گروه جامعه ایرنا - تالاب ها اکوسیستم های ارزشمندی هستند، اکوسیستم هایی که زادگاه تمدن ها بودند و حتی امنیت غذایی و معیشتی انسان ها به آنها وابسته است؛ تالاب ها مزایای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیادی را برای ساکنان، زیستگاه ها و زیست بوم های اطرافشان فراهم میکنند که همه اینها از رفاه انسان حمایت می کند، اعم از بحث تنوع زیستی، اقلیم، آب و موضوعات مختلف دیگر که همه اینها منجر به حمایت از انسان و محیط زیست پایدار و در نهایت اینکه انسان بتواند در محیط زیستی پایدار زندگی کند، می شود.
تالاب ها همواره مامن هزاران گونه جانوری به ویژه پرندگان آبزی و کنار آبزی بودند علاوه بر این نقش بسیار مهمی در تلطیف هوای منطقهای که در آن واقع شدهاند دارند، منابع آبی زیرزمینی را حفظ می کنند، تغییرات اقلیمی را کنترل و کربن را جذب میکنند. در کنار تمام این خصوصیات اما موجب زیبایی و طراوت طبیعت می شوند، میتوان در کنار تالاب و نگاه کردن به آن تا حد زیادی از استرس زندگی روزانه را کم کرد اما مساله این است که مدتهاست این حوضه های آبی با مشکل کم آبی دست و پنجه نرم می کنند، حقابه محیط زیستی به آنها نمیرسد در نتیجه یکی یکی از طبیعت حذف می شوند و فقط بستری خشک که منشاء گرد و غبار میشود، از آنها باقی می ماند.
این وضعیت فقط مختص تالاب های ایران نیست بلکه تالاب های زیادی در دنیا با همین مشکل مواجه اند و تعداد زیادی از تالاب ها در دنیا در دهه های اخیر از بین رفته اند و تعداد بسیار کمی از آنها در تمام دنیا باقی مانده است، باید ارزش این اکوسیستم ها را بدانیم و آنها را حفظ کنیم چون در غیر اینصورت بیشترین ضرر از نابودی تالاب ها، نصیب انسان می شود.
ایران با تنوع اقلیمی که دارد خاستگاه انواع تالاب هاست، ۴۲ نوع تالاب در دنیا وجود دارد که ۴۱ نوع آن در ایران موجود است، این نشان از ظرفیت بالای کشور در زمینه طبیعت و محیط زیست دارد اما متاسفانه بیشتر این حوضه های آبی وضعیت بحرانی دارند و برای رسیدن یک قطره آب به لب تشنه و تَرَک خورده شان لحظه شماری می کنند، روزگاری تالاب های پریشان، گاوخونی، هامون و دریاچه ارومیه برو بیایی داشتند و با صلابت بر پهنه بستر، آغوش خود را به روی انواع جانداران باز می کردند و انسان ها هم از کنار آن حَظی میبردند و حتی معیشت اهالی اطراف تالاب ها هم به آنها وابسته بود اما امروزه دیگر اثری از آنها باقی نمانده و تا چشم کار می کند خاک است و خاک که با هر بادی به چشم ما انسان ها که این بلا را سر تالاب ها آوردیم، می رود.
وسعت تالابهای کشور سه میلیون هکتار است که نیمی از آن یعنی حدود ۲ میلیون هکتار آن به کانون های انتشار گرد و غبار تبدیل شدهاند که به اعتقاد کارشناسان نتیجه استفاده نادرست و بی خردانه انسان از تالاب هاست؛ در حالی شاهد از بین رفتن تعداد زیادی از تالاب ها در کشور هستیم که ایران محل تولد نخستین و یکی از مهمترین پیمان نامه های بین المللی در راستای حفاظت از زیست بوم های تالابی و تالاب ها در دنیا است؛ دوم فوریه ( ۱۳ بهمن) سال ۱۹۷۱ میلادی با حضور ۱۸ کشور نخستین پیمان نامه محیطزیستی دنیا در رامسر (شهری در شمال کشور) به امضا رسید که به کنوانسیون رامسر معروف است و اکنون بیش از ۱۷۰ کشور عضو آن هستند. بر این اساس، این روز به عنوان روز جهانی تالابها نامگذاری شده و هر سال هم یک شعار برای این روز تعیین می شود که امسال حیات تالاب ها و زندگی انسان در هم آمیخته است با موضوع تالابها و رفاه انسان در نظر گرفته شده است.
مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالابها سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: دوم فوریه سالگرد انعقاد کنوانسیون رامسر به عنوان روز جهانی تالاب ها نامگذاری شده که این روز هر ساله در تمام دنیا با هدف ارتقاء آگاهی و افزایش اهمیت حفاظت از تالاب ها گرامی داشته می شود، در ایران نیز هر سال برنامه های متنوعی در سطح کشور اجرا می شود امسال برنامه ملی در روز ۱۴ بهمن ماه در شهر رامسر که خاستگاه شکل گیری این معاهده است، برگزار خواهد شد.
۶ تالاب در فهرست مونترو به ثبت رسیده اند که نشان می دهد شرایط خوبی ندارند، در این میان تالاب هامون به صورت ۱۰۰ درصدی خشک و به کانون گرد و غبار تبدیل شده است. آرزو اشرفی زاده با اشاره به اینکه شعار امسال روز جهانی تالاب ها حیات تالاب ها و زندگی انسان در هم آمیخته است با موضوع تالاب ها و رفاه انسان تعیین شده افزود: تالاب ها مزایای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیادی را برای ساکنان، زیستگاه ها و زیست بوم های اطرافشان فراهم می کنند که همه اینها منجر به رفاه انسان می شود، حفاظت از تالاب ها موجب می شود تا محیط زیستی پایدار داشته باشیم.
وی تاکید کرد: تالاب ها به عنوان یکی از زیست بوم های مهم، حمایت بسیار زیادی را برای رفاه انسان به همراه دارند برای همین کنوانسیون رامسر موضوع تالابها و رفاه انسان را انتخاب کرده است؛ متاسفانه در دهه های اخیر تعداد زیادی از تالاب ها در دنیا از بین رفته اند و تعداد بسیار کمی از آنها در تمام دنیا باقی مانده اند لذا باید ارزش این اکوسیستم ها را بدانیم و آنها را حفظ کنیم.
وی اظهار داشت: تالاب ها اکوسیستم هایی هستند که حتی امنیت غذایی و معیشتی انسانها به آنها وابسته است، تالاب ها روی بحث سازگاری با تغییر اقلیم و پیشگیری از تغییرات اقلیمی تاثیرات بسیار زیادی دارند، مهمترین اکوسیستم در جذب کربن هستند و در این زمینه هم نقش مهمی در سلامت محیطزیست و انسان ها ایفا می کنند، حفاظت از آنها و ارتقاء دانش در این خصوص بسیار مهم است به همین منظور در روز جهانی تالاب ها دور هم جمع می شویم تا بر اهمیت حفاظت از تالاب ها تاکید کنیم و در کنار آنها بتوانیم بهره برداری خردمندانه از این حوضه های آبی را داشته باشیم.
اشرفیزاده درباره تامین حقابه تالاب ها گفت: با وجود بارندگی های اخیر برخی از تالاب ها در حال آبگیری هستند اما متاسفانه پاییز خشکی داشتیم و در سال آبی جاری یعنی از پاییز تا اوایل زمستان وضعیت منابع آبی به لحاظ بارش ها در حوضه های آبخیز مناسب نبود و نتوانستیم حقابه ای را برای تالاب ها دریافت کنیم.
مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالابها سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: علاوه بر آن با اقدامات مناسب لایروبی و بارندگی مناسب حوضه مجموعه تالاب های آلاگل و آجی گل در استان گلستان به صورت ۱۰۰ درصدی آبگیری شدند اما تالاب آلماگل از این مجموعه حدود ۳۰ درصد آبگیری شد که امیدواریم با ادامه بارندگیها آبگیری همچنان تداوم داشته باشد تا وضعیت مطلوب تالاب ها ادامه دار باشد چون اگر آبگیری ادامه نداشته باشد به علت تبخیر همان آبی هم وجود دارد از بین می رود.
به گفته وی، تالاب حله در استان بوشهر نیز با اقدامات مناسب صورت گرفته در راستای لایروبی و بازگشایی مسیر طبیعی آب وضعیت مناسبی پیدا کرده است.
وی اظهار داشت: تالاب میانکاله هم با بازگشایی کانال آشوراده وضعیت نسبتا بهتری پیدا کرده و امیدواریم با حقابه هایی که از رودخانه های ورودی دریافت می کند وضعیت به مراتب بهتر شود، خوشبختانه وضعیت این تالاب روند رو به بهبودی دارد.
اشرفی زاده درباره وضعیت دریاچه ارومیه گفت: با توجه به بارش های مناسب اخیر که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اتفاق افتاده، در حال حاضر جریان آب خوبی به سمت دریاچه جاری است البته برای دریافت کامل حقابه نیازمند اجرای کامل مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه و اجرای کامل کشاورزی پایدار در حوضه آبریز هستیم.
وی افزود: در سال آبی ۱۴۰۱ - ۱۴۰۲ برخی تالاب ها مانند تالاب های اقماری حوضه دریاچه ارومیه بخشی از حقابه خود را دریافت کردند، برخی از تالاب ها هم مانند تالاب گندمان در استان چهارمحال و بختیاری حقابه ۱۰۰ درصدی دریافت کردند.
وی با اشاره به اینکه تاکنون ۲۵ تالاب در فهرست تالاب های با اهمیت ثبت شدهاند، اظهار داشت: ۶ تالاب از جمله انزلی، شادگان، پریشان و هامون در فهرست مونترو قرار دارند که نشان می دهد شرایط خوبی ندارند در واقع تالاب هایی که در خطر خشک شدن و برخی عوامل تهدید قرار دارند در فهرست مونترو رامسر سایت ثبت می شوند تا توجه بیشتری به آنها شود، یکی از این تالاب ها متاسفانه تالاب هامون است که این ذخیره گاه زیستکره چند سال است که با قطع جریان ورود آب از کشور همسایه به صورت کامل خشک شده و به کانون برداشت گرد و غبار تبدیل شده است.
۹۰۱۴
نظر شما