ترندسازی در ایکس‌فارسی(توئیتر سابق) با وجود اینکه از پیچیدگی خاصی برخوردار است و به شاخصه‌های مختلفی از جمله میزان محتوا، تنوع کاربران و حتی جغرافیای محل انتشار توئیت‌ها بستگی دارد اما همچنان باگ و ایرادهای زیادی دارد و به راحتی از سوی مهندسان نرم‌افزار و با طراحی و ساخت ربات‌ها، قابل دور زدن است؛ به نوعی که هر روزه شاهد ترندهایی در ایکس از سوی کاربران مختلف با طیف‌های فکری بیشتر سیاسی، مواجه‌ایم که شاید لزوما به علت اهمیت آن سوژه و دغدغه شدن آن در اجتماع مجازی به وجود نیامده باشد اما به دلیل استفاده از بدافزارها و برخی حمایت‌های مالی، برجسته و ترند می‌شوند.
ترندسازی در ایکس نسبت به دیگر شبکه‌های اجتماعی بیشتر انجام می‌شود زیرا از یک سو جریان‌سازی و کاربران سیاسی در این بستر بیشتر وجود دارد و از طرف دیگر، ساختار ایکس از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ضعیف‌تر از بسترهایی همچون اینستاگرام است؛ از این رو، ربات‌سازی در ایکس به مراتب بیشتر و راحت‌تر انجام می‌شود و اینستاگرام با ساختار پیچیده و امن‌تر خود، اجازه فعالیت ربات‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
گروه داده کاوی ایرنا در آبان‌ماه ۱۴۰۱ و هم‌زمان با ناآرامی‌های آن دوره زمانی، هشتگ «مهسا امینی» را در گزارشی مجزا بررسی و درباره صحت و سقم ادعای ۳۰۰ میلیونی شدن آن تحلیل کرد. در اردیبهشت ۱۴۰۲ نیز هم‌زمان با انتشار گزارش بی‌بی‌سی جهانی و ادعای تعرض به نیکا شاکرمی، هشتگ وی در ایکس‌فارسی ترند و ادعاهای ضد و نقیضی از سوی کاربران مختلف مطرح شد.
در این گزارش، جدا از محتوا و مضامین مطرح شده از سوی توئیتری‌ها، هشتگ #نیکا_شاکرمی از ابتدای اردیبهشت‌ماه امسال تا ۱۹ اردیبهشت‌ماه بررسی و کاربران فعال این هشتگ استخراج و تحلیل و آنالیز شدند. واکاوی ماهیت و هویت فعال‌ترین کاربران استفاده‌کننده از این هشتگ، می‌تواند مسیر و الگوی خوبی برای فهمیدن گردانندگان و انتشارکنندگان این هشتگ به طور ضمنی به مخاطبان این گزارش ارائه دهد.
در ادامه به آنالیز حساب کاربری پنج اکانت از ۱۰ اکانت بالا پرداخته شده تا بتوان درک دقیق‌تری نسبت به نوع فعالیت این کاربران و ترندشدن هشتگ نیکاشاکرمی پیدا کرد:
ترانه موسوی
فعال‌ترین کاربر در این کارزار، اکانتی به نام «ترانه موسوی» است که با شناسه کاربری «maryam۵۷۶۳۳۰۰۳» و گرایش برانداز فعالیت دارد. زمان پیوستن این کاربر به ایکس از یک سال گذشته و اواخر سال ۱۴۰۱ (سیزدهم مهرماه) و تعداد فالوورهایش ۳۵۵ نفر است.
عمده فعالیت و تولید محتوا این اکانت بعد از زمان انتشار گزارش بی‌بی‌سی درباره سند مرگ نیکا شاکرمی و حدود ۱۰۲ توئیت و ریتوئیت با این هشتگ از سوی این کاربر منتشر شده است. تعداد لایک‌ها،ریت و کامنت توئیت‌های این کاربر بسیار انگشت‌شمار(تعداد لایک‌ها بین یک تا سه لایک،تعداد ریت‌ها در بیشترین سه بار و تعداد کامنت‌ها صفر) است و نشان از آن دارد که کاربر معتبر و شناخته شده‌ای در ایکس نیست به‌گونه‌ای که به نظر می‌رسد فقط به طور پروژه‌ای در این کارزار حضور فعالی داشته است.
کلارینت رومنس
دومین کاربر فعال در این کارزار، اکانتی با شناسه کاربری «clarinetromance» با جنسیت نامشخص و گرایش برانداز است. زمان پیوستن این کاربر به توئیتر از سال گذشته و آخر اسفندماه ۱۴۰۱(بیست و نهم اسفندماه) و تعداد فالوورهایش سه نفر است.
عمده فعالیت و تولید محتوای این اکانت نیز بعد از زمان انتشار گزارش بی‌بی‌سی درباره سند مرگ نیکا شاکرمی با تعداد ۹۶ توئیت بوده است. تعداد لایک‌ها،ریت و کامنت توئیت‌های این کاربر بسیار انگشت‌شمار(تعداد لایک‌ها بین یک تا سه لایک، تعداد ریت‌ها دربیشترین حالت سه بار و تعداد کامنت‌ها دو تا سه کامنت) است و نشان می‌دهد وی نیز همچون ترانه موسوی، کاربر معتبر و شناخته شده‌ای نیست و فقط برای فعالیت در این کارزار، حضور فعال و چشمگیری داشته است.
حامد قهرمان
سومین کاربر فعال در این کارزار مجازی، فردی به نام «حامد قهرمان» و شناسه کاربری «ghahremanhamed» با گرایش سلطنت‌طلبی است. زمان پیوستن این کاربر در ایکس نیز همچون دو کاربر قبلی در سال گذشته (مهرماه سال۱۴۰۱ ) و تعداد فالوورهایش ۹۱۵ نفر است.
تحلیل روند انتشار توئیت‌های این اکانت نشان می‌دهد عمده فعالیت و تولید محتوا این اکانت بعد از زمان انتشار گزارش بی‌بی‌سی درباره سند مرگ نیکا شاکرمی با تعداد ۵۹ توئیت بوده است. محتوای اصلی توئیت‌های این کاربر در حمایت از پهلوی است و تعداد لایک‌ها،ریت و کامنت‌های این کاربر نسبت به دو کاربر قبلی بیشتر(تعداد لایک‌ها تا ۶۰۰، تعداد ریت‌ها بالای ۲۰۰ و تعداد کامنت‌ها بیشتر از ۳۰۰) است. بر این اساس حضور و فعالیت این کاربر ر توئیتر نسبت به دو کاربر دیگر بیشتربوده است.
هِد سال
چهارمین کاربر فعال در این کارزار، با نام «هِد سال» و شناسه کاربری «hed_sal۲۰۰۳» با گرایش برانداز است. زمان پیوستن این کاربر در توئیتر از مهرماه سال۱۴۰۲ با تعداد فالوورهای ۵۱۵ نفر است. عمده فعالیت و تولید محتوا این اکانت نیز بعد از زمان انتشار گزارش بی‌بی‌سی درباره سند مرگ نیکا شاکرمی با تعداد ۵۹ توئیت بوده است.
محتوای اصلی توئیت‌های این کاربر نیز درباره قتل نیکا شاکرمی است و تعداد لایک‌ها،ریت و کامنت‌های این کاربر نیز اندک ( تعداد لایک‌ها بالای ۲۰۰، تعداد ریت‌ها بالای ۱۱ و تعدد کامنت‌ها ۱۰) است که نشان از اعتبار به نسبت کم این اکانت دارد.
گولارا
پنجمین کاربر فعال در این کارزار، با نام «گولارا» و شناسه کاربری «Golara۲۰۰۶» و با گرایش ارزشی است. زمان پیوستن این کاربر در توئیتر از ۲۴ مهرماه ۱۴۰۱ با تعداد فالوورهای ۷ نفر است. عمده فعالیت و تولید محتوا این کاربر، بعد از زمان انتشار گزارش بی‌بی‌سی درباره سند مرگ نیکا شاکرمی با تعداد ۵۵ توئیت بوده است.
محتوای اصلی توئیت‌های این کاربر نیز درباره نامعتبر بودن گزارش بی‌بی‌سی درباره مرگ نیکا و توطئه‌آمیز بودن گزارش برای دورکردن ذهن مردم از فاجعه غزه توسط اسرائیل است. تعداد لایک‌ها،ریت و کامنت‌های این کاربر نیز بسیار انگشت‌شمار(تعداد لایک‌ها در بیشترین کامنت ۷۰ و تعداد ریت و کامنت صفر) است و نشان از عدم توجه به این کاربر در توئیتر دارد.
تحلیل و جمع‌بندی
۱. تحلیل حساب کاربری ۱۰ اکانت نخست از لحاظ فعالیت در انتشار هشتگ نیکا شاکرمی نشان می‌دهد کاربران برانداز و گرایش های نزدیک به سلطنت‌طلبان بیشترین مشارکت را در تولیدمحتوای این هشتگ داشتند؛ هشتگی که قرار بود عمومی و فراگیر باشد اما گویی از سوی برخی براندازان شکل‌گیری و هدایت شده است.
۲. هویت نامشخص، فعالیت بسیار محدود و اعتبارِ کم اکانت‌های فعال در انتشار هشتگ نیکا شاکرمی نشان می‌دهد هدایت‌کنندگان و فعالان این هشتگ بیش از آنکه به محتوای این هشتگ اندیشیده باشند، به همه‌گیری و فضاسازی آن فکر کردند زیرا اکانتی که بیش از ۱۰۰ توئیت از این هشتگ در طول سه روز منتشر کرده، نه اسم و هویت مشخصی داشته و نه اعتبار و فعالیت ممتد و ادامه‌داری.
۳. آنالیز یک ماهه پنج اکانت اول این هشتگ که ۸۰ درصد آنها مربوط به گرایش‌های سیاسی برانداز بوده، بیانگر آن است که این اکانت‌ها تا مدت‌ها پیش از این، فعالیت زیادی در این شبکه اجتماعی نداشتند و گویی فقط برای انتشار این هشتگ و به صورت پروژه‌ای مشغول فعالیت در بستر ایکس شدند.
نظر شما