به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه خبری ساینس (science.org) سیستم بسیار ضعیف دولت اسپانیا برای ارزیابی دانشمندان و محققان این کشور، که در آن تنها معیار پیشرفت شغلی، انتشار مقالات بوده، قرار است تحت پیشنهادهای جدید آژانس ملی ارزیابی و اعتبار این کشور (ANECA) بازنگری شود.
این اصلاحات که در اوایل ماه جاری اعلام شد، برای اولین بار باعث می‌شود که محققان دانشگاه‌های دولتی اسپانیا بر اساس مجموعه‌ای از خروجی‌ها علاوه بر مقالات ارزیابی شوند. بسیاری از دانشمندان از این حرکت استقبال کرده و می‌گویند این روش به دانشگاه کمک می‌کند تا از سیستمی که به عنوان ایجاد «دیکتاتوری مقالات» توصیف شده است، نجات پیدا کند.
در حال حاضر آژانس ملی ارزیابی و اعتبار اسپانیا (ANECA) هر ۶ سال «عملکرد پژوهشی» دانشگاهیان و اساتید را ارزیابی می‌کند. برای به دست آوردن یک افزایش حقوق متوسط و واجد شرایط بودن برای ترفیع، محققان باید نشان دهند که حداقل پنج مقاله را در طول این دوره ۶ ساله در مجلات پرتیراژ منتشر کرده‌اند.
دولت اسپانیا این سیستم را در سال ۱۹۹۴ در تلاش برای افزایش بهره وری محققان کشور معرفی کرد و موفق شد: طبق آمار وزارت علوم و نوآوری تا سال ۲۰۲۱، این کشور با تولید سالانه بیش از ۱۰۰ هزار مقاله، رتبه یازدهم جهانی را در تولیدات علمی کسب کند.
اما بسیاری از دانشگاهیان می گویند این سیستم تأثیر منفی بر کیفیت کار آنها و به طور کلی بر علم داشته است. منتقدان این سیستم همچنین می‌گویند که این روش محققان را تشویق کرده که انتشار را بر آموزش اولویت دهند و از بودجه عمومی برای پرداخت هزینه‌های بالای پردازش مقاله که توسط برخی مجلات تحمیل می‌شود استفاده کنند.
تحت سیستم جدید، ANECA می‌خواهد ارزیابی‌های طیف وسیع‌تری از خروجی‌های تحقیقاتی را در نظر بگیرد، از جمله «انتشارات، پتنت‌ها (اختراع)، گزارش‌ها، مطالعات، آثار فنی، آثار هنری، نمایشگاه‌ها، کاوش‌های باستان‌شناسی، و ایجاد سوابق کتاب‌شناختی».
ارزیابان دیگر تنها ضریب تأثیر مجلاتی را که دانشمندان در آنها مقالاتشان را منتشر می‌کنند، در نظر نمی‌گیرند، بلکه جزئیاتی مانند اینکه آیا این تحقیق از طریق گزارش‌های خبری یا اسناد دولتی به مخاطبان غیرآکادمیک می‌رسد یا خیر را بررسی می‌کنند. مقالات همچنین در صورت تولید مشترک با جوامع محلی یا سایر نویسندگان غیرآکادمیک امتیاز بالاتری خواهند داشت.
پیلار پانک (Pilar Paneque)، مدیر آژانس ملی ارزیابی و اعتبار اسپانیا (ANECA)، می‌گوید: این تغییرات تلاشی برای اصلاح سیستمی است که «کمیت را بر کیفیت» اولویت داده است. او همچنین امیدوار است که سیستم جدید به کاهش تقلب در انتشار مطالب علمی کمک کند.
البته منتقدانی که نظرات تندتری دارند، معتقدند که چرخه های ارزیابی ۶ ساله باید به طور کلی لغو شوند، زیرا این چرخه‌ها «تنها در خدمت غنی‌سازی ناشران بزرگ علمی هستند و بر ناامیدی محققان جوان‌تر می‌افزایند.»
ANECA در حال حاضر در حال بررسی حدود ۶۰۰ نظری است که در مورد تغییرات پیشنهادی خود با هدف نهایی کردن سیستم ارزیابی جدید تا پایان ماه دریافت کرده است و اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، از اول ژانویه ۲۰۲۴ اجرایی خواهد شد.
نظر شما