تحلیل گاردین از احتمال اقدام غرب در بازنگری روابط با باکو

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، این رسانه انگلیسی افزود: کشور غنی از منابع جمهوری آذربایجان، سالها با اتخاذ ترکیبی از دیپلماسی ماهرانه و اعمال نفوذ، خود را به عنوان شریکی معتمد و قطب مهم حمل و نقل به انگلیس و اتحادیه اروپا نشان داده است.

اما الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان با آغاز حمله نظامی به قره باغ که به بروز فاجعه انسانی و فرار پناهجویان از منطقه منجر شد، خشم اتحادیه اروپا و آمریکا را برانگیخت.

گاردین به نقل از یک دیپلمات ارشد غربی در باکو- که خواست نامش فاش نشود-، نوشت: می‌شد و می‌بایست از این بحران و رنج انسانی ناشی از آن جلوگیری کرد. ادامه روابط با آذربایجان به روال معمول برای ما دشوارتر خواهد بود.

این گزارش افزود: هفته پیش، آنالنا بربوک وزیر خارجه آلمان طی سخنرانی در سازمان ملل، باکو را متهم کرد که «ضمانت های خود را برای خودداری از متوسل شدن به قوه قهریه نقض کرده و از این رو باعث درد و رنج شدید جمعیتی شده که در شرایط سختی قرار دارند». امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه نیز مقامات آذربایجان را «کنترل نشده» خواند.

توماس دی وال (Thomas de Waal) کارشناس ارشد اندیشکده اروپایی کارنگی در این زمینه گفت: بسیاری در بروکسل و واشنگتن از استفاده آذربایجان از قوه قهریه شوکه شده و احساس می کنند به آنها خیانت شده است.

وی اظهار داشت: مقام های غربی بر این باورند که انفعال دو هزار نیروی صلح روسیه که به منطقه اعزام شده اند، نشان می دهد که توافقی جانبی بین مسکو و باکو بدست آمده است. این دو کشور هر دو نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان و و چرخش او به سمت غرب را در درگیری ها مقصر می دانند.

این تحلیلگر مدعی شد: به رغم تلاش های طولانی برای حل درگیری قره باغ، غرب به حاشیه رانده شده است. آذربایجان برای مدتهای طولانی در نشان دادن ارزش خود به غرب، ماهرانه عمل کرده است. اما به نظر می رسد اکنون اهمیت و اعتماد پذیری باکو در حال بازنگری است.

گاردین در بخشی از گزارش خود نوشت: گفته می شود باکو سالها از آنچه که «دیپلماسی خاویار» (Caviar diplomacy) توصیف می شود، یعنی استفاده از پول نقد و هدایای ارزنده برای نفوذ در اروپا بهره برده است.

این رسانه انگلیسی پیشتر فاش کرده بود که آذربایجان چگونه حدود ۲.۸ میلیارد دلار (۲.۲ میلیارد پوند) پول از طریق شبکه ای از شرکت های مخفی انگلیسی به حامیان، لابی ها و سیاستمداران در اروپا در خارج منتقل کرده تا با خرید کالاها و خدمات لوکس به نفع نخبگان آذربایجانی پولشویی کنند.

گاردین نوشت: قبل از درگیری اخیر قره باغ، به نظر می رسید که اروپا به رغم سابقه ضعیف حقوق بشر آذربایجان و شواهد موثق درباره خشونت این کشور در جنگ سال ۲۰۲۰ قره باغ، به دنبال روابط نزدیک تر با باکو بوده است.

اورسلا فون در لاین رئیس کمیسیون اروپا در سال ۲۰۲۲ همزمان با امید اتحادیه اروپا به کاهش وابستگی به انرژی روسیه به باکو سفر کرد و با معرفی آذربایجان به عنوان تامین کننده «مهم» و «معتبر» انرژی، اعلام کرد توافقی برای افزایش خرید گاز اتحادیه اروپا از آذربایجان تا سال ۲۰۲۷ بدست آمده است. وی با این حال اشاره ای به وضعیت حقوق بشر یا روابط باکو با ارمنستان نکرد.

گاردین در ادامه تحلیل خود آورده است: از زمان عملیات نظامی هفته گذشته، آذربایجان به ترویج روایت خود از این کشور در بین سهامداران غربی ادامه داده است. اندیشکده مرکز تحلیل روابط بین‌الملل -مستقر در باکو- میزبان میزگردی در «مایفر» لندن درباره نقش آذربایجان به‌عنوان «پل زمینی مهمی که می‌تواند اروپا را به آسیای مرکزی متصل کند» و نیز «امنیت انرژی در اروپا» بوده است.

با این حال، برخی از ناظران مسائل سیاسی از جمله مکس هِس (Max Hess) کارشناس موسسه تحقیقات سیاست خارجی آمریکا مدعی اند باکو درباره اتکای اروپا به انرژی آذربایجان بشدت اغراق می کند.

هس در این زمینه گفت این ایده که آذربایجان نقش کلیدی در امنیت انرژی اروپا ایفا می کند، بهانه دیگری است که برخی از قدرت های غربی را از مداخله باز می دارد.

آذربایجان در سال ۲۰۲۲ در مجموع ۳ درصد از کل واردات گازی اتحادیه اروپا را تشکیل می داد در حالی که مسکو در تامین ۱۵ درصد از تقاضای گازی قاره اروپا نقش داشته است.

به نوشته گاردین، برخی از مقامات غربی در حال بررسی اعمال تحریم هایی علیه آذربایجان به دنبال عملیات نظامی این کشور در قره باغ هستند.

دیوید مک آلیستر (David McAlsiter) رئیس کمیته امور خارجه پارلمان اروپا گفت: اتحادیه اروپا در صورت تلاش ها برای آواره کردن ارمنی های قره باغ، تبعاتی جدی برای این اقدام در نظر بگیرد.

سامانتا پاور رئیس آژانس توسعه بین المللی آمریکا نیز در دیدار از شهر مرزی «گوریس» (Goris) در ارمنستان، به مساله احتمال تحریم ها اشاره کرد و در پاسخ به سوالی درباره تبعات احتمالی حمله اخیر آذربایجان گفت «گزینه های مختلفی مدنظر است».

هس از موسسه تحقیقات سیاست خارجی آمریکا گفت: مهم است که جامعه بین المللی برای جلوگیری از درگیری بیشتر و بی خانمانی در این منطقه مداخله کند. جامعه بین المللی باید فورا مانع مخفی شدن در پشت افسانه امنیت انرژی و متعهد شود که اقدامات لازم را برای جلوگیری از درگیری بیشتر بکار خواهد بست.