«دامون» مرهم جنگل‌های هیرکانی

به گزارش خبرنگار ایرنا، سریال ۲۳ قسمتی دامون که به سفارش شبکه یک صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران فیلم برداری آن در جنگلهای جنوب بابل آغاز شد، مسعود فرخنده نویسندگی ، تهیه و کارگردانی آن را بر عهده دارد .

این سریال که مصایب تخریب جنگل‌های هیرکانی و قاچاق چوب را به نمایش خواهد گذاشت در جنوب بابل در بخش بابلکنار و بندپی تهیه خواهد شد. سریال دامون قاچاق چوب درخت بسیار نادر «سُرخدار» که در معرض انقراض قرار دارد را تولید می کند، و از شبکه اول سیما پخش می شود.

دامون در منطقه ای فیلم برداری می شود که بزرگترین درخت سرخدار جنگل‌های هیرکانی ایران در جنوب بابل موجود است.

این درخت سرخدار که دارای ۳۰ متر ارتفاع و ۱۹۳ سانتی متر قطر دارد عمر آن به یکهزار و ۲۰۰ سال می رسد و در یک منطقه صعب العبور و در کنار یک پرتگاه در جنگلهای هیرکانی جنوب بابل قرار دارد. این درخت با نام علمی ' Taxus baccata '، گونه‌ای درخت با برگ های سوزنی از تیره سرخداران است که از نظر تنوع زیستی و حفظ ذخائر ژنتیکی و بوم‌شناسی از گونه‌های منحصر به فرد و مهم منطقه هیرکانی و باقی مانده از دوران سوم زمین‌شناسی محسوب می شود.

سرخدار، درختی سوزنی برگ، سایه پسند و دارای پوست فلس‌دار است که چوب درون آن به رنگ قرمز شاه بلوطی و برگ‌های آن دائمی و همیشه سبز است و در قسمت پایینی درخشان و براق به نظر می رسد و نیاز به خاک مرطوب دارد.

بلندی درخت به ۹ تا ۳۰ متر و قطر آن به سه متر می‌رسد. رشد سرخدار بسیار کند و رویش ارتفاعی آن سالانه ۱۰ سانتی متر است. میوه نوع ماده این درخت به رنگ قرمز و نوع نر آن به رنگ زرد است که هر دو غیر سمی هستند.

بذر سرخدار توسط پرندگان از جمله قرقاول پخش می‌شود و سنجاب‌ها نیز به انتشار بذر این درخت کمک می‌کنند. بر اساس مطالعات فسیل‌شناسی، دیرینگی درختان سرخدار بیش از ۱۹۰ میلیون سال تخمین زده می شود.

گفته می شود انسان‌های ماقبل تاریخ این درخت را می‌شناختند و از برگ آن نوعی ماده سمی تهیه و برای آلوده کردن نیزه‌هایشان استفاده می‌کردند.

در تمام انواع سرخدار، ماده‌ای به نام ' تاکسول ' وجود دارد که از آن داروی ضد سرطان می‌سازند. در دانشگاه ' کالیفرنیا '، گونه‌ای از سرخدار را به همین منظور پرورش می‌دهد و هنگامی که به‌ ارتفاع یک تا ‌۱/۵ متر رسید، آن را قطع می‌کنند.

دوستداران محیط زیست بر این باورند برای حفظ جنگلهای هیرکانی باید کارهای فرهنگی به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد که ساخت سریال ۲۳ قسمتی دامون می تواند برای حفظ این میراث کهن اثر بخش باشد.

ظرفیت ممتاز رسانه ها به همراه مدارس، مساجد و حسینیه ها در بیان اهمیت جنگلهای هیرکانی دارای جایگاه ممتازی است و این درخت های بی نظیر برای ادامه حیات بشر و ممانعت از تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین اثر گذار است.

فرهنگ و هنر در خدمت هیرکانی

رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بابل در گفت گو با خبرنگار ایرنا بیان داشت: امروز وظیفه تمامی اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه آن است که برای حفظ جنگلهای هیرکانی از تمامی ظرافت هنری خود استفاده کنند.

عیسی محمدی فیروزجایی اظهار داشت: سریال دامون این توانایی را دارد که در ذهن مخاطب اهمیت حفظ جنگلهای هیرکانی را بیان کند.

وی با ذکر این مطلب که این سریال در جنگل‌های جنوب بابل در حال فیلم‌برداری است، بیان داشت: حفظ این میراث کهن نیاکان ما با محوریت درخت های نادر سرخدار در این سریال به نمایش گذاشته خواهد شد.

محمدی ادامه داد: دیگر زمان آن فرا رسیده در فرهنگ سازی حفاظت از جنگلهای هیرکانی اهالی فرهنگ و هنر با مشارکت مدارس، مساجد دغدغه مندانه برای تنویر افکار عمومی تلاش کنند.

وی با ذکر این مطلب که نیاکان ما هزاران سال در حفظ جنگلهای هیرکانی تلاش کردند، ادامه داد: امروز نوبت ما فرا رسیده که ممانعت از تخریب این جنگلهای بی نظیر در جهان را در دستور کار خود قرار دهیم.

رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بابل تصریح کرد: سریال دامون به سفارش شبکه یک استانهای سازمان صدا و سیما به نویسندگی و کارگردانی مسعود فرخنده در جنگلهای جنوب بابل در حال فیلم برداری است.

بابل میزبان بزرگترین سُرخدار

‌رییس منایع طبیعی بابل به خبرنگار ایرنا گفت: تهیه فیلم دامون در شهرستانی که بزرگترین درخت سرخدار هیرکانی در آن واقع شده است یک اتفاق مبارک است.

حسین پورحسین اظهار داشت: این درخت سرخدار که دارای ۳۰ متر ارتفاع و ۱۹۳ سانتی متر قطر دارد عمر آن به بیش از یک هزار سال می رسد در یک منطقه صعب العبور و در کنار یک پرتگاه در جنوب بابل قرار دارد.

وی ادامه داد: این درخت سُرخدار در یک حوزه آبریز ۱۰۰ هکتاری از یک توده بازمانده دوران جنگل های خزری می باشد که دست نخورده باقی مانده است.

این مقام مسوول تصریح کرد: امروز همه ما باید قدر شناس دلسوزانی باشیم که از تمام ظرفیت موجود به خصوص ظرافت و اثر بخشی فرهنگ و هنر برای حفظ جنگلهای هیرکانی تلاش می کنند.

شهرستان بابل دارای ۸۰ هزار هکتار جنگل های هیرکانی با درختانی اعم از سرخدار، انجیلی، افرا، راش، ممرز، بلوط و آزاد است. درخت سرخدار از جمله درختان نادر و در حال انقراض جنگل های هیرکانی شمال است. این گونه درخت به کندی رشد می کند و هر ۱۰ سال یک سانتی متر بر قطر این درخت اضافه می شود.

در این درخت ماده ای سمی به نام تاکسین یا توکسین وجود دارد که انسان های نخستین از برگ آن نوعی سم مخصوص می ساختند. در حال حاضر از این ماده داروهایی برای درمان سرطان سینه و پروستات ساخته می شود.

قدمت جنگل های هیرکانی دقیقاً مشخص نیست. اما بر اساس آخرین نظرات کارشناسان قدمت جنگلهای هیرکانی بیش از ۴۰ میلیون سال برآورد شده و بازمانده دوره سوم زمین شناسی هستند. از همین جهت به فسیلهای زنده شهرت دارند و در حوزه باستان شناسی و گیاه شناسی یک موزه طبیعی به شمار می روند.

در دنیایی که تا کنون هزاران گونه گیاهی و جانوری منقرض شده اند، مجموعه ای کهن با قدمتی این چنینی نه تنها یادگاری با ارزش از دل تاریخ است، بلکه منبع عظیمی از گونه های منحصربه فرد زنده است که باید حفظ شود.

اما اهمیت جنگل های هیرکانی تنها از بعد قدمت آن نیست، زیرا این جنگلها علاوه بر تامین اکسیژن، در ذخیره مقادیر بسیار زیاد آب، حفاظت از بافت خاک و جلوگیری از جاری شدن سیل نقش بسیار مهمی دارند.

همچنین از بعد توسعه گردشگری و ایجاد درآمد برای ساکنین نواحی شمالی کشور نیز جنگل های هیرکانی بسیار موثر بوده اند. به طوری که نوار شمالی کشور از محبوب ترین سایتهای گردشگری ایران به شمار می رود و ورود گردشگر به این خطه موجب درآمد پایدار از راه گردشگری برای اهالی سرزمین های شمالی کشورمان شده است.