فاسیولا؛ پرخطر اما قابل پیشگیری

به گزارش ایرنا؛ بیماری فاسیولا در ۲ مرحله از اواخر اردیبهشت تا آخر خرداد و از مهر تا آبان شیوع می‌یابد؛ زیتون پرورده و نمک سبز ۲ محصول پرمصرف گیلانیان بوده که در آن از سبزی‌های محلی شامل؛ چوچاق و خالی‌واش استفاده می‌شود که این سبزی‌های خودرو می‌تواند عامل بروز فاسیولا باشد.

استفاده از سبزیجات آلوده به انگل فاسیولا به صورت خام، خوردن غذاهای تهیه شده با سبزیجات خام مانند دَلار (نمک سبز) و زیتون پرورده، نوشیدن آب‌های سطحی و آب چشمه‌های روباز نواحی کوهستانی و شستن ظروف و سبزیجات مصرفی در آب‌های سطحی آلوده از جمله راه‌های احتمالی انتقال فاسیولیازیس است.

رییس دانشگاه علوم پزشکی، خدمات بهداشتی و درمانی گیلان با ارائه توصیه‌هایی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری فاسیولا می گوید: افراد علاقمند به مصرف دلار به این مهم توجه کنند که نمک موجود در آن قادر به از بین بردن انگل حداقل به مدت یکماه نبوده از اینرو قراردادن دلار در فریزر خانگی به مدت پنج روز قبل از مصرف، انگل فاسیولا را از بین خواهد برد و مصرف آن پس از فریز کردن مانعی ندارد.

قراردادن دلار در فریزر خانگی به مدت پنج روز قبل از مصرف، انگل فاسیولا را از بین خواهد برد؛ بنابراین مصرف آن پس از فریز کردن مانعی ندارد. محمدتقی آشوبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: همچنین با توجه به اینکه چوچاق (از گیاهان محلی شمال) معمولا به عنوان سبزی خوردن مصرف نمی‌شود و بیشتر برای طعم دادن و معطر کردن موادغذایی به آنها افزوده می شود مثل استفاده از چوچاق خام در زیتون پرورده، بهتر است ابتدا آن را به خوبی شسته و بعد با مولینکس یا هر وسیله دیگری خرد و به مدت پنج روز فریزر شود؛ استفاده از چوچاق خام فریز شده در هر نوع ماده‌غذایی مشکل ندارد.

وی با تشریح نشانه‌های بیماری فاسیولا عنوان کرد: از ورود انگل فاسیولا به بدن تا ظهور نشانه‌های بیماری بین چند هفته تا چندماه طول می‌کشد، پس از طی این مدت علائم و نشانه‌های بیماری به صورت تب گاهی همراه با لرز و عرق شبانه، دردهای شدید شکمی، مشکلات گوارشی شامل؛ اسهال، نفخ و تهوع، نشانه‌های آلرژیک مانند قرمزی پوست (کهیر) و خارش، ناراحتی‌های تنفسی، کاهش وزن، کم‌خوابی و بزرگی کبد ظاهر می‌شود.

رییس دانشگاه علوم پزشکی، خدمات بهداشتی و درمانی گیلان اظهار کرد: در صورت ادامه یافتن بیماری؛ دردهای قولنج مانند عدم تحمل غذاهای چرب و زردی ایجاد می‌شود و افزایش تعداد آئوزینوفیل‌های خون یکی از نشانه‌های مهم بیماری فاسیولا است.

آئوزینوفیل (Eosinophil) در آزمایش خون نوعی گلبول سفید خون و بخشی از آزمایش خون cbc است که دارای یک هسته دو قسمتی و گرانول‌هایی در داخل سیتوپلاسم است. ایئوزینوفیل‌ها حدود پنج درصد از کل تعداد گلبول‌های سفید خون را تشکیل می‌دهند، این سلول‌ها عموماً در زمان حساسیت‌ها مثل آلرژی و عفونت‌های انگلی در خون افزایش می‌یابد.

تشخیص بیماری فاسیولا

دکتر آشوبی در ادامه با بیان اینکه برای تشخیص بیماری فاسیولا انجام آزمایشات خون و مدفوع ضروری است، اظهار کرد: در این بیماری تعداد گلبول‌های سفید خون، آنزیم‌های کبدی و پادتن‌های ضد فاسیولا افزایش می‌یابد؛ بنابراین باید توجه شود که برای انجام آزمایش مدفوع حداقل از یک هفته قبل فرد بیمار نباید از جگر دام یا غذاهایی که با جگر تهیه می‌شود، تغذیه کرده باشد.

در بیماری فاسیولا تعداد گلبول‌های سفید خون، آنزیم‌های کبدی و پادتن‌های ضد فاسیولا افزایش می‌یابدوی بیان کرد: در صورتیکه نمونه مدفوع بیمار واجد تخم انگل باشد؛ فرد به طور قطع به فاسیولازیس مبتلاست و باید درمان دارویی شود؛ همچنین سیستم‌های تصویربرداری مانند آلتراسونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی نیز به تشخیص بیماری کمک می‌کند.

رییس دانشگاه علوم پزشکی، خدمات بهداشتی و درمانی گیلان عنوان کرد: داروی مورد نیاز برای درمان فاسیولازیس تریکلابندازول است؛ نوع انسانی آن ایگاتن نام دارد که به میزان ۱۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت یکجا (دوز واحد) مصرف می‌شود.

برای برقراری چرخه زندگی انگل‌های فاسیولا وجود دام‌های آلوده، منابع آبی دائمی یا فصلی، بازندگی فراوان و حلزون های میزبان واسط ضروری است، حیوانات آلوده به فاسیولا، تخم انگل را همراه با مدفوع خود به محیط خارج دفع می‌کنند، در صورتیکه این تخم در آب قرار گیرد در درجه حرارت مناسب پس از حدود سه هفته در داخل یک لارو مژه دار به وجود می‌آید.

این لارو پس از تشکیل از تخم خارج شده و با نفوذ در بدن حلزون‌ تعداد زیادی لارو دم‌دار ایجاد می‌کند، این لاروها پس از کامل شدن از بدن حلزون خارج شده و در آب رها می‌شوند و با بادکش‌های خود به برگ گیاهان موجود در آب می‌چسبند و با ترشح یک دیواره محکم در اطراف سر خود به یک فرم مقاومت تبدیل می‌شوند، این انگل‌ها گاهی به صورت معلق در آب نیز به فرم مقاومت تبدیل می‌شوند، حیوانات نشخوارکننده و انسان با خوردن گیاهان و یا سبزیجاتی که در این آب‌ها رشد می کنند و آلوده به انگل می‌باشند به فاسیولیازیس مبتلا می‌شوند.