زمینی که خودخوری می‌کند

به گزارش ایرنا، یکی از عواملی که باعث از بین رفتن خاک زمین می‌شود پدیده " فرو نشست " است که این روزها به صورت مکرر در رسانه‌ها از آن نام برده شده است.

به عقیده برخی از کارشناسان، پدیده فرونشست سطح زمین ناشی از عوامل طبیعی و فعالیت‌های انسانی در نقاط مختلف و در طی سال‌های اخیر در کشور ایران علت برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، خشکسالی و عوامل دیگر پدیدار شده است و سبب آسیب‌های جدی به زمین‌های کشاورزی، ساختمان‌های مسکونی، جاده‌ها و دیگر سازندها و بروز خسارت های زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی شوده است.

از نظر یونسکو این پدیده عبارت است از فروریزش یا نشست سطح زمین که به علت‌های متفاوتی در مقیاس بزرگ روی می‌دهد. گسترش بی‌رویه بهره‌برداری از منابع آب برای استفاده در کشاورزی و صنعت، پی‌آمدهای نامطلوب زیادی در جنبه‌های کمی و کیفی منابع آب داشته است.

در دهه های اخیر حالت تصاعدی این پدیده همراه با اوج صنعتی شدن ، شهرنشینی شدن و پمپاژ بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی جهت مصارف کشاورزی مشاهده شده است.

دشت خانمیرزا رکورد دار فرونشست زمین

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری با اشاره به رکورد شکنی ضریب فرونشست زمین در دشت خانمیرزا در کشور گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد ضریب شوری آب در دشت خانمیرزا بالا رفته و شرایط مطلوبی ندارد.

سعید یوسف‌پور در گفت و گو با ایرنا ادامه داد: با توجه به رونق کشاورزی در دشت خانمیرزا باید با استفاده از منابع آبی از جمله چشمه‌ها و منابع آبی دیگر از جمله رودخانه کره بس نسبت به احیای تالاب دشت خانمیرزا اقدام کرد.

احیای تالاب دشت خانمیرزا؛ ضرورتی اجتناب ناپذیر

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری گفت: در زمان حاضر به دلیل خشکسالی و گرد و غبار محلی دشت‌های شهرکرد، سفیددشت، بروجن و خانمیرزا از کانون‌های مولد گرد و غبار محلی در استان به شمار می‌رود.

یوسف‌پور در گفت و گو با ایرنا افزود: استقرار فردوگاه چهارمحال و بختیاری در دشت شهرکرد و همچنین زه‌کشی تالاب خانمیرزا از مهمترین دلایل بروز خشکیدگی در این دشت‌ها به شمار می‌رود به همین دلیل احیای این دشت‌ها از جمله ضرورت‌هایی است که باید به آن پرداخته شود.

مدیرکل محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری گفت: در همین ارتباط موضوع احیای تالاب دشت خانمیرزا که به دلیل زه کشی آسیب‌دیده بود در دستور کار قرار دارد.

یوسف‌پور افزود: با توجه به رونق کشاورزی در دشت خانمیرزا باید با استفاده از منابع آبی از جمله چشمه‌ها و منابع آبی دیگر از جمله رودخانه کره بس نسبت به احیای تالاب دشت خانمیرزا اقدام کرد.

وی ادامه داد: احیای فصلی تالاب دشت بحرانی و ممنوعه خانمیرزا به مدیریت گرد و غبار شهرستان و تقویت منابع آب زیرزمینی کمک می‌کند.

کاهش بارش‌ها و مشهود شدن گرمایش زمین

مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری با ابراز نگرانی از پدیده خشکسالی گفت: خشکسالی موجب بروز گرد وغبار محلی و بروز برخی بیماری‌ها در جنگل‌ها و مراتع می‌شود در همین ارتباط برای پیشگیری و کاهش آثار خشکسالی، ستاد پیشگیری و مقابله با خشکسالی در این اداره فعال شده است.

به گفته وی، با توجه به کاهش ۱۵۷ میلی‌متری بارش‌ها در سال زراعی جاری تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین در محدوده استان بسیار مشهود است.

یوسف‌پور افزود: براساس آمار اداره کل هواشناسی درجه دمای هوای چهارمحال و بختیاری از اول مهر تا پایان آذر نسبت به میانگین بلند مدت ۲.۵ درجه و از ابتدای فصل زمستان تاکنون نیز به سه درجه ارتقا یافته است.

وی با اشاره به افزایش ۹ درجه‌ای دمای هوا در کوهرنگ نسبت به میانگین بلند مدت گفت: گرم شدن هوا موجب تغییر الگوی بارش از برف به باران شده و ذوب شدن یخچال‌های دائمی زاگرس شده که این امر شکنندگی اکوسیستم کوهستانی را افزایش می‌دهد.

مدیرکل حفاظت محیط‌ زیست چهارمحال و بختیاری تغییر اقلیم و کاهش بارندگی گونه‌های جانوری، گیاهی، زیستگاه‌های جنگلی، مراتع و حتی محیط انسانی را مورد تهدید قرار داده و انجام اقدام‌های پیشگیرانه از جمله ضرورت‌هایی است که باید به آن پرداخته شود.

خاکی که از بین می‌رود

مدیر آب و خاک سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری می‌گوید: با توجه به توپوگرافی استان و فرسایش خاک که بیشتر در جنگل‌ها و زمین‌های شیب‌دار بوده، برنامه‌های فرهنگی و عمومی برای حفظ جنگل‌ها و زمین‌های شیب‌دار انجام شده است و به نسبت سال‌های قبل کمتر در زمین‌های شیب‌دار مشکل ایجاد می‌شود.

غلامرضا ذاکری در گفت وگو با ایرنا تاکید کرد: نظر به این‌که تمامی مسائل مرتبط با طرح‌های آب و خاک ردیف‌های اعتباری دارند اما به‌علت خلأ قانونی در بخش حفاظت خاک تاکنون ردیف اعتباری از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور نداشته‌ایم.

وی افزود: در همین راستا با پیگیری‌های مستمر مجلس شورای اسلامی، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت جهاد کشاورزی سال ۱۳۹۸ لایحه ارسالی به مجلس شورای اسلامی قانون شد و در بخش حفاظت خاک قانون مصوب با ۲۶ ماده اعلام و وظایف دستگاه‌های اجرایی مرتبط مشخص شد.

مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: آیین‌نامه این قانون از سوی معاونت آب و خاک وزارت جهادکشاورزی به هیأت دولت ارائه شد تا مراحل ابلاغ آن به دستگاه‌های اجرایی مرتبط انجام شود.

وی یادآور شد: آلودگی خاک، حفاظت خاک، مسائل فرهنگی، تهیه برنامه‌های آموزشی و ترویجی کمتر مورد توجه قرار گرفته است و از سال ۱۴۰۱ با پیگیری‌های معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی ردیف مطالعات خاک‌شناسی در خصوص خاک‌های استان‌های کشور گرفته شد.

میانگین فرسایش خاک در چهارمحال و بختیاری؛ سالانه ۱۶.۷ تن

معاون آبخیزداری اداره‌کل منابع‌طبیعی و ابخیزداری چهارمحال و بختیاری نیز گفت: میانگین فرسایش خاک در این استان سالانه ۱۶.۷ تن در هکتار است.

روح‌الله کریمیان تاکید کرد: این میزان فرسایش در کشور ۱۵ تن و در دنیا پنج تن در هکتار برای یک‌سال گزارش و ثبت شده است.

وی افزود: توپوگرافی، ارتفاع، شیب، بارش‌ها، شرایط اقلیمی، تخریب در عرصه‌های ملی، چرای بی‌رویه، تخریب عرصه‌های جنگلی و بهره‌برداری‌های غیراصولی از مهم‌‎ترین عوامل فرسایش خاک است.

به گزارش ایرنا، ۸۲ درصد از مساحت چهارمحال و بختیاری را عرصه‌های منابع طبیعی تشکیل می‌دهد که ۲۰ درصد آن را جنگل و ۶۲ درصد آن را مراتع تشکیل می‌دهد.