به گزارش ایرنا، صدای هلهله دوستداران ورزش کشتی باچوخه امروز نیز همانند سال های گذشته به آسمان برخاست و تشویق های مردم با صدای قوشمه و در کنار آن رقابت چوخه کاران در گود چشمه زینل خان شور و هیجان خاصی به این منطقه بخشیده است.
شور و هیجانی که هر ساله ورزش دوستان زیادی را از سراسر کشور به گود زینل خان می کشاند و از پلاک خودروهای اطراف این گود پیداست که از شمال و جنوب کشور نیز برای تماشای این ورزش تاریخی آمده اند.
انگار عشق به کشتی باچوخه محدود به خراسان شمالی نیست و از سراسر کشور این ورزش تاریخی هوادار دارد به گونه ای که امسال نیز دست کم ۵۰ هزار نفر برای تماشای این رویداد ورزشی سنتی گردهم آمدند.
امسال کشتی با چوخه اسفراین همانند سال های پیش از کرونا 14 فروردین و ۱۰ روز زودتر از سال گذشته آغاز شد.
نحوه اجرای مسابقات کشتی با چوخه
مسابقه کشتی با چوخه در اصل رقابتی بدون مدت زمانی مشخص بوده‌است و وقتی فردی در آن پیروز میدان اعلام می‌شده که بتواند سه بار تخت پشت یا شانه‌های حریفش را به زمین برساند. اما مسابقه‌های امروزی این رشته در وقت ۱۰ دقیقه‌ای برگزار می‌شود که اگر در پایان پیروزی نداشته باشد، سرنوشت برنده به وقت اضافی پنج دقیقه‌ای موکول خواهد شد.
اجرای فن در خاک و گرفتن زیر زانوی حریف خطا محسوب می‌شود و کُشتی گیران در چهار یا پنج وزن دسته‌بندی می‌شوند. چوخه کاران در چهار وزن ۷۰، ۸۰، ۹۰ و بالای ۹۵ کیلوگرم به مصاف یکدیگر می‌روند و گاه در اوزان ۶۵، ۷۵، ۸۵ و ۸۵+ کیلوگرم نیز رقابت میان شرکت کنندگان برگزار می‌شود.
کشتی گیران آستین‌ها را تا آرنج بالا می‌زنند، کمربندی پارچه‌ای به میان می‌بندند و چوخه را برای آنکه مانع فعالیت دست و پا نشود بر می‌گردانند و زیر کمربند محکم می‌کنند؛ شلوار را نیز تا زانو بالا می‌زنند و با پاهای برهنه زیر نظر داوران کشتی می‌گیرند.
در کشتی با چوخه کسی پیروز است که پشت حریف را به خاک برساند.
وسایل و ابزار کشتی باچوخه
چوخه، که جامه پشمین چوپانان و برزگران و در واقع پوشاک قدیمی ترک‌ها بوده است. چوخه در زمان‌های پیشین پالتویی ضخیم و مقاوم و دارای آستین بوده، ولی امروزه به یک جلیقه کتانی بدون آستین تبدیل شده‌است.
کمربند، شالی که بر روی چوخه به دور کمر بسته می‌شود و بدن را محکم نگه می‌دارد و دامن چوخه را به دور آن می‌پیچند.
شلوارک، که همانند شلوارک کشتی پهلوانی می‌باشد، با این تفاوت که کمی به طرف بالا تا می‌شود.
پارچه چوخ از پشم بافته می شود، کشتی گیران و پهلوانان می‌بایست پالتوی چوخ را در هنگام مبارزه کشتی به تن می‌کردند و این از قوانین اولیه کشتی محسوب می‌شد و از این لحاظ کشتی را چوخه نام نهادند و این کشتی به کشتی چوخه شهرت یافت. لباس چوخه در آن روزگار مقاوم‌ترین لباس عشایر کرد شمال خراسان بود به‌طوری‌که هیچ پارچه دیگری مثل پارچه چوخه در مبارزه کشتی گیران دوام نمی‌آورد.
میدان کشتی با چوخه
کشتی روی خاک نرم یا چمن و با حضور انبوه تماشاگرانی از زن و مرد و پیر و جوان برگزار می‌شود.
میدان کُشتی که دایره‌ای است و اجرای کشتی به شکل سنتی و بدون کلیشه انجام می‌شود. تمام زیبایی کشتی با چوخه برگزاری آن به شکل سنتی است که می‌تواند برای تمام قشرها و رده‌های سنی جذابیت داشته باشد.
کشتی با چوخه همیشه در فضای باز و دل طبیعت و اماکن تفریحی و روی خاک نرم یا چمن برگزار می‌شده‌است. ضروری است در حال حاضر نیز تا جایی که امکان دارد این امر لحاظ شود.
دست دادن قبل از کشتی نیز از زیبایی‌های این ورزش است، گودهای کشتی سنتی و معروف در شهرهایی مثل قوچان، اسفراین و ریواده نظیر گودهای رهورد و سلطان زیرابه و چشمه زینل خان و ججو الگوهای بسیار بارزی برای این مورد است.
موسیقی در کشتی باچوخه
دُهُل و سورنا از جمله آلات موسیقی هستند که در کشتی با چوخه بکار می رود که با نواختن آن توسط بخشی‌ها، کشتی‌گیر حول میدان کشتی به حرکت در می‌آید و خود را گرم می‌کند و برای مسابقه آماده می‌شود.
نوای دُهُل و سورنا که همان ریتم جنگ است، بانگ آوازی نیز برای خبر کشتی است و از مردم می‌خواهد که جمع شوند و با دل و جان به تماشای کشتی بپردازند.
با نواختن دُهُل و سرنا توسط بخشی‌ها، کشتی گیران حول میدان کشتی به حرکت در می‌آیند و خود را گرم می‌کنند و برای مسابقه آماده می‌شوند. نوای دهل و سورنا بانگ آوازی نیز برای خبر کشتی است و از مردم می‌خواهد که جمع شوند و با دل و جان به تماشای کشتی بنشینند.
۲ نوازنده سرنا و دهل با نواختن موسیقی حال و هوای خاصی به ورزش کشتی می‌دهند، در حین کشتی نوای سرنا و دهل یا قشمه و دهل بخشی‌ها با ریتم خاصی شروع شده و به تدریج که کشتی اوج می‌گیرد ریتم آن نیز تندتر می‌شود و وقتی زورآزمایی کشتی گیران به اوج می‌رسد و بر سرعت چوب طبل و سرنا می‌افزایند.
کشتی سنتی با چوخه خراسان شمالی از ورزش‌های پرطرفدار این خطه است که در سال ۸۷ به عنوان میراث معنوی در فهرست آثار ملی میراث ناملموس ثبت شده است.
نظر شما