گروه سیاست ایرنا: علی نیکزاد ثمرین نایب رئیس مجلس یازدهم است که در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز از سوی مردم اردبیل به عنوان نماینده مجلس انتخاب شده است؛ نیکزاد در نظر دارد تا در مجلس دوازدهم فراکسیونی تحت عنوان جهش تولید با مشارکت مردم ایجاد کند. به همین بهانه در گفتگویی با او کم و کیف فعالیت و رویکردهای مجلس آینده پرداخته ایم که متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
شنیده‌ایم که شما در نظر دارید با شروع مجلس جدید، فراکسیونی تحت عنوان «فراکسیون جهش تولید با مشارکت مردم» تشکیل دهید. لطفاً در ابتدا بفرمایید چه ضرورت و اهمیتی برای شکل‌گیری این فراکسیون در شرایط کنونی اقتصاد کشور می‌بینید؟
با تشکر از شما و سلام و درود به مردم شریف ایران اسلامی. همانطور که می‌دانید رهبر معظم انقلاب در پیام نوروزی خود، سال ۱۴۰۳ را سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری کردند. ایشان بر اهمیت موضوع تولید در کشور و نقش محوری مردم در تحقق جهش تولید تأکید ویژه‌ای داشتند. از طرفی با توجه به شرایط تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی دشمنان، ما برای عبور از این شرایط سخت و بهبود وضعیت معیشت مردم، چاره‌ای جز تکیه بر توان داخلی و مشارکت گسترده آحاد جامعه در عرصه تولید و اقتصاد نداریم. لذا تشکیل این فراکسیون با هدف بسیج تمام امکانات و ظرفیت‌های مجلس در راستای فراهم کردن بسترهای لازم برای تحقق منویات رهبری و مشارکت حداکثری مردم در جهش تولید یک ضرورت اساسی و اجتناب‌ناپذیر است. ما باید همه تلاش خود را برای رفع موانع تولید و تسهیل حضور سرمایه‌های مردمی در اقتصاد به کار گیریم تا بتوانیم اقتصاد کشور را به ریل پیشرفت و شکوفایی بازگردانیم. متاسفانه در سنوات گذشته نسبت به شعارهای سال کم مهری شده است و به چاپ بنر و درج شعار سال در سربرگ ادارات بسنده شده است در حالی که شعارهای سال، راهگشای اقتصاد ما بوده اند. به عنوان مثال لایحه بودجه را در نظر بگیرید. بودجه ۱۴۰۳ در مجلس تصویب شده است. حدود ۷۴ درصد این بودجه، هزینه‌های جاری است. حدود ۱۳ درصد هم بازپرداخت اوراق است. ۱۳درصد هم بودجه عمرانی است. با این وضعیت ما صرفا کشور را اداره می کنیم تا خدمات عمومی مثل ادارات و مدارس و بیمارستان ها کار کنند.
رهبر حکیم انقلاب به درستی روی نقطه اصلی تمرکز کرده اند و ترجمه فرمایش ایشان به زعم بنده این است که برای نجات اقتصاد کشور باید حجم کیک اقتصاد بزرگ شود. ما برای افزایش حجم کیک اقتصاد دو راه پیش رو داریم؛ یکی رفع تحریم ها و افزایش صادرات نفت است که مسیر برجام را پیمودیم و دیدیم که طرف غربی قابل اعتماد نبود. این راه مسدودشده نیست؛ هم ما به خوبی یاد گرفته‌ایم چطور تحریم‌ها را دور بزنیم و هم راه اظهار ندامت غربی ها باز است. ولی نباید خودمان را معطل راه اول کنیم. راه دوم افزایش تولید است تا اولا نیازهای کشور تامین شود و ثانیا صادرات غیرنفتی ما افزایش پیدا کند. ما در مقطعی ۷ میلیون تن گندم وارد می کردیم و ۵ تن گندم تولید می کردیم. یک اقدام خوب در مجلس و دولت انجام شد و قیمت خرید تضمینی گندم افزایش یافت و این نسبت برعکس شد و ۷ میلیون تن در داخل تولید کردیم و ۵ میلیون تن وارد کردیم. همین مثال در بنزین هم مطرح است. در مقطعی دولت امریکا اعلام کرد که با تحریم بنزین، ایران را فلج خواهیم کرد و مردم را به شورش وادار خواهیم کرد. اما قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا با ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس، کشور را از واردات بنزین بی نیاز کرد و صادرات هم کردیم. این یعنی رشد تولید. یعنی جهش تولید. این مسئله اصلی است و راهکار حیاتی برای نجات اقتصاد کشور است. ما در کشور نیازمند برنامه ریزی دقیق در مجلس و دولت هستیم و این فراکسیون به دنبال پیگیری این مسائل است.
یک اقدام خوب در مجلس و دولت انجام شد و قیمت خرید تضمینی گندم افزایش یافت و این نسبت برعکس شد و ۷ میلیون تن در داخل تولید کردیم و ۵ میلیون تن وارد کردیم.در مقطعی دولت امریکا اعلام کرد که با تحریم بنزین، ایران را فلج خواهیم کرد، اما قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا با ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس، کشور را از واردات بنزین بی نیاز کرد
اهداف و انگیزه‌های اصلی شما از تشکیل این فراکسیون چیست و چه برنامه‌هایی برای آغاز به کار آن مدنظر دارید؟
هدف اصلی ما ایفای نقش مؤثر مجلس در عملیاتی‌کردن شعار سال و کمک به دولت برای غلبه بر چالش‌های اقتصادی کشور با اتکا به مشارکت فعال مردم است. ما در نظر داریم با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های قانونگذاری و نظارتی مجلس و تشکیل کارگروه‌های تخصصی، زمینه‌های لازم برای سرمایه‌گذاری و کارآفرینی بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف تولیدی را فراهم کنیم. مجلس یک جایگاه سیاسی است و رقابت های سیاسی در مجلس، هم طبیعی است و هم لازم است. فراکسیون های سیاسی مجلس هم با این هدف تشکیل می شوند اما نباید اجازه بدهیم که غلبه با فضای سیاسی در مجلس باشد. رقابت های سیاسی نباید به کنش گری های کارشناسی در مجلس تنه بزند. ما نیازمند فراکسیون های تخصصی هستیم که فارغ از نگاه های سیاسی، نیازهای واقعی کشور را دنبال کنند. کسب قدرت سیاسی، صرفا ابزاری برای خدمت است. اگر این قدرت سیاسی به رفع مشکلات مردم نیانجامد و صرفا در مرحله بگومگوی سیاسی باقی بماند، جز خسران دنیوی و اخروی چیزی در پی ندارد.
لذا باید فراکسیون های کارشناسی و تخصصی مجلس، به صورت فراجناحی وارد میدان تسهیل گری تولید با مشارکت مردم شوند. در گام نخست قصد داریم با حضور اعضای فعال و تأثیرگذار از کمیسیون‌های تخصصی مرتبط با موضوع اقتصاد و تولید مانند کمیسیون اقتصادی، کمیسیون صنایع و معادن، کمیسیون کشاورزی، کمیسیون برنامه و بودجه و سایر کمیسیون‌های ذیربط، یک هسته مرکزی قوی تشکیل دهیم. سپس با تعامل نزدیک با دولت و دستگاه‌های اجرایی و نیز با همفکری جمعی نمایندگان، در چارچوب برنامه‌های توسعه کشور، بسته‌های حمایتی و تشویقی لازم برای مشارکت حداکثری مردم در عرصه تولید را تدوین و از طریق ابزارهای قانونی پیگیری می‌کنیم. همچنین قصد داریم با رصد مستمر فعالیت دستگاه‌های اجرایی و بانکها در حوزه حمایت از تولید، نظارت مؤثری بر حسن اجرای قوانین و رفع موانع پیش روی تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی داشته باشیم. فراکسیون جهش تولید با مشارکت مردم علاوه بر ایجاد هماهنگی و همکاری نزدیک با سایر کمیسیون‌های تخصصی مجلس، اهتمام ویژه‌ای به بسترسازی فرهنگی و اجتماعی برای ترویج فرهنگ کار و تلاش و کارآفرینی در جامعه خواهد داشت. توجه به ظرفیت‌های بالقوه استان‌های مختلف کشور در حوزه‌هایی نظیر کشاورزی، معدن، صنعت و گردشگری و تلاش برای بالفعل کردن این ظرفیت‌ها با اتکا به نقش محوری مردم یکی دیگر از برنامه‌های ماست. در مجموع ما امیدواریم این فراکسیون بتواند با پیگیری‌های مجدانه خود و با هم‌افزایی و همکاری تمام ارکان نظام از جمله دولت و قوه قضائیه، نقش مهمی در تحقق شعار «جهش تولید با مشارکت مردم» در سال ۱۴۰۳ و سال‌های آتی ایفا کند. بی‌شک عملیاتی شدن این شعار علاوه بر دستاوردهای مهم اقتصادی، آثار مثبت اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی فراوانی برای کشور به دنبال خواهد داشت و می‌تواند گام بلندی در مسیر تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی و بهبود شرایط زندگی مردم عزیز ایران باشد.
لطفاً تبیینی از مفهوم «جهش تولید» از نگاه خود و تفاوت آن با رشد عادی و تدریجی تولید بفرمایید. جهش تولید دقیقاً به چه معناست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
وقتی صحبت از جهش تولید می‌کنیم، منظور یک رشد قابل توجه، پرشتاب و فراتر از روند معمول در شاخص‌های تولید است. در واقع جهش تولید یعنی حرکت انتقالی از یک سطح به سطحی بالاتر در کوتاه‌ترین زمان و با بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های موجود و بالقوه. این در حالی است که رشد عادی تولید، یک فرآیند خطی، تدریجی و بلندمدت دارد و عموماً محصول تغییرات تدریجی و اصلاحات جزئی در ساختارها و سیاست‌هاست. برای تحقق جهش تولید به معنای واقعی، باید تحولات بنیادین و اساسی در نگرش‌ها، سیاست‌گذاری‌ها، قوانین و مقررات، سازوکارهای اجرایی و ساختار نهادی اقتصاد ایجاد شود.
جهش تولید نیازمند عزم و اراده ملی، بسیج تمام امکانات و منابع، هماهنگی و هم‌افزایی تمام بخش‌ها و نهادهای تأثیرگذار و مشارکت فعال تمام اقشار جامعه است تا با کار و تلاش مضاعف و خلاقیت و نوآوری در عرصه تولید، شاهد تغییر وضعیت به نفع اقتصاد و معیشت مردم باشیم. ما نیازمند تصمیمات کلان هستیم. به عنوان مثال به کارنامه خصوصی سازی در کشور توجه کنید! گزارشی در سال گذشته منتشر شد که می گفت ۵۳ درصد خصوصی سازی در کشور ما رد دیون بوده است. یعنی با مجوز مجلسی ها، دولت به جای بدهی اش به بخش های مختلف، شرکت های دولتی را واگذار کرده است. این یعنی ما خصوصی سازی نکرده ایم، خصولتی سازی کرده ایم و اقتصاد را از بخش نظارت پذیر ترِ حاکمیت به بخشی با نظرت کمتر منتقل کرده ایم. از طرفی معایب اقتصاد دولتی مثل روحیه اداری، انتصاب مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره از سوی نهادهای قدرت را حفظ کرده ایم و عملا دستور رهبر معظم انقلاب را ناقص اجرا کرده ایم. مثلا بیش از ۵۰ درصد صنعت پالایش کشور دست سازمان تامین اجتماعی است. خب این مردمی سازی نبوده است. وقتی مدیرعامل شرکتی توسط مسئول دولتی تعیین می شود، به نظر بنده خصوصی نیست و همچنان دولتی است. اینجا نیازمند اصلاحات اساسی در قوانین هستیم. اقتصاد باید به مردم سپرده شود.
از دیدگاه شما مشارکت مردم تا چه حد در دستیابی به اهداف شعار سال تأثیر دارد و چه ابعاد و مصادیق عینی می‌تواند داشته باشد؟
اینکه مقام معظم رهبری در کنار جهش تولید بر مشارکت مردم هم تأکید ویژه داشتند، نکته بسیار حائز اهمیت و دقیقی است. به نظر من تحقق جهش تولید بدون حضور و نقش‌آفرینی جدی مردم در عرصه‌های مختلف اقتصادی میسر نیست. اقتصاد زمانی به معنای واقعی مردمی می‌شود که همه آحاد جامعه فرصت و امکان مشارکت فعال در فعالیت‌های تولیدی را داشته باشند. امروز یکی از مهمترین مشکلات تولید در کشور ما تامین مالی است. بانک ها توان تامین مالی همه اقتصاد و تولید کشور را ندارند. ظرفیتشان محدود است و اگر فشاری هم وارد شود منجر به اضافه برداشت از بانک مرکزی و ناترازی بانکها می شود که اثرات منفی و جبران ناپذیر دارد. پس باید به فکر روش های تامین مالی دیگری باشیم.
به عنوان مثال، یکی از مصادیق مردمی سازی اقتصاد و جهش تولید با مشارکت مردم می تواند جذب نقدینگی سرگردان در دست مردم باشد. مردم چرا مسکن و خودرو و طلا و ارز می خرند؟ برای اینکه سرمایه شان در اثر تورم از بین نرود. خب مگر ما بخشهای تضمینی در اقتصاد نداریم که این حفظ سرمایه به سمت تولید هدایت شود؟ مثلا آیا نمی توان قوانین را تسهیل کرد و مردم با یک سود تضمین شده، در بخش نفت و گاز و میعانات و پتروشیمی کشور سرمایه گذاری کنند؟ اینها بخش هایی است که باید اصلاحات اساسی در آن انجام شود.
بحث بعدی، توسعه مشاغل خرد و خانگی است. قوانین دست و پا گیر ما جلوی بسیاری از فعالیت ها را گرفته است. مگر چین با این حجم از تولید، همه تولیدات خودش را در کارخانه های بزرگ انجام می دهد. بسیاری از همین کالاهایی که ما از چین وارد می کنیم، در خانه ها و کارگاه های کوچک تولید یا مونتاژ شده اند. چرا ما به این سمت نرویم؟ ما مخزن عظیمی از ظرفیت‌ها و استعدادهای انسانی، سرمایه‌های مردمی و کارآفرینان خلاق و نوآور در کشور داریم که در صورت فراهم شدن بسترها و زیرساخت‌های لازم می‌توانند موتور محرک جهش تولید در بخشهای مختلف باشند. از جمله مهمترین مصادیق مشارکت مردم در تولید می‌توان به این موارد اشاره کرد:
۱. فعالیت گسترده کشاورزان و تولیدکنندگان بخش کشاورزی در عرصه تولیدات راهبردی کشاورزی، دامپروری، شیلات و...
۲. حضور فعال صنعتگران، صاحبان صنایع کوچک و متوسط و شرکت‌های دانش‌بنیان در عرصه تولید صنعتی با فناوری بالا
۳. مشارکت جوانان، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و صاحبان ایده در ایجاد و توسعه کسب‌وکارهای نوپا
۴. سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف صنعت، معدن، گردشگری، مسکن، انرژی و کلیه فعالیت‌های مولد اقتصادی
۵. مشارکت تعاونی‌ها، اتحادیه‌ها و تشکل‌های صنفی در ساماندهی و توسعه فعالیت‌های اقتصادی اعضا ۶. جلب مشارکت سرمایه‌گذاران و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور در توسعه طرح‌های زیربنایی، تولیدی و عمرانی
۷. فعال شدن ظرفیت عظیم سرمایه‌های خرد و کلان مردمی در تأمین مالی طرح‌های اقتصادی از طریق بازار سرمایه و موارد متعدد دیگری که در هر یک از آن‌ها مردم می‌توانند نقشی اساسی در پیشبرد اهداف تولید و اقتصاد کشور داشته باشند.
حالا که به اهمیت و ضرورت مشارکت مردم در تحقق جهش تولید پرداختیم، بفرمایید در این میان نقش و رسالت مجلس شورای اسلامی به ویژه فراکسیون جهش تولید با مشارکت مردم چیست؟ مهمترین مأموریت‌هایی که برای خود در این فراکسیون تعریف کرده‌اید کدام موارد هستند؟
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، جهش تولید یک مسئله فرابخشی و ملی است که نیازمند عزم و اراده همگانی و بسیج تمام ظرفیت‌های کشور است. در این میان، مجلس به عنوان خانه ملت و نهاد قانونگذاری و نظارتی کشور، وظیفه بسیار خطیری در راستای فراهم کردن بسترهای لازم حقوقی و قانونی برای مشارکت حداکثری مردم و بخش خصوصی در فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی دارد. فراکسیون جهش تولید با مشارکت مردم در مجلس دوازدهم با رسالت و مأموریت محوری «تمرکز تمام توان و ظرفیت مجلس بر رفع موانع تولید و تسهیل مشارکت فعالانه آحاد مردم در عرصه اقتصاد و تولید» تشکیل می‌شود. ما در این فراکسیون سه وظیفه اصلی را برای خود تعریف کرده‌ایم:
۱. شناسایی و اصلاح قوانین و مقررات مخل تولید و مانع مشارکت مردم از طریق بازنگری در قوانین موجود و تدوین طرح‌ها و لوایح حمایتی جدید
۲. نظارت مستمر و مؤثر بر حسن اجرای قوانین و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و برنامه‌های توسعه در حوزه تولید و اشتغال
۳. تعامل و هم‌اندیشی نزدیک با دولت، دستگاه‌های اجرایی و تشکل‌های مردم‌نهاد و صنفی برای شناسایی مشکلات واقعی تولید در عرصه میدانی و پیگیری برطرف کردن آن‌ها هدف ما این است که با بهره‌گیری از ظرفیت‌های گسترده و متنوع مجلس در کنار دولت بتوانیم زمینه‌های لازم را برای مشارکت هر چه گسترده‌تر مردم عزیز در پویش و نهضت ملی تولید فراهم کنیم. اما این کار نشدنی است مگر با هم‌افزایی و تعامل سازنده میان فراکسیون با دیگر کمیسیون‌های تخصصی مجلس و همچنین دستگاه‌های اجرایی و نظارتی.
در ادامه بحث به موانع پیش روی مشارکت مردم در جهش تولید می‌پردازیم. به نظر شما مهمترین چالش‌ها و موانعی که سد راه حضور فعال بخش خصوصی و عموم مردم در فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی هستند، کدام موارد هستند؟
بدون شک مهمترین مانع بر سر راه مشارکت حداکثری مردم در تولید، وجود رویه‌ها و ساختارهای ناکارآمد اداری و بوروکراتیک در بدنه اجرایی کشور است. متأسفانه علی‌رغم تمام تلاش‌ها و اقداماتی که در سال‌های گذشته برای بهبود محیط کسب و کار و رفع موانع صورت گرفته، هنوز هم شاهد پیچیدگی‌ها و سختی‌های فراوان در مسیر صدور مجوزها، تأمین زیرساخت‌ها و فرآیند سرمایه‌گذاری هستیم. از طرفی، عدم ثبات و شفافیت در سیاست‌گذاری‌ها و قوانین مربوط به اقتصاد و تولید، موجب سردرگمی فعالان اقتصادی و از بین رفتن انگیزه آن‌ها برای ورود به این عرصه شده است. متأسفانه گاهی در یک بازه زمانی کوتاه شاهد تغییر مکرر و متناقض بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و حتی مصوبات هستیم که اعتماد و تمایل سرمایه‌گذاران را خدشه‌دار می‌کند.
مسئله دیگر، عدم حمایت و پشتیبانی واقعی از بنگاه‌های تولیدی به‌ویژه واحدهای کوچک و متوسط است. در حال حاضر این قشر از فعالان اقتصادی با مشکلات عدیده‌ای مانند کمبود نقدینگی، بالا بودن هزینه تأمین مالی، سختی تأمین مواد اولیه و تجهیزات، دشواری در بازاریابی و صادرات محصولات و... دست و پنجه نرم می‌کنند که همگی زمینه دلسردی و کاهش مشارکت آن‌ها را فراهم می‌کند. نکته دیگر، ضعف جدی در فرهنگ‌سازی عمومی و ترویج روحیه کار، تلاش، تولید و کارآفرینی در جامعه است. متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد رواج تفکر و نگرش اشتباه نسبت به مقوله ثروت و کسب درآمد در بین برخی اقشار جامعه هستیم که ناشی از ضعف کار فرهنگی و تبلیغی در این عرصه است. این نگرش غلط می‌تواند به بروز آسیب‌های اجتماعی و کاهش تمایل مردم به فعالیت‌های مولد دامن بزند.
پس با این اوصاف، چه راهکارهای عملی برای رفع این موانع و تسهیل مشارکت مردم در جهش تولید پیشنهاد می‌دهید؟
در وهله اول باید با یک عزم و اراده ملی در تمام سطوح حاکمیت و با محوریت دولت و مجلس، یک بسته جامع و فراگیر اصلاحات ساختاری در حوزه رفع موانع کسب و کار و بهبود فضای تولید و سرمایه‌گذاری تدوین شود. الزام همه دستگاه‌ها به تسهیل و تسریع فرآیندهای اداری، حذف مجوزهای زائد، هوشمندسازی و یکپارچه‌سازی سامانه‌های صدور مجوز و شفاف‌سازی حداکثری قوانین و مقررات باید در صدر این اصلاحات باشد. به عنوان مثال ایام همه گیری کرونا را در نظر بگیرید. کشور با مشکل تامین ماسک مواجه شد. در آن مقطع، موانع اداری مجوز برداشته شد و تولید حداکثری انجام شد و نیاز کشور تامین شد. این یک تجربه بود. هر جا قوانین زائد و دست و پا گیر حذف شد و اقتصاد به مردم سپرده شد موفق شدیم.
از طرف دیگر باید با یک بازنگری اساسی در سیاست‌های مالی، پولی و حمایتی و با تمرکز بر مشوق‌های لازم برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، یک بسته جامع حمایت از تولید را به‌ویژه برای واحدهای کوچک و متوسط به اجرا گذاشت. کاهش نرخ سود تسهیلات، افزایش دوره بازپرداخت، اعطای یارانه سود، تخفیف مالیاتی و گمرکی برای واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات، تسهیل فرآیند ثبت اختراعات و نوآوری‌ها و حمایت از صادرات محصولات از جمله مهمترین محورهای این بسته حمایتی خواهند بود. البته همه اینها در گرو اصلاح نگرش و رویکرد در سطح کلان مدیریت اقتصادی کشور نسبت به بخش خصوصی است. باید با یک بازتعریف از جایگاه و نقش بخش خصوصی در اقتصاد ملی و اعتماد به این بخش به عنوان موتور محرک توسعه، زمینه مشارکت حداکثری مردم در تصمیم‌گیری‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی فراهم شود.
۱. شناسایی و اصلاح قوانین و مقررات مخل تولید و مانع مشارکت مردم از طریق بازنگری در قوانین موجود و تدوین طرح‌ها و لوایح حمایتی جدید
۲. نظارت مستمر و مؤثر بر حسن اجرای قوانین و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و برنامه‌های توسعه در حوزه تولید و اشتغال
۳. تعامل و هم‌اندیشی نزدیک با دولت، دستگاه‌های اجرایی و تشکل‌های مردم‌نهاد و صنفی برای شناسایی مشکلات واقعی تولید در عرصه میدانی و پیگیری برطرف کردن آن‌ها هدف ما این است که با بهره‌گیری از ظرفیت‌های گسترده و متنوع مجلس در کنار دولت بتوانیم زمینه‌های لازم را برای مشارکت هر چه گسترده‌تر مردم عزیز در پویش و نهضت ملی تولید فراهم کنیم. اما این کار نشدنی است مگر با هم‌افزایی و تعامل سازنده میان فراکسیون با دیگر کمیسیون‌های تخصصی مجلس و همچنین دستگاه‌های اجرایی و نظارتی.
در ادامه بحث به موانع پیش روی مشارکت مردم در جهش تولید می‌پردازیم. به نظر شما مهمترین چالش‌ها و موانعی که سد راه حضور فعال بخش خصوصی و عموم مردم در فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی هستند، کدام موارد هستند؟
بدون شک مهمترین مانع بر سر راه مشارکت حداکثری مردم در تولید، وجود رویه‌ها و ساختارهای ناکارآمد اداری و بوروکراتیک در بدنه اجرایی کشور است. متأسفانه علی‌رغم تمام تلاش‌ها و اقداماتی که در سال‌های گذشته برای بهبود محیط کسب و کار و رفع موانع صورت گرفته، هنوز هم شاهد پیچیدگی‌ها و سختی‌های فراوان در مسیر صدور مجوزها، تأمین زیرساخت‌ها و فرآیند سرمایه‌گذاری هستیم.
از طرفی، عدم ثبات و شفافیت در سیاست‌گذاری‌ها و قوانین مربوط به اقتصاد و تولید، موجب سردرگمی فعالان اقتصادی و از بین رفتن انگیزه آن‌ها برای ورود به این عرصه شده است. متأسفانه گاهی در یک بازه زمانی کوتاه شاهد تغییر مکرر و متناقض بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و حتی مصوبات هستیم که اعتماد و تمایل سرمایه‌گذاران را خدشه‌دار می‌کند. مسئله دیگر، عدم حمایت و پشتیبانی واقعی از بنگاه‌های تولیدی به‌ویژه واحدهای کوچک و متوسط است. در حال حاضر این قشر از فعالان اقتصادی با مشکلات عدیده‌ای مانند کمبود نقدینگی، بالا بودن هزینه تأمین مالی، سختی تأمین مواد اولیه و تجهیزات، دشواری در بازاریابی و صادرات محصولات و... دست و پنجه نرم می‌کنند که همگی زمینه دلسردی و کاهش مشارکت آن‌ها را فراهم می‌کند. نکته دیگر، ضعف جدی در فرهنگ‌سازی عمومی و ترویج روحیه کار، تلاش، تولید و کارآفرینی در جامعه است. متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد رواج تفکر و نگرش اشتباه نسبت به مقوله ثروت و کسب درآمد در بین برخی اقشار جامعه هستیم که ناشی از ضعف کار فرهنگی و تبلیغی در این عرصه است. این نگرش غلط می‌تواند به بروز آسیب‌های اجتماعی و کاهش تمایل مردم به فعالیت‌های مولد دامن بزند.
پس با این اوصاف، چه راهکارهای عملی برای رفع این موانع و تسهیل مشارکت مردم در جهش تولید پیشنهاد می‌دهید؟
در وهله اول باید با یک عزم و اراده ملی در تمام سطوح حاکمیت و با محوریت دولت و مجلس، یک بسته جامع و فراگیر اصلاحات ساختاری در حوزه رفع موانع کسب و کار و بهبود فضای تولید و سرمایه‌گذاری تدوین شود. الزام همه دستگاه‌ها به تسهیل و تسریع فرآیندهای اداری، حذف مجوزهای زائد، هوشمندسازی و یکپارچه‌سازی سامانه‌های صدور مجوز و شفاف‌سازی حداکثری قوانین و مقررات باید در صدر این اصلاحات باشد. به عنوان مثال ایام همه گیری کرونا را در نظر بگیرید. کشور با مشکل تامین ماسک مواجه شد. در آن مقطع، موانع اداری مجوز برداشته شد و تولید حداکثری انجام شد و نیاز کشور تامین شد. این یک تجربه بود. هر جا قوانین زائد و دست و پا گیر حذف شد و اقتصاد به مردم سپرده شد موفق شدیم. از طرف دیگر باید با یک بازنگری اساسی در سیاست‌های مالی، پولی و حمایتی و با تمرکز بر مشوق‌های لازم برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، یک بسته جامع حمایت از تولید را به‌ویژه برای واحدهای کوچک و متوسط به اجرا گذاشت.
کاهش نرخ سود تسهیلات، افزایش دوره بازپرداخت، اعطای یارانه سود، تخفیف مالیاتی و گمرکی برای واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات، تسهیل فرآیند ثبت اختراعات و نوآوری‌ها و حمایت از صادرات محصولات از جمله مهمترین محورهای این بسته حمایتی خواهند بود. البته همه اینها در گرو اصلاح نگرش و رویکرد در سطح کلان مدیریت اقتصادی کشور نسبت به بخش خصوصی است. باید با یک بازتعریف از جایگاه و نقش بخش خصوصی در اقتصاد ملی و اعتماد به این بخش به عنوان موتور محرک توسعه، زمینه مشارکت حداکثری مردم در تصمیم‌گیری‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی فراهم شود.
در کنار این اقدامات، ما در مجلس با تشکیل فراکسیون جهش تولید با مشارکت مردم، درصدد هستیم از طریق تصویب قوانین و نظارت مؤثر، راه را برای حضور پررنگ‌تر مردم در عرصه تولید هموار کنیم. البته تحقق این مهم جز با فرهنگ‌سازی عمومی برای کار و کارآفرینی ممکن نیست. استفاده بهینه از ظرفیت رسانه‌های جمعی برای ترویج تفکر تولیدمحور در جامعه و تکریم تلاشگران عرصه اقتصاد، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
مهمترین الزامات و پیش‌نیازهای تحقق شعار «جهش تولید با مشارکت مردم» کدام موارد هستند؟
همانطور که در طول این گفت‌وگو بارها اشاره شد، تحقق آرمان بلند جهش تولید که از سال‌ها پیش به‌عنوان یک ضرورت حیاتی برای اقتصاد کشور مطرح بوده، بدون تکیه بر حضور و مشارکت فعالانه آحاد مردم و بهره‌گیری از ظرفیت بی‌بدیل سرمایه‌های مادی و معنوی ملت بزرگ ایران ممکن نیست. آنچه امروز بیش از هر زمان دیگر به آن نیاز داریم، ایجاد عزم و اراده ملی برای به میدان آمدن همه اقشار و طبقات اجتماعی در عرصه کار و تلاش و کارآفرینی است. اگر دولت و مجلس و سایر نهادهای حاکمیتی با وحدت، هماهنگی و هم‌افزایی، به‌ویژه در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی، گام‌های عملی و اثرگذار را برای زمینه‌سازی حضور گسترده سرمایه‌های مردمی در فعالیت‌های تولیدی بردارند و با خلق فرصت‌های جدید اشتغال و کارآفرینی، انگیزه و امید را در دل جوانان و نخبگان این مرز و بوم زنده کنند، بی‌تردید، شاهد شکوفایی استعدادها و ظرفیت‌های بالقوه عظیم اقتصادی کشور و رشد شتابان تولید ناخالص داخلی خواهیم بود.
فراموش نکنیم که علی‌رغم همه دشمنی‌ها و کارشکنی‌های استکبار جهانی برای به زانو درآوردن ملت ایران، سرزمین ما از نعمت منابع غنی نیروی انسانی جوان، خلاق و تحصیل‌کرده در رشته‌های مختلف علمی و مهندسی و نیز برخورداری از ذخایر عظیم و متنوع در حوزه‌های مختلف کشاورزی، معدنی، انرژی و... بی‌بهره نیست. کافی است با مدیریت جهادی و امیدآفرین، موانع پیش‌روی تولید را برطرف کنیم و اعتماد و مشارکت مردم را جلب نماییم، آن‌گاه می‌توان امید داشت اقتصاد ایران در مسیر درخشان پیشرفت و توسعه پایدار قرار گیرد. در این مسیر، وظیفه و رسالت خطیر مجلس، تقنین، نظارت و حمایت‌های لازم از بسترها و سیاست‌های تشویق‌کننده حضور و مشارکت مردم در عرصه تولید و اقتصاد است.
ان‌شاءالله با تشکیل فراکسیون جهش تولید با مشارکت مردم، قدم‌های مؤثری در راستای کمک به تحقق این آرمان مهم برخواهیم داشت. البته این امر مستلزم اهتمام و مجاهدت شبانه‌روزی تمام دستگاه‌های اجرایی و نظارتی و بخش خصوصی است. از همین جا از اقشار مختلف ملت شریف ایران اعم از جوانان، دانشگاهیان، کارگران، کشاورزان، فرهنگیان، بازاریان، صنعتگران، پیشکسوتان و سایر گروه‌ها دعوت می‌کنم تا با امید و انگیزه مضاعف در پویش بزرگ تولید ملی و اقتصاد مقاومتی حضوری فعال و اثرگذار داشته باشند. ایران اسلامی برای عبور از گردنه سخت تحریم‌ها و تنگناهای اقتصادی کنونی و رسیدن به قله‌های پیروزی و سربلندی چشم امید به شما دوخته است. با اتحاد و انسجام ملی و در سایه رهنمودهای داهیانه رهبر فرزانه، این راه طی خواهد شد و فردایی روشن در انتظار ایران خواهد بود.
نظر شما