به گزارش خبرنگار معارف ایرنا از دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه‌ای، کسی که می‌داند روزه برای او ضرر دارد یا احتمال عقلائی می‌دهد که ضرر داشته باشد (یعنی خوف ضرر دارد) روزه بر او واجب نیست، بلکه در مواردی نیز حرام است؛ خواه این یقین و ترس از تجربه شخصی حاصل شده باشد یا از گفته پزشک امین و یا از منشأ عقلایی دیگر و اگر روزه بگیرد، صحیح نیست؛ مگر آنکه به قصد قربت گرفته باشد و بعداً معلوم شود که ضرر نداشته است.
سوال: مادرم به بیماری شدیدی مبتلاست و پدرم نیز از ضعف جسمانی رنج می برد و در عین حال هر دو روزه می گیرند که گاهی مشخص است که روزه باعث تشدید بیماری آن ها می شود. تاکنون نتوانسته ام آنها را قانع کنم که لااقل هنگام شدت بیماری روزه نگیرند. خواهشمندیم ما را در مورد حکم روزه آنها راهنمایی فرمایید.
پاسخ: ملاک تأثیر روزه در ایجاد بیماری یا تشدید آن و عدم قدرت بر روزه گرفتن، تشخیص خود روزه دار نسبت به خودش است و اگر بداند روزه برای او ضرر دارد یا خوف ضرر داشته باشد و در عین حال بخواهد روزه بگیرد، روزه گرفتن برای وی حرام است.
سوال: به دستور پزشک، از روزه گرفتن منع شده‌ام و این باعث ناراحتی من شده است و دوست دارم مانند دیگران روزه بگیرم؛ آیا این کار برایم اشکالی دارد؟
پاسخ: اگر می دانید ـ هر چند از گفته پزشک ـ روزه برای شما ضرر دارد یا می‌ترسید ضرر داشته باشد، جایز نیست روزه بگیرید.
سوال: در ابتدای تکلیف به توصیه پدر و مادرم و با تصور این که بنیه ضعیفی دارم و روزه برایم ضرر دارد، روزه‌ها را افطار کردم و تا ماه رمضان سال بعد هم قضا نکردم، آیا علاوه بر قضا کفاره هم بر عهده من می‌باشد؟
پاسخ: اگر مطمئن بودید یا حداقل می‌ترسیدید که روزه برای شما ضرر داشته باشد، کفاره عمد واجب نیست ولی باید قضای روزه‌ها را بگیرید و برای هر روز، کفاره تأخیر بپردازید (به ازای هر روز ۷۵۰ گرم گندم، آرد، نان، برنج یا سایر موادّ غذایی به فقیر بدهید)
سوال: شخصی که در ماه مبارک رمضان به دلیل خوف از ضرر، روزه نگرفته است و با ادامه این خوف تا رمضان آینده، قضای روزه را هم نمی‌گیرد و فدیه پرداخت می‌کند؛ آیا پس از آن که متوجه شود که روزه ضرر نداشته است، باید آن را قضا کند؟
پاسخ: بنابر احتیاط واجب قضا کند.
سوال: اگر روزه گرفتن برای کسی به دلیل نوع شغلی که دارد، مشقت داشته باشد و نتواند روزه را به پایان برساند؛ آیا می‌تواند از ابتدای صبح، روزه نگیرد؟
پاسخ: باید از هنگام اذان صبح، روزه را نیت کند و هرگاه در طول روز ادامۀ روزه، طاقت فرسا و غیرقابل تحمل شد، می‌تواند افطار کند و در زمان مناسب، قضای آن را بگیرد.
سوال: آیا گرداندن آب در دهان با اطمینان به اینکه آب فرو نمی‌رود، روزه را باطل می‌کند؟ اگر بی اختیار آب وارد حلق شود، روزه چه حکمی دارد؟
پاسخ: روزه را باطل نمی‌کند ولی اگر بی‌اختیار فرو رود، بنابر احتیاط باید قضای آن روز را بگیرد؛ مگر این که در حال وضو برای نماز واجب، مضمضه کند که در این صورت روزه، صحیح است و قضا ندارد.
سوال: اگر روزه گرفتن برای کسی به دلیل نوع شغلی که دارد، مشقت داشته باشد و نتواند روزه را به پایان برساند؛ آیا می‌تواند از ابتدای صبح، روزه نگیرد؟
پاسخ: باید از هنگام اذان صبح، روزه را نیت کند و هرگاه در طول روز ادامه روزه، طاقت فرسا و غیرقابل تحمل شد، می‌تواند افطار کند و در زمان مناسب، قضای آن را بگیرد.
سوال: شخصی قصد داشت روزه بگیرد، ولی برای خوردن سحری بیدار نشد، لذا نتوانست روزه بگیرد. آیا گناه روزه نگرفتن او به عهده خود وی است یا کسی که او را بیدار نکرده است؟ اگر فردی بدون سحری روزه بگیرد، آیا روزه‌اش صحیح است؟
پاسخ: در این مورد چیزی بر عهده دیگران نیست، و روزه بدون خوردن سحری هم صحیح است.
سوال: اینجانب کارگر هستم و می‌توانم روزه بگیریم؛ ولی کار کردن در ماه رمضان و روزه گرفتن برایم بسیار مشکل است؛ به طوری که کارم را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به اخراجم منجر می‌شود و دچار مشکل می‌شوم. لطفاً مرا راهنمایی کنید؟
پاسخ: روزه حتی در فرض سوال واجب است؛ منتهی هر گاه ادامه روزه مشقت بسیار زیاد داشت، می‌توانید روزه را افطار کنید و پس از ماه رمضان قضای آن را بگیرید.
نظر شما