به گزارش خبرنگار ایرنا، بیماری های قابل انتقال بین انسان و دام (زئونوز) که از انواع حیوانات به انسان منتقل می شود و منشا آن نیز جانواران اهلی و یا وحشی از جمله پرندگان، پستانداران، خزندگان و حتی حشرات هستند که در پاره ای از آنها به دلیل ویروسی که به سیستم عصبی حمله می کند، کشنده نیز شناخته می شوند.
هاری، سالک، سیاه زخم، تب کریمه کنگو، تب مالت، مشمشه و دهها بیماری دیگر را می توان از جمله بیماری ناشی از زئوز نام برد که در پاره ای از آنها (مثل مارگزیدگی) ضرورت مراجعه فوری بیمار به پزشک و مراکز درمانی را می طلبد چرا که در پاره ای موارد منجر به مرگ فرد مورد گزیده نیز می شود.
در همین راستا و در تمامی مراکز بهداشتی و پزشکی که به صورت شبانه روزی خدمات خود را ارایه می دهند موارد هاری و حیوان گزیدگی را توسط سرم، تزریق واکسن و شست و شو مورد کنترل قرار می دهند.
با توجه به آمار حیوان گزیدگی های سطح استان قزوین خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز قزوین گفت و گویی را با نسرین درخشان زاده، کارشناس بیماری های مشترک بین انسان و دام در دانشگاه علوم پزشکی قزوین در همین زمینه انجام داده است.
ایرنا. در خصوص حیوان گزیدگی های به وقوع پیوسته در سطح استان توضیحاتی را ارایه فرمایید.
سال گذشته موارد مورد گزش ثبت شده در مراکز درمانی استان چهار هزار و ۹۳۷ مورد بود و این در حالی است که در ۹ ماه نخست سال جاری این تعداد به چهار هزار و ۲۵۴ مورد بوده که بالاترین درصد گزش توسط حیوانات به ترتیب مربوط به سگ و گربه بوده است
این در حالی است که خوشبختانه موردی از فوت هاری در استان طی سال گذشته و سال جاری تاکنون نداشته‌ایم اما در عین حال تمامی موارد حیوان گزیدگی به علت کشنده بودن در همه شرایط و موارد از نظر ماد حاد در نظر گرفته می شود.
ایرنا. چه اقداماتی برای بیماران گزیده شده انجام می شود؟
متعاقب گزش انسان توسط حیوانات، ضمن حفظ خونسردی بیمار بایستی در اسرع وقت اقدامات مهم از جمله خارج ساختن و تمیز نمودن ویروس از محل زخم که تا حد مقدور در ساعات اولیه پس از گزش باید لابلای زخم را حداقل به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه با آب تمیز و صابون به طور عمیق مورد شست و شو قرار داد که این مساله مهمترین بخش پیشگیری از بیماری نظیر هاری محسوب می شود.
پس از خارج کردن بقایای صابون مورد استفاده جهت شست و شو از محل زخم، با استفاده از شیلنگ و فشار آب باید کف صابون های باقیمانده را از لابلای زخم خارج کرد چرا که باقی ماندن آن می تواند مواد ضد عفونی کننده را بی اثر کند.
محل زخم را پس از شست و شو با بتادین یک درصد و سایر مواد مخصوص ضد غفونی کننده زخم، تمیز می کنیم ( در صورت در دسترس نبودن مواد ضد عفونی کننده زخم می توان از الکل طبی ۶۰ تا ۷۰ درجه استفاده کرد هر چند سوزاننده بودن آن ممکن ااست موجب ناراحتی و درد بیمار شود).
این در حالی است که محل این نوع زخم ها را نباید پانسمان کرد چون ویروس هاری نسبت به نور و اکسیژن حساس بوده و در مجاورت آن زودتر از بین می رود، پانسمان زخم احتمال از بین رفتن ویروس را کاهش می دهد.
سپس فرد مورد گزش را بایستی به مراکز خدمات درمان پیشگیری از هاری برای تلقیح واکسن و سرم و همچنین تکمیل نوبت های بعدی واکسن ارجاع داد.
انجام و تکمیل واکسیناسیون هاری در افراد حیوان گزیده از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و باید با پیگیری، آموزش و حساسیت کامل آن را دنبال کرد و در صورت نیاز، براساس نظر پزشک، واکسن کزاز نیز تزریق شود، درمان پیشگیری موثر بالافاصله پس از وقوع مواجهه می تواند از بروز علایم بالینی و مرگ ممانعت کند.
تمامی موارد حیوان گزیدگی (چه اهلی و چه وحشی) را باید هار تلقی کرد و بیمار را باید در سریع ترین زمان ممکن تحت اقدامات پیشگیری و درمان هاری قرار داد، این موضوع به قدری اهمیت دارد که اگر حیوان گزنده مثل سگ دارای قلاده و سابقه واکسیناسیون کامل نیز باشد، بایستی اقدامات پیشگیری و درمان را برای فرد سریع انجام داد، یعنی داشتن سابقه واکسیناسیون حیوان مانعی برای دریافت واکسن در فرد حیوان گزیده نیست.
ایرنا. بیماری هاری از چه حیواناتی به انسان منتقل می شود؟
حیوانات خونگرم پستاندار چه وحشی و چه اهلی (به خصوص سگ و گربه) ، گوشتخوار، علفخوار، جوندگان و پستاندار پرنده (مانند خفاش) می توانند بیماری هاری را به انسان منتقل کنند.
ایرنا. چه اقداماتی برای افزایش سطح آگاهی مردم، به ویژه روستاییان در مورد بیماری های مشترک حیوان و انسان انجام گرفته است؟
قطع حلقه انتقال بیماری های مشترک بین انسان و حیوان در گرو سلامت حیوان و رعایت موازین بهداشتی است و هماهنگی بین بخشی، مراقبت بیماری، آموزش جامعه و کارکنان بهداشتی - درمانی به عنوان راهکارهای اصلی در کنترل و پیشگیری از این بیماری ها به شمار می رود.
سازمان دامپزشکی و وزارت بهداشت به عنوان ارگان های مهم و اثرگذار در کنترل بیماری های مشترک بین انسان و دام هستند که در همین رابطه نیز نشست های متعددی در سطوح استانی، شهرستانی و مناطق شهر و روستا برگزار می شود و همچنین موضوع آموزش، حساس سازی و ایجاد رفتارهای بهداشتی و سلامت محور از مهمترین عوامل در کاهش حیوان گزیدگی به شمار می رود.
با توجه به کشنده بودن بیماری هاری، هرگونه تماس و اقدام های پیشگیری پس از مواجه با حیوان هاری بایستی به انجام برسد و آموزش های لازم در خصوص نحوه صحیح برخورد با حیوان، جلوگیری از مواجهه با حیوانات وحشی و سگ های بلاصاحب ضروری است.
به طور کلی، هر اندازه مواجهه انسان با حیوان کاسته شود، خطر حیوان گزیدگی و انتقال هاری کاهش خواهد یافت، با توجه به استقرار خانه های بهداشت و مراکز خدمات جامع روستایی در مناطق روستایی، آموزش موارد فوق از مهمترین استراتژی های پیشگیرانه وزارت بهداشت در این خصوص بوده که به صورت مستمر در حال اجرای است.
ایرنا. در رابطه با بیماری هاری و علایم آن هم توضیحاتی ارایه دهید.
سابقه این بیماری به سه تا چهار هزار سال پیش بازمی گردد، هاری یک بیماری ویروسی کشنده است که مخصوص پستانداران، گوشتخواران اهلی و وحشی می باشد، انسان و سایر حیوانات خونگرم پستاندار به طور تصادفی و غالبا از طریق گزش به آن مبتلا می شوند.
در صورت ابتلا انسان، دوره نهفتگی در او به طور معمول ۲ تا هشت هفته و گاهی اوقات نیز کمتر از پنج روز است، این بیماری در انسان شامل چند مرحله بوده که شامل دوره مقدماتی بیماری که ۲ تا سه روز قبل از ظهور علایم اصلی می باشد.
افسردگی، بی قراری، خستگی، بی اشتهایی، تف اندازی، سوزش و خارش و گاهی درد در محل گزش از جمله علایم این بیماری است که پس از این دوره انسان نسبت به تمام محرک های فیزیکی، شیمیایی، حسی و بویایی واکنش نشان می دهد، کوچکترین صدا یا نور او را به شدت متشنج می کند و خود را به در و دیوار می زند، اطراف دهان او را کف می پوشاند و بیمار عطش فراوان پیدا می کند ولی به علت انقباض عضلات گلو قادر به نوشیدن آب نیست و با مشاهده و یا شنیدن صدای آب به شدت تحریک می شود، همچنین عبور هوا نیز از روی صورت باعث تحریک بیمار می شود؛ در صورت عدم رسیدگی به موقع بیمار به کما رفته و پس از چند روز، بر اثر انقباضات شدید عضله قلب و فلج دستگاه تنفسی، فوت می کند.
نظر شما