده است
بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان در سال ۱۴۰۳ موفق شدند رکوردهایی جدید در صادرات و واردات به ثبت برسانند که این دستاوردها نشاندهنده موفقیت راهبردهای تجاری این مناطق و نقش کلیدی آنها در تقویت اقتصاد مرزی و ملی است.
از سوی دیگر، تحرکات این بازارچهها در مواجهه با تحریمها و بحرانهای جهانی، الگوی جدیدی از توسعه اقتصادی در مناطق مرزی ایران ایجاد کرده که میتواند برای سایر استانها و مرزهای کشور نیز مورد استفاده قرار گیرد.
تحولات اقتصادی در سیستان و بلوچستان، دیگر به وعدهها محدود نمیشود، امروز شاخصها سخن میگویند؛ از رشد صادرات در بازارچههای مرزی گرفته تا رونق تجارت کولهبری و زنده شدن امید در دل مرزنشینان سرزمین نخل و آفتاب، این استان، در دل تحریم و بحران، از مرزها برای ساختن فرصت بهره گرفته و با تکیه بر اراده مردم و تدبیر مدیران، الگویی نوین از توسعه ارائه داده است.
در این میان، نقش دولت و استاندار سیستان و بلوچستان در پیگیری مطالبات مرزی قابل توجه است؛ استاندار با جدیت موضوع حذف استان از طرح تهلنجی و ملوانی را در سطح ملی دنبال و طرح ویژهای برای بهرهبرداری هدفمند از مرزها را تدوین و صراحتاً اعلام کرده که اقتصاد مرزی نهتنها راهکار برونرفت از محرومیت بلکه فرصتی برای توسعه پایدار و تحقق عدالت اجتماعی است.
همافزایی میان استاندار سیستان و بلوچستان و نمایندگان مجلس نیز این مسیر را هموارتر کرده است؛ بیجار با رویکردی مبتنی بر بهرهگیری از مزیتهای جغرافیایی، مردمیسازی تجارت مرزی و اصلاح رویههای ناکارآمد، بازارچههای مرزی را به ابزاری برای تثبیت جمعیت در مرز، ارتقای امنیت و افزایش تابآوری اقتصادی مناطق محروم بدل کرده است.
رکوردشکنی اقتصادی در دل بحران/ دور زدن تحریمها با تجارت مرزی
در حالیکه تحریمهای اقتصادی فشار زیادی بر اقتصاد کشور وارد کرده، عملکرد بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان در سال ۱۴۰۳ نشاندهنده تحولی بزرگ در عرصه تجارت مرزی است، صادرات از این بازارچهها با رشد ۶.۳ درصدی، از ۱۲۷ هزار کشنده در سال ۱۴۰۲ به ۱۳۵ هزار کشنده در سال ۱۴۰۳ رسید و ارزش کل صادرات نیز به ۱.۴ میلیارد دلار با حجم سه میلیون تن کالا رسید که ۶۰ درصد از کل صادرات استان را تشکیل میدهد.
در بخش واردات، ورود ۹۶ هزار رأس دام و لاشه و افزایش ۱۱ میلیون دلاری تجارت کولهبری با سود ۲۲۰ میلیارد ریالی برای فعالان این حوزه، از دیگر نقاط برجسته عملکردی است که این آمار نشان میدهد که بازارچههای مرزی نه تنها از نظر حجم صادرات بلکه از نظر ارزش تجاری نیز به پیشرفتهای چشمگیری دست یافتهاند.
بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای اقتصادی در منطقه شناخته میشوند که قادر به تأمین کالاهای مورد نیاز کشور در شرایط تحریمی هستند
یکی از ویژگیهای مهم این بازارچهها، انعطافپذیری آنها در مواجهه با بحرانهاست؛ در حالیکه سیلابهای ابتدای سال ۱۴۰۳ موجب ویرانی برخی از بازارچهها شدند، با تلاش و همت مرزنشینان و حمایتهای مسوولان، این خسارات جبران شد و در نیمه دوم سال رکوردهای جدیدی در صادرات و واردات به ثبت رسید که این موضوع نشاندهنده قدرت سازگاری و پویایی مدل تجاری بازارچههای مرزی در مقایسه با پروژههای کلان و پرهزینه است.
بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان در حالیکه با کمبود زیرساختهای مدرن و تحریمها دست و پنجه نرم میکنند، به ابزاری مؤثر برای دور زدن تحریمها و تأمین کالاهای اساسی تبدیل شدهاند، این بازارچهها نه تنها باعث تقویت تجارت مرزی شدهاند، بلکه با تأمین اقلامی چون برنج، دام زنده، میوههای گرمسیری و چای به بهبود معیشت مرزنشینان کمک کردهاند.
این روند نه تنها به نفع مردم منطقه است، بلکه به تأمین نیازهای اقتصادی کشور نیز کمک شایانی کرده است در حقیقت، بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای اقتصادی در منطقه شناخته میشوند که قادر به تأمین کالاهای مورد نیاز کشور در شرایط تحریمی هستند؛ این بازارچهها با فراهم آوردن امکان تجارت کالاهای اساسی، به نفع تمامی کشور عمل و توانستهاند جایگاهی ویژه در اقتصاد کشور پیدا کنند.
ایجاد اشتغال پایدار و ارتقای معیشت مرزنشینان
یکی از دستاوردهای مهم بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان، ایجاد اشتغال مستقیم برای هزاران نفر از مرزنشینان است، این بازارچهها با فراهم کردن فرصتهای شغلی در زمینههای مختلف همچون تجارت، حمل و نقل و خدمات، به رونق اقتصاد محلی کمک کردهاند. اشتغالزایی در این مناطق نه تنها به بهبود معیشت خانوادهها کمک کرده، بلکه باعث شده که جمعیت مرزنشین در این نواحی باقی بمانند و از مهاجرت به سایر مناطق جلوگیری شود.
این اشتغالها همچنین موجب افزایش امنیت در مناطق مرزی شده است، زیرا مردم محلی به دلیل درآمد پایدار، انگیزه بیشتری برای حفظ امنیت و همکاری با نهادهای امنیتی دارند؛ بازارچههای مرزی با ایجاد فرصتهای شغلی، به تثبیت جمعیت در مناطق مرزی و تقویت حس مسوولیتپذیری در میان مرزنشینان کمک کردهاند.
بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان، به عنوان یک مدل موفق در مدیریت بحرانهای اقتصادی و تحریمی، توانستهاند نشان دهند که در دل بحرانها نیز میتوان با هوشمندی و اراده، به موفقیتهای بزرگ دست یافت
اما با وجود این دستاوردهای چشمگیر، بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان هنوز با چالشهای متعددی روبهرو هستند، که میتوانند مانع از توسعه بیشتر این بازارچهها شود، علاوه بر این، کمبود زیرساختهای مدرن مانند انبارهای سردخانهای، شبکههای حمل و نقل کارآمد و بیمههای تجاری از دیگر مشکلات موجود هستند که باید برای رفع آنها اقدامات لازم انجام شود.
بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان، به عنوان یک مدل موفق در مدیریت بحرانهای اقتصادی و تحریمی، توانستهاند نشان دهند که در دل بحرانها نیز میتوان با هوشمندی و اراده، به موفقیتهای بزرگ دست یافت.
این بازارچهها نه تنها در افزایش تجارت و صادرات موثر بودهاند، بلکه به ایجاد اشتغال پایدار و بهبود معیشت مرزنشینان کمک کردهاند و مدل موفق این بازارچهها میتواند الگویی برای دیگر مرزهای کشور باشد و به عنوان یک راهکار عملی برای عبور از چالشهای اقتصادی، به کار گرفته شود.
اکنون سیستان و بلوچستان نه تنها از ظرفیتهای مرزی برای خود بهره میبرد، بلکه با اتصال به بازارهای افغانستان، پاکستان، حوزه خلیج فارس و دریای عمان، به نقطه پیوند اقتصاد ملی با منطقه و فرامنطقه تبدیل شده است. تجربهای که اگر با حمایتهای زیرساختی و مقررات پایدار همراه شود، میتواند برای کل مرزهای ایران الهامبخش باشد.
بیشتر بخوانید:
سود مرز برای مرزنشینان سیستانی؛ ۶۵۰۰ سفره رنگینتر از قبل
مرز ریمدان؛ گذرگاه رویایی تجارت بینالمللی با آسیای شرقی
بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان؛ پل طلایی به سوی تجارت بینالمللی
بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان؛ فرصتی طلایی برای دور زدن تحریمها و ایجاد اشتغال پایدار
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان گفت: وجود ۱۸ بازارچه مرزی در این استان سدی در برابر تحریمها و پلی به سوی رونق و اشتغال به شمار میرود.
داوود شهرکی در گفتوگو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: سیستان و بلوچستان بالاترین نرخ بیکاری کشور با ۱۴ درصد را دارا بوده که در این بین عدم استفاده از ظرفیتهای استان به ویژه توانمندیهای مرزی میتواند تهدید جدی برای منطقه باشد.
وی در خصوص طرح ارتقای معیشت مرزنشینان از طریق مبادلات خرده فروشی در بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان، افزود: در سه سال گذشته صادرات با احتساب ترانزیت ماده ۱۱۶ به ترتیب یک میلیون ۶۰۵ هزار دلار، ۲ میلیون و ۳۲۶ هزار دلار و ۲ میلیون و ۳۰۹ هزار دلار و صادرات بدون احتساب ترانزیت ماده ۱۱۶ نیز به ترتیب ۳۲۷ میلیون دلار، ۴۰۶ میلیون دلار و ۳۸۷ میلیون دلار بوده است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان ادامه داد: این استان با دارا بودن معادل ۱۱.۵ درصد کل کشور و جمعیت ۳.۳ میلیون نفر معادل سه درصد کل کشو و همچنین همجواری با کشورهای افغانستان، پاکستان، کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان و داشتن مرز زمینی معادل یکهزار و ۲۰۰ کیلومتر با این کشورها و حدود ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی، فرصت و مزیت قابل توجهی برای اقتصاد کشور و این استان دارد.
وی اظهار کرد: نزدیک به ۴۵۰ هزار خانوار معادل ۵۰ درصد جمعیت سیستان و بلوچستان مرزنشین بوده که متاسفانه طبق بررسیها به شغل سنتی مردم که همان مبادلات مرزی بوده مشغول نیستند و سطح زندگی و همچنین معیشت مردم را تحت تاثیر قرار داده که با توجه به تهدیدات دشمنان و اصرار بر ادامه تحریمهای اقتصادی مرزهای زمینی به خصوص همجواری با کشورهای پاکستان و افغانستان میتواند در تامین اقلام اساسی نظیر برنج، دام زنده، چای و میوههای گرمسیری ارتقای معیشت مردم نقش موثر ایفا کند.
بازارچههای مرزی در خط مقدم مقابله با تحریم و رونق اقتصاد
شهرکی گفت: سیستان و بلوچستان دارای ۱۸ بازارچه مرزی شامل هشت بازارچه رسمی، هفت بازارچه غیر رسمی و سه بازارچه خرده فروشی با کشورهای پاکستان و افغانستان بوده که فارغ از تبادلات تجارت رسمی میتواند با انجام معادلات مرزی معیشت مرزنشینان نقش مباشری داشته باشد.
وی تاکید کرد: در سال ۱۴۰۰ بر اساس توافق بین ۲ کشور ایران و پاکستان مقرر شد بازارچههای خرده فروشی مشترک بین ۲ کشور ایجاد شود که ۲ کشور با صرف هزینه و اعتبار اقدام به ساخت بازارچه در مناطق پیشین کهک و ریمدان کردند.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان ادامه داد: در هر بازارچه تعداد ۳۴ غرفه در سمت ایران و ۳۴ غرفه در سمت پاکستان آماده فعالیت شدند که به دلیل عدم تدوین رویه شفاف و روان فارغ از ضوابط تجارت کلان مانع فعال شدن این بازارچهها شد.
سیستان و بلوچستان دارای ۱۸ بازارچه مرزی شامل هشت بازارچه رسمی، هفت بازارچه غیر رسمی و سه بازارچه خرده فروشی با کشورهای پاکستان و افغانستان است
وی افزود: علاوه بر این در سایر بازارچههای مرزی نیز همزمان با مبادلات تجاری پیله وران و صادرات ماده ۱۱۶ قانون امور گمرکی امکان فعالیت خرده فروشی نیز میتواند فراهم شود.
شهرکی خاطرنشان کرد: ایجاد اشتغال پایدار و سریع و درآمد مستمر برای مرزنشینان مناطق مرزی استان، تقویت کسب و کارهای مناطق مرزی و ارتقای معیشت مرزنشینان، ماندگاری جمعیت در مناطق مرزی و کمک به ایجاد امنیت، توسعه اقتصادی مرز با ایجاد زیرساختهای تجاری مهم مناطق مرزی و رشد مناطق مرزی از لحاظ جایگاه اقتصادی و اجتماعی تر در افراد و توسعه حمل و نقل در این مناطق و ارائه خدمات مرتبط، شناسایی ظرفیتهای منطقهای برابر توانمندیهای منطقهای و استفاده بهینه مردم و ساکنان نواحی مرزی از فرصتهای مرزی از جمله مزایای اجرای طرح فعالیت در بازارچههای مرزی است.
وی گفت: تبدیل تهدیدهای امنیتی مرزی به فرصتهای اقتصادی و تجاری در مناطق مرزی، رضایتمندی ساکنان نواحی مرزی از تسهیلات قائل شده دولت و توسعه روابط مرزشینان دو سوی مرز با یکدیگر با فعال شدن تجارت مرزی و بهرهبندی مرزشینان از مزایای درآمدی مرز، تامین کالا با قیمت مناسب برای خانوارهای مرزنشین و تعریف نقش برای جمعیت مرزنشینی، کمک به بیاثر کردن تحریمهای ناجوانمردانه استکبار جهانی و رشد تجارت همسایگان، تامین اقلام اساسی مورد نیاز استان و حتی کشور مانند برنج دام و میوههای گرمسیری مانند انبه و موز از دیگر مزایای اجرای طرح فعالیت در بازارچههای مرزی به شمار میرود.
توسعه اقتصاد مرزی سیستان و بلوچستان در دستور کار است
استاندار سیستان و بلوچستان با بیان اینکه توسعه اقتصاد مرزی و بهرهگیری از ظرفیتهای متنوع این منطقه در دستور کار است، بر نقش تسهیلگر مجلس شورای اسلامی در پیشبرد طرحهای توسعهمحور این استان تاکید کرد.
منصور بیجار در دیدار با محمد نور دهانی، نماینده مردم حوزه انتخابیه سراوان در مجلس شورای اسلامی، توسعه اقتصاد مرزی و بهرهگیری از ظرفیتهای متنوع این منطقه را از جمله برنامههایی عنوان کرد که تدوین طرحهای اجرایی آن در ستاد ملی توسعه سیستان و بلوچستان در دست اقدام است و مجلس میتواند تسهیلگر روند اجرای آن باشد.
وی از همافزایی مطلوبی که میان مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان و مجموعه دولت برای پایداری توسعه در این استان شکل گرفته، ابراز خرسندی کرد.
استناندار سیستان و بلوچستان افزود: اصلاح برخی رویهها و توجه ویژه به وضعیت استان در کمیسیونهای مختلف مجلس شورای اسلامی، عدالت اجتماعی و بهبود وضعیت این منطقه را در پی خواهد داشت.
نماینده مردم حوزه انتخابیه سراوان در مجلس شورای اسلامی نیز در این دیدار ضمن قدردانی از تلاشهای استاندار، بر ضرورت تعامل هرچه بیشتر دولت و مجلس برای پیشبرد پروژههای کلیدی منطقه تاکید کرد.
تمرکز بر ظرفیتهای مرزی؛ راهکار استاندار برای تقویت اقتصاد سیستان و بلوچستان
استاندار سیستان و بلوچستان از پیگیریهای جدی و مستمر برای بهرهبرداری از ظرفیتهای اقتصادی استان به ویژه در مرزها، خبر داد.
منصور بیجار در گفتوگو با خبرنگار ایرنا از تلاشها برای حل مشکلاتی چون حذف سیستان و بلوچستان از طرح تهلنجی و ملوانی در راستای تقویت اقتصاد مرزی خبر داد.
وی عنوان کرد: در حوزه اقتصادی، با توجه به ظرفیتهای موجود در سیستان و بلوچستان، مجوزهای بسیار خوبی اخذ کردهایم هرچند که مشکلات ناشی از تمرکزگرایی در کشور و برخی تنگنظریها باعث تغییراتی در استان شده بود، اما با پیگیریهای محکم ، این مسائل همچنان ادامه دارد و به طور جدی در حال پیگیری هستیم.
استاندار سیستان و بلوچستان تصریح کرد: یکی از نمونههای مهم این پیگیریها، موضوع حذف استان از طرح تهلنجی و رویه ملوانی است که علیرغم ابلاغ قانون و مصوبه دولتی، متأسفانه استان از آن خارج شده بود این مساله را به طور مستقیم با رئیسجمهور پیگیری کردیم و امیدواریم در مدت کوتاهی بتوانیم این مشکل را حل کنیم.
وی بیان کرد: در خصوص استفاده از ظرفیتهای مرزی سیستان و بلوچستان، طرح ویژهای تهیه شده که به ساختارهای زیرمجموعه ابلاغ شده امیدواریم در ۲ هفته آینده بتوانیم این طرح را نهایی کرده و از این ظرفیتها بهرهبرداری کنیم تا در شرایط سخت اقتصادی کنونی، بتوانیم این ظرفیتها را به سود استان و کشور تبدیل سازیم.
صادرات بیشاز ۳۸۷ میلیون دلار کالا از گمرکات سیستان و بلوچستان
سرپرست ناظر گمرکات سیستان و بلوچستان گفت: ۲ میلیون و ۹۸ هزار تن کالا به ارزش ۳۸۷ میلیون و ۱۳۲ هزار دلار در سال گذشته از طریق گمرکات استان صادر شده است.
قربان کریمی در گفتوگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در این مدت صادرات گمرکات سیستان و بلوچستان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزنی هفت درصد و از لحاظ ارزش چهار درصد کاهش داشته است.
به گفته وی؛ عمده اقلام صادراتی از سیستان و بلوچستان شامل کلینکر، سیمان، زغال سنگ حرارتی، نخود خام، میوه و سایر محصولات کشاورزی بوده است.
سرپرست ناظر گمرکات سیستان و بلوچستان در خصوص کشورهای مقصد صادراتی، بیان کرد: کشورهای پاکستان با ۲۶۳ میلیون دلار، افغانستان با ۳۳ میلیون دلار، چین با ۲۶ میلیون دلار و هند با ۲۵ میلیون دلار، مهمترین مقاصد صادراتی کالاهای استان بودهاند.
وی در خصوص واردات از طریق گمرکات سیستان و بلوچستان گفت: پارسال ۲ میلیارد و ۲۲۱ میلیون دلار کالا به وزن یک میلیون و ۴۷۰ هزار تن از طریق گمرکات استان وارد شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر ارزش ۲۳ درصد افزایش و از نظر وزنی ۱۳ درصد کاهش داشته است.
کریمی مهمترین کالاهای وارداتی گمرکات سیستان و بلوچستان را برنج، گندم، ذرت دامی، کنجد، دام زنده، گوشت، انبه، پارچه و لاستیک اتومبیل برشمرد و افزود: در این مدت چین با ۶۲۹ میلیون دلار، پاکستان با ۴۷۵ میلیون دلار، هند با ۳۱۶ میلیون دلار، روسیه با ۱۱۲ میلیون دلار و امارات متحده عربی با ۹۸ میلیون دلار، به ترتیب پنج کشور مبداء واردات از طریق گمرکات استان بودهاند.
رکورد شکنی تجارت در بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان؛ صادرات ۱۲۴ هزار کشنده
مدیر بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه با رونق تجارت در بخش حمل و نقل کالا در مرزهای استان رکورد شکنی و افتخارآفرینی شده است، گفت: صادرات از بازارچههای مرزی به بیش از ۱۲۴ هزار کشنده و حدود ۱۶ هزار وانت به وزن حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن رسید.
مبین علی میر در گفتوگو با خبرنگار ایرنا، اظهار کرد: حدود ۹۴ هزار راس دام و لاشه وارد کشور شده که نقش بسزایی در تامین گوشت کشور داشته و تعداد تردد انجام شده به بازارچهها به بیش از ۲۸۵ هزار تردد رسیده است.
وی افزود: واردات به روش کولبری به بیش از هفت میلیون دلار رسید و در حوزه تجارت نیز علاوه بر کشورهای افغانستان، پاکستان، ازبکستان، ترکمنستان، امارات و تعدادی محموله نیز به مقصد میلک از کشور چین و سایر کشورها ترانزیت شده است.
مدیر بازارچههای مرزی سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: مرحله سوم پرداخت سود حاصله برای حدود ۶ هزار خانوار مرزنشین استان تا پایان اسفندماه جاری واریز خواهد شد.
وی ادامه داد: بازارچههای مرزی با داشتن حداقل نیرو و امکانات به قطب تجاری و اقتصادی در سطح سیستان و بلوچستان و کشور مبدل شده است.
نظر شما