به گزارش خبرنگار معارف ایرنا آیت الله محمدعلی جاودان در کتاب رهنمای طریق در پاسخ به سوالی از ترک نماز به عنوان بلایی یاد کرد که شیطان بر سر انسان می آورد و اگر کسی به این بلا تن دهد، در واقع شکست را پذیرفته و آن زمان است که شیطان برای واجب دیگری به سراغ انسان خواهد آمد. بنابر این نباید در برابر شیطان عقب نشینی کرد.
سوال «من مشکل بزرگی با نماز خواندن دارم. هنگام نماز خواندن، همیشه خمیازه های متعدد می کشم و بی حوصلگی شدیدی به سراغم می آید.(این حالات فقط در نماز خواندنم ایجاد می شود نه وقت دیگر) این حالات موجب شده که نماز نخوانم. احساس می کنم که با این وضع نماز خواندن این امر مهم را به سخره می گیرم و به همین دلیل ترک نماز کردم. همیشه به یاد خدا هستم و در تمام کارهایم رضایت او را لحاظ می کنم اما این وضع نماز خواندن را نمی توانم تحمل کنم. لطفا عنایت فرمایید و بنده را راهنمایی کنید».
آیت الله جاودان در پاسخ نوشت: شما بدترین راه را برای رسیدن به حل مساله انتخاب کرده اید. ترک نماز، گناه بسیار بزرگی است و با آن، آدم عاقبت به خیر نمی‌شود. اولا بکوشید تقلید درست و صحیح از مرجع تقلید درست داشته باشید. ثانیا مسائل وضو و غسل خودتان را از رساله به دقت بخوانید و اگر لازم شد، بپرسید و با یک وضو و غسل و نماز درست، دیگر شیطان به سراغ شما نمی آید و خمیازه، سوغات نمی آورد.
این استاد اخلاق افزود: شیطان برای این که نماز را از شما بگیرد، این بلا را بر سر شما آورده است و شما هم تن داده‌اید و در واقع شکست را پذیرفته اید. چند روز دیگر برای واجب دیگری می آید و آن را از شما می گیرد. ما نباید عقب نشینی کنیم؛ بلکه باید به جنگ با این دشمن بزرگ با نهایت جدیت برویم. پس در اولین فرصت همان طور که عرض شد با دقت و صحت، نماز را دوباره شروع کنید و البته در نماز اذان و اقامه هم بگویید. ان‌شاءالله خدای متعال کمک می کند. از این چند روز ترک نماز هم توبه و استغفار کنید و قضای نمازها را به جا آورید. (صفحه ۱۶۲)
آثار ترک نماز
نماز که در آموزه های دینی به عنوان دژ محکم الهی یاد شده، یکی از واجبات و ضروریات دین است و ترک آن از روی انکار، گناه کبیره شمرده می شود و حتی در حد کفر می دانند. از نظر فقهی به کسی کافر می گویند که منکر خدا شود یا برای خدا شریک قرار دهد یا پیامبری حضرت محمد (ص) را قبول نداشته باشد. همچنین اگر در یکی از این موارد شک داشته باشد و نیز کسی که ضروری دین، یعنی چیزی را که مثل نماز و روزه، مسلمانان جزء دین اسلام می دانند، منکر شود، کافر و نجس است. البته اگر چنان چه بداند آن چیز ضروری دین است و انکار آن چیز به انکار خدا یا توحید یا نبوّت برگردد، نجس است و اگر نداند، احتیاطاً باید از او اجتناب کرد.
البته کفر در فرهنگ قرآن و روایات به پنج معنا آمده است. یکی کسی که اعتقاد به خدا و رسول و معاد ندارد را کافر می گویند، مثل مشرکان. دوم کسی که حق را می پوشاند. سوم کفر نعمت به معنای کفران نعمت. چهارم به معنای ترک دستور خدا و مخالفت کردن با او و پنجمین معنا اشاره به برائت و بیزاری جستن دارد.
بنا بر این دو نوع کفر مطرح است؛ یکی کفر اعتقادی و دیگری کفر عملی؛ با این تفاوت که در شرک و کفر اعتقادی، کافر به طور کلّی از دایره دین الهی و مسلمانی خارج است و از نظر فقهی نجس می باشد اما در کفر عملی، برخی رفتارهای او مانند مشرکان است مثل ترک کننده نماز که رفتار او شبیه کافران است اما اعتقاد به خدا دارد در نتیجه مشرک و نجس نیست.
انواع تارکان نماز
کسانی که نماز نمی خوانند را می توان به سه گروه تقسیم کرد. ممکن است ترک نماز به دلیل انکار دین باشد؛ به طوری که فرد معتقد به خدا نیست و با لجاجت می گوید «اگر چه خدا گفته اما من انجام نمی دهم!» در این صورت چنین شخصی منکر ضروری دین شده و کافر است و از لحاظ فقهی نیز محکوم به نجاست است.
گروه دوم کسانی هستند که به دلیل مسامحه کاری و کم اعتنایی به امور آخرتی و اشتغال به سرگرمی های دنیایی نماز نمی خوانند که این قسم از ترک نماز موجب فسق است و گناه کبیره شمرده می شود اما چنین فردی مسلمان است می باشد و از لحاظ فقهی نیز حکم به طهارت چنین فردی می شود.
گروه سوم را کسانی تشکیل می دهند که در اثر ضعف ایمان و کم اعتنایی به آخرت، گاهی نماز می خوانند و گاهی ترک می کنند یا در اثر اهمیت ندادن به اوقات نماز، گاهی آن را در وقتش ترک می کنند؛ با این تصور که در خارج وقت آن را قضا کند که این گروه جزو ضایع کنندگان و سبک شمارندگان نماز هستند و در روایات آمده است که شفاعت ائمه معصومین شامل این افراد نمی شود.
نظر شما