حجت‌الاسلام محمد کاشی‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار معارف ایرنا گفت: الهیات مقاومت را از نظر مفهومی می‌توان ذیل الهیات اجتماعی دسته‌بندی کرد. الهیات اجتماعی یک چارچوب الهیاتی است که اثرات دین را در عرصه اجتماع بررسی می‌کند و الهیات‌دان‌ها وقتی دین را به عرصه اجتماعی می‌کشانند و از آن آثار اجتماعی می گیرند، از الهیات اجتماعی صحبت می کنند.
اگر با الهیات مقاومت با مردم جهان مواجه شویم، یک همگرایی بین ادیان مختلف شکل می‌گیرد. همه ادیان هر مستبدی که بخواهد به عنوان طاغوت جایگزین خدا شود، با او مبارزه می کنندوی افزود: فرض کنید در یک جامعه ای مسائلی مانند تبعیض و طبقات اجتماعی مطرح است و یک عالم دینی قیام می‌کند تا مردم در مقابل این طبقات اجتماعی بایستند و همه انسان‌ها را «هم‌طبقه» کنند. این کارها و اثرات دینی به عنوان الهیات اجتماعی مطرح می شود.
کاشی‌زاده اضافه کرد: الهیات مقاومت با یک نگاه دقیق‌تر یک الهیات فعال است نه یک الهیات انفعالی که به مومن راه چاره یاد می‌دهد که به عنوان یک عنصر فعال فقط در مقابل خدا پاسخ‌گو و از طرف دیگر ظلم‌ستیز باشد و ظلم‌پذیر نباشد. اگر این چارچوب الهیاتی در فرد شکل بگیرد، یک هویت در انسان شکل می‌گیرد که نتیجه آن مقابله با ظالم است. هر مستکبری به دنبال آن است که جایگزین و جانشین خدا شود ولی مومن به لحاظ توحیدی فقط با خدا سر و کار دارد و غیر خدا را نمی پذیرد و لذا در مقابل ظالم قیام می کند.
وی ادامه داد: اگر با الهیات مقاومت با مردم جهان مواجه شویم، یک همگرایی بین ادیان مختلف شکل می‌گیرد. چون همه ادیان به ویژه ادیان ابراهیمی، توحید را می‌پذیرند و هر مستبدی که بخواهد به عنوان طاغوت جایگزین خدا شود، با او مبارزه می‌کنند. حتی می توانیم یک هویت فرادینی به الهیات مقاومت بدهیم. چون انسان معمولا عزت، کرامت و عدالت را به عنوان مولفه های انسانی می‌پذیرد و هیچ انسانی اجازه نمی‌دهد کرامت انسانی خدشه‌دار شود و در مقابلِ ظالمی که هویت ستیز و عدالت ستیز و کرامت ستیز است، می ایستد.
ساختارهایی را که برای عدالت جهانی پایه‌ریزی شده، بی‌اثرند
این پژوهشگر مذهبی افزود: الهیات مقاومت می تواند یک چارچوب الهیاتی عام باشد که همه مستضعفان جهان را ذیل یک مفهوم جمع کند مثلا امروز در داستان غزه می بینیم یک عنصر دانشگاهی که شاید دین هم نداشته باشد ولی احساس می کند که کرامت انسانی و عدالت در غزه ضربه می خورد لذا به خیابان می آید و اعتراض می کند و می گوید جزو ظلم کنندگان نیست.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اضافه کرد: آن چارچوب مفهومی که بتواند همه افراد جهان را در مقابل استکبار جهانی و به تعبیر حضرت امام (ره)، همان شیطان بزرگ، جمع کند و یک گردهمایی بزرگ برای عدالت جهانی بوجود آورد، شاید بتوان به عنوان الهیات مقاومت طراحی و برنامه ریزی کرد.
الهیات مقاومت می تواند یک چارچوب الهیاتی عام باشد که همه مستضعفان جهان را ذیل یک مفهوم جمع کند
وی افزود: در بحث الهیات مقاومت بر اساس مشترکات مختلف مثل نگاه الهیات ادیان ابراهیمی یا مطلق ادیان یا حتی بر اساس صفات فضیلت محور انسانی، می توان گفتمانی مشترک ایجاد کرد که انسان ها به پا خیزند و یک عنصر فعال درونی برای کرامت انسانی و عدالت جهانی و مقابله با ظلم ساختاریافته جهانی داشته باشند که امروز این ظلم در رژیم صهیونیستی تجلی پیدا کرده و همه حول یک محور در تقابل با این ظلم همگرا می شوند.
کاشی‌زاده گفت: این فضای گفت و گوی الهیات مقاومت می تواند جمع کننده این فضا باشد که یک اثری قرار است در این زمینه شکل بگیرد و امسال با مجموعه نویسندگان اثری تولید شود که بتواند با یک گفتمان بین المللی و بین الادیانی و حتی با نگاه انسانی، یک گفتمان عدالت محور را مفهوم سازی کند که انتظار فعال و یک منجی در آن نهادینه شده است.
وی افزود: همان گونه که می بینیم ساختارهایی را که برای عدالت جهانی پایه ریزی شده است، هیچ اثری ندارد. چون آن پشتیبان چارچوب مفهومی را از دست داده اند. در واقع یک ظاهر عدالت محور و دینی دارد، مانند جنگ صلیبی که بوش پسر از آن یاد کرد اما باطن ندارد و این گفتمان شاید بتواند فضای انتظار فعالی را در سطح جهان پیگیری کند که در ادبیات اسلامی به عنوان افضل جهاد امت از آن یاد شده است.
نظر شما