خانه‌داری، خانه‌نشینی نیست

گروه جامعه ایرنا - زنان در طی قرون گذشته و در اجتماعات مختلف همواره دوشادوش مردان در نهاد اجتماعی خانواده فعالیت داشته‌اند بخش از این فعالیت در خانه و بخش دیگر نیز در خارج از خانه و به اشکال گوناگون رخ داده است؛ ارکان این اجتماع، برای رشد و تعالی جامعه کوچک خود، باید خود را شریک لحظات موفقیت و ناکامی بدانند و در بهترین لحظه واکنشی مناسب نشان دهند؛ موضوعات اقتصادی یکی از بزنگاه هایی است که کمک و همراهی مادر می‌تواند در بهبود آن کمک کند.

این موضوع را بانوی خانه‌داری برایمان می‌گوید که خود فعالیت زیادی در اجتماع دارد و ضمن تدریس هنر نقاشی روی پارچه، در کنار فعالیت اجتماعی به اقتصاد خانه نیز کمک می‌کند.

خانم صالحی زن هنرمندی است که این روزها هنر نقاشی روی پارچه را تدریس می‌کند و لباس‌های زیبای خود و دخترانش را با استفاده از این هنر تهیه می‌کند؛ او خود را خانه دار معرفی می‌کند و معتقد است مهم‌ترین مسئولیتش همین در کنار همسر و فرزندان بودن است و همانگونه که با مشارکت همسر و فرزندان به تدبیر امور منزل می‌پردازد، از هنر خود نیز کسب درآمد دارد و گوشه ای از هزینه‌های سنگین خانه را تأمین می‌کند.

خانم لیدا صالحی که همسرش کارمند دولت است، درباره خانه داری خود چنین می‌گوید: خانه ما همواره محل آرامش است و اعضای خانه تلاش دارند تا در امور داخلی و خارجی خانه، به یکدیگر کمک و این رمز موفقیت من است.

او معتقد است اگر همراهی و مشارکت همسر و فرزندانش نبود، هرگز نمی‌توانست به فعالیت‌های خارج از خانه نیز بپردازد.

ماجرای خانه داری، موضوعی است که رهبر انقلاب اسلامی نیز در دیدار جمعی از بانوان برگزیده سراسر کشور به آن اشاره کردند و فرمودند: اصلی‌ترین نقش یک زن از نظر اسلام همین نقش خانه‌داری است اما خانه‌داری به معنای خانه‌نشینی نیست.

خانم اشرف اسلامی که دانش آموخته علوم اجتماعی است نیز خود را خانه دار معرفی می‌کند و می گوید در تمام فعالیت‌های محله خود مشارکت دارد اما شغل اصلی‌اش را خانه داری معرفی می کند، شغلی که به قول خودش به تربیت سه فرزند پسر که هر کدام در حوزه تحصیلی و کاری خود موفق هستند، منجر شده است.

او در کلاس های فرهنگسرای اشراق شرکت می کند و همچنین در جلسات مسجد فعالیت دارد؛ گاهی برای متقاضیان خیاطی انجام می دهد و مشتریان هم از او راضی هستند؛ خانم اسلامی درباره خانه داری معتقد است هر فرد خانه‌داری در حقیقت یک انسان مولد است، تولیدات او به نفع خانواده و جامعه است؛ هم می‌تواند احتیاجات افراد خانه را تامین کند و هم اینکه فرد مفیدی برای اجتماع باشد.

او می‌گوید: از اینکه برغم تحصیلات دانشگاهی شغل اداری و روزمره ندارم، ناراحت نیستم چرا که احساس مفید بودن دارم و همانطور که اختیار ساعت و زمانم را در دست دارم در جامعه نیز تاثیرگذار هستم.
وی با این نگاه که برخی خانه داری را شغل کم و بی تاثیری در اجتماع می دانند مخالف بوده و معتقد است انسان پویا و رو به رشد و تکامل آفریده شده و نقش مهمی را در این جهان هستی ایفا می کند.

او که برغم گذشت ۵۶ سال از عمرش، ورزش را ترک نکرده است، می گوید: حضور در عرصه های ورزشی در کنار داشتن فعالیت اجتماعی می تواند به ارتقای سلامت جسمی و روحی بانوان و ایجاد اعتماد به نفس در آنان نیز کمک کند.

اما معنای کار چیست؟ کار از نظر لغوی به معنای فعل و عمل و کردار انسان است و در اصطلاح، کار فعالیتی است نسبتا دائمی که به تولید کالا یا خدمات می انجامد و به آن دستمزدی تعلق می گیرد؛ کار وجه اشتراک و شرط لازم زندگی انسان در جامعه است. برخی جامعه شناسان کار را استفاده از نیروهای مادی و معنوی در راه تولید ثروت یا ایجاد خدمات تعریف کرده اند؛ از دیدگاه امام علی علیه السلام یکی از حقوق اولیه مردم در جامعه این است که همه حق دارند، شاغل باشند؛ کار کوچکی و بزرگی ندارد، مگر با توجه به کاری که انجام می دهند و هرکس اعم از مرد و زن پاداش کار خود را خواهد دید.

کار سرمایه و ذخیره یک انسان است و بخش مهمی از زندگی انسان را در بر می گیرد؛ اگرچه هر کاری هدفی دارد، با وجود این نمی‌توان کار را به خودی خود هدف دانست، هنگامی‌ که کار در وضعیت مناسب و درست انجام شود، تاثیرات مثبتی بر شخصیت فرد می‌گذارد و می تواند در ساخت خانواده و هدف غایی خانواده نقش مهمی داشته باشد.

خانم شهره صادقی کارشناس فرهنگی نیز در این خصوص معتقد است، «انسان مختار است که چه سبکی را در زندگی خود انتخاب کند؛ انسان ها در قبال کاری که انجام می دهند باید رضایت خداوند را در نظر بگیرند و نباید توقع دیده شدن از سوی سایر انسان ها را داشته باشند».

وی شغل خانه داری را نیز یک انتخاب می داند و معتقد است چه بسا افراد به ویژه بانوانی هستند که خارج از خانه مشغول کار و فعالیتی هستند اما در اولویت بندی که دارند، مدیریت خانه و خانواده را در اولویت قرار می دهند.

محمد حیدرپور جامعه شناس فرهنگی نیز درباره خانه داری و خانه نشینی اظهار داشت: در شرایط اجتماعی زندگی می‌کنیم که تحولات شگفتی رخ داده و انقلاب ارتباطی ایجاد شده است؛ در جهان مدرن زندگی می‌کنیم؛ مدرنیته همه جا را فرا گرفته است و تقسیم کار با ورود زنان به عرصه‌های اجتماعی و اشتغال تغییر کرده است.

وی با بیان اینکه در جامعه امروز جریان دموکراسی و مردم سالاری وجود دارد و همه نظام‌های اجتماعی به شکلی این موضوع را پذیرفته‌اند؛ خاطر نشان کرد: دموکراسی جذابیت دارد و وقتی زن و مرد هر دو وارد بازار کار می‌شوند باید در کارِخانه و خانه‌داری نیز با هم مشارکت داشته باشند.

به گفته وی، در دموکراسی و عرصه باز اجتماعی، هم زن و هم مرد با هم کمک می‌کنند تا امور خانه را مدیریت کنند، همچنین فرزندان نیز در این امور کمک خواهند کرد.

این جامعه شناس فرهنگی ادامه داد: مادری؛ نقش مهمی است اما اصولاً در جوامع مسئولیت بیشتر با مادران است اما مردان هم باید در همراهی و کمک به زنان مشارکت داشته باشند.

وی تاکید کرد: در جامعه امروز نمی‌توان گفت که خانه‌داری مختص زنان است چرا که این موضوع با روح عدالت و روح ادیان که اساس آنها عدالت است، مخالف است.

به گفته وی، نگاه سنتی که فرهنگ مردسالاری دارد وظایف خانه را مختص زنان می‌داند و بنابراین ما به تعداد انگشتان دست هم اندیشمند زن مسلمان نداریم و این به خاطر فرهنگ مرد سالاری است که زنان را از عرصه‌های اجتماعی محروم کرده بود. نگاه سنتی که فرهنگ مردسالاری دارد وظایف خانه را مختص زنان می‌داند و بنابراین ما به تعداد انگشتان دست هم اندیشمند زن مسلمان نداریم و این به خاطر فرهنگ مرد سالاری است که زنان را از عرصه‌های اجتماعی محروم کرده بود.

حیدرپور تاکید کرد: اکنون در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که زنان و مردان در عرصه‌های اجتماعی حضور دارند و اینکه تمام مسئولیت خانه با زن باشد نه عقلانیت است و نه با عدالت دین اسلام موافق است.

وی با اشاره به نظریه تافلر، تاکید کرد که موج سوم، موج بازگشت به خانه ایجاد شده است و خانه محل کار شده و کار را در خانه انجام می‌دهند؛ بنابراین وقتی خانه محل کار و مسئولیت بیرون هم شده باشد، می‌طلبد که مردان نیز در امور خانه مشارکت داشته باشند.