به گزارش ایرنا، نوروز که می‌شود ایرانیان به رسم دیرین خود، برای برپایی جشن سال نو آماده می‌شوند و برای آن مقدماتی فراهم می‌کنند، نکته اول اینکه گرد و غبار روزگار را از خانه خویش همچو آیینه پاک بِزُدایند.
در این چالش ها اما مسائل دیگری نیز مطرح می‌شود، " گربه‌شُوری"(گربه شویی) این تکه کلامی است که برخی از بانوان در وصف کار کردن مردان در خانه تکانی به کار می‌برند و آنها معتقدند آن‌گونه که شایسته و پسنده خانم خانواده است، مردان در خانه تکانی درست و حسابی تمیزکاری نمی‌کنند.
تاریخچه خانه تکانی
برخی پژوهشگران آیین خانه‌تکانی را یکی از جشن‌های ابتدایی ورود به نوروز می‌دانند که به نوعی از آن به "جشن فَروهَر" یاد کرده‌اند و در آن مردان و زنان در کنار یکدیگر اقدام به تمیز کردن خانه می‌کردند تا یاد درگذشتگان خویش را گرامی دارند.
ابوریحان بیرونی در رساله التفهیم می‌نویسد از این‌جهت فروردین‌ماه را نوروز نام کردند زیرا که پیشانی سال نو است، او در آثارالباقیه می‌نویسد:" فروردین‌ماه اولین روز سال نو و مطابق با وارد شدن آفتاب به برج سرطان است، این روز را دلیل پیدایش و آفرینش جهان می‌دانستند و گفته‌اند در این روز بود که خداوند افلاک را پس از آن که مدتی ساکن بودند به گردش درآورد".
در ماه فروردین چندین جشن برای فروهرها برگزار می‌شود، نخست جشن فروردگان که مراسم بازگشت فروهر درگذشتگان به زمین است، زیرا ایرانیان باستان اعتقاد داشتند فروهر نیک مردگان، در ایام نوروز برای دیدار خانمان و خانواده و خویشان به زمین برمی‌گردد، مراسم این جشن از بیست و ششم اسفند آغاز می‌شد و تا اول فروردین ادامه داشت.
امروزه اما، آیین سنتی خانه‌تکانی از یکی دو هفته مانده به نوروز آغاز می‌شود و تا یکی دو روز مانده به سال تحویل ادامه دارد، اگر چه حتی برخی تا همان لحظه سال نو هنوز مشغول تمیز کردن خانه‌ها هستند.
خانه تکانی؛ سنت با هم بودن
در این سنت دیرینه همه اعضای خانواده با همدیگر مشارکت و همراهی دارند، اما در برخی خانواده‌ها به دلیل مشغله کاری پدر خانواده، نقش و حضور پدر خانواده در این عرصه کمرنگ است.
در برخی خانواده‌ها کار کردن و همراهی مرد خانه با همسر در امور خانه‌داری از جمله شستن ظرف‌ها، جاروب زدن و یا حتی پخت و پز نیز هنوز وجود دارد که این همکاری در آستانه نوروز به اوج خود می‌رسد.
در این میان برخی پدران خانواده نیز به دلیل مشغله‌کاری از جمله درگیر کار بودن یا خستگی و یا کارکردن تا دیر وقت و یا شیفت‌های شبانه از همراهی با اعضای خانواده برای انجام امور خانه باز می‌مانند.
به نظر کارشناسان و روان‌شناسان، خانه‌تکانی فرصتی برای با هم بودن اعضای خانواده است، چرا که روحیه کار دسته جمعی را در میان افراد یک خانه بالا می‌برد و به آنها آموزش داده می‌شود که مسئولیت پاکیزه نگه‌داشتن خانه نباید تنها بر دوش یک نفر باشد و همه اعضای خانواده با هم همکاری و به طور دسته جمعی خانه‌تکانی کنند.
خستگی کار و همچنین حضور نداشتن در ساعات روز باعث شده که در فرصتی برای خانه تکانی همراهی با همسر و اعضای خانواده نداشته باشم
یک پدر اهل چهارمحال و بختیاری کارگر ساختمان است و به گفته خودش، از ساعت هفت صبح تا ۱۷ عصر مشغول کار است، می‌گوید: به دلیل خستگی و همچنین نبودن ساعات روز در کنار خانواده موفق به کمک و همراهی با همسر برای خانه تکانی نمی‌شوم.
اسماعیل صیادی در گفت وگو با ایرنا افزود: خانه تکانی یک سنت دیرینه است و همه ساله این سنت با آداب خاصی اجرا می‌شود که علاوه بر تمیز کردن و آماده کردن خانه برای سال جدید، همراه شدن اعضای خانواده کنار همدیگر برای انجام کارها و مشارکت وهمدلی صورت می‌گیرد.
یک پدر شهرکردی که کارمند است با بیان اینکه همراهی نکردن مردان برای خانه تکانی با همسران باعث دلخوری بین زوجین می‌شود، گفت: بیشتر مردان به دلیل مشغله کاری که دارند از همراهی کردن در تمام امور خانه تکانی در کنار همسر و فرزندان معذور هستند.
صادق بهرامی اظهار داشت: در ساعاتی که در خانه حضور داریم فقط در انجام کارهایی مانند جابه‌جا کردن وسایل سنگین با همسرم همراهی می‌کنم و بیشتر امور خانه، خانه‌داری و خانه تکانی برعهده همسرم است.
ایجاد حس همدلی و همراهی در خانه تکانی
یک مشاوره و روانشناس بالینی در شهرکرد می‌گوید: ایجاد حس همدلی و همراهی در سنت خانه تکانی فرصتی برای افزایش ارتباطات بین اعضای خانواده است و هر یک از اعضای خانواده گوشه‌ای از کار را به دست می‌گیرند و با همکاری هم، تلاش می‌کنند که محیطی سالم و پاکیزه برای زندگی خود و اعضای خانواده خود به ارمغان آورند.
ندا خلیلی در گفت وگو با ایرنا افزود: امروزه باتوجه به اینکه برخی از اعضای خانواده در طول شبانه‌روز فرصت زیادی برای وقت گذراندن در کنار خانواده خود را ندارند، تمیز کردن خانه در روزهای پایانی سال، این امکان را فراهم می‌کند که ساعت‌ها در کنار یکدیگر فعالیت کنند و به گفت‌وگو بپردازند که این امر موجب افزایش همدلی و همسویی اعضای خانواده است.
به گفته وی، از زمان‌های گذشته تاکنون در برخی خانواده‌ها پدر خانواده خودش موظف به تامین امرار معاش خانواده می‌دانست و کارهای خانه را وظیفه زنان می‌دانند، که این رسم به غلط در برخی خانواده‌ها و مناطق نهادینه شده بود در حالی که در دین اسلام نیز به همکاری در امور خانه تاکید شده است.
وی با اشاره به اینکه امروزه تعدادی از زنان پای به پای مردان در محیط بیرون خانه کار می‌کنند، گفت: در صورتی که زن تمام کارهای خانه را نیز به تنهای انجام دهد، دچار خستگی روانی، عاطفی و جسمی می‌شود.
به گفته وی، از لحاظ عاطفی، عشق و محبت در خانه و خانواده ایجاب می‌کند که مردان هم در کنار زنان در کارهای خانه به خصوص در ایام پایانی سال و خانه تکانی کار کند.
خلیلی با اشاره به اینکه الگوپذیری بچه‌ها از جانب نگاه کردن و یادگرفتن است، گفت: فرزندان با مشاهده حس همکاری بین پدرو مادر در کارهای خانه، یاد می‌گیرند که از لحاظ عاطفی مهربانه‌تر با خانواده رفتار کنند.
به گفته وی، از لحاظ روانشناسی، کمک کردن در خانه تکانی از لحاظ هزینه صرفه‌جویی می‌شود و زمانی که همه افرادخانواده در کنار هم می‌گذرانند و به هم کمک می‌کنند، یک محیط امن در خانه و خانواده ایجاد می‌شود که همه با هم و کنار هم احساس امنیت و آرامش داشته باشند.
وی گفت: با این همکاری و همدلی در سنت خانه تکانی، ارتباطاتی سردی که در بین برخی از خانواده‌ها حاکم است و اعضای خانواده فقط برای ناهار و شام با همدیگر در ارتباط هستند، کاهش پیدا کرده و اعضای خانواده در این ایام بیشتر در کنار هم هستند و با هم صحبت می‌کنند.
خلیلی افزود: وقتی که تمام خانواده با یکدیگر همکاری می‌کنند، جو صمیمانه‌ای پدید می‌آید؛ در همین رابطه به نظر می‌رسد که باید در خانه‌تکانی فرزندان را هم مشارکت داد تا علاوه بر آموختن مهارت‌های زندگی، تعامل در خانواده را نیز بیاموزند و تجربه کنند؛ چراکه این خود، هماهنگی با بهار طبیعت است و تاثیر بسیار نیکویی برای افراد دارد.
به گزارش ایرنا، همه سال پیش از ورود به ماه فروردین، جشن‌های نوروز در جغرافیای تمدنی آن با انجام آیین‌ها و رسم‌های مختلفی برگزار می‌شود.
نظر شما