غلامرضا تاجبخش روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه برخورداری از دیپلماسی و مذاکرات موفق در نظام بین الملل بستگی به حضور مردم در صحنه ها و انتخابات دارد، اظهار کرد: مشارکت گسترده در انتخابات از بدو پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون به لحاظ اهمیت آن در عرصه های داخلی و بین المللی و تاثیرات آن در سرنوشت کشور، تقویت قدرت بین المللی، چانه زنی در عرصه های دیپلماتیک، بازدارنگی در برابر توطئه های دشمنان و موفقیت های نظام اسلامی در این عرصه ها همواره مورد تاکید رهبر معظم انقلاب، سران قوا، احزاب، تشکل ها، مسوولان، متولیان امر و دلسوزان نظام جمهوری اسلامی است.
وی در پاسخ به اینکه به لحاظ جامعه شناسی مشارکت مردم در انتخابات تابع چه عواملی می باشد؟ می‌گوید: در جواب این سوال به ۲ رهیافت می توان اشاره کرد؛ از منظر جامعه شناسی سیاسی آنچه می تواند افراد را تشویق کند تا در انتخابات شرکت کرده و به منتخب موردنظر رأی دهند، شرایط مطلوب و مناسب اجتماعی، محیطی، اقتصادی و فرهنگی افراد رأی دهنده است.
این پژوهشگر اجتماعی و جامعه شناس ادامه داد: از منظر اقتصاد سیاسی رفتار انتخاباتی مبتنی بر الگوهای عقلانی رفتاری و عمل انتخاب سیاسی و تابع آزادی ارادی و اختیار انسانی است، از این دیدگاه، رأی دهندگان غالباً به طرحها، عقاید و برنامه های نامزدها و احزاب توجه دارند و به شکلی معقول دست به انتخاب زده و برنامه هایی را انتخاب می کنند که بیشترین منافع را برایشان در بر داشته باشد.
تنوع اندیشه های مختلف و فضای رقابتی بیشتر
عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه آیت الله بروجردی در پاسخ به اینکه تنوع و تکثر نامزدها در این دوره تا چه حد بوده و این تنوع تا چه حد توانسته گرایش های سیاسی موجود در جامعه ما را نمایندگی کند بطوری که مخاطبان خواسته های خودشان را در برنامه های کاندیدا ها ببینند؟ اضافه کرد: با توجه به اینکه از منظر شورای محترم نگهبان در انتخابات جامعیت، مشروعیت و مقبولیت سه عنصر اساسی تعیین کننده است، صلاحیت ۱۵ هزار و ۲۰۰ نفر از سوی شورای نگهبان تائید شد و سهم لرستان از این تعداد ۳۸۲ نفر می باشد به طوری که برای تصاحب هر کرسی حدود ۴۰ نفر با یکدیگر رقابت خواهند کرد و در نهایت ۹ نفر به مجلس راه خواهند یافت، بنابراین با تنوع دیدگاه و حضور اندیشه های مختلف انتظار می رود، فضای رقابتی ایجاد شود.
تاجبخش در خصوص اینکه با توجه به وجود صداهایی در جامعه و در بین گرایش های سیاسی مبنی بر شرکت نکردن در انتخابات، فکر می کنید، مشارکت نداشتن در انتخابات چه تاثیری در سرنوشت سیاسی و اجتماعی کشور دارد؟ بیان کرد: پیتر شوارتز با پیشنهاد اعمال تحریم های اقتصادی، در بررسی آینده نگارانه افق ۲۰۳۰ قدرت های جهانی تصریح می کند که با جمهوری اسلامی باید طوری برخورد شود که در موضع ضعف قرار گیرد تا شریک راهبردی آمریکا شود، بنابراین واضح و مشخص است دشمنان توانایی از بین بردن انقلاب اسلامی را نداشته و ندارند و خوب می دانند این انقلاب، امام و امت را بهم پیوند زده و این هنر انقلاب اسلامی است.
وی ادامه داد: آنها به خوبی به موضوع انقلاب اسلامی نگاه می کنند و اعتراف کرده اند که این انقلاب با تمامی انقلاب های طول تاریخ متفاوت است چون که توانسته مردم را با حاکمیت یکی کند، لذا هنر دشمن این است که با فشار اقتصادی، مردم را از نظام و حاکمیت جدا کنند و این سیاست هم در مقاطع مختلف به طور مستمر پیگیری شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه آیت الله بروجردی در خصوص تاثیر شبکه های اجتماعی و فضای مجازی بر این دوره از انتخابات گفت: مزیت شبکه‌های اجتماعی این است که تمامی طبقات اجتماعی به آن دسترسی دارند، در این رسانه های جدید سانسور به نوعی در آنها منتفی است و دموکراتیک بوده و وظیفه اطلاع‌رسانی و کنشگری سیاسی و اجتماعی انجام می شود، با ورود شبکه‌های اجتماعی آنلاین دروازه‌بانی خبر رسانه‌های رسمی شکسته شده اما در این فضا که انحصار برداشته شده، پدیده جدیدی مانند تنومند شدن نهاد شایعه هم شکل گرفته و شکل پیچیده‌تری هم دارد که این امر نیاز به اخبار رسمی را افزایش داده است.
این جامعه شناس افزود: بنابراین هر رسانه به اندازه وزن و مخاطبی که دارد، می‌تواند نقش فعالی در تبلغات انتخاباتی ایفا می کند. هر رسانه و کنشگر به میزان وزن و مخاطبش، اشرافش بر کار رسانه‌ای و میزان استفاده حرفه‌ای از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند موثر باشد. دیگر مثل گذشته تنها افراد خاصی صاحب رسانه نیستند. همه رسانه دارند و فعالند، همه چیز را دیده و امکان انتشار خبر و محتوا دارند.
طوایف در لرستان نقش فعالی دارند
تاجبخش در پاسخ به اینکه رقابت های انتخاباتی در جامعه لرستان را چگونه می بینید و این نوع رقابت تا چه حد متفاوت با دیگر مناطق ایران می باشد و آیا این شکل از فرایند انتخاباتی می تواند به شکل گیری یک فرهنگ مردم‌سالاری در استان ما کمک کند؟ اظهار کرد: هویت مردم در برخی شهرهای استان با طایفه‌گرایی و قبیله گرایی عجین است، فی نفسه طایفه‌گرایی امر مذمومی نیست و فرصت ها و چالش هایی را داراست اما وقتی با کم رنگی ساختار احزاب و گروه‌های سیاسی روبرو هستیم، اقوام، طوایف و قبیله‌ها نقش فعالی ایفا می کنند.
این پژوهشگر اجتماعی افزود: برخی آیین ها نظیر «قسم» رفتارهای انتخاباتی متفاوتی را ایجاد می کند، در این مراسم افراد به مقدسات و قرآن قسم یاد می‌کنند که به شخص تعیین شده و مشخص رای دهند و حاضر به رای دادن به فرد دیگری نشوند؛ اقداماتی که فضایی کاملاً احساسی و غیرمنطقی در تصمیم‌گیری افراد را ایجاد می‌کند.
وی در خصوص فرصت و تهدیدهای انتخابات پیش رو عنوان کرد: هر انتخاباتی فرصت ها و تهدیدهای را ایجاد می کند، در صورت مشارکت بالای مردم، برخی از فرصت های افزایش دهنده قدرت نرم در انتخابات پیش رو شامل نمایش الگوی موفق مردم سالاری دینی همزمان با وقوع و گسترش بیداری اسلامی در منطقه، سرافرازی و سربلندی احزاب و گروه ها سیاسی، نخبگان و سیاستمداران جامعه در آزمون خطیر پیش رو، ارتقاء سرمایه اجتماعی و نمایش اتحاد و همگرایی همه علاقه مندان و دلسوزان به نظام و شکست جریان عظیم تبلیغات رسانه های دشمن در مدیریت افکار عمومی است.
عضو هیات علمی دانشگاه آیت الله بروجردی در خصوص برخی از آسیب های کاهنده قدرت نرم در انتخابات پیش رو گفت: از جمله این آسیب ها شامل خدشه دار شدن اعتماد ملی، غفلت نخبگان جامعه در تبیین و روشنگری در شرایط حساس انتخابات، تلاش ناکافی در ایجاد بسترهای اقناعی و مدیریت افکار عمومی و غفلت از برنامه ها و اقدامات برنامه ریزی شده دشمنان برای تاثیر گذاری بر انتخابات است.
این جامعه شناس بیان کرد: در نگاه رهیافت امنیتی نرم، ابعاد نرم افزاری انتخابات یک بعد کلیدی و اساسی است، چنانچه انتخابات پیش رو با مشارکت حداکثری روبرو شد، در نتیجه افزایش اعتماد و انسجام اجتماعی و آگاهی و هوشمندی مردم و نخبگان کشور تقویت خواهد شد و این موضوع خود به خود موجبات تقویت امنیت ملی به عنوان پشتوانه نظام فراهم خواهد شد، اما با مشارکت پایین مردم بروز چالش ها ظاهر خواهد شد و به دنبال آن، زمینه ها و بسترهای جدید در شکل گیری و گسترش تهدیدهای دشمنان انقلاب اسلامی ایجاد خواهد بود.
بیشترین میزان مشارکت به پنجمین دوره انتخابات مجلس می رسد
تاجبخش در پاسخ به اینکه حضور و مشارکت گروه‌های مختلف اجتماعی مانند زنان و جوانان و روستاییان و دانشجویان در این انتخابات را چگونه می بینید و آیا کاندیداها قادر هستند که این اقشار را جذب نموده و خواسته های آنها را نمایندگی کنند؟ گفت: میزان مشارکت مردم در ۱۱ انتخابات گذشته مجلس شورای اسلامی بیانگر فراز و نشیب های زیادی است، بیشترین میزان مشارکت به پنجمین دوره از انتخابات مجلس باز می گردد، این دوره از انتخابات که در تاریخ ۱۸ اسفندماه سال ۷۴ برگزار شد؛ مشارکت ۷۱ درصد بود اما کمترین میزان حضور مردم در انتخابات به نام مجلس یازدهم ثبت شده است، در این انتخابات ۲۴.۵۱۲.۴۰۴ نفر در سراسر کشور پای صندوق رأی رفتند تا وکلای خود را راهی پارلمان کنند، و آمار مشارکت ۵۷/۴۲ درصد ثبت شد، میزان مشارکت مردم لرستان در این انتحابات ۵۸/۴۷ بود.
وی ادامه داد: با توجه به عوامل پیچیده اثر گذار بر رفتارهای انتخاباتی مردم پیش بینی دقیق در مورد میزان مشارکت کار سختی است ولی بنظر می رسد در صورت ارائه برنامه های اصولی و مدون و مطلوب توسط داوطلبان و اقناع سازی عمومی و به صحنه کشاندن تمامی گروها و طیف های سیاسی انتظار مشارکت اقشار مختلف مردم بیش از انتخابات گذشته وجود دارد اما در غیر این صورت تنزل مشارکت به کمتر از ۴۰ درصد پیش بینی می شود.
این پژوهشگر اجتماعی اضافه کرد: به هر حال باید منتظر ماند میزان مشارکت در انتخابات در لرستان چگونه رقم خواهد خورد، اما تجربه بیش از چهار دهه برگزاری انتخابات نشان داده که هر زمان میزان مشارکت مردمی در انتخابات بیشتر بوده به همان اندازه نظام جمهوری اسلامی در مواجه با تهدیدات دشمنان خارجی قدرتمندتر ظاهر شده و برعکس هر زمان میزان مشارکت مردم در سرنوشت خود کمتر شده، نظام در موقیعت چانه زنی پایینی در عرصه های دیپلماتیک قرار گرفته است.
عضو هیات علمی دانشگاه آیت الله بروجردی در پاسخ به اینکه به نظر شما خواسته ها و مطالبات مردم در این دوره چه می باشند و این خواسته ها با دوره های قبلی چه تفاوتی دارد؟ بیان کرد: خواسته ها و مطالبات طیف های مختلف مردم در عین داشتن اشتراکاتی تا حدودی هم افتراقاتی دارد، اما روی هم رفته برخی مطالبات مردم شامل حل مشکلات اقتصادی و ثبات و امنیت بازار، توجه به مشکلات مهم و اساسی جوانان نظیر اشتغال، مسکن و ازدواج، توجه ویژه به فقر و تلاش در جهت حل معیشت مردم، بسترسازی مناسب و مدیریت اعتراضات مدنی، ایجاد فضایی آرام و نوید بخش برای فردای بهتر است.
نظر شما