به گزارش روز سه شنبه ایرنا، آذربایجان شرقی به خصوص تبریز پس از تهران دومین استان صاحب موزه های فراوان است که اتفاقا به لحاظ تاریخ و قدمت نیز دومین موزه قدیمی ایران پس از موزه تهران به نام موزه آذربایجان در تبریز و در جوار مسجد کبود واقع شده و همه ساله جزو سه مکان پربازدید این استان ثبت می شود.
به گفته معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان شرقی ۸۴هزار نفر از موزه های استان در ایام تعطیلات نوروزی سال جاری بازدید کردند که موزه های عمارت شهرداری تبریز و موزه آذربایجان بیشترین تعداد بازدید کننده را بین موزه های استان ثبت کردند.
تاکنون بیش از چهار هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی در آذربایجان شرقی شناسایی شده است که از این تعداد ۲ هزار و ۲۵ مورد به ثبت ملی رسیده و علاوه بر آنها تعداد هفت اثر و بنای تاریخی نیز در فهرست آثار جهانی ثبت شده است.
۳۰ هزار قطعه با ارزش تاریخی در موزه های آذربایجان شرقی نگهداری می شود و ۱۵ موزه زیر پوشش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، ۱۹ موزه در اختیار سازمان ها و دستگاه های اجرایی، پنج موزه تحت مدیریت بخش خصوصی و چهار موزه مشارکتی فعالیت دارند که در کنار آنها تعداد یازده موزه نیز توسط مجموعه داران با مجوزهای رسمی اداره می شود.
تنوع موزه های آذربایجان شرقی تنها به لحاظ کمیت نبوده بلکه به لحاظ کیفیت نیز آثار تاریخی کهن کشور از دوره های مختلف تاریخی در این موزه ها نگهداری می شود و تعدادی از این موزه ها متعلق به بخش خصوصی است.
موزه عصر آهن
سایت موزه عصر آهن شاید بیشتر از این‌که یک موزه باشد، گورستانی از آثار باستانی و مدفن انسان‌ها در دوران عصر آهن است.
این محوطه باستانی با قدمتی بیش از سه هزار و ۵۰۰ سال در یک عملیات خاکبرداری سال ۱۳۷۶ در تبریز کشف شده و پس از انجام کاوش و مرمت‌ها به عنوان نخستین موزه‌ی صحرایی ایران در سال ۱۳۸۶ در معرض دید عموم قرار گرفت.
تعداد ۳۸ گور از انسان‌هایی که به صورت جنینی دفن شده‌اند به همراه اشیای مختلفی چون سفال، ابزارآلات جنگی، جواهرات و ... در این محوطه باستانی کشف شده که هر یک بی شک دارای داستانی شگف انگیز است.
موزه قاجار
موزه کهن قاجار تبریز ،در محله ششگلان که یکی از محلات قدیمی این شهر که به"دارالسلطنه"معروف بوده ،قرار دارد.
در دوره قاجار عمارت های بسیار زیبایی در این محله احداث شده که خانه امیر نظام گروسی (موزه قاجار) یکی از با ارزش ترین بازمانده های خانه های تاریخی بوده که هنوز هم با صلابت و عظمت خاص ،خودنمایی می کند .
این خانه که اکنون از آن به عنوان موزه قاجار استفاده می شود در دوره ناصرالدین شاه و در زمان پیشکاری امیر نظام گروسی و توسط وی بنا شده است .
دلیل انتخاب این بنا به عنوان موزه قاجار اهمیت دارالسلطنه تبریز در دوره قاجار بوده است .
در اوایل دوره قاجار در زمان عباس میرزا، تبریز شهر ولیعهدنشین گردید و پس از آن نیز جانشینان سلاطین قاجار در این شهر مستقر شده و به هنگام رسیدن به سلطنت به پایتخت عزیمت می کردند.
عمارت امیرنظام در ۲ طبقه و با زیر بنای ۱۵۰۰متر مربع ساخته شده است.
ساختمان مشتمل بر ۲ حیاط اندرونی و بیرونی بوده که باغچه ها و حوضها، زیبایی آن را دو چندان می کند .
۱۶ ستون با سرستون های زیبا ایوان سراسری را نگهداشته اند، در طبقه بالا پنجره های مشبک ارسی با شیشه های رنگی ، گچبری های نمای شمالی و جنوبی ، آینه کاری ها و گچبری های تالارهای داخلی و طنبی ها به زیبایی مجموعه می افزایند.
در زیرزمین حوض خانه وسیعی وجود داشته که یکی از زیباترین قسمتهای بنا بوده ،ستونهای استوار حوضخانه و آجرکاری سقف آن بسیار چشمگیر است .
موزه قاجار همچنین شامل یازده تالار در حوزه ها و هنرهای مختلف در دوره های نه چندان دور می باشد.
اشیای ساخته شده قدیمی و تاریخی موجود در تالارهای بافته ،چینی ،فلزات ،خاتم ،سنگ، آبگینه، سکه، موسیقی ،اسلحه ،معماری و شهرسازی و تالار رجال و فرامین چشم هر بازدیدکننده ای را می نوازد.
لباس تشریفات حاج محمد حسین حاج علیلو (سردار عشایر)، کت زنانه نقده دوزی (یل )، پارچه زری روی اطلس و مخمل با نقوش اسلیمی در تالار بافته به نمایش گذاشته شده است.
خمره چینی نقش برجسته ،دیس ،شمعدان بلورین ،گلدان ،ته قلیان و انواع ظروف زیبا و قدیمی چینی مربوط به دوره قاجار در تالار چینی به معرض دید گذاشته شده است.
تالار موسیقی موزه قاجار حال و هوای موسیقی سنتی و قدیمی ایرانی و آذربایجانی را در سالیان گذشته تداعی می کند. سه تار ،گرامافون و پیانو ، تندیس ابوالحسن صبا استاد موسیقی و ابوالحسن خان اقبال آذر استاد آواز و موسیقی ایرانی میهمانان را خوش آمد می گویند.
با وارد شدن به تالار اسلحه داستانهای تاریخی دوره قاجار و جنگ های تلخ این دوره از پیش روی چشم مخاطبان می گذرد.
در تالار سنگ نیز ۲ آثار سنگ مرمری تاریخی و کهن بسیار با ارزش مربوط به یادبود بازسازی تبریز بعد از زلزله مهیب این شهر تاریخی در سال ۱۱۹۳ هجری قمری و سنگ یادبود تاجگذاری مظفرالدین شاه قاجار نگهداری می شود.
در تالار سکه ،سکه های مربوط به دوره قاجار بیشتر مربوط به دوره محمد علی شاه ، مظفرالدین شاه و احمد شاه قاجار عرضه شده است .
نقشه باارزش و قدیمی ایران در دوره قاجاریه و دارالسلطنه تبریز در تالار معماری و شهرسازی موزه قاجار موجود است .
در تالار رجال و فرامین این موزه تندیس های زیبایی از عباس میرزا نایب السلطنه ،امیر کبیر ،میرزا محمد خان امیر نظام زنگنه ،امیر نظام گروسی و قائم مقام فراهانی به همراه تعدادی از اصل فرامین دولتی و دستورات اخذ مالیات و میزان آن در این تالار نگهداری می شود.
همچنین در تالار خاتم، میز و صندلی های سلطنتی خاتم کاری شده و در تالار آبگینه انواع گلدان های بلورین قدیمی ،جعبه جواهرات و انواع سرویس بلورین از جمله آثار تاریخی نگهداری شده در موزه قاجار تبریز می باشد.
خانه امیر نظام (موزه قاجار تبریز) در سال ۱۳۷۰ شمسی از سوی سازمان میراث فرهنگی خریداری شده و با توجه به آسیب های جدی که به بنا رسیده بود با حفظ ویژگی های معماری بنا و شاخص های سنتی مورد بازسازی قرار گرفت .
این موزه در نزدیکی مقبره الاشعراء تبریز که مدفن بیش از ۴۰۰ شاعر نامی از جمله شهریار، قطران ،طوسی، فاریابی و ثقه الاسلام است ،واقع شده است.
این سایت تاریخی در داخل یک مکان تاریک به گونه‌ای چیدمان شده که بازدیدکنندگان را به دنیای دیرین باستان می‌برد و می‌گرداند و در دنیا اعجاب انگیز آن دوران غرق می‌کند.
موزه آذربایجان
موزه آذربایجان دومین موزه باستان‌شناسی کشور پس از موزه ملی ایران است که با زیربنای ۲۴۰۰ مترمربع در سه طبقه آثار تاریخی را در معرض نمایش قرار داده است.
این موزه در سال ۱۳۳۷ در تبریز بنا نهاده شده و در سال ۱۳۴۱ نیز کار احداث آن به اتمام رسید و در مهرماه همان سال نیز افتتاح شد در این موزه، آثار تاریخی و هنری متعلق به دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی نگهداری می‌شود.
موزه آذربایجان با گنجینه‌ای بسیار مهم و با ارزش دارای ۱۲ هزار قطعه اشیای عتیقه و هنری است که ۲ هزار و ۳۰۰ قطعه آن به ثبت رسیده است که قدمت برخی از آنها حتی به هفت هزار سال نیز می‌رسد.
ساختمان این موزه بر اساس نقشه تنظیمی آندره گدار، باستان شناس و معمار معروف فرانسوی ساخته شده و با زیربنای سه هزار مترمربع و برخورداری از سه تالار نمایش، چند اتاق اداری و کتابخانه از موزه های بزرگ کشور محسوب می شود.
موزه آذربایجان از بخش های مختلف باستان شناسی دوران قبل از اسلام و دوران اسلامی، سکه ها، مهرهای شاهان و فرمانروایان و سیلندرها تشکیل شده و حدود ۱۱ هزار قطعه اشیای نفیس باستانی در آن نگهداری می شود.
آثاری از هزاره سوم قبل از میلاد تا دوران قاجار در این موزه وجود دارد که از جمله آن ها موبند طلایی متعلق به هزاره نخست قبل از میلاد، جام طلای دوره هخامنشی، بشقاب های زرین و سیمین دوره ساسانی، قفل رمزی مربوط به اواخر قرن ششم هجری و مجموعه ای از چینی های دوران صفویه است
موزه خانه مشروطه
این موزه نماد دورانی است که چراغ مشروطه و آزادی خواهی در سراسر ایران به زور اسلحه قزاقان روس خاموش گشته بود و تبریز به تنهایی و یک تنه ۱۱ ماه در مقابل لشکریان تا بن دندان مسلح استبداد ایستاد و تبریزیان خاک خوردند، اما خاک ندادند.
ساختمان زیبای این موزه با معماری دوره قاجار در فضایی به مساحت یک هزار و ۳۰۰ مترمربع در محله قدیمی راسته کوچه قرار گرفته و در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
در موزه خانه مشروطه تمامی آثار و مدارک مربوط به مبارزات دوران مشروطیت شامل لوازم شخصی سران انقلاب مشروطه مانند ستارخان، اسناد، فرمان ها و دست نوشته های مشروطه خواهان و نیروهای دولتی در آن دوران و مطبوعات آزادیخواه دوران مشروطه نگهداری می شود.
موزه صدا
موزه صدای تبریز یکی از موزه‌های منحصر به فرد و جزو اولین موزه‌های صدا و موسیقی در ایران به شمار می‌رود که تاریخ حرفه نوازندگی و قدمت سازهای اصیل را به نمایش گذاشته است.
این موزه به عنوان نخستین موزه صدای کشور و نخستین موزه خصوصی در آذربایجان شرقی در سال ۱۳۹۷ افتتاح شده و در دل بازار تاریخی «کره نی خانا» تربیت تبریز واقع شده است.
در این موزه بیش از ۳۰۰ قلم اشیای مرتبط با صدا جای گرفته و یک بخش مهم آرشیو صوتی نوازندگان و آهنگ‌سازان به خصوص آرشیو اذان موذن‌ها، نت، عکس و پوستر، نقاشی و خوش‌نویسی را دارا است.
مجموعه‌های صوتی قاریان، تعزیه خوانان، چاوش خوانان، پرده خوانان، منقبت خوانان، شبیه خوانان مناسبت‌های ملی و مذهبی، آواز خوانان قدیمی چون اقبال، سید احمد خان و آثار ارزشمند موسیقی‌های فاخر در این موزه نگهداری می‌شود.
موزه سنجش
موزه سنجش بیش از ۱۶۰ سال قدمت دارد و در داخل خانه تاریخی سلماسی، یکی از خانه‌های تاریخی تبریز متعلق به دوران قاجار واقع شده است.
این موزه تنها موزه سنجش موجود در کشور است و انواع ابزارهای وزن کشی مانند ترازوهای زرگری، قپان‌های بزرگ، سنگ‌وزنه‌ها، پیمانه‌های مختلف نفتی، وسایل و ابزارهای مربوط به علم نجوم مانند اسطرلاب، ابزارهای مربوط به علم هواشناسی، قطب‌نما و همچنین ساعت‌های مختلف در آن به نمایش گذاشته شده است که به سده‌های گذشته دلالت دارند.
یک تنه درخت پنج میلیون ساله از دوران پلیوسن زمین‌شناسیِ نوزیستی در این موزه وجود دارد که یک زمین شناس محلی در پارس آباد مغان آن را خریداری و سپس به تبریز منتقل کرده است.
پمپ بنزین صد ساله و ساعت تاریخیِ امپراتور روم باستان دو مورد از مهم‌ترین و ارزشمندترین اشیایی است که در موزه سنجش نگهداری می‌شود.
پمپ بنزین از ۲ پیمانه شیشه‌ای و یک شلنگ متصل به مخزن بنزین تشکیل شده است. این پمپ با دقت و کارآیی خاصی که داشته باعث جلوگیری از هدر رفتن بنزین شده است. ساعت امپراتور نیز یک نمونه‌ی منحصر به فرد از ساعت ریخته‌گری با تصویر یکی از امپراتورهای روم باستان با روکش طلا است.
خانه موزه ادبی استاد شهریار
خانه موزه ادبی استاد شهریار به عنوان یکی از موزه های تحت مدیریت سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری تبریز در ایام نوروز تا کنون نزدیک به ۲۰ هزار بازدید داشته که با توجه به برودت هوا و تلاقی با ماه مبارک رمضان، نشان دهنده عمق تعلق خاطر مردم به این شاعر ارجمند است.
خانه ای که با نهایت دقت سعی شده خاطراتش دست نخورده و اصیل باقی بماند تا موجبات شناخت هرچه بهتر نسبت به استاد را فراهم آورد.
ساختمان این موزه در سال ۱۳۶۷ بعد از درگذشت استاد شهریار از سوی شهرداری تبریز خریداری شد و هم‌اکنون زیر نظر این نهاد اداره می‌شود.
در این خانه موزه بیش از ۵۰۰ قطعه از آثار و وسایل شخصی استاد شهریار شامل کتاب، دستخط و انواع یادبودها و هدایای داخلی و خارجی به همراه لوازم زندگی این شاعر تبریزی به نمایش گذاشته شده‌است.
در بخش فوقانی آن نیز که در واقع بخش اصلی و قدیمی‌تر موزه ادبی استاد شهریار به شمار می‌رود، بخش‌هایی مانند اسناد قدیمی، عکس‌ها، دست نوشته‌ها، وسایل شخصی شامل لباس‌ها، کتاب‌ها، نوشت افزار، رختخواب و بستر استراحت استاد، هدایا، لوح‌های تقدیر و تندیس‌های این شاعر بزرگ قرار گرفته است.
موزه های عمارت ساعت تبریز
نخستین بلدیه در ایران در مفهوم فعلی شهرداری در یازده اردیبهشت ۱۲۸۶ در شهر تبریز و میدان ساعت ایجاد شد. در زمان رضا شاه پهلوی مهندسان معمار در زیربنایی به متراژ ۶۵۰۰ متر مربع و در زمینی به مساحت ۹۶۰۰ متر مربع کل ساختمان شهرداری تبریز را در چهار طبقه البته با احتساب ساعت عمارت و با ارتفاع حدود ۵.۳۰ متر و به شکل عقاب در حال پرواز که نماد آلمانی ها در جنگ جهانی دوم بوده است و با هزینه حدود ۲۵۰ هزار تومان آن زمان ساخته و تاسیس کرده اند.
بعد از ساعت گرینویچ لندن در انگلستان که ۵۵۰ سال قبل ساخته شده، دومین ساعتی دقیق و زیبای دنیا بدون استفاده از الکتریسیته و باتری و با موتور مکانیکی کوکی توسط مهندسان آلمانی در این عمارت ساخته شده و به کار گرفته شده است و در تمام ساعات شبانه روز به طور دقیق کار می کند.
این عمارت با موزه بسیار زیبای فرش های قرابتی مزین و آراسته شده است و اتاق شهردار، محل کنفرانس ها و همایش های مهم مسئولین شهری، کشوری، لشکری، سفرا و وزراهای خارجی کشورهای بازدید کننده از این کلانشهر زیبا می باشد.
حوض استخر زیبای حیاط شهرداری با آب نماهای زیبا و رنگی در محوطه سبز و گلکاری های بسیار زیبایش محل آرامش و استراحت همشهریان میهمانان و کارکنان این عمارت بسیار زیبا بوده و موزه شهر شهرداری شامل تالار های : تالار شهدا، تالار فرش، تالار مشاغل، تالار آتش نشانی، تالار ابزار و ادوات قدیمی استفاده شده در شهرداری و تالار کفش هست که بر زیبایی‌های این عمارت بی نظیر و نماد موزه های مرکزی شهر تبریز افزوده است.
تالار شهدای هشت سال دفاع مقدس و شهدای مدافعین حرم
نخستین تالار در موزه شهر، تالار شهدا می باشد که در آن عکس های شهدای ارتش، سپاه و شهدای مدافع حرم و زندگینامه های سرداران رشید اسلام فرمانده لشکر ۳۱ عاشورا شهید سردار مهدی باکری و شهید کریم مسافری به چشم می خورد در این تالار ادوات جنگی و لباس های شهدا و نامه های نوشته شده و همچنین وصیت نامه های ایشان که از دوران هشت سال دفاع مقدس باقی مانده است در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است که در نوع خود جزء بی‌نظیرترین تالار ها می باشد و در سال ۱۳۸۸ از سازمان حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس لشکر ۳۱ عاشورا تحویل گرفته شده و در معرض بازدید قرار گرفته است.
تالار فرش
در این تالار مجموعه‌ای کم‌نظیر و نفیس از فرش‌ها و تابلو فرش‌های قدیمی وجود دارد که تاریخ بافت برخی از آنها به حدود ۸۰ سال پیش می‌رسد. از نمونه‌های خاصِ این بخش می‌توان به مجموعه قالی های قرابتی اشاره کرد که بزرگ‌ترین فرش ایران با اندازه‌ی ۱۱۲ متر مربع که به قالی مادر مشهور است در این مجموعه به چشم می خورد، ۱۲ تخته از فرش‌های موجود در این تالار، متعلق به سال‌های ساخت بنای شهرداری است.
نظر شما