پژوهش، قلب تپنده میراث فرهنگی/شناسایی و حراست زیر سقف کاوش

به گزارش خبرنگار ایرنا، پژوهش فرآیندی علمی و اساسی‌ترین نیاز برای نیل به پیشرفت و توسعه همه جانبه کشور در عرصه‌های مختلف به شمار می‌رود.

اهمیت پژوهش در عرصه میراث فرهنگی

در حال حاضر یکی از سازمان‌هایی که پژوهش در آن نقش کلیدی و سازنده دارد، سازمان میراث فرهنگی است.

اهمیت پژوهش در این سازمان به گونه‌ای است که برخی کارشناسان پژوهش را قلب تپنده سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌دانند چراکه معتقدند فعالیت‌های این سازمان به کارهای تحقیقاتی و پژوهشی وابسته است.

این در حالیست که پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز با هدف پاسخگویی به بخشی از نیازهای پژوهشی کشور در زمینه میراث فرهنگی و گردشگری کشور در سال ۱۳۸۳ توسط شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم تحقیقات و فناوری تأسیس شد.

توسعه و گسترش پژوهش در زمینه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به منظور احیا و مستندسازی آثار، حفظ کیفیت آنها، آشکار کردن حلقه‌های گمشده فرهنگی تاریخی و طبیعی و زمینه‌سازی مناسب برای ارتقای فعالیت‌های پژوهشی مرتبط از جمله مهم‌ترین اهداف این پژوهشگاه است.

استفاده از ظرفیت دانشگاهیان در پژوهش‌ها

اما زمانی که سخن از پژوهش به میان می‌آید نقش مهم دانشگاه و دانشگاهیان در این عرصه به ذهن متبادر می‌شود و بسیاری از صاحبنظران معتقدند دانشگاه می‌تواند حرکت در مسیر توسعه را هموار کند و به آن سرعت بیشتری ببخشد.

یک استاد دانشگاه در این باره گفت: یکی از راهکارهای توسعه پایدار در همه حوزه‌ها طی کردن مسیر علمی و پژوهش‌های علمی و استفاده از ظرفیت دانشگاه‌هاست.

دکتر سید آیت‌الله رزمجو که به عنوان نماینده استانداری در شورای عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مدیر اجرایی ستاد هفته پژوهش و فناوری استان در آیین تجلیل از برگزیدگان پژوهش در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس سخن می‌گفت با تأکید بر لزوم ارج نهادن به پژوهش افزود:‌ استان فارس در عرصه پژوهش از استان‌های برتر کشور است و این استان در زمینهٔ امور پژوهشی، ارج نهادن به پژوهشگران و نخبگان و برگزاری ویژه‌برنامه‌های هفته پژوهش در کشور پیشرو و ممتاز است.

تخت جمشید با سابقه ۲۵۰۰ ساله و شیراز که به شهر هزار مزار و سومین حرم اهل‌بیت (ع) شهرت دارد، قطب گردشگری است و در زمینهٔ پژوهش‌های گردشگری هم جایگاه ویژه‌ای دارد به‌گونه‌ای که سال گذشته ۱۶ طرح پژوهشی در حوزه گردشگری فارس انجام‌ شده است.

به گفته رزمجو استان فارس با سابقه کهن خود مرکز حکمرانی بخش عمده‌ای از جهان بوده است.

وی اضافه کرد: تخت جمشید با سابقه ۲۵۰۰ ساله و شیراز که به شهر هزار مزار و سومین حرم اهل‌بیت (ع) شهرت دارد، قطب گردشگری است و در زمینهٔ پژوهش‌های گردشگری هم جایگاه ویژه‌ای دارد به‌گونه‌ای که سال گذشته ۱۶ طرح پژوهشی در حوزه گردشگری فارس انجام‌ شده است.

مدیر اجرایی ستاد هفته پژوهش و فناوری فارس، پرداختن به هوش مصنوعی را بسیار مهم دانست و افزود: بررسی‌ها نشان داده که نتایج هوش مصنوعی در حوزه سلامت ۷۹ درصد دقیق‌تر از سایر روش‌های علمی است و انتظار می رود که در پژوهش‌های گردشگری در آینده هم در زمینهٔ هوش مصنوعی کار شود.

شناسایی میراث‌های کهن با هدف حفظ این سرمایه‌های پایدار

موضوع پژوهش در سازمان میراث فرهنگی بسیار گسترده است؛ در این سازمان هم نیاز به پژوهش‌های بنیادی پاسخ داده می‌شود، هم پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای در دستورکار قرار می‌گیرد.

در حقیقت انواع و اقسام پژوهش‌ها در سازمان میراث فرهنگی مورد نیاز است و پژوهشگران باید نسبت به نیازها و رویکردهای سازمان آگاهی داشته باشند و با توجه به این مسایل به تحقیق و پژوهش بپردازند.

یکی از موضوعات مهم پژوهشگران در این عرصه شناسایی میراث‌های کهن با هدف حفظ این سرمایه‌های پایدار است؛ سرمایه‌هایی که مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید معتقد است اگر پژوهش در خصوص چگونگی ایجاد و احداث‌شان انجام نمی‌شد حفاظت و حراست از آنها بسیار دشوار بود.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در این باره گفت: ما در ۱۰۰ سال گذشته تخت جمشید را نمی‌شناختیم و نتایج پژوهش و تحقیقات علمی بود که به ما این آگاهی را داد که سازندگان تخت جمشید چه کسانی بودند.

علیرضا عسکری چاوردی ادامه داد: در طی ۱۰۰ سال گذشته حجم زیادی از اطلاعات در مجلات بین‌المللی و بیش از ۱۵ هزار عنوان کتاب در مورد هخامنشیان منتشر شده است.

عسکری چاوردی اضافه کرد: ما در قلب و خاستگاه هخامنشی هستیم و اثر فاخر و ارزشمندی مانند تخت‌جمشید در این استان وجود دارد که پیونددهنده عرضی و حاکمیتی سرزمین ما و موجب اقتدار ملی کشور و مایه افتخارست و به همین دلیل است که سعی شده این برنامه‌های پژوهشی در تخت جمشید برگزار شود.

به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید مجموعه جهانی پاسارگاد، نقش رستم و تخت جمشید همه با کاوش‌های باستان‌شناسی شناسایی‌شده‌اند و حفاظت و مرمت این بناها پس از کاوش‌های باستان‌شناسی انجام‌ شده و تا امروز به‌عنوان سرمایه‌های پایدار کشور ما هستند.

ضرورت استفاده هر چه بیشتر از پژوهش‌های علمی

در حال حاضر پژوهش در کشور تقاضامحور نیست و مساله فقدان تقاضای مؤثر برای پژوهش یکی از مشکلات جدی پژوهشی در کشور است.

متولیان امر نیز معتقدند آن‌طور که باید از ظرفیت ارزشمند پژوهش‌های علمی در برنامه‌ریزی‌ها بهره برده نشده و برای پیشبرد اهداف در این عرصه باید تقاضای مؤثر شکل بگیرد.

مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس که معتقد است پژوهش کمک می‌کند تا از پشتوانه نظری و فکری پژوهشگران بهره‌مند شویم، در این باره گفت: آن‌طور که باید نتوانسته‌ایم از ظرفیت ارزشمند پژوهش‌های علمی در برنامه‌ریزی‌ها بهره کافی ببریم، لذا باید با اختصاص اعتبارات پژوهشی به این موضوع زیربنایی اهمیت داده شود و در این خصوص نیاز به حمایت و مشارکت دستگاه‌های متولی داریم.

محمد ثابت اقلیدی با اشاره به اهمیت نقش پژوهش در اهداف و برنامه‌ها گفت: ۲۵ آذرماه هفته پژوهش با شعار «بدون پژوهش و مطالعه تصمیم‌گیری نکنیم»، آغاز شد و انتخاب این شعار برای هفته پژوهش نشانگر اهمیت پژوهش در اهداف و برنامه‌هاست.

مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس ادامه داد: پژوهش از اتلاف وقت و منابع جلوگیری می‌کند و رجوع به تحقیقات گذشتگان یا به اصطلاح مرور متون بخش مهمی از تحقیقات پژوهشی است.

ثابت اقلیدی اضافه کرد: در مقالات و پژوهش‌ها مواردی که معطوف به خلاقیت و ابتکار است مورد تأکید و توجه بیش‌تر قرار خواهد گرفت تا بتوانیم در تحرک بخشی در صنعت گردشگری از افکار و اندیشه و خلاقیت پژوهشگران بهره‌مند شویم.

اعلام آمادگی یک سرمایه‌گذار برای ایجاد زیرساخت گردشگری در تخت جمشید

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس در بخش دیگری از سخنان خود پیرامون توسعه زیرساخت‌های گردشگری در تخت جمشید، گفت: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های پیش رو توسعه زیرساخت‌های گردشگری در تخت جمشید است.

او از اعلام آمادگی یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای ایجاد زیرساخت‌های کلان گردشگری در تخت‌جمشید خبر داد و افزود: یک سرمایه‌گذار آمادگی خود را در برای ایجاد زیرساخت‌های مناسب گردشگری در این اثر جهانی اعلام کرده و طرح ارائه‌ شده در دست بررسی و در مرحله اهلیت‌سنجی سرمایه‌گذار قرار دارد.

محدودیت منابع مالی از چالش‌هایی است که همواره در مسیر حفظ، نگهداری، مرمت و توسعه زیرساخت‌های گردشگری بناهای تاریخی فرهنگی وجود داشته و با تدبیر وزیر میراث فرهنگی و معاون میراث فرهنگی کشور مقرر شده از ظرفیت خیرین و علاقه‌مندانی که قلبشان برای حفظ میراث فرهنگی می‌تپد در این عرصه بهره گرفته شود.

ثابت اقلیدی، تخت جمشید را یک برند در ایران و جهان دانست و گفت: در تمام دنیا ایران را با پرسپولیس می‌شناسند اما آن‌طور که باید، این برند، نشان‌واره و ویترین معرفی نشده که باید برای معرفی این اثر جهانی و تسهیل در سرمایه‌گذاری توسعه زیرساخت‌ها در تخت جمشید ،نقش رستم و همچنین مجموعه جهانی پاسارگاد تلاش کنیم.

بهره‌گیری از ظرفیت خیرین برای حفظ میراث فرهنگی

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس افزود: محدودیت منابع مالی از چالش‌هایی است که همواره در مسیر حفظ، نگهداری، مرمت و توسعه زیرساخت‌های گردشگری بناهای تاریخی فرهنگی وجود داشته و با تدبیر وزیر میراث فرهنگی و معاون میراث فرهنگی کشور مقرر شده از ظرفیت خیرین و علاقه‌مندانی که قلبشان برای حفظ میراث فرهنگی می‌تپد در این عرصه بهره گرفته شود.

وی تشکیل انجمن خیرین میراث فرهنگی به عنوان راهکاری برای تحقق این امر مطرح کرد و گفت: باید این انجمن در فارس تقویت شود تا بتوانیم زمینه را برای کمک خیرین در مسیر حفظ آثار فراهم کنیم.

در آیین تجلیل از برگزیدگان پژوهش در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس از محبوبه رستمی به‌عنوان پژوهشگر برتر و ۳۴ پژوهشگر برگزیده دیگر استان فارس در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با اهدای لوح تقدیر قدردانی شد.

مجموعه آثار تخت جمشید به یادگار مانده از دوران هخامنشیان در ۵۵کیلومتری شمال شیراز و در محدوده شهرستان مرودشت واقع است.

این مجموعه آثار تاریخی در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.