به گزارش گروه علمی ایرنا از شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، در مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) به موضوع حکمت اشاره و اظهار کرد به این واژه در علوم اسلامی کمتر پرداخته شده است. حکمت در قرآن، برخلاف مفهوم مدرن که از رنسانس به بعد مطرح شده است، می‌تواند هم در برابر سنت و هم در برابر مدرنیته به کار رود.
وی با بیان تفاوت میان عقل در سنت مسیحی و مدرنیته، نقش فیلسوفانی غربی را در این زمینه توضیح داد، سپس به مفهوم سنت مسیحی و عقل در این سنت پرداخت و در نهایت به مفهوم حکمت در قرآن اشاره کرد و افزود: حکمت از آیه ۲۶۹ سوره بقره «یُؤْتِی الْحِکْمَةَ مَن یَشَاءُ وَمَن یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْرًا کَثِیرًا وَمَا یَذَّکَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ» «[خدا] حکمت را به هر که بخواهد عطا می‌کند، و به هر که حکمت داده شود، خیر فراوانی داده شده است و جز خردمندان (اولوالالباب) پند نمی‌گیرند.» (یعنی دستاورد حکمت، خیر کثیر است)، برمی‌خیزد. منشأ حکمت «اولوالالباب» است، و «لبّ» در اینجا به معنای خرد ناب است. اگر مراتب ابزار معرفت انسان را در قرآن بسنجیم، ابتدا حواس (مثل سمع و بصر) مطرح هستند، سپس خیال، و بعد عقل. مشتقات واژه عقل نیز در قرآن به کار رفته، و در مرتبه بالاتر، «لبّ» قرار دارد. اگر تمام ساحت‌های عقل که در نصوص دینی مطرح شده‌اند، جمع شوند، «خرد ناب» یا «لبّ» حاصل می‌شود. این خرد ناب اگر پخته شود، «فؤاد» نامیده می‌شود، و اگر بیشتر پخته شود، به «قلب» تبدیل می‌شود.
خسروپناه اضافه کرد: کاری که مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) انجام می‌دهد، کاری حکمت‌بنیان است. یعنی اینکه بتواند ایده‌ای را که از ساحت عقل نظری به دست آورده، با عقل عملی که درک باید و نبایدها را می‌کند، پیوند دهد. سپس با کمک عقل معاش، تدبیر و برنامه‌ریزی کند و مسائل را حل کند، جای تقدیر دارد اما حل مسئله نباید سکولار (غیردینی) باشد، بلکه باید معادگرایانه باشد. یعنی «العقل ما عُبِدَ به الرحمن و اُکتُسِبَ به الجِنان» باشد، عقل چیزی است که انسان را به عبادت خدای رحمان و کسب بهشت هدایت کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: بنابراین، انسان باید با نگاه آخرت گرایانه دنیا را بسازد و این همان حکمت است. در مرکز رشد باید ساحت‌های عقل نظری، عقل عملی، عقل معاش و عقل معاد، مسائل را بشناسند و از ترکیب این‌ها به حکمت دست یابند. نتیجه حکمت، خیر کثیر است، زیرا منشأ آن از اولوالالباب است. تا وقتی به اولوالالباب تبدیل نشویم، حکمت نصیبمان نمی‌شود و خیر کثیر به دست نخواهد آمد.
آیت الله مهدوی کنی شخصیت تحول‌گرا و نهادساز بود
استاد خسروپناه با اشاره به اثرگذاری آیت‌الله مهدونی کنی در دانشگاه امام صادق(ع) عنوان کرد: آیت‌الله مهدوی کنی نه تنها یک شخصیت کم‌نظیر، بلکه یک شخصیت تحول‌گرا و نهادساز بود، آیت‌الله مهدوی کنی در تأسیس نهادهای علمی و فرهنگی، به ویژه دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، نقش اساسی داشت البته آیت‌الله مهدوی تنها به ایجاد یک دانشگاه نپرداخت، بلکه دانشگاهی حکمت‌بنیان تأسیس کرد که پایبند به تقوا و اصول فکری عمیق بود. این دانشگاه توانست ترکیبی نوین از ساختار آموزشی حوزه و دانشگاه ایجاد کند.
وی به نقش آیت‌الله مهدوی کنی در تربیت نخبگان نظریه‌پرداز و مدیران انقلابی اشاره کرد و گفت که بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاه امام صادق (ع) آثار ارزشمندی منتشر کرده‌اند که برخی از آنها به عنوان نظریات رسمی ثبت شده‌اند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مرکز رشد دانشگاه امام صادق را ادامه‌دهنده راه آیت‌الله مهدوی کنی دانست و گفت: این مرکز، با وجود اینکه دانشگاه یا پژوهشگاه نیست، دستاوردهای دانشی و پژوهشی چشمگیری دارد و توانسته راهکارهای بومی برای حل مسائل ارائه دهد.
استاد خسروپناه با مقایسه مرکز رشد با مفهوم سطوح آمادگی فناوری، گفت: این مرکز توانسته است با تکیه بر منابع انسانی ارزشمند، شبکه‌های علمی و فناوری ایجاد کند که در مسیر حل مسئله و تولید علم بومی گام بردارد.
وی همچنین به نیاز شورای عالی انقلاب فرهنگی به دستاوردهای مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) تأکید و بیان کرد که ارتباط میان این مرکز و نهادهای حکمرانی باید از سطح ارتباطات عمومی فراتر رفته و به طور رسمی و منظم تبدیل شود.
بیشتر اسنادی که در شورا نوشته یا تدوین می‌شود، به دانش‌بنیان‌ها، علم و فناوری، فرهنگ اجتماعی، یا مسائل خانواده مرتبط است. بنابراین دستاوردهای مرکز رشد باید به طور جدی در این حوزه‌ها وارد فضای حکمرانی شود. آمادگی داریم این دستاوردها را به کار گیریم، چنانکه در عمل نیز این آمادگی را نشان داده‌ایم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به استفاده از ظرفیت اندیشکده‌های مختلف برای تحقق هدایت‌گری شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به تشکل‌های مردمی و دستگاه‌های دولتی و حکومتی اشاره کرد و گفت: ما این مدل را در سیاست‌گذاری به کار گرفته‌ایم و آنها را بر اساس منظومه فکری مقام معظم رهبری و امام انقلاب در فرآیند حکمرانی دخالت داده‌ایم. در تنظیم آیین‌نامه ارتقای وزارت علوم و وزارت بهداشت بر اساس اصولی که از منظومه فکری رهبری استخراج شده، این وزارتخانه‌ها درگیر شده‌اند یا در تدوین سند صنایع دستی نیز بیش از ۱۴۰۰ نفر از مردم و نخبگان در این فرآیند شرکت داشته‌اند.
استاد خسروپناه با اشاره به اولویت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی که توسط مقام معظم رهبری تعیین شده است، اعلام کرد: مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) می‌تواند در این مسیر به حل مسئله و ارائه راهکارهای عملی به شورای عالی انقلاب فرهنگی کمک کند.
نظر شما