طنز یعنی چه؟

شاید نتوان طنز را به خودی خود تعریف کرد چرا که هر کس تعریفی از طنز ارائه می‌کند و در کل تعریف طنز از نظر متخصصان امر با آنچه در ذهن مخاطب سال‌هاست شکل گرفته تفاوت‌های بسیاری دارد اما شاید بتوان با در کنار هم گذاشتن تعاریف مختلف طنز آن را تفسیر کرد و به مفهوم واقعی آن پی‌ برد.

طنز یعنی انتقادی شوخ‌طبعانه، طنز یعنی نگاهی متفاوت از زوایای مختلف به یک موضوع، طنز یعنی جراحی بدون درد. طنز یعنی محتوایی به دور از بی‌ادبی و توهین به مذهب و نژاد و زبان افراد. طنز یعنی ساختن یک وضعیت شیرین و بامزه و هنر ظرافت گسترش آن.

از نظر من دو نوع طنز داریم: طنز موقعیت و طنز کلامی. هر دوی این موارد به شاخه‌های مختلف تقسیم می‌شوند. من به شخصه طنز موقعیت را می‌پسندم. به این معنی که ما بتوانیم از این موقعیت به نحو احسن استفاده کنیم و موقعیت‌ها و وضعیت‌های شیرین و بامزه پی‌درپی به وجود آوریم. مثلاً من همیشه در کلاس‌هایم مثال می‌زنم و می‌گویم این مهارت مثل آن است که یک تکه سنگ در برکه‌ای بیندازیم و این برکه آرام موج بردارد، موج اول باعث می‌شود که موج دوم پدیدار شود، موج دوم باعث می‌شود موج سوم به وجود بیاید و الی آخر. این برکه آرام و صاف دست‌خوش موج‌های فراوان می‌شود. موقعیت داستان طنز هم همین است. شما باید بتوانید یک موقعیت طنز بامزه را گسترش دهید.

گرچه نباید از پرداخت شخصیت غافل باشیم و همچنین نقش مهم اغراق و تضاد و سایر تکنیک‌های شوخ‌طبعی در خلق یک اثر طنز.

در ادامه به برخی از روش‌های شوخ‌طبعی اشاره می‌کنم. چون آنقدر مدل‌های زیاد و گوناگونی وجود دارد که نمی‌شود به همه آنها اشاره کرد.

شوخی با خود

جذاب‌ترین و موثرترین مدل شوخی همین شوخی با خود است. چون احتمالا کسی ناراحت نمی‌شود و خیلی حرف‌ها را می‌شود به در گفت تا دیوار بشنود. مخاطب با آدمی که با خودش شوخی می‌کنه بهتر و راحت‌تر ارتباط برقرار می‌کند تا کسی که با او سر شوخی را باز می‌کند.

شوخی با اطرافیان

شوخی با پدر یکی از مستعمل‌ترین شوخی‌هاست. همه این مدل را کار کردند. ولی به هرحال شوخی با اعضای خانواده یا رفقا می‌تواند برای مخاطب بامزه باشد. دایی، خاله، شوهرعمه و... معمولا از دست افراد شوخ‌طبع در امان نیستند.

شوخی با شخصیت ساختگی

گاهی اوقات ما یه شخصیت الکی از خودمان می‌سازیم و با آن شوخی می‌کنیم. آن شخصیت هر چیزی می‌تواند باشد. از اشیا گرفته تا آدم فضایی و جن و همسر.از دیگر گزینه‌های ما برای شوخی کردن می‌توان به شوخی با مدیران و مسئولان، شوخی با وقایع، خاطره و... اشاره کرد.